Pretsch Fr. 1.90
18. annada, numer 56
GA 7007 Cuira Venderdi, ils 21 da mars 2014
Adatg, ils rustgs
èn da viadi
A Laax ston millis da rustgs traversar ina via cun blers autos per
vegnir en lieus da paregliaziun.
Laud per il project
Büvetta a Tarasp
Dapi dus onns s’engascha la «Società Pro Büvetta Tarasp» per
mantegnair la büvetta a Nairs.
11
13 LA VOUSCH DA SURMEIR
Redacziun: Via comerciala 22, 7007 Cuira, tel. 081 920 07 10, fax 081 920 07 15
Democrazia directa
per ils Rumantschs?
■ (anr/vi) Ils 11 d’avrigl sa radunan giurists ed auters
scienziats a Cuira en l’auditori da la Banca chantunala. Els
refereschan e discuttan davart
«La lingua rumantscha e la democrazia directa». Mintgin che
ha gust e mirveglias po prender
part. Il Center per democrazia
directa Aarau (ZDA) organisescha la dieta. Ils giurists Andreas
Glaser e Corsin Bisaz vegnan a
moderar las discussiuns. Glaser
deriva da la Germania e lavura
dapi l’atun passà sco professer
da dretg a l’Universitad da Turitg. Cun la Rumantschia ha el
contact dapi ch’el ha passentà
sias vacanzas sco uffant en Surselva. El ha emprendì rumantsch. Corsin Bisaz è tant
politolog sco era giurist. En ses
referat a la dieta vegn el a s’occupar davart la dumonda tgi
ch’è legitimà da prender decisiuns en ina democrazia.
➢ PAGINA 5
Tujetsch nezegia la calira dil cuolm e dil tunnel
■ (anr/sr) Cun ina perfurada
d’emprova naven da miez avrel
2014 succeda la partenza pil project da scaldar cun calira dil
cuolm e dil tunnel dalla Neat
dalla vischnaunca Tujetsch.
Sche tut va tenor plan duein ils
emprems baghetgs aunc vegnir
provedi uonn cun calira dalla tiara
ord il project «liber da CO2, Tujetsch». Suenter la fasa da planisaziun – ch’ei stada in pass politic –
ha la vischnaunca Tujetsch surdau
la direcziun dil project all’Energia
Alpina – in institut autonom da
dretg public dalla vischnauncaTujetsch. Sco Ciril Deplazes, il meinafatschenta dall’Energia Alpina,
ha declarau, duei la perfurada
d’emprova succeder sut la casa
communala a Sedrun. Ina sonda
ella tiara da tochen 250 meters
profunditad s’auda tiel preproject
e duei dar sclariment sur dalla configuraziun geologica e la conductivitad dalla calira el sutterran.
➢ PAGINA 7
Sluccar la protecziun dil luf
Intervenziuns da cusseglier dils stans Stefan Engler e dall’Associaziun svizra per las muntognas
DA MARTIN CABALZAR
■ En ina moziun pretenda il
cusseglier dils stans grischun
Stefan Engler in’adattaziun moderada dil concept da lufs actual. L’Associaziun svizra per
las regiuns muntagnardas va
aunc pli lunsch e postulescha
schizun da revocar la Convenziun da Berna davart la protecziun internaziunala dils animals. Dapi ch’ins ha cattau al Calanda in entir rosch da lufs, ch’in
luf ei vegnius sittaus giu a Tumein
e ch’in luf ha scarpau ina nuorsa
e treis tschuts a Maiavilla ei la debatta davart la preschientscha dil
luf daventada zun emoziunala.
Era sin plaun politic ein pliras intervenziuns pendentas.
Ferton che la preschientscha dil
luf vegn savens romantisada ed
idealisada dils habitonts ella Bassa,
caschuna ella savens malengasis,
temas e sperditas cunzun ellas regiuns muntagnardas. Tenor l’Associaziun svizra per las regiuns
muntagnardas va ei la finala per la
funcziun e posiziun dallas regiuns
da muntogna. La populaziun
Dapi ch’ils lufs sepresentan en entirs roschs ei la debatta davart lur preschientscha daventada emoziunala.
muntagnarda considereschi numnadamein il territori alpin sco spazi vital ed economic e buc exnum
sco reservat dalla natira, constate-
dall’agricultura e dalla populaziun
muntagnarda.
➢ PAGINA 3
Christian Rathgeb –
candidat liberal
Miracul per
la Chasa Jaura?
■ (anr/mfo) Vairamaing d’eira la
situaziun per la suprastanza da la
Società museum Chasa Jaura clera: Davo la radunanza generala da
marcurdi saira es uossa però tuot
oter. Invezza da tgnair a la desditta da la manadra dal museum
Chasa Jaura, Inge Blaschke, s’haja
uossa decis da provar da chattar
üna soluziun per l’avegnir. I dess
dar in avegnir üna cumbinaziun
tanter exposiziuns ed arrandschamaints da rebomb naziunal o perfin internaziunal e’ls bsögns dad
indigens. Chi nu darà a cuorta vista però ün miracul in chosa es evidaint a tuot las partidas pertoccas.
«La finanziaziun da las occurrenzas exclusivas nu po in avegnir plü
gnir garantida uschè sco chi nu po
gnir garanti cha nus vulain insomma amo üna manadra dal museum Chasa Jaura», disch Marco
Gilly da Tschierv, il president da la
Società museum Chasa Jaura. Davo la radunanza generala esa uossa
uschè ch’ün intermediatur voul
pisserar per soluziuns.
scha la SAB. Tenor Stefan Engler
duei il concept da lufs perquei buca risguardar mo unilateralmein la
protecziun, anzi era ils basegns
KY
prem rang. Ils dus auters han giu
discletg ed ein sefatgs mal.» La
cronica dil club relata da bunas
relaziuns cun Mustér. «Essend
che treis commembers dalla suprastonza dil Club da skis da
Mustér ein era commembers da
nies club e pagan la taxa annuala
conclud’ins ch’era silmeins dus
commembers da nossa suprastonza dueien figurar e pagar sco
commembers dil Club da skis da
Mustér. Il club festivescha il giubileum sonda.
■ (mc) Per las elecziuns cumplessivas da la regenza grischuna dals 18 da matg 2014
porta la Partida liberaldemocratica dal Grischun ses cusseglier guvernativ en uffizi Christian Rathgeb per ina ulteriura
perioda d’uffizi. Il candidat liberaldemocrat Christian Rathgeb
(44) è oriund da Razén, nubil e
bab dad in figl e duas figlias.
Suenter avair acquistà la matura C
a la Scola chantunala grischuna ha
studegià Rathgeb giurisprudenza
a l’Universitad da Turitg e concludì ses studi cun il doctorat davart
il svilup dal dretg constituziunal
dal Grischun en il 19avel tschientiner. Da 2002 fin 2012 ha el pratitgà sco advocat a Cuira.
Christian Rathgeb è stà 1986
confundatur da la pld dals giuvens ed ha presidià la pld grischuna da 2003 fin 2008. Da 2006 fin
2012 è Rathgeb stà deputà da la
pld da Cuira en il cussegl grond
ch’el ha presidià 2009. Dapi 2012
è Christian Rathgeb cusseglier
guvernativ e schef dal departament da giustia, segirezza e sanadad. Ses hobis èn sport, istorgia
grischuna, architectura e lavur en
curtin e si culm.
➢ PAGINA 7
➢ PAGINA 2
Ils 13 da schaner 1918 ha il Club da skis Sedrun organisau l’emprema cuMAD
orsa dil club. Sonda festivescha il club il 100avel anniversari.
In dils vegls clubs
100 onns Club da skis Sedrun
■ (anr/gv) Biebein 30 onns
suenter ch’il sport da skis ha
tschaffau pei en Svizra han otg
Tuatschins fundau il Club da
skis Sedrun/Tujetsch. Ils emprems eran vegni quater onns
avon neu d’Ursera ella Val Tu➢ PAGINA 13
jetsch. Ir cun skis sin aissas haveva fatg impressiun ed ils emprems han zambergiau sezs ils
Servetsch d’abunents e da
skis. Il niev sport era cumbinaus
distribuziun: tel. 0844 226 226
mail: [email protected] cun in cert prighel. Digl onn
1919 ei da leger: «Treis buobs da
5 0 0 1 2 Sedrun han priu part ad ina
cuorsa da mattatschs a Mustér.
In da quels ha acquistau igl em9 771424 749004
Il candidat liberaldemocrat per la regenza Christian Rathgeb.
CARICATURA R. GIGER