0)##/,)&2544)$)&%3! 0RIMEINDICAZIONIDAPROVEDIRETTEEFFETTUATEINCAMPO ,!-/2)!).6%2.!,%$%, ,!-0/.%3)05¿%6)4!2% ,ACOPERTURA PREINVERNALE CONPAGLIADEIPOLLONI DILAMPONEVARIETË 4ULAMEENEVITA OATTENUAILDANNO PROVOCATODALLABASSA UMIDITËDELLARIA ACCENTUATA DALLAZIONEDELVENTO 3ITRATTADIUNA PRATICAAGRONOMICA ANCORAINFASE DISPERIMENTAZIONE !LESSANDRO0ARIS 4%22!42%.4).! #ENTRO PER L!SSISTENZA 4ECNICA )STITUTO !GRARIODI3-ICHELEALL!DIGE4RENTO Ê ÃÛiÀ>iÌÊ `Ê ,ÕLÕÃÊ `>iÕÃÊÊÊ>«iÊiÕÀ«iÊmÊ vÀÃiʽ>ëiÌÌÊ«ÙÊVÀÌVÊ`i>Ê VÌÕÀ>Ê `iÊ >«iÊ ÕviÀÊ VÛ°Ê/Õ>ii\ÊÊ>VÕiÊ>> ÌiÊ >Ê `Ã`À>Ì>âiÊ ÛiÀ>iÊ `iÊ «Ê À`ÕViÊ `À>ÃÌV> iÌiÊ >Ê «À`ÕâiÊ `i½> ÊÃi}ÕiÌi°ÊÊ Ê Ê Ê Ê Ê ÊÊÊÊÊÊÊÊ ÕÀ>ÌiʽÛiÀ]ÊÊÃÌÀ>ÌÊ`Ê ÃÕÊ } >VV>ÌÊ «iÀÊ ÎäxäÊ ViÌiÌÀÊiÊÊÕ} Ê«iÀ`Ê`Ê vÀi``Ê>VV«>}>ÌÊ`>Ê}À >ÌiÊ ÛiÌÃi]Ê ÃÊ iÊ V>ÕÃiÊ «ÀV«>Ê V iÊ «ÀÛV>Ê >Ê `Ã`À>Ì>âiÊ`iÊ«° Ê>«iÊmÊÌÀ>ÊÊ«VVÊvÀÕÌÌÊ >Ê VÌÕÀ>Ê «ÀV«>iÊ «iÀÊ ÃÕ «iÀwViÊ VÌÛ>Ì>Ê iÊ v>ÌÌÕÀ>ÌÊ VÀi>Ì]Ê i]Ê >Ê `vviÀiâ>Ê `i>Ê >}}ÀÊ «>ÀÌiÊ `iÊ «À`ÌÌÊ vÀÕÌÌV]ÊÊÀÃiÌiÊ`ÊVÀÃÊ`Ê iÀV>ÌÊ i`Ê >Ê «ÀëiÌÌÛiÊ `Ê VÀiÃVÌ>Ê «iÀÊ Ê vÕÌÕÀ°Ê Ê Ãi«ÀiÊ «iÀ¢Ê >Ê VÌÕÀ>Ê ÀiÃViÊ >`ÊiÃÃiÀiÊÀi``Ìâ>Ê«iÀÊV Ê>Ê «À>ÌV>Ê >Ê V>ÕÃ>Ê `iÊ }À>ÛÊ «À LiÊ`Ê«À`ÕÌÌÛÌDÊV iÊ>Ê>v y}}°Ê ¢Ê «Õ¢Ê «ÀÌ>ÀiÊ >Ê ÃÕÊ>LL>`ÊÊ>>ÊÃÃÌÌÕ âiÊVÊ>ÌiÀ>ÌÛiÊ«ÙÊV ÛiiÌ]Ê>ÊVÕÊVÃi}ÕÀiLLiÊ ÕÊ À>««ÀÌÊ ÃL>V>ÌÊ ÌÀ>Ê Ê «VVÊ vÀÕÌÌÊ iÊ `vwVÌDÊ i>Ê ÀÊ ViÀV>ââ>âi]Ê VÊÀ«iÀVÕÃÃÊiVV iÊ i}>ÌÛiÊ«iÀÊÌÕÌÌÊÊÃiÌÌÀi° ÊÌÛÊ«ÀV«>iÊV iÊV «ÀiÌÌiÊ >Ê «À`ÕÌÌÛÌDÊ mÊ i }>ÌÊ >>Ê À>Ê ÛiÀ>iÊ `iÊ «]Ê V iÊ }Ê >Ê ÃÊ À «ÀiÃiÌ>ÊÊvÀ>Ê«ÙÊÊiÊ }À>ÛiÊi>Ê>}}ÀÊ«>ÀÌiÊ`i iÊ ÃÌÕ>â°Ê Ê viiÊ mÊ VÃVÕÌÊÊÌÕÌÌÊ}Ê>LiÌÊ iÕÀ«iÊ `Ê VÌÛ>âiÊ i`Ê mÊ «>ÀÌV>ÀiÌiÊ }À>ÛiÊ «iÀÊ >Ê Û>ÀiÌDÊ /Õ>ii]Ê ½ÕV>Ê `Ê ÌiÀiÃÃiÊ ViÀV>iÊ «iÀÊ iÊ iiÛ>ÌiÊ V>À>ÌÌiÀÃÌV iÊ µÕ>Ì> ÌÛiÊ `iÊ vÀÕÌÌ°Ê >Ê «ÀiVVÕ«> âiÊ «iÀÊ µÕiÃÌ>Ê ÃÌÕ>âiÊ mÊ µÕ`Ê }iiÀ>ââ>Ì>Ê iÊ ½Ìi ÀiÃÃiÊ «iÀÊ ÀÃÛiÀ>Ê ÌiÛiÆÊ VÃÌ>ÌiÊ iÊ iëiÀiâi]Ê }Ê ÃÌÕ`Ê Ê iÊ Ã«iÀiÌ>âÊ `ÊVÕÊÃÊmÊ>ÊVÃViâ>ÊÃÊ iÃÌÀi>iÌiÊ ÃV>ÀÃÊ iÊ Ê >Ê vÀÌÊ ÀÃÕÌ>ÌÊ Û>`Ê «iÀÊ >Ê >}}ÀÊ «>ÀÌiÊ `iiÊ Ã ÌÕ>â°ÊÊÀÃ>«ÕÌÊV iÊÊÕ iÀÃiÊ Ã«iViÊ >ÀLÀiiÊ >Ê V> «>VÌDÊ `Ê ÃÕ«iÀ>ÀiÊ ½ÛiÀÊ mÊ yÕiâ>Ì>Ê `>Ê ÃÌ>ÌÊ ÕÌÀ &IGURAPOLLONEDISIDRATATODOPOLINVERNO Ê«iÀ`ÊÌÌ>iÊ«iÀÊ>ÊÀÊ `ÃÌÀLÕâiÊÃÕiÊ«>Ìi° >Ê ÌiVV>Ê `iÊ ÃÛiÀ>iÌÊ «iÀÊÊÃÌÀÊ>LiÌiÊmÊÊ«À>Ì V>Ê>}ÀV>Ê>VÀ>ÊÊv>ÃiÊ `ÊëiÀiÌ>âi\ÊiÊVÀÃÊ `iiÊÕÌiÊÃÌ>}ÊÃÊmÊ«À Û>ÌÊ >Ê ÃÛiÀ>ÀiÊ Ê «Ê `Ê >«iÊ V«Ài`Ê VÊ >Ê «>}>ÊÊVÊÊÞ° iÊVÀÃÊ`iÊÓääxÊÃÊÃÌ>ÌiÊ ÃÕÀ>ÌiÊ >Ê Ìi«iÀ>ÌÕÀ>Ê iÊ ½Õ`ÌDÊÊÕÊV>«Ê`Ê> «ÊvÕÀÊÃÕ]ÊiʵÕ>iÊiÀ>Ê ÃÌ>Ì>Ê v>ÌÌ>Ê >Ê V«iÀÌÕÀ>Ê VÊ >ÊÊ «>}>° >Ê Ìi«iÀ>ÌÕÀ>Ê `i½>À>Ê iÊ «iÀ`Ê `iÊ ÃÛiÀ>iÌÊ `iiÊ«>ÌiÊmÊÃÌ>Ì>ÊÀiÛ>Ì>ÊiÊ «iÀ`Ê Ê ä£ÉäÓÉäxÊ Ê £xÉäÎÉäxÊ i`>ÌiʽÕÌââÊ`ÊÀi}ÃÌÀ> ÌÀÊ>ÕÌ>ÌVÊ`ÊÌi«iÀ>ÌÕÀ>Ê i`Ê Õ`ÌDÊ VÕiiÌiÊ V >>ÌÊ º`>Ì>}}iÀ»®Ê «ÃÌÊ ÃÌÌÊ>Ê«>}>°ÊiÊÌi«iÀ>ÌÕÀiÊ ÀiÛ>ÌiÊÃÊÃÌ>ÌiÊVvÀÌ>ÌiÊ VÊ µÕiiÊ `i>Ê ViÌÀ>>Ê >}ÀiÌiÀ}V>Ê`i>Êâ>Ê `Ê /iÛiÊ 6>ÃÕ}>>Ê >««>ÀÌi iÌiÊ>>ÊÀiÌiÊiÌiÊ`i½ÃÌ ÌÕÌÊ}À>ÀÊ`Ê->ÊV iiÊ>É &IGURAPOLLONISVERNANTISOTTOLAPAGLIA ]ÊÀi>ÌÛiÊ>Ê`ÕiÊ`ÛiÀÃiÊ>Ìiâ âiÊ `>Ê ÃÕ]Ê ÓÊ iÊ ÀëiÌÌÛ> iÌiÊxV° iÊÃÊÌ>ÊiÊ}À>wVÊcÊ£]Ê iÊ Ìi«iÀ>ÌÕÀiÊ Ài}ÃÌÀ>ÌiÊ ÃÌÌÊ >Ê«>}>ÊiʵÕiiÊ`i>ÊViÌÀ> >ÊÃÊÊÊ«VÊ`vviÀiÌ°Ê Ê >ÌÀiÌÌ>ÌÊÃÊ«Õ¢Ê`ÀiÊÊ«iÀÊÊÛ> ÀÊ`ÊÕ`ÌDÊÀi>ÌÛ>\ÊÊ}À>w VÊcÊÓÊÃÌÀ>ÊÊViÊÃÌÌÊ>Ê «>}>ʽÕ`ÌDÊÀi>ÌÛ>ÊÃÊ> Ìi}>ÊVÃÌ>ÌiÊÃÕÊÛ>ÀÊÃÌ>LÊ `iÊ £ää¯]Ê iÌÀiÊ >½iÃÌiÀÊ ½Õ`ÌDÊ mÊ yÕiâ>Ì>Ê i}>Ì Û>iÌiÊ `>Ê ÛiÌÊ ÛiÀ>Ê vÀi``Ê iÊ ÃiVV ]Ê V iÊ v>Ê ÃV>ÀiÊÊÛ>ÀÊ`i>ÊÃÌiÃÃ>ÊvÀ>Ê ÕÊÊ`iÊ£n¯ÊÊiÊÕÊ>à ÃÊ `iÊ ä¯]Ê >Ê µÕ>ÃÊ Ãi «ÀiÊ V«ÀiÃÊ vÀ>Ê Ê ÓäÊ Ê Èä¯°Ê ½iÊ ÃÌ>ÌÊ Ã«À>ÌÌÕÌÌÊ ÕÊ «iÀ `Ê`>ÊwiÊ}i>Ê>ÊwiÊviL LÀ>]Ê iÃÊ V iÊ i½>LiÌiÊ >«Ê ÀÃÕÌ>Ê iÃÃiÀiÊ Ê «ÙÊ ÃiVV ®ÊÊVÕʽÕ`ÌDÊÀi>ÌÛ>Ê ÃÊ >ÌiiÛ>Ê Ãi«ÀiÊ ÌÊ L>ÃÃ>ÊvÀ>ÊÊÓäÊi`ÊÊ{x¯®°Ê-ÊÀ ÌiiÊV iÊ«À«ÀʵÕiÃÌÊÛ>ÀÊ ÌÊ L>ÃÃÊ `Ê Õ`ÌDÊ >Ì ÃviÀV>ÊÃ>ÊÀiëÃ>LÊ`i>Ê `Ã`À>Ì>âiÊ `iÊ ÌÀ>VÊ `iÊ >«i]ÊVÊiÛÌ>LÊ`>Ê >>ÊVÌÕÀ>°ÊÊ Ê Ê Ê Ê Ê Ê +ÕiÃÌÊ `>ÌÊ Û>Ê `½>VVÀ`Ê VÊ iÊ ÃÃiÀÛ>âÊ v>ÌÌiÊ Ê V>«Ê >>Ê À«ÀiÃ>Ê Ûi}iÌ>ÌÛ>°Ê v>ÌÌÊiÃÃiÊ >Ê«iÀiÃÃÊ`Ê ÀiÛ>ÀiÊ Ê ViÊ i}Ê «>ÌÊ ÛiÊÊÃÊmÊ«ÀÛÛi`ÕÌÊ>ÊV «ÀÀiÊ Ê «Ê VÊ >Ê «>}>Ê ÃÊ Ì>Ê iÛ`iÌÊ Ê `>Ê `>Ê vÀi``Ê ÃÕÊ «Ê VÊ ÕÊ ÃÌiÌ>ÌÊ}iÀ}>iÌÊ`i}Ê ÃÌiÃðÊÊÊ,ÃÕÌ>ÊVÕµÕiÊ`vw VÌÃ]Êv>ÌÌÊÃÌ>ÊiiÊV>«>V ÌDÊ `Ê }Ê Ã}Ê «À`ÕÌÌÀi]Ê `Û`Õ>ÀiÊ Ê iÌÊ «ÙÊ ««ÀÌÕÊ Ê «iÀÊ iÌÌiÀiÊ iÊ Ì }iÀiÊ>Ê«>}>ÊÊvÕâiÊ`i >Ê â>Ê `Ê «À`ÕâiÊ iÊ `i ½>`>iÌÊ V>ÌV]Ê `iÊ iÛÌ>ÀiÊ V iÊ VÊ Ê «ÀÊ V>`Ê «À>ÛiÀÊ «ÃÃ>Ê ÃÀ}iÀiÊÊ >>ÌÌiÊ vÕ}iiÊ ÌÀÞÌÃÊ V iÀi>®ÊÃÕÊ«ÊV«iÀÌ° 4%22!42%.4).! â>i]Ê >Ê µÕiÃÌÊ >ëiÌÌÊ ÊmÊ>ÊÃÌ>ÌÊ`>}>ÌÊ>`i }Õ>Ì>iÌiÊiÊ>«i° >Ê ÌiVV>Ê `iÊ ÃÛiÀ>iÌÊ ÊV>«Ê`iÛiÊViÀV>ÀiÊ`ÊiÛ Ì>ÀiÊiÃÃiâ>iÌiÊÊ`>Ê`>Ê vÀi``]ÊʵÕ>ÌÊiiÊÃÌÀiÊ âiÊ Ê ÛiÌÊ ÛiÀ>Ê ÃÊ ÃÊ vÀi``]Ê >Ê Ã«À>ÌÌÕÌÌÊ ÃiVV \Ê ½Õ`ÌDÊÀi>ÌÛ>Ê`i½>À>Êi >Ê ÃÌ>}iÊ vÀi``>Ê mÊ L>ÃÃ>°Ê />iÊÃÌÕ>âiÊ«ÀÌ>Ê>>Ê«>À â>iÊ Ê V«iÌ>Ê `Ã`À>Ì>â iÊ`iÊ«]ÊʵÕ>ÊÊÀi ÃVÊ «ÙÊ >Ê }iÀ}>ÀiÊ Ê VÕµÕiÊ}iÀ}>Ê>i° iÊVÀÃÊ`i}Ê>ÊÃÊÃÌ> ÌiÊ«ÀiÃiÊÊVÃ`iÀ>âiÊÕ iÀÃiÊ ÃÕâ]Ê ViÊ >`Ê iÃi«Ê ½«i}Ê `Ê ÌÌÀ> ëÀ>ÌÊ*ÀÌiÌÌÛÊ>ÊL>ÃiÊ`Ê* ii]Ê ÃÃÌ>â>Ê >ÌÌÛ>Ê >`Ê >âiÊ >ÌÌÀ>ëÀ>Ìi°Ê ÃÃÊ vÀ>]ÊÃÕiÊÃÕ«iÀwVÊÀÀÀ>Ìi]Ê ÕÊÀiÌVÊÃiÊ>`ÊÕ>Ê«i V>]Ê Ê }À>`Ê `Ê Ài}>ÀiÊ >Ê ÌÀ>ëÀ>âiÊ`iiÊ«>ÌiÊÃi â>Ê ÃÌ>V>ÀiÊ >Ê ÀiëÀ>âi]Ê >Ê À>iÌ>`Ê >Ê «iÀ`Ì>Ê `Ê Û>«ÀiÊ >VµÕiÊ >ÌÌÀ>ÛiÀÃÊ }Ê ÃÌ°Ê +ÕiÃÌÊ ÌÀ>ÌÌ>iÌÊ Ê ÃÊÃi«ÀiÊivwV>V]ÊʵÕ> ÌÊÀÃÕÌ>ÊÊ`vwViÊ`Û`Õ>ÀiÊ 0)##/,)&2544)$)&%3! 4%22!42%.4).! 'RAlCOCONFRONTOTRALETEMPERATUREMEDIEGIORNALIEREMISURATEAMCMDALSUOLOESOTTOLAPAGLIA 'RAlCOVALORIDIUMIDITÌRELATIVA52DELLARIAALLESTERNOESOTTOLAPAGLIA &IGURAPOLLONISVERNATISOTTOPAGLIAÊ 4%22!42%.4).! &IGURAPOLLONISVERNATISENZAPAGLIAINPIENOCAMPO Ê«À`ÕÌÌÀiÊÃÊ`iÛiʵÕ`Ê>` «iÀ>ÀiÊ«iÀÊViÀV>ÀiÊÀ`ÕÀÀiÊ>Ê ÊÊ`>°Ê"ÌÀiÊ>>ÊV«iÀÌÕÀ>Ê `iÊ «Ê `ÕÀ>ÌiÊ ½ÛiÀÊ ½>}ÀVÌÀiÊ `ÛÀiLLiÊ ÀÕÃVÀiÊ >ÊÊ «Ài«>À>ÀiÊiÊ}ÀiÊ`iÊ`Ê>Ê «>Ì>Ê«iÀÊÊvÀi``ÊÛiÀ>i]Êv> ÛÀi`Ê>Ê}wV>âiÊ`iÊÌÀ>V°Ê />iÊ «À>ÌV>Ê VÃÃÌiÊ iÊ Ì>ÀiÊ «À}ÀiÃÃÛ>iÌiÊ ÀÀ}>âiÊ iÊ VV>âiÊ Ê viÀÌÀÀ}>âi®Ê iÊ VÀÃÊ `i½iÃÌ>ÌiÊ Ê `Ê `>Ê À>iÌ>ÀiÊ >Ê VÀiÃVÌ>Ê iÊ v>ÛÀÀiÊ >Ê >ÌÕÀ>âiÊ`iÊi}° >ʵÕ>ÌÌDÊ`Ê«>}>Ê`>Ê«i }>ÀiÊ «iÀÊ Ê ÃÛiÀ>iÌÊ Ã>ÀDÊ ÛÛ>iÌiÊÊ`vviÀiÌiÊ>ÊÃiV `>ÊV iÊ>ÊVÌÛ>âiÊÃ>ÊÊ«i ÊV>«ÊÊÊvÕÀÊÃÕ°Ê Ê ÕÊ >«iÌÊ Ê vÕÀÊ ÃÕÊ Ã>ÀDÊ «ÃÃLiÊ Ã«ÃÌ>ÀiÊ ÌÕÌÌiÊ iÊ «>ÌiÊÊÕÊÕVÊÕ}Ê>Ûi `ÊVÃÊÕ>Ê}iÃÌiÊÊ«ÙÊÃi «ViÊ i`Ê ivwV>Vi°Ê Ê ÀÃÕÌ>ÌÊ w >iÊ >>Ê À«ÀiÃ>Ê Ûi}iÌ>ÌÛ>Ê i½>ÊÃi}ÕiÌiÊmÊ`vviÀiÌiÊ VÊÊ«iÀViÌÕ>Ê`Ê`>Ê>} }ÀiÊ i}Ê «>ÌÊ Ê «iÊ V>«ÊÀëiÌÌÊ>ÊvÕÀÊÃÕ° >ÊÕViÊ`iÊÀiÛÊivviÌÌÕ>Ì]ÊÃÊ «Õ¢ÊÃÕ««ÀÀiÊV iÊ>ÊV«iÀÌÕÀ>Ê `iÊ«Ê`Ê>«iÊVÊ>Ê «>}>ÊÃ>ÊVÕµÕiÊÕ>Ê«À>Ì V>Ê>}ÀV>ÊÛ>`>]ÊV iÊV ÃiÌiÊ>½«Ài`ÌÀiÊ>}ÀVÊ `ÊÃÛiÀ>ÀiÊiÊ«>ÌiÊÀ`ÕVi`Ê Ê`>Ê`>ÊvÀi``°ÊÊ Ê ,>}Ê«iÀ¢Ê>VÀ>Ê`>Ê }À>ÀiÊ >VÕÊ >ëiÌÌÊ ÌiVVÊ iÊ }iÃÌ>]Ê«iÀÊ>ÀÀÛ>ÀiÊ>Ê`vv `iÀiʵÕiÃÌ>Ê«À>ÌV>ÊÊ>}À V>ÊÊViÊÌiVV>ÊÀ`>À>Êi>Ê VÌÛ>âiÊ`iÊ>«i°