saqarTvelos energetikisa da wyalmomaragebis maregulirebeli erovnuli komisia
bunebrivi gazis seqtoris regulireba
dimitri namgalaZe
Bbunebrivi gazis departamenti
2008 w. 27 ivnisi -3 ivlisi
1
bunebrivi gazis seqtoris regulireba




saqarTveloSi bunebrivi gazis seqtoris regulireba daiwyo 1999 wlis zafxulSi, rodesac ZalaSi
Sevida cvlileba `eleqtroenergetikis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi. amave periodSi komisiaSi
Seiqmna bunebrivi gazis departamenti.
dReisaTvis funqcionirebs 1 transportirebis da 66 ganawilebis licenziati.
adre arsebobdnen bunebrivi gazis miwodebis licenziebic, magram 2005 wlis boloSi kanonSi
cvlilebebis Setanis Semdeg – moxda maTi gauqmeba, e.i. am sferos deregulireba.
Sesabamisad deregulireba ganicada bunebrivi gazis miwodebis tarifma.
2
licenzirebis procesis msvleloba










licenziati Semodis komisiaSi kanoniT gaTvaliswinebuli dokumentaciiT, kerZod:
1. ganacxadi;
2. organizaciis wesdeba;
3. amonaweri samewarmeo reestridan;
4. amonaweri sajaro reestridan da sakadastro gegma;
6. gazoteqnikuri inspeqciis werili qselis mdgomareobis Sesaxeb;
7. qselSi CarTvis teqnikuri piroba;
8. auditoruli daskvna qonebis Sefasebis Sesaxeb;
9. cnoba teqnikuri personalis kvaliikaciis Sesaxeb (saswavlo centrebis sertifikatebi).
bunebrivi gazis, tarifebisa da faswarmoqmnis departamentebSi warmodgenili dokumentaciis
eqspertizis Semdeg, sakiTxi ganixileba komisiis sxdomaze, sadac miiReba gadawyvetileba.
3
2007 wlisaTvis saqarTvelos transportirebis sistemam gaatara 3738 mln. m³ ³ bunebrivi gazi. maT
Soris: tranzitiT somxeTs miewoda 2054 mln. m³ , saqarTvelos 1684 mln. m³
- saqarTvelosTvis miwodebuli bunebrivi gazi;
- somxeTisaTvis miwodebuli bunebrivi gazi;
- gazis danakargebi.
4
samxreT-kavkasiuri milsadenis (Sah-denizi) eqspluataciaSi Sesvlis Semdeg saqarTvelos miewodeba ofciuri (satranzito
moculobis 5%) da damatebiTi gazi (200500mln.m3 gawerili wlebis mixedviT). TurqeTSi gazis tranziti pirvel weliwads
(2007 wels) iyo – 2 miliardi m3 xolo 4 wlis Semdeg unda iyos – 6,6 miliardi m3. Sesabamisad saqarTvelom 2007 wels miiRo
250 mln. m3. Semdgom wlebSi ki miiRebs:
bunebrivi gazi, mln. m3
weli
2008
400
2009
450
2010
550
2011
660
2012
830
ofciur gazSi igulisxmeba saqarTvelosaTvis tranzitisaTvis gadaxdili Tanxa 2,5 aSS dolaris odenobiT 1000 m3-ze
gatarebuli moculobisaTvis, rac daaxloebiT Seesabameba gatarebuli gazis 5%-s. saqarTvelos SeuZlia aiRos es Tanxa
mTlianad an nawili gaziT da nawili TanxiT (50 aSS dolari yovel 1000 kub. metrze). yvela naxsenebi Tanxa izrdeba
yovelwliurad 2%-iT. amgvarad miRebuli gazis fasi praqtikulad ar aris damokidebuli bunebrivi gazis msoflio fasze.
5
2000-2007 wlebSi saqarTvelosaTvis mowodebuli bunebrivi gazis moculobebis mixedviT gvaqvs Semdegi
suraTi:
bunebrivi gazis
raodenoba, mln.
m3
2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
1
2
3
4
5
6
7
8
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
wlebi
6
7
8
9
saqarTveloSi bunebrivi gazis importi warmoebs magistraluri gazsadenebis sistemis (transportirebis
sistemis) saSualebiT, romlis teqnikuri monacemebi Semdegia:
saproeqto warmadoba: 20 miliardi m3 weliwadSi
transportirebuli gazis faqtiuri raodenoba weliwadSi
maqsimumi – 6.9 mlrd. m3 – 1992 w.
minimumi – 1.9 mlrd. m3 – 2002 w.
saproeqto samuSao wneva: 5.5 mpa
mTliani sigrZe: 1832.18 km.
saxazo nawili: 1452.6 km.
ganStoebebi: 366.71 km.
Semkravebi: 12.87 km.
10
gazsadenis umaRlesi niSnuli – 2400 m;
maqsimaluri sxvaoba simaRleTa Soris – 2400 m;
gazsadenebi kveTs 2000-ze met xelovnur xelovnur da bunebriv dabrkolebas, 118 did da saSualo mdinares;
gazsadenis 6.013 km gayvanilia specialurad agebul 12 gvirabSi;
gazsadenis aqtiuri el.qimiuri dacva ganxorcielebuli iyo 200 kaToduri da 40 el.drenaJuli dacvis danadgariT, 3500
proteqtoriT; 1991-1992 wlidan isini aRar funqcionirebs;
gazsadenebis 1940 km-dan 19% eqspluataciaSia 30 welze meti xnis ganmavlobaSi; 76% - 10-30 wlamde; 5% - 10
welze naklebi;
gazsadenebis xandazmuloba, rTuli reliefuri da klimaturi pirobebi gansazRvravs gansakuTrebul moTxovnebs
maTi eqspluataciis mimarT.
11
magistraluri gazsadenebis zogadi maxasiaTeblebi
N
dasaxeleba
diametri,
mm
sigrZe,km
aSenebis
weli
1
CrdiloeT kavkasia-amierkavkasia
1200
133.65
1988-1994
2
yazax-saguramo
1000
90.7
1980
3
yaradaR-Tbilisi
800-700- 500
110.26
1959-1968
4
vladikavkaz-Tbilisi
700
239.91
1963-1966
5
saguramo-quTaisi
700-500
360.74
1967-1975
6
quTaisi-soxumi
700-500
344.95
1986-1989
7
rusTavi-Telavi-Jinvali
500-300-200
344.69
1969-1975
8
wiTeli xidi-walka-alastani
500-300
179.8
1978-1990
9
gomi-xaSuri-bakuriani
500-300
58.98
1972-1989
12
infrastruqtura:
gazgamanawilebeli sadgurebi
saqarTvelos gazis transportirebis kompania eqsplutacias uwevs 133 gazgamanawilebel sadgurs. aqedan 78
imyofeba saqarTvelos gazis saerTaSoriso korporaciis balansze.
Tanamedrove standartebTan SesabamisobaSia moyvanili ggs-is aRricxvis kvanZebi



N
ggs-is tipi
raodenoba
saproeqto wneva (mpa)
maqsimaluri warmadoba
(m3/sT)
1
aggs 1/3
10
55
1000
2
aggs 3
13
“-”
3000
3
aggs 10
21
“-”
10000
4
aggs 30
12
“-”
30000
5
energia I
4
“-”
50000
6
aggs 80
6
“-”
80000
7
aggs 150
3
“-”
150000
8
ggs tr 645
4
“-”
100000
9
ggs tr 885
5
“-”
200000
13
aRricxvis kvanZebi



transportirebuli gazis aRricxva warmoebs 7 aRricxvis kvanZis saSualebiT.
komerciuli statusi aqvs wiTeli xidis gamzom kvanZs.
saqarTvelo-ruseTis sazRvarze ruseTis mxares dgas komerciuli mricxveli, xolo
saqarTvelos mxare – sakontrolo.


dReisaTvis magistraluri gazsadenebis faqtiuri datvirTva Seadgens 18 %-s.
bunebrivi gazis momwodeblebi arian: gazpromeqsporti, kompania itera,
germanuli kompania `ЗМБ ГмбХ~, azerbaijanuli sawarmoo gaerTianeba
`Azerigazniegl~-i.
14
S.p.s. “yaztransgaz-Tbilisi”.

S.p.s. “yaztransgaz-Tbilisma”, romelmac SeiZina ss “Tbilgazis” uZrav-moZravi qoneba, 2006 wels
semekisagan miiRo bunebrivi gazis ganawilebis licenzia da Seudga q. Tbilisis abonentTa gazmomaragebas.
S.p.s. “yaztransgaz-Tbilisis” 2007 wlis teqnikuri monacemebi











gazsadenebis sruli sigrZeE- 2420 km
maRali wnevis gazsadenebi - 232 km
saSualo wnevis gazsadenebi - 811 km
dabali wnevis gazsadenebi - 1377 km
643 gazgamaregulirebeli punqti da sakarado danadgari
abonentTa raodenoba – 307638
301511 - bina
6039 _ samrewvelo da komunaluri momxmarebeli
88 – sxva momxmarebeli (saelCoebi da sxva)
wliuri moxmareba - 454,8 mln. m3
danakargi - 35,6%
15

q. Tbilisis gazmomaragebis sistema saWiroebs kapitalur remonts, radgan
gazsadenebi da misi infrastruqtura avariul mdgomareobaSia. rig
abonentebTan damontaJebulia moZvelebuli tipis mwyobridan gamosuli da
arastandartuli mricxvelebi, romelic Secvlas moiTxovs.

investorma - ss “yaztrangazma” q. Tbilisis gazmomaragebis sistemebis
SeZenasa da aRdgenaSi gadaixada 12 milioni aSS dolari da SemdgomSi
apirebs 79 milioni aSS dolaris Cadebas gazmomaragebis sistemebis
aRdgenisaTvis.
16
gazis xarisxi

komisiaSi regularulad Semodis gazis xarisxis Sesabamisobis sertifikatebi
“saqarTvelos navTobisa da gazis korporaciidan” da “yaztransgaz-Tbilisis”
laboratoriebidan. arc erT sxva licenziats gazis xarisxis Semowmebis laboratoria ar
gaaCnia.

wlebis ganmavlobaSi Semosuli gazis xarisxis Sesabamisobis sertifikatebi
gviCveneben, rom saqarTveloSi Semosuli gazi Seesabameba standarts
17
davebis da saCivrebis ganxilvis procesi
(komisia ganixilavs davebs licenziatebs Soris, an momxmareblebsa da licenziatebs Soris. igi xSirad
asrulebs mediatoris rols). davebis da saCivrebis ganxilvis procedura Semdegnairia:
1. Semosuli saCivari egzavneba meore mxares.
2. pasuxis miRebis Semdeg sakiTxi ganixileba muSa Sexvedraze orive mxaris monawileobiT.
3. saWiroebis SemTxvevaSi – adgilze mokvleva;
4. konsensunsis miRwevis SemTxvevaSi – dava amowurulia.
5. Tu konsensunsi miRweuli ar aris, sakiTxi gadis komisiis sxdomaze, sadac miiReba orive
mxaresaTvis aucileblad Sesasrulebeli gadawyvetileba.
6. orive mxares gaaCnia ufleba gaasaCivros miRebuli gadawyvetileba sasamarTloSi
18
licenziatebis pirobebis dacvis Semowmeba



„eleqtroenergenikisa da bunebrivi gazis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis
Tanaxmad, bunebrivi gazis licenziatebis regulirebis sferoSi Sedis maTi
mudmivi monitoringi.
licenziatebi yovelwliurad warudgenen komisias wlir angariSs (rogorc
teqnikurs, aseve finansurs). am angariSebis mixedviT komisia adgens
garkveul rekomendaciebs.
sadavo an saeWvo SemTxvevebis dros, Semowmeba tardeba adgilze
19
saqarTvelos bunebrivi gazis seqtoris ganviTarebis perspeqtivebia:





axali teqnologiuri danergvebi;
foladis milebis Secvla polieTilenis milebiT;
eqspluataciis usafrTxoebis gazrda;
bunebrivi gazis aRricxvisa da abonentebTan angariSsworebis sistemis
gaumjobeseba;
komisiis mxridan licenziatebis monitoringis gafarToeba.
20
licenzirebasTan da licenziatebTan dakavSirebiT arsebobs Semdegi problemebi:





abonentebisagan tarifis Sesabamisi Tanxis amoReba da bunebrivi gazis dataceba;
xSirad adgili aqvs licenziatebis mxridan, komisiis mier dadgenili „bunebrivi gazis
moxmarebis wesebis darRvevas“, kerZod es exeba xelSekrulebebs abonentebTan’
licenziebis maZieblebs uWirT sajaro reestridan sakadastro gegmis motana, vinaidan es
dakavSirebulia garkveul TanxebTan;
zogjer adgili aqvs licenziatebisagan komisiisaTvis moTxovnili informaciis dagvianeba an
mouwodebloba;
mcire licenziatebis problema.
21
gmadlobT yuradRebisaTvis
22
Scarica

Slide 1