ACTA
APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM
OFFICIALE
A N . E T VOL. L X X X V I I
TYPIS
VATICANIS
M-DCCCC-LXXXXV
An. et vol. LXXXVII
2 Ianuarii 1995
N. 1
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA IOANNIS PAULI PP. II
EPISTULA APOSTOLICA
Episcopis, clero, fidelibus anni MM Iubilaeum ad parandum
Venerabiles in episcopatu Fratres,
Carissimi in Christo filii filiaequel
1. Tertio millennio adveniente novae quidem aetatis ad apostoli Pauli
voces mens ultro recurrit: « Ubi venit plenitudo temporis, misit Deus Fi­
lium suum, factum ex muliere » (Cal 4, 4). Temporis autem illa plenitudo
cum Verbi Incarnationis congruit mysterio, Filii videlicet consubstantialis
Patri, necnon cum orbis arcano Redemptionis. Hoc loco ipso effert sanctus
Paulus Dei Filium e muliere ortum natumque sub Lege inter homines ve­
nisse, ut quotquot Legi subderentur redimeret qui filiorum adoptionem re­
cipere deinde possent. Et addit: « Quoniam autem estis filii, misit Deus
Spiritum Filii sui in corda nostra clamantem: "Abba, Pater" ». Consolatur
vero magnopere conclusio eius: « Itaque iam non es servus sed filius; quod
si filius, et heres per Deum » (Gal 4, 6-7).
Paulina haec Incarnationis mysterii propositio revelationem arcani Tri­
nitarii in se complectitur atque etiam continuatae Filii missionis in Sancti
Spiritus missione. Filii Dei Incarnatio illiusque conceptio et editio prius sa­
ne poscuntur quam Sanctus Spiritus emittatur. Mysterii ideo Incarnationis
redemptricis ubertatem sinunt elucere beati Pauli sermones.
2. Suo in Evangelio nobis tradidit Lucas accuratam adiunctorum narra­
tionem in quibus est Iesus natus: « Factum est autem in diebus illis exiit
edictum a Caesare Augusto, ut describeretur universus orbis ... Ibant om-
6
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
nes, ut profìterentur, singuli in suam civitatem. Ascendit autem et Ioseph
a Galilaea de civitate Nazareth in Iudaeam in civitatem David, quae voca­
tur Bethlehem, eo quod esset de domo et familia David, ut profiteretur
cum Maria desponsata sibi, uxore praegnante. Factum est autem cum es­
sent ibi, impleti sunt dies, ut pareret, et peperit filium suum primogeni­
tum; et pannis eum involvit et reclinavit eum in praesepio, quia non erat
eis locus in deversorio » (2, 1. 3-7).
Quod igitur annuntians Gabriel angelus praedixerat, ita est completum.
Virgini enim Nazarethanae has protulit voces: « Ave, gratia plena, Domi­
nus tecum » (1, 28). Eadem vero verba cum Mariam perturbassent, divinus
idcirco nuntius addere festinavit: «Ne timeas, Maria; in venisti enim gra­
tiam apud Deum. Et ecce concipies in utero et paries filium, et vocabis no­
men eius Iesum. Hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur ...Spiritus
Sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi: ideoque et
quod nascetur sanctum, vocabitur Filius Dei» (1, 30-32. 35). Mariae dein
responsio angelico reddita nuntio omni caruit dubitatione: « Ecce ancilla
Domini; fiat mihi secundum verbum tuum » (1, 38). Numquam post natos
homines tantum ex hominis creati consensione pependit.
1
3. Suum porro exordiens Evangelium una perstringit locutione Ioannes
omnem Incarnationis mysterii altitudinem, cum scribit: «Et Verbum caro
factum est et habitavit in nobis; et vidimus gloriam eius, gloriam quasi
Unigeniti a Patre, plenum gratiae et veritatis» (1, 14). Ioanne iudice in
Iesu conceptu ortuque Incarnatio efficitur aeterni Verbi, Patri consubstantialis.
De Verbo loquitur Evangelista quod initio apud Deum erat, per quod
quaecumque sunt facta sunt cuncta; Verbum in quo erat vita quae homi­
num erat lux (cf. 1, 1-5). Ab apostolo Paulo deinde Filius unigenitus
« primogenitus omnis creaturae» nuncupatur (Gol 1, 15). Per Verbum con­
dit Deus orbem. Ipsum aeterna est Sapientia, Species ac substantialis Dei
Imago, «splendor gloriae et figura substantiae eius» (Heb 1, 3). Aevo in
aeterno generatus pariterque ab aeterno a Patre amatus, sicut Deus de
Deo ac Lumen de Lumine, principium est et archetypus omnium a Deo in
tempore conditarum rerum.
Quod creaturae condicionem in temporum plenitudine Verbum aeter­
num sibi sumpsit, inde eventui Bethlemitico duobus abhinc annorum. mili--
Cf. S. BERNARDUS, In laudibus Virginis Matris, Homilia IV, 8: Opera Omnia, Edit.
Cisterc. 4 (1966), 53.
1
Acta Ioannis Pauli Pp. II
7
bus singularis accedit cosmica significatio. Propter Verbum ipsum creaturarum summa se veluti « cosmum » praebet, ordinatum videlicet orbem.
Verbum praeterea suscipienda carne cosmicum creationis renovat ordinem.
Ad Ephesios epistula sermonem de consilio Dei conserit in Christo praesti­
tuto, « in dispensationem plenitudinis temporum: recapitulare omnia in
Christo, quae in caelis et quae in terra » (1, 10).
4. Mundi Salvator Christus unicus est inter Deum hominesque Mediator
neque aliud sub caelo nomen est quo salvi esse possimus (cf. Act 4, 12). In
epistula ad Ephesios legitur: in illo « habemus redemptionem per sangui­
nem eius, remissionem peccatorum, secundum divitias gratiae eius, quam
superabundare fecit in nobis in omni sapientia et prudentia ... secundum
beneplacitum eius, quod proposuit in eo, in dispensationem plenitudinis
temporum» (Eph 1, 7-10). Christus, Filius Patri consubstantialis is itaque
est qui Dei consilium super omni creatione patefacit, nominatimque super
homine. Quem ad modum notabiliter adseverat Concilium Vaticanum II,
«Hominem ipsi homini plene manifestat eique altissimam eius vocationem
patefacit ». Eam scilicet recludit vocationem arcano Patris eiusque amoris
reserando. « Imago Dei invisibilis», perfectus est Christus homo qui filiis
Adami cum Deo similitudinem redintegravit peccato deturpatami. Ipsius
enim humana in natura, quae ab omni est tuta peccato atque in divinam
Verbi assumpta personam, attollitur communis omnium hominum natura
altissimam ad dignitatem: « Filius Dei, incarnatione sua cum omni homine
quodammodo Se univit. Humanis manibus opus fecit, humana mente cogi­
tavit, humana voluntate egit, humano corde dilexit. Natus de Maria Virgi­
ne, vere unus ex nostris factus est, in omnibus nobis similis excepto
peccato »".
2
3
5. Quod Dei Filius « unus ex nostris » est factus, maxima hoc in humili­
tate contigit, ut admirationem iam non moveat, quod historici profani,
maioribus capti eventibus magisque eminentibus personis, fugaces solum
principio mentiones, licet sane significantes, huic rei tribuerunt. Christi in­
dicia, verbi causa, reperiuntur in Antiquitatibus Iudaicis, quod Romae
opus est a rerum scriptore Iosepho Flavio inter annum xeni et xciv con­
textum; ac potissimum in Taciti Annalibus inter annum cxv et cxx scrip­
tis: ibidem, memorato Romae incendio anno LXIV, quod Christianis perpe4
2
3
4
Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 22,
Ibid.
Cf. Ant. lud. 20, 200, necnon locus celebratus simulque controversus 18, 63-64.
8
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ram Nero adsignavit, nominatim appellat historicus Christum qui « Tiberio
imperitante per procuratorem Pontium Pilatum supplicio affectus erat ».
Suetonius quoque, Claudii dum vitam enarrat, anno circiter cxxi, de Iu­
daeorum depulsione ex urbe Roma sermocinatur quos « impulsore Chresto
assidue tumultuantes Roma expulit » Claudius. Interpretibus est omnino
persuasum referri illum locum ad Iesum Christum, qui causa interea evase­
rat inter Hebraeos Romanos contentionis. Veluti celeris ^seminationis
Christiani nominis documentum exstat magni momenti testificatio Plinii
Minoris Bithyniae gubernatoris, a quo Traiano Imperatori inter annum cxi
et CXIII refertur: Christianos esse solitos « stato die ante lucem convenire
carmenque Christo quasi deo dicere secum invicem ».
5
6
7
Verumtamen praestans ille eventus, quem non christiani scriptores in
transitu modo memorant, plenam suam recipit lucem in Novi Testamenti
scriptis quae sane fidei sunt documenta, et non minus sibi merentur fidei
in suarum summa narrationum etiam uti historiae testimonia. Christus,
verus Deus homoque verus, Dominus orbis, aequabiliter est historiae
Dominus cui nempe est «Alpha et Omega» (Apc 1, 8), «principium et
finis» (Apc 21, 6). Ultimum ac decretorium verbum protulit in Ipso Pater
de homine et eius historia. Id quod efficaci brevitate in epistula di­
citur ad Hebraeos: « Multifariam et multis modis olim Deus locutus
patribus in prophetis, in novissimis his diebus locutus est nobis in Filio »
(1, 1-2).
6. Ex Populo electo ortus est Iesus, ut factam Abrahae promissionem a
prophetisque continenter memoratam impleret. Hi enim pro Deo eiusque
loco loquebantur. Veteris namque Testamenti dispositio suapte natura ad
praeparandum et nuntiandum ordinatur adventum Christi rerum Redemp­
toris atque messianici illius Regni. Foederis Antiqui sic libri testes sunt
perpetui diligentis Dei paedagogiae. Suam in Christo metam attingit haec
institutio: Is enim non iam loquitur solum « pro Deo » veluti vates, verum
ipse loquitur Deus suo in Verbo aeterno carne facto. Offendimus hic ratio­
nem extremam qua christiana religio a ceteris distat religionibus, ubi a
principio declarata est Dei conquisitio ab homine. In christiana contra reli­
gione initium factum est inde a Verbi Incarnatione. Hic non solum homo
Deum quaerit, verum praesens ipse adest Deus, ut homini de se loquatur
8
5
6
7
8
Annales 15, 44, 3.
Vita Claudii 25, 4.
Epistula X, 96.
Cf. CONC. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. de Divina Revelatione Dei Verbum, 1 5 .
Acta Ioannis Pauli Pp. II
viamque indicet qua pervenire possit ad illum. Hoc totum Prologus Ioan­
nis Evangelii enuntiat: « Deum nemo vidit umquam; unigenitus Deus, qui
est in sinu Patris, ipse enarravit » (1, 18). Propterea Incarnatum Verbum
consummatio est illius suspiritus qui omnibus invenitur in hominum reli­
gionibus: eadem consummatio est opus Dei quod omnem excedit hominum
exspectationem. Mysterium est gratiae.
Iam non est in Christo religio ipsum « quaerere Deum si forte attrectent
eum et inveniant » (Act 17, 27), sed fidei responsum revelanti se Deo: quo
in responso loquitur homo Deo suo tamquam Conditori ac Patri; quod re­
sponsum fieri omnino potest ob illum Hominem unicum qui Verbum simul
est Patri consubstantiale, in quo cuique homini loquitur Deus redditurque
idoneus homo qui Deo respondeat. Multo vel magis hoc in Homine univer­
sa respondet creatura. Novum enim omnium rerum principium Iesus Chri­
stus est: in ipso cuncta reperiuntur denuo, suscipiuntur Creatorique red­
duntur unde originem duxerunt. Hoc itaque pacto suspirii universarum or­
bis religionum consummatio est Christus, quam ipsam ob rem accessus ipse
unus ultimusque est. Si hinc igitur hominibus in Christo loquitur Deus de
sese, illinc simul in Christo ipso omne hominum genus et creatio tota de se­
se Deo loquuntur, quin immo Deo sese dedunt. Sic redeunt omnia suum ad
principium. Iesus Christus est quidem omnium recapitulatio rerum (cf. Eph
1, 10) omniumque in Deo consummatio: quae proin perfectio Dei est gloria.
Quae in Iesu Christo stabilitur religio, religio est gloriae: etenim universa
creatura reapse gloriae est illius declaratio; vivens autem homo Dei parti­
culatim gloriae est patefactio, qui vocatur ut vivat in plenitudine vitae in
Deo. Sic in novitate exsistit vitae «in laudem gloriae eius» (Eph 1, 12).
7. Non appellat modo Deus in Christo Iesu hominem, verum quaeritat
etiam. Hominem conquirere Deum Dei Filii Incarnatio testatur. Qua de in­
quisitione loquitur Iesus uti de ovis perditae recuperatione (cf. Lc 15, 1-7).
Conquisitio haec nascitur intima ex Dei parte in summumque evadit per
Verbi Incarnationem. Deus si hominem conquirit, suam conditum ad ima­
ginem ac similitudinem, illud quidem propterea efficit quod sempiternum
diligit eum in Verbo atque in Christo eumque ad filii adoptivi attollere cu­
pit dignitatem. Hominem idcirco Deus quaerit, qui peculiaris est ipsius
possessio, aliter atque alia omnis res creata. Mancipium enim Dei ille est
secundum amoris electionem: quaerit sane hominem Deus suo ipsius affec­
tu Patris compulsus.
Quorsum eum inquirit? Quandoquidem ab eo homo recessit seseque pe­
rinde atque Adamus inter terrestris paradisi arbores abdidit (cf. Gn 3,
10
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
8-10). Se abduci homo sivit a Dei inimico (cf. Gn 3, 13). Illum Satanas decepit cum persuasisset aequalem eum Deo ipsi esse, posseque Deo parem
bonum ac malum cognoscere, orbe suo arbitratu regendo, nulla divinae vo­
luntatis habita ratione (cf. Gn 3, 5). Per Filium hominem vestigans studet
Deus adducere eum ut mali deserat vias, in quibus ulterius usque progredi
vult. «Adducere ut deserat » vias istas idem prorsus est atque efficere ut
intellegat falsas se percurrere vias; significat pariter malum de vincere per
hominum historiam diffusum. Debellare malum: en Redemptionem. In sa­
crificio Christi ea peragitur, ob quod debitum peccati homo dissolvit Deo­
que reconciliatur. Filius Dei homo est factus, corpore et anima in utero
Virginis susceptis, ea omnino de causa: ut ex sese perfectum conficeret sa­
crificium. Incarnationis religio est religio Redemptionis totius mundi per
Christi sacrificium, ubi victoria de malo subest et de peccato ipsaque de
morte. In cruce mortem amplexatus simul indicat Christus ac tribuit vi­
tam, quia resurgit neque in eum iam amplius mors quidquam habet aucto­
ritatis.
8. Quae ex Incarnationis redemptricis mysterio suum duxit ortum reli­
gio, est religio ipsa « remanendi in intima Dei parte » eiusque etiam ipsam
communicandi vitam. De hac re loquitur Sanctus Paulus iis verbis quae
superius adlata sunt: « Misit Deus Spiritum Filii sui in corda nostra clamantem: "Abba, Pater!" » (Gal 4, 6). Vocem homo suam tollit perinde atque
Christus, qui « cum clamore valido et lacrimis » (Heb 5, 7) ad Deum prae­
sertim in hortis Gethsemani et in cruce vociferabatur: clamat homo ad
Deum, quem ad modum Christus clamavit, sicque testificatur se ad filii
condicionem pertinere Spiritus Sancti auxilio. Ita efficit Spiritus Sanctus,
quem Filii nomine emisit Pater, ut intimae Dei vitae sit particeps homo.
Facit item ut filius sit homo Christi similis atque eorum bonorum heres
quae Filii partem constituunt (cf. Gal 4, 7). His rebus consistit religio illa
« remanendi in Dei intima vita », cui Filii *Dei Incarnatio initium facit. Qui
profunda Dei scrutatur Spiritus Sanctus (cf. 1 Cor 2, 10) nos homines eas
perducit in profunditates Christi sacrificii virtute.
9. De Filii Dei ortu loquens collocat sanctus Paulus illum « in plenitudi­
ne temporis» (cf. Gal 4, 4). Revera tempus propterea est completum quod
per Incarnationem Deus in hominum historiam incidit. Aeternitas est in
tempus ingressa: quae maior « consummatio » esse potest quam illa? Quae
alia fieri posset « consummatio »? Sunt qui arcanos excogitaverint cyclos
cósmicos, quibus rerum universitatis historia maximeque hominis repetatur
perpetuo. Ex terra exoritur homo in eamque revertitur (cf. Gn 3, 19): hoc
Acta Ioannis Pauli Pp. II
11
ex ipso patet rerum visu. Atqui in homine subest inexstinguibile deside­
rium semper vivendi. Quomodo cogitandum est de superstiti post obitum
vita? Varias alii formas reincarnationis commenti sunt: prout priore vixerit
vita, sic dicitur homo novam experturus esse nobiliorem vel ignobiliorem
vitam donec plenam adipiscatur purificationem. Fides haec, firmiter
quibusdam in religionibus orientalibus stabilita, inter alia significare potest
nolle hominem omnino aequo animo irrevocabilem mortis naturam accipe­
re. Ei prorsus persuadetur sua de natura necessario spiritali immortalique.
Reincarnationem excludit christiana revelatio agitque potius de con­
summatione quam homo invitatur ut per unius in terris vitae cursum per­
ficiat. Propriae autem huius sortis suae consummationem consequitur ho­
mo sincero sui ipsius dono, quae donatio non potest nisi in congressione
cum Deo contingere. In Deo igitur reperit homo plenam sui perfectionem:
haec est a Christo revelata veritas. Se complet homo in Deo, qui obvius illi
per aeternum suum Filium processit. Propter ipsum Dei in terras adven­
tum suam plenitudinem attigit tempus humanum creatione incohatum.
« Plenitudo temporis » revera solummodo aeternitas est, quin immo Ille qui
est aeternus, Deus videlicet. Ingredi propterea « plenitudinem temporis » si­
gnificat ad temporis pervenire finem eiusque excedere fines, ut in Dei ae­
ternitate consummatio eius obtineatur.
10. Christiana in fide praecipuum habet pondus tempus. Conditur orbis
intra eius definitionem, intra tempus progreditur historia salutis, quae api­
cem suum in « plenitudine temporis » ipsius Incarnationis tangit suumque
terminum in glorioso reditu Filii Dei exeunte omni tempore. In Iesu Chri­
sto, Verbo Incarnato, tempus evadit modus quidam Dei, qui in se ipse est
aeternus. Christi adventu ineunt « novissimi dies » (cf. Heb 1, 2),
« novissima hora » (cf. 1 Io 2, 18) incipitque Ecclesiae tempus quod ad Parusiam usque durabit.
Ex hac autem necessitudine inter Deum et tempus officium oritur
sanctificandi illud. Quod reapse tum fit, exempli gratia, cum Deo singula
tempora dicantur dies, hebdomadae, haud secus atque eveniebat in Veteris
Foederis religione atque etiamnum, licet ratione nova, in christiano cultu
evenit. Intra pervigilii paschalis ritum dum expiât cereum, qui Christum
resuscitatum exprimit, celebrans edicit: « Christus heri et hodie, Principium
et Finis, Alpha et Omega. Ipsius sunt tempora et saecula. Ipsi gloria et
imperium per universa aeternitatis saecula». Has voces profert, dum in
candela numerum illius vertentis anni insculpit. Patet huius ritus significa­
tio: illud enim extollit Christum esse temporis Dominum, principium eius
12
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ac terminum; omnem annum, diem omnem et momentum complectuntur
Incarnatio eius et Resurrectio, ut hac via denuo in « plenitudinem tempo­
ris » concurrant. Vivit hanc ob rem atque celebrat Ecclesia per totius anni
spatium liturgiam sacram. Pervadit ita liturgicus annus annum solarem,
qui quodammodo universum Incarnationis Redemptionisque mysterium re­
petit a prima die Dominica Adventus ad sollemnitatem Christi, Regis ac
Domini rerum et historiae cunctae. Singulis dominicis diebus commemora­
tur resurrectionis Domini dies.
11. Tali rerum in prospectu Iubilaeorum consuetudo intellegi potest,
quae ab Antiquo Foedere initium sumit quaeque in Ecclesiae annalibus
continuatur. Iesus Nazarenus quodam die, synagogam sui oppidi ingressus,
surgit lecturas (cf. Lc 4, 16-30). Prophetae Isaiae liber ei praebetur, in quo
quae sequuntur legit: « Spiritus Domini Dei super me, eo quod unxerit Do­
minus me; ad annuntiandum laeta mansuetis misit me, ut mederer contritis corde et praedicarem captivis liberationem et clausis apertionem; ut
praedicarem annum placabilem Domino» (61, 1-2).
Propheta de Messia loquebatur. « Hodie — addidit Iesus — impleta est
haec Scriptura in auribus vestris» (Lc 4, 21), cum doceret se ipsum esse
Messiam a Prophetis nuntiatum ac secum « tempus » incohari studiose ex­
spectatam: dies advenerat salutis, « temporis plenitudo ». Omnia Iubilaea
ad hoc « tempus » spectant eaque ad messianicam Christi missionem ver­
tantur, qui veluti « a Spiritu Sancto unctus », veluti « a Patre missus » ve­
nit. Ipsemet laeta pauperibus nuntiat, captivis liberationem impertit, con­
tractas dimittit et caecis visum reddit (cf. Mt 11, 4-5; Lc 7, 22). Hoc modo
« annum placabilem Domino » efficit, quem non verbo tantum, sed operibus
potissimum enuntiat. Iubilaeum, « placabilis scilicet annus Domino », pro­
pria est Iesu agendi ratio, non alicuius dumtaxat commemorationis tempo­
ralis definitio.
12. Iesu verba et opera totam ita Iubilaeorum traditionem complent
Veteris Testamenti. Constat nempe fuisse Iubilaeum tempus Deo peculiari­
ter dicatum. Septimo quoque anno eveniebat, ad Moysis Legem: agebatur
de « anno sabbatico », quo volvente, agri non exercebantur, servi liberabantur. Mancipiorum liberandorum officium tum libri Exodi (23, 10-11), tum
Levitici (25, 1-28), tum denique Deuteronomii (15, 1-6) praecepta minutatim temperabant, id est tandem universa sacrorum bibliorum disciplina,
quae hanc sic rationem induit. Anno sabbatico evolvente, praeter servo­
rum liberationem, omnia debita ex Lege dissolvebantur, secundum certa
Acta Ioannis Pauli Pp. II
13
praescripta. Et haec omnia ad Dei honorem fieri debebant. Quod autem ad
annum sabbaticum pertinebat, annum quoque iubilarem respiciebat, qui
quinquagesimo quoque anno celebrabatur. Verum iubilari anno sabbatici
anni consuetudines amplificabantur et sollemnius celebrabantur. In Levitico legimus: « Sanctificantis annum quinquagesimum et vocabitis remissio­
nem in terra cunctis habitatoribus eius: ipse est enim iobeleus. Revertimini
unusquisque ad possessionem suam, et unusquisque rediet ad familiam pri­
stinam » (25, 10). Inter maxima iubilaris anni consectaria « emancipatio »
omnium inhabitantium qui liberatione egebant annumeratur. Hac occasio­
ne, quisque mas possessionem patrum praediorum amissam recuperabat, si
forte ea vendiderat vel si ipse in servitutem redactus ea amiserat. Destitui
penitus terra non poterant, cum esset ipsa Dei neque in servitutis condicio­
ne Israelitae semper manere possent, quandoquidem Deus sibi eos
« redemerat », veluti sua solius mancipia, cum a servitute in Aegypto eos
vindicaret.
13. Etiamsi iubilaris anni praescripta plerumque solum proposita fue­
runt et exspectationes — magis scilicet spes quam solida res, cum autem
prophetia futuri fierent, verae liberationis videlicet nuntius quam Messias
venturus praestitisset — ex eorum profecto iuridica vi quaedam socialis
doctrina efficta est, quae inde a Novo Testamento distinctius explicata est.
Iubilaris annus aequalitatem inter filios omnes Israelis reconciliare debe­
bat, dum novas facultates tribuebat familiis, quae possessiones amiserant,
vel etiam personarum libertatem. Divitibus contra memorabat annus iubi­
laris adventurum tempus quo Israelitae servi iis pares fierent ac iura simul
sua asserere possent. Ad Legis tempus iubilaris annus erat edicendus, cum
omnibus indigentibus subveniretur. Hoc simul iustum regimen postulabat.
Iustitia, secundum Israelis Legem, complectebatur praesertim debilium tu­
telam atque rex hac in re eminere debebat, ut Psalmista asseverat: « Quia
liberabit inopem clamantem et pauperem, cui non erat adiutor. Parcet
pauperi et inopi et animas pauperum salvas faciet» (Ps 72/71, 12-13).
Huius traditionis principia strictim erant theologica, quae ante omnia cum
creationis divinaeque Providentiae theologia nectebantur. Vulgo namque
credebatur ad Deum solum, ut Creatorem, « altum dominium » spectare,
principatum scilicet universitatis rerum atque potissimum orbis terrarum
(cf. Lv 25, 23). Si Deus providens terram hominibus dederat, hoc significa­
bat Ipsum omnibus eam dare velle. Quapropter creationis divitiae veluti
totius humanitatis bonum commune habendae erant. Qui haec bona possidebat tamquam mancipia, eorum reapse erat dumtaxat administrator, sci-
14
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
licet minister, qui Dei nomine agere debebat, qui unus verusque possessor
erat: Dei voluntas erat, ut bona creata omnibus legitime servirent. Iubila­
ris anni hoc quoque erat propositum, ut haec restitueretur socialis iustitia.
In iubilaris anni translaticio more sic radices agit Ecclesiae socialis doctri­
na, quae semper suum obtinuit locum in ipsius instructione quaeque ex su­
periore potissimum saeculo crevit, a litteris Encyclicis Rerum Novarum
praesertim sumens initium.
14. Illud potissimum est efferendum quod Isaias his exprimit verbis:
praedicare annum placabilem Domino. Iubilaeus hic ipse est Ecclesiae
« placabilis annus », annus remissionis peccatorum atque poenarum pro
peccatis, annus inter contendentes reconciliationis, annus multiplicium
conversionum atque paenitentiae sacramentalis et extrasacramentalis. An­
norum iubilarium traditio cum indulgentiarum concessione copulatur, quae
largius quam ceteris annis dispensantur. Praeter Iubilaeos qui Incarnatio­
nis mysterium commemorant, centesimo, quinquagesimo, quinto et vicesi­
mo anno completo, sunt Iubilaei qui Redemptionis eventum celebrant:
Christi scilicet crucem, eius mortem in Calvariae loco ac Resurrectionem.
His quidem occasionibus « annum placabilem Domino » edicit Ecclesia at­
que operam navat, ut his beneficiis omnes fideles fruantur. Idcirco Iubilaei
non « in Urbe » dumtaxat, verum etiam « extra Urbem » celebrantur: se­
cundum consuetudinem subsequenti celebrationis « in Urbe » anno illud oc­
currebat.
15. In cuiusque personae vita Iubilaei plerumque cum natali die nec­
tuntur; sed Baptismi, Confirmationis, Eucharistiae primum sumptae, pre­
sbyteralis episcopalisve Ordinationis, Matrimonii sacramenti, anniversarii
dies quoque celebrantur. Nonnulli hi anniversarii eventus in civili quoque
ambitu inveniuntur, quibus tamen christiani semper religiosam indolem
tribuere solent. Ad christianam namque rationem cuncti Iubilaei — tum
XXV sacerdotii matrimoniique anniversarius dies, qui « argenteus » voca­
tur, tum quinquagesimus «aureus», tum denique sexagesimus « adamantinus » — annum gratiae peculiarem singulis hominibus praestant qui unum
ex sacramentis, quae supra memoravimus, receperunt. Quod quidem de
singularum personarum iubilaeis diximus, de communitatibus institutionibusve quoque dici potest. Sic enim centesimus vel millesimus alicuius con­
ditae urbis vel municipii celebratur annus. In Ecclesiis similiter particulari­
bus paroeciarum dioecesiumque Iubilaei aguntur. Omnia haec iubilaria
eventa, quae sive singulos sive societates contingunt, in singulorum atque
in communitatum vita magnum habent momentum.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
15
Tali in rerum prospectu, duo milia annorum a Christi ortu (iusta anno­
rum computatione posthabita) Iubilaeum efficiunt permagnum, qui non
modo in christianos, verum oblique in universum hominum genus, quan­
doquidem primas partes duo per haec millennia egit christiana disciplina.
Luculenter paene omnes homines cursum annorum a Christi ortu metiun­
tur, qui fere fit centrum Calendarii, quod hodie plerique usurpant. Nonne
hoc est illius singularis effectus signum, quem universali historiae contulit
Iesus Nazarenus?
16. « Iubilaei » vox laetitiam secum fert; non interiorem solummodo lae­
titiam, sed etiam gaudium quod foras emittitur, quoniam Dei adventus ex­
terior est eventus, qui conspici audiri tangi potest, quemadmodum memo­
rat S. Ioannes (cf. 1 Io 1, 1). Par est igitur quaeque laetitiae signa ob
huiusmodi adventum exterius etiam commonstrari. Quod significat Eccle­
siam propter salutem gaudere. Omnes ad laetitiam vocat, eademque ut
condiciones dentur contendit ad salutares vires cum omnibus communican­
das. Anno bismillesimo Magnum idcirco erit Iubilaeum.
Re ipsa Magnum hoc Iubilaeum quodammodo idem erit ac superiora.
Sed simul aliud erit, maius quam cetera umquam. Ecclesia enim temporis
mensuram servat: horas dies annos saecula. Hac sub ratione una cum sin­
gulis hominibus progreditur. Ipsa pariter unumquemque certiorem facit
quomodo singulae hae mensurae Dei praesentia imbuantur salutarique
eiusdem actione. Hoc cum sensu gaudet Ecclesia, gratias agit, veniam pe­
tit, Domino historiae humanarumque conscientiarum adhibens preces.
Ardentiores inter huius singularis temporis precationes, novo scilicet ap­
propinquante Millennio, Dominum Ecclesia exorat ut omnes inter christia­
nos variarum Confessionum ipsa crescat unitas donec plena obtineatur com­
munio. Exoptamus propterea ut Iubilaeum acceptam afferat opportunita­
tem fructuosae adiutricis operae in tot rerum communicatione quibus co­
niunguntur christiani, quae quidem sine dubio plures sunt quam quibus mu­
tuo dividuntur. Quam gratum iucundumque hac in re si, observatis quidem
singularum Ecclesiarum et Communitatum rationibus et condicionibus,
oecumenicae reperiantur consensiones in apparando atque consummando
Iubilaeo: id enim multo maiorem sibi exsequetur vim, si universo orbi testi­
ficantur Christi discipulorum voluntatem adipiscendi quam primum unita­
tem perfectam, cum certo illi noverint « nihil esse impossibile apud Deum ».
17. Unumquodque iubilaeum in Ecclesiae historia divina Providentia
praeparatur, quod etiam Magnum Iubilaeum complectitur anni bismillesi­
mi. Hac de re prorsus conscii, grati non minus quam officiosi id contuemur
16
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
quod in hominum historia a Christi ortu occurrit, et eventus praesertim il­
los spectamus qui inter millesimum et bismillesimum annum intercesse­
runt. At potissimum ad hoc nostrum saeculum oculos fidei convertimus,
non modo hominis historiae testimonia perquirentes, verum etiam divinam
in rebus humanis procurationem.
18. Hoc in rerum prospectu asseverari potest Concilium Vaticanum II
providentiae praebere eventum, per quem Ecclesia propius paravit bismil­
lesimi anni Iubilaeum. Fuit namque Concilium superiorum simile, ac eo­
dem tempore omnino aliud; Concilium in Ecclesiae Christique mysterium
penitus intentum, at simul mundo patens. Quoniam patuit, responsum ex­
hibuit evangelicum mundo hodiernis temporibus se evolventi, qui XX sae­
culi expertus est immanitates, primo alteroque bello universali est vexatus,
captivorum custodiendorum campis et vastis internecionibus conflictatus.
Superiores hi eventus demonstrant purificatione indigere mundum, indigere
conversione.
Concilium Vaticanum II novam aetatem in Ecclesiae vita designare di­
citur. Hoc verum est, at simul difficile est non animadvertere conciliarem
congressionem ex superioris aevi usibus et deliberationibus multum sum­
psisse, ex doctrina praesertim Pii XII. In Ecclesiae annalibus « vetus » et
« novum » penitus inter se implicantur. « Novum » enim ex « vetere » surgit,
« vetus » in « novo » planius impletur. Istud Concilio Vaticano II accidit,
idemque Pontificibus evenit, qui cum conciliari Congressione nectuntur,
initio a Ioanne XXIII sumpto, subsequentibus deinceps Paulo VI et Ioan­
ne Paulo I usque ad hodiernum Pontificem.
Singula quae ipsi ante post que Concilium patraverunt, quae docendo
non minus quam agendo fecerunt, multum et insigniter iuverunt, ut no­
vum vitae christianae ver pararetur, quod ex Magno Iubilaeo erit revelandum, si Spiritui Sancto ipsos allicienti obsequentur christiani.
19. Concilium, tametsi graves gestus deposuit qui fuerunt Ioannis Bap­
tistae qui in lordano ad paenitentiam conversionemque cohortabatur (cf.
Lc 3, 1-17), in se ipsum aliquid ostendit quod veteris Prophetae fuit, cum
renovato vigore nostrae aetatis hominibus Christum significaret, qui est
«Agnus Dei, qui tollit peccatum mundi» (Io 1, 29) et is hominis Redemp­
tor historiaeque Dominator. In conciliari Conventu Ecclesia, ut Magistro
suo servaret fidelitatem, se ipsa interrogavit quae esset, cum suum Corpo­
ris Sponsaeque Christi mysterium penitus recluderet. Obsequenter quidem
Dei verbum exaudiens, universalem omnium denuo inculcavit vocationem
Acta Ioannis Pauli Pp. II
17
ad sanctimoniam; liturgiam reformavit, quae est eius ipsius vitae « fons et
culmen »; renovationem compluribus ex sui partibus tum in mundo univer­
so tum in singulis Communitatibus provexit; varias christianas vocationes
promovere studuit, sive laicorum religiosorumque, sive ministerii diacono­
rum, sacerdotum et episcoporum; episcopalem maxime collegialitatem re­
stauravi^ in qua pastorale Episcoporum officium peculiariter emergit, qui
cum Petri Successore sociantur. Hac renovatione funditus peragenda inni­
tens, Concilium ceteris christianis ivit obviam, aliarum religionum cultori­
bus, cunctis denique nostrae aetatis hominibus. Numquam alias Concilium
quoddam tanta perspicuitate de christianorum unitate, religionum non
christianarum de dialogo, Veteris Foederis Israelisque peculiari significatio­
ne, de personalis conscientiae dignitate, de libertatis religiosae principio, de
diversis cultus traditionibus, in quibus Ecclesia suum explicat missionale
munus, de communicationis socialis instrumentis, est locutum.
20. Ingentes quidem rerum divitiae ac sermo pariter novus, antea incognitus, quo conciliaris textus imbuitur, novorum temporum nuntium fere
constituunt. Patres conciliares Evangelii loquelam proferentes locuti sunt,
loquelam scilicet sermonis Beatitudinum e Monte. Conciliari in nuntio ex­
hibetur Deus sua in pienissima rerum omnium dominatione, atque etiam
veluti temporalium rerum libertatis custos.
Optima igitur occasionis bismillesimae apparatio necessario declarabitur
renovato officio applicandae quam fidelissime Concilii Vaticani II doctri­
nae ad cuiusque personae omnisque simul Ecclesiae vitam. Ex Concilio
quasi inaugurata proxima est Magni Iubilaei anni MM praeparatio, amplis­
simo quidem verbi illius sensu. Si in liturgia quid simile quaeramus, dici
sane possit annua Adventus Liturgia tempus esse maxime ad Concilii ani­
mum propinquum. Nos enim comparat Adventus illius ad adventum qui
est continenterque advenit (cf. Apc 4, 8).
21. In hoc sese disponendi itinere ad eventum anni MM series Synodo­
rum inseritur, quae post Concilium Vaticanum Secundum incepit: Synodo­
rum generalium et continentium Synodorum, regionum et nationum et dioe­
cesium. Principale semper earum argumentum est evangelizatio, vel potius
nova evangelizatio, cuius iacta sunt fundamenta in Adhortatione Apostolica
Pontificis Pauli VI, cui titulus Evangelii nuntiandi, anno MCMLXXV promul­
gata, Episcoporum videlicet Synodi tertia exacta congressione.
Ex se ipsae hae Synodi iam novae evangelizationis partem efficiunt:
nam de Concilii Vaticani II conspectu ipsius Ecclesiae nascuntur; latum
18
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
aperiunt laicorum participationi spatium, quorum propria in Ecclesia defi­
niunt munia; sunt illae declaratio vigentis virtutis quam toti Dei Populo
tribuit Christus, cum participem eum suae faceret operae messianicae, pro­
phetiae industriae, actuositatis sacerdotalis et regiae. Qua in re affirma­
tiones alterius capitis dogmaticae Constitutionis, Lumen gentium inscriptae,
eloquenter edicunt. Iubilaei anni MM curatio sic in universa Ecclesia pera­
gitur tam in ordine universali quam in locali, excitata scilicet nova qua­
dam conscientia salutiferi muneris a Christo recepti. Eadem vero haec con­
scientia manifesto splendore in postsynodalibus elucet Adhortationibus
quae respondent laicorum officio, sacerdotum institutioni, catechesi ipsi,
familiae necnon bono magno paenitentiae atque reconciliationis in Eccle­
siae vita et humani generis, tum etiam, nuperrime, consecratae y^itae.
22. Peculiaria tamen munia et officia, ad Magnum anni MM Iubilaeum
attinentia, ad Ministerium Romani Episcopi pertinent. Quadamtenus cunc­
ti Pontifices huius iamiam exituri saeculi ad finem hunc operati sunt. Cap­
to nempe consilio omnia in Christo restaurandi sanctus Pius X antecedere
exitialibus effectibus contendit quos internationalis orbis condicio, ineunte
hoc saeculo, paulatim importabat. Perbene noverat Ecclesia graviter se
agere debere, ut foveret defenderetque haec bona adeo primaria pacis ac
iustitiae, cum simul contra sese extollerent sententiae adversae. Aetatis ve­
ro ante Concilium Pontifices eundem in finem magno studio operati sunt
suo quisque ex proposito mentisque habitu: Benedictus XV ante cladem
primi universalis belli constitit, Pius XI autem conflixit cum regiminum
absolutorum minationibus vel humanae libertatis incuriosorum in Germa­
nia et Russia, in Italia et Hispania, ac prius etiam in Mexico. Porro Pius
XII sese adversus iniurias gravissimas interposuit quas plena dignitatis hu­
manae importabat contemptio, altero saeviente bello universali. Lucidas
prorsus edidit directorias normas, unde etiam nova totius orbis ordinatio
exoriri posset, prioribus exstinctis institutionibus politicis.
Progrediente dein hoc saeculo Pontifices Romani, Leonis XIII ingressi
vestigiis, argumenta socialis doctrinae catholicae ordinatim repetiverunt,
de proprietatibus agentes alicuius aequae compages sive structurae illa in
necessitudine inter hominum opus atque caput pecuniae. Cogitare satis est
Encyclicas Litteras Quadragesimo anno Pii XI necnon complures Pii XII
interpellationes, Litteras pariter Ioannis XXIII Mater et Magistra ac Pacem in terris, tum denique Populorum Progressio atque Apostolicam Epi­
stulam Pauli VI Octogésima adveniens nuncupatam. Quo de eodem argu­
mento crebrius et Nos sumus elocuti ipsi, Litteras Encyclicas Laborem
Acta Ioannis Pauli Pp. II
19
exercens nominatim ponderi operis hominum dicantes, dum Litteris Centesimus annus post saeculum vim iteravimus, adhuc validam socialis doctri­
nae in documento Rerum novarum expositae. Antea vero Encyclicis Litte­
ris Sollicitudo rei socialis disposite meditateque totam doctrinae socialis
summam revocavimus velut in prospectu contentionis inter magna foedera
Orientale et Occidentale necnon ipsius periculi cuiusdam dimicationis nuclearis. Duae partes doctrinae socialis Ecclesiae — tum dignitatis tutela iu­
riumque personae humanae intra terminos iustae coniunctionis inter homi­
num opera et pecuniae capita, tum pacis ipsius provectus — eodem hoc in
documento convenientes simul sunt permixtae. Causae praeterea pacis de­
servire volunt annui Romanorum Pontificum nuntii Kalendis Ianuariis
editi iam inde ab anno MCMLXVIII, sub Pauli VI pontificatu.
23. Hic pontificatus Noster suo a primo sollemni scripto explicatis ver­
bis de Magno disserit Iubilaeo, omnes dum hortatur ut hoc exspectationis
intervallum tamquam « novum adventum » ducant. Ad quam deinde quae­
stionem alias saepe revertimus, fusius in ea elaborantes Encyclicis in Litte­
ris Dominum et vivificantem appellatis. Re enim vera Anni Bismillesimi
apparatio quaedam quasi hermeneutica fit clavis. Haud sane animus est
novo cuidam indulgere millenarismo, quem ad modum nonnulli primo
exeunte millennio fecerunt; exoptatur contra ut peculiaris excitetur sensus
intellectusque eorum quae Spiritus Ecclesiae dicit Ecclesiisque (cf. Apc 2,
7 ss.), perinde ac singulis etiam hominibus per dona et munera in totius
communitatis commodum concessa. Efferuntur videlicet ea quae diversis
communitatibus suadet Spiritus, a minimis sic ut familiae unicuique, ad
maximas veluti nationes atque institutiones inter nationes, dum cultus liberalis formae et humanitatis modi ipsius sanaeque traditiones haudqua­
quam negleguntur. Licet contrarium verum esse videatur, hominum genus
exspectare pergit filiorum Dei revelationem ex eaque spe vivit sicut mater
parturiens, secundum imaginem illam tam efficaciter a sancto Paulo in
Epistula ad Romanos usurpatam (cf. 8, 19-22).
9
10
24. Pontificis Romani peregrinationes praecipua pars evaserunt illius
officii ad effectum deducendi praecepta ac principia Concilii Vaticani II. A
Ioanne XXIII incohata, imminente iamiam Concilii ipsius initio, per Lauretanam Assisiensemque peregrinationem (anno MCMLXII), haec itinera insi­
gniter aucta sunt a Paulo VI qui, postquam ante omnia in Terram Sanc9
10
Litt. Encycl. Redemptor hominis (4 Martii 1979), 1: AAS 71 (1979), 258.
Cf. Litt. Encycl. Dominum et vivificantem (18Maii 1986),49 ss.: AAS1S (1986), 868 ss.
20
Ada Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tam anno MCMLXIV se contulit, novem alia magna peregit apostolica itinera
quae proximam in congressionem illum adduxerunt cum diversarum conti­
nentium populis.
Auxit multo magis hic Noster Pontificatus illam itinerum rationem, ini­
tiis a Mexico factis ob Conventum Generalem Episcopatus Latino-America­
ni Pueblae habiti anno MCMLXXIX. Eodem dein anno in Poloniam ducta est
peregrinatio sacra Iubilaei tempore de DCCCC anniversaria memoria obitus
sancti Stanislai episcopi et martyris.
Subsecutae sunt deinde aliae peregrinandi rationes quae iam notae
sunt. Iam statis temporibus evenire coeperunt peregrinationes ad particu­
lares cuiusque continentis Ecclesias, curis diligenter adhibitis provehendi
oecumenicas necessitudines cum aliarum confessionum christianis. Hac in
re peculiare prae se ferunt momentum salutationes Nostrae in Turcarum
natione anno MCMLXXIX, in Germania anno MCMLXXX, in Anglia et Vallia
et Caledonia anno MCMLXXXII, in Helvetia anno MCMLXXXIV, in Scandiae ci­
vitatibus anno MCMLXXXIX, ac nuperrime apud Bálticos populos, anno
MCMXCIII.
In praesentia vero invenitur inter metas vehementer exoptatas peregri­
nationis, praeter Seraium in Bosnia Erzegovina, Oriens Medius: Libanus,
Hierosolyma, Terra Sancta. Praeclarum quiddam erit si volvente anno MM,
invisere licuerit universa ea loca quae Populi Electi Veteris Foederis signaverunt iter, a regionibus Abrahami et Moysis per Aegyptum Montemque
Sinai ad urbem Damascum quae sancti Pauli cognovit conversionem.
25. In apparando bismillesimo anno suas explent partes particulares
Ecclesiae, quae propriis Iubilaeis gressus praestantes commemorant in di­
versorum populorum historia salutis. Hos inter Iubilaeos locorum vel pro­
vinciarum intercesserunt maximae excellentiae eventus, nempe millesimus
ipse annus a baptismo in Rus' allato anno MCMLXXXVIII, quo modo etiam
quingentesimus annus ab incohata continentis Americanae evangelizatione
(anno MCCCCXCII). QUOS iuxta magnae amplitudinis eventus, licet non cum
effectibus toto in orbe, opus est alios memorare haud minus praestantes:
verbi causa, millennium a baptizata Polonia anno MCMLXVI, una cum mille­
simo anno baptismatis in Hungaria anno MCMLXVIII, pariterque in Lituania
sexcentos annos a baptismo inducto anno MCMLXXXVII. Brevi hinc tempore
accident anniversariae recordationes baptizati Clodovei Francorum regis
mille quingentos abhinc annos (nempe ccccxcvi), necnon millesimi quadrin11
11
Cf. Litt. Ap. Euntes in mundum (25 Ianuarii 1988): AAS 80 (1988), 935-956.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
21
gentesimi anni ex quo sanctus Augustinus Cantuariam appulit anno DXCVII,
unde orbis coeptus est Anglosaxonico evangelizan.
Quod ad Asiam vero attinet, Iubilaeum referet mentem ipsum ad apo­
stolum Thomam, qui principio iam christianae aetatis secundum traditam
famam evangelicum pertulit in Indiam nuntium, quo anno circiter millesi­
mo quingentésimo Lusitani missionales advenisse feruntur. Septima simi­
liter centenaria celebratio hoc anno eveniet inceptae Sinarum evangeliza­
tionis anno MCCXCIV, atque iamiam sumus memoriam obituri in Philippinis
Insulis operis missionarii ex quo tempore metropolitana constituta est Ma­
nilensis sedes anno MDXCV, sicut et recordationem agemus quadringentesimi
anni a primis Nipponensibus martyribus anno MDXCVII.
In Africa autem, ubi prima etiam Evangelii nuntiatio ab apostolorum
repetitur aetate, coletur annus millesimus sexcentesimus quinquagesimus a
primo Aethiopum episcopo ordinato sancto Frumentio (anno c. CCCXL), at­
que quingentesimus ab aperta Angolae evangelizatione antiquo in Congi
regno (anno MCDLXXXXI); interea quaedam nationes, uti Camarunia, Litus
Eburneum, Res publica Africae Mediae, Res publica Burundiae et Burkina
Fasensis suas iam agunt sollemnitates centenarias a missionalium accessu
propriam in provinciam. Aliae quoque Africae civitates similia nuperius
honoraverunt e venta.
Nec silentio praeterire decet Orientales Ecclesias quarum perantiqui
Patriarchatus tam prope referuntur ad apostolorum hereditatem quarum­
que theologicae liturgicae spiritales traditiones immensum efficiunt thesau­
rum, qui totius christianae civitatis commune est patrimonium. Crebrae
multiplicesque harum Ecclesiarum commemorationes iubilares necnon ipsa­
rum Communitatum, quae in illis suam agnoscunt originem apostolicam,
iter Christi per saecula meminerunt atque Magnum ad Iubilaeum exeunte
altero millennio et illae accedunt.
Hoc sub lumine conspecta omnis christiani nominis historia veluti uni­
cus videtur fluvius in quem suas profundunt aquas rivuli multi. Nos ideo
hortatur Annus MM, ut renovata fidelitate altiusque stabilita communione
ad ripas concurramus lati huius fluminis: Revelationis scilicet et Christiani­
smi et Ecclesiae flumen quod historiam perimit humani generis iam inde
ab eventu Nazarethano deindeque Bethlemitico duo abhinc annorum milia.
« Flumen » revera illud est cuius « rivi » ipsi — secundum Psalmi dictum —
« laetificant civitatem Dei » (Ps 46/45, 5).
26. In Anni MM praeparationis rationem ingrediuntur pariter Anni
Sancti extremae huius saeculi partis. Viget quidem adhuc in memoria An-
22
Acta Apostolicae. Sedis - Commentarium Officiale
nus Sanctus quem Pontifex Paulus VI anno MCMLXXV indixit; eadem exin­
de affectione est concelebratus MCMLXXXIII tamquam Redemptionis Annus.
Maiore autem fortasse cum effectu peractus est Annus Marialis MCMLXXXVIIMCMLXXXVIII, quem singulae Ecclesiae particulares vehementer exspectaverunt diligenterque compleverunt, praesertim ad totius orbis mariana sacella.
Litterae Encyclicae Redemptoris Mater, quae eodem prodierunt tempore,
conciliarem collustraverunt doctrinam de Matris Dei praesentia in Christi
Ecclesiaeque mysterio: Deus Filius duobus abhinc milibus annorum operante
Spiritu Sancto homo est factus de Virgineque Maria Immaculata natus. Qua­
propter Marialis Annus quaedam quasi anticipatio fuit Iubilaei, cum plura in
se elementa complecteretur, quae Anno MM plane explicanda erunt.
27. Fieri vix potest quin asseveretur Marialem Annum proxime eventus
anni MCMLXXXIX praecessisse. Eventus enim illi sunt, qui sua amplitudine
maximeque progressione celeri non possunt admirationem non movere.
Etenim anni inter septuagesimum et octogesimum huius saeculi crescens
usque secum intulerunt periculum, secundum « belli frigidi » tramitem; an­
nus MCMLXXXIX autem secum pacificam intulit solutionem, quae prae se pa­
riter quasi quandam figuram tulit « organicae » progressionis. Sub ipsius lu­
ce facile quis vim potest tribuere propheticam Encyclicis Litteris Rerum
novarum: quidquid enim Pontifex Leo XIII de communismo inibi scripse­
rat, accurate hisce in eventibus est comprobatum, quem ad modum No­
stris in Litteris Centesimus annus praedicavimus. Facile praeterea perspici
poterat in iis quae evenerunt agere totam rem materna cum cura ipsa invi­
sibilis Providentiae manus: « Numquid oblivisci potest mulier infantem
suum...? » (Is 49, 15).
Nihilominus tamen post annum illum MCMLXXXIX nova pericula novae­
que minae exstiterunt. In civitatibus quidem foederis orientalis, dilapso
communistarum instituto, pergrave erupit discrimen studiorum pro sua
cuiusque natione, perinde ac, pro dolor!, eventa commonstrant in statibus
Balcanicis aliisque proximis provinciis. Impellit haec res Europae populos,
ut serio animo conscientias suas perscrutentur agnoscentes culpas et erro­
res praeterita aetate admissos in re nummaria et politica, in causa earum
nationum, quarum sunt iura consulto ex propositoque violata ab imperiosis tam elapsi quam huius nostri saeculi regiminibus.
12
28. In praesentia vero, post Marialem Annuni, simili animo et affectu
Annum Familiae transigimus, cuius doctrina coniungitur proxime cum InCf. Litt. Encycl. Centesimus annus (1 Maii 1991), 12: AAS 83*(1991), 807-809.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
23
carnationis mysterio ipsaque hominum historia. Ali hinc licet spem Fami­
liae Annum apud Nazareth incohatum, haud secus atque Annum Maria­
lem, evadere posse alium et quidem significantem gressum praeparationis
ipsius Magni Iubilaei.
Hunc ad finem Litteras ad Familias conscripsimus, ubi necessarias par­
tes ecclesialis doctrinae de familia denuo inculcavimus eamque, ut ita dica­
mus, in unumquemque domesticum deportavimus focum. In Concilio Vati­
cano II suum aliquod officium proprium confessa est Ecclesia ut dignita­
tem coniugii ac familiae pro merito aestimaret. Eo igitur spectat Annus
Familiae, ut suum conferat etiam auxilium ad Concilii proposita his in re­
bus exsequenda. Ideo oportet Magni Iubilaei apparatio quodam modo om­
nem domum et familiam transeat. Nonne per familiam quandam, Nazare­
thanam videlicet, Dei Filius in hominum ingredi voluit historiam?
13
29. In recessu huius latissimi rerum prospectus interrogatio illa ultro
cooritur: fieri potest ut certa quaedam concipiatur ratio rerum agendarum
ad Iubilaei Magni proximam apparationem? Re quidem vera, quod supe­
rius est dictum, aliquas iam praebet talis rationis partes.
Ex ampliore quidem consultatione emergere debet plenior et subtilior
ordinatio inceptorum 'ad hoc', ne nimis artificiosa videatur difficilisque ad
complendum apud singulas ecclesiales communitates quae in adeo variatis
vivunt condicionibus. Huius rei Nos conscii percontari voluimus de hoc ar­
gumento Conferentiarum episcopalium Praesides ac praesertim Cardinales
Patres.
Erga venerabiles Collegii Cardinalium sodales grati sumus qui, in Consi­
storio Singulari diebus xm et xiv mensis Iunii superioris congregati, com­
plures hac de re propositiones contexuerunt utiliaque etiam consilia protu­
lerunt. Gratias pariter in episcopatu Fratribus habemus, qui multipliciter
ad Nos magni ponderis proposita transmiserunt, quorum rationem diligen­
ter habuimus Epistulam hanc Apostolicam conscribentes.
30. Prima sententia, quae generali ex illa consultatione prodiit, respicit
praeparationis tempora. Ante Annum MM pauci supersunt anni: convenire
visum est ut hoc temporis spatium duas in partes divideretur, quarum al­
tera, proprie praeparatoria, ad extremos tres destinaretur annos. Censue­
runt enim longius intervallum plurimas doctrinas esse conglomeraturum
spiritalemque intentionem valde debilitaturum.
Cf. CONC. OECUM. VAT. I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium
et spes, 47-52.
13
24
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Decere ideo videbatur ad singulare illud tempus accedere per priorem
quandam partem praeparationis animorum in fidelibus ipsis secundum
quaestiones ampliores, ut deinceps recta proximaque via per posteriorem
partem, nempe trium annorum, omnia dirigerentur ad ipsum concelebrandum Christi Salvatoris mysterium.
a) Prior Pars
31. Habebit itaque pars prior indolem omnino antepraeparatoriam: il­
luc enim spectabit, ut christianum apud populum conscientia ipsa ponderis
ac significationis Iubilaei anni MM pro hominum historia redintegretur. Se­
cum enim ortus Christi memoriam afferens nota christologica interius iam
signatur.
Secundum fidei christianae partitionem in verbum ac sacramentum,
magnopere interesse videtur hoc similiter tempore unico structuram memo­
riae cum compage celebrationis coniungere, ut non solum reminiscantur
christifideles mente sua huius eventus, verum etiam salutiferam eius expe­
riantur vim per sacramentalem actionem. Huius aetatis in christianis iubi­
laris commemoratio fidem in Deum confirmare debebit in Christo revela­
tum, inde spem ipsam sustentare in vitae aeternae exspectationem tenden­
tem, incendere tandem caritatem pro fratrum et sororum commodo actuo­
se operantem.
Priore temporis spatio, ab anno millesimo nongentesimo nonagésimo
quarto ad sextum, curabit Apostolica Sedes opitulante proprio Comitatu
quasdam exponere deliberandi agendique normas ubique et universim vali­
turas, dum contra idem animorum comparandorum opus minutatim com­
plebitur per Commissiones similes apud Ecclesias particulares. Prolatanda
ulterius erunt, ratione quadam, quae in praeparationis intervallo remotae
facta sunt simulque altius investiganda erunt elementa magis propria iubi­
laris eventus.
32. Tempus gratiae singularis semper est Iubilaeum, « dies placabilis
Domino »: uti tale habet ipsum — quem ad modum superius est dictum —
laetificam indolem. Anni MM igitur Iubilaeum esse debebit maxima preca­
tio laudis gratiarumque actionis in primis pro Incarnationis Filii Dei dono
necnon Redemptionis ab eo peractae. Volvente illo anno sese collocabunt
iterum christiani novo fidei cum stupore coram Patris amore, qui Filium
tradidit suum, « ut omnis, qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam
aeternam » (Io 3, 16). Intimo praeterea ex animi affectu gratias referent
Acta Ioannis Pauli Pp. II
25
pro Ecclesiae dono, quae est a Christo condita tamquam « sacramentum
seu signum et instrumentum intimae cum Deo unionis totiusque generis
humani unitatis ». Eorum haec gratiarum actio ad fructus tandem etiam
sanctitatis pertinget quae in vita tot virorum mulierumque percepti sunt,
qui quavis aetate omnique in historiae intervallo donum Redemptionis am­
plecti sine condicionibus potuerunt.
Cuiuslibet tamen Iubilaei laetitia praesertim gaudium est propter-cul­
parum condonationem; est conversionis iubilatio. Consentaneum proinde
videtur ante oculos rursus illud constituere quod totum fuit argumentum
Episcoporum Synodi anno MCMLXXXIII, videlicet paenitentiam et reconci­
liationem. Plurimum sane eventus illius Synodi in historia significavit Ec­
clesiae post Concilium. Vivam enim semper quaestionem conversionis
(« metanoia ») retractavit, quae condicio praevia est ad conciliationem cum
Deo tum singulorum hominum tum communitatum.
14
15
33. Dum ideo ad finem alterum christianae aetatis Millennium decurrit,
par est Ecclesiam in se recipere pleniorem peccati filiorum suorum con­
scientiam, memorem nempe illorum omnium temporum per historiae de­
cursum, quibus a Christi animo et Evangelio recesserint speciem societati
exhibentes non testificationis vitae fidei bonis conformatae, sed spectacu­
lum quorundam cogitandi agendique modorum, qui reapse formae fuerint
contrariae testificationis atque offensionis.
Licet suam ob coniunctionem cum Christo sancta sit Ecclesia haud ces­
sat umquam paenitentiam agere: suos, coram Deo et hominibus, filios con­
fitetur peccatores semper uti proprios. Hac de re loquitur Constitutio dog­
matica Lumen gentium: « Ecclesia in proprio sinu peccatores complectens,
sancta simul et semper purificanda, paenitentiam et renovationem conti­
nuo prosequitur ».
Iubilaei anni MM Porta Sancta oportebit saltem in specie multo maior
prioribus sit, cum hominum genus illam attingens metam post se non sae­
culum modo sit relictura, verum millennium etiam. Hanc itaque semitam
ingredi decet Ecclesiam lucida cum eorum omnium conscientia quae supe­
riora per decem saecula experta sit. Transire non potest ea novi millennii
ita limen, ut filios simul suos non impellat ad sui purificationem in paeni16
14
15
CONC. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 1.
Cf. Adhort. Ap. Reconciliatio et paenitentia (2 Decembris 1 9 8 4 ) : AAS 77 ( 1 9 8 5 ) ,
185-275.
16
CONC. OECUM. VAT. I I , Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 8.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
26
tentia ab erroribus et infidelitate, ab inconstantia et tarditate. Agnoscere
anteacti temporis lapsus est fidelitatis actus ac fortitudinis, qui nos adiu­
vat ut fidem nostram roboremus ipsique nos commoneamus et comparemus ad obviam illecebris hodiernis difficultatibusque procedendum.
34. Inter delicta vero, quae maius secum important officium sive obli­
gationem paenitentiae atque conversionis, numeranda certissime illa sunt
quae unitati a Deo optatae pro Populo Dei nocuerunt. Progredientibus hi­
sce mille annis qui iamiam terminantur, multo etiam magis quam per pri­
mum millennium, ecclesialis communio « quandoque non sine hominum
utriusque partis culpa » luctifica subiit discidia quae voluntati Christi
aperte repugnant atque totum orbem offendunt. Talia temporis superioris
crimina etiamnum, pro dolor!, faciunt ut proprium pondus sentiatur maneantque totidem praesenti quoque tempore invitamenta. Necesse omnino
est satisfactionem peragere, Christi invocata vehementer indulgentia.
Ultima hac in millennii parte ad Spiritum Sanctum convertere se debet
Ecclesia instantioribus etiam precibus ab eoque efflagitare unitatis Christia­
norum donum. Decretoria quasi haec est quaestio pro evangelica in mundo
testificatione. Post Concilium Vaticanum II praesertim plura suscepta sunt
oecumenica opera quae magno quidem animo officioque curata sunt: dici
quin immo potest universa Ecclesiarum particularium ipsiusque Sedis Apo­
stolicae industria his annis prae se tulisse afflatum quendam oecumenicum.
Pontificium Consilium ad Unitatem Christianorum fovendam una evasit ex
praecipuis sedibus unde progressio plenam ad unitatem concitatur.
Nihilo tamen minus conscii sumus nobis omnes effectionem huius pro­
positi haud esse posse virium humanarum solarum licet necessariarum
fructum. Unitas namque donum denique Spiritus Sancti est. A nobis posci­
tur ut eidem huic dono obsequamur nihil profecto indulgentes levitati cui­
dam aut silentio in veritate testificanda, verum fortiter exsequentes direc­
torias normas a Concilio descriptas et subsequentibus in documentis Apo­
stolicae Sedis, quae a multis magni aestimata sunt christianis non plena
cum Ecclesia catholica fruentibus communione.
Ecce igitur aliud christianorum officium ad annum MM accedentium. Fi­
nis ita appropinquans alterius millennii omnes hortatur ad conscientiae
scrutationem atque convenientia oecumenica incepta, ut ad Iubilaeum Ma­
gnum se praestare valeant, etsi non plane unitos, multo saltem propiores
17
18
17
18
CONC. OECUM. VAT. II, Decr. de Oecumenismo Unitatis redintegratio, 3.
Cf. ibid., 1.
Acta Joannis Pauli Pp. II
27
ad secundi millennii vincendas partitiones. Postulatur ad h o c — ut nemo
non perspicit — ingens conatus. In doctrinarum inquisitione et dialogo
pergendum est, at potissimum opera danda magis oecumenicae orationi.
Haec multum post Concilium aucta est, sed plus etiam augescere debet
pluresque cotidie continere christianos secundum amplam illam Christi pre­
cationem ante Passionem: «Pater ... ut et ipsi in nobis unum sint»
(Io 17, 21).
35. Acerbum aliud dein caput est, ad quod Ecclesiae filii non possunt
quin animo ad paenitentiam parato redeant; et hoc est manifesta consensio
data, quibusdam praesertim saeculis, rationibus intolerantiae vel etiam
violentiae in veritatis ministerio.
Verissimum illud, aequam historiae aestimationem carere non posse di­
ligenti ponderatione ipsarum condicionum culturalium illius temporis, qui­
bus impellentibus plurimi fortasse bona quidem fide arbitrabantur since­
ram veritatis testificationem simul iubere alienas opiniones exstingui vel
saltem secludi. Causae saepe multiplices ita concurrebant, ut semina intole­
rantiae sererent animumque immoderatum gignerent, a quo magnae tan­
tummodo quaedam mentes reapse liberae ac Deo plenae sese quadamtenus
subducere poterant. At haec adiunctorum mitigantium consideratio haud
ab officio Ecclesiam liberat valde dolendi de tot filiorum propriorum debi­
litate, qui eius deformaverunt vultum, quem immo impediverunt ne plane
speciem Domini crucifixi referret, qui testis supremus fuit patientis amoris
humilisque mansuetudinis. Ex his tristibus praeteriti temporis partibus
magisterium profluit in posteram nunc aetatem, quod videlicet unum­
quemque christianum adducere debet ut firmiter principio aureo insistat a
Concilio prolato: « Nec aliter veritatem sese imponere nisi vi ipsius verita­
tis, quae suaviter simul ac fortiter mentibus illabitur ».
19
36. Seria conscientiae inquisitio exoptata est a plurimis cardinalibus et
episcopis maxime pro Ecclesia huius nostrae aetatis. Ad novi millennii li­
men se sistant christiani oportet ante Dominum atque ex sese quaerant
quas partes ipsi quoque in huius temporis nostri mala contulerint. Dies
enim nostri iuxta lumina multa, non pauca ostendunt obscuriora.
Exempli gratia, taceri non potest indifferens de religione animus, qui
multos homines hodiernos adducit ut vivant tamquam si Deus omnino non
sit, aut ut sibi satisfaciant aliquo vago religionis sensu, qui componi non
19
CONC. OECUM. VAT. II, Decl. de libertate religiosa Dignitatis humanae, 1.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
28
potest cum veritate nec cum officio constantiae in veritate. Huc pariter ac­
cedit amissus plerumque altior sensus vitae humanae atque confusio in
provincia ethicae doctrinae, vel in principalibus bonis alicuius observantiae
erga vitam ac familiam. Hoc igitur filiis etiam Ecclesiae est comproban­
dum: quantum et ipsi saecularismi affectione moventur et relativismi etni­
ci? Quantam et ipsi agnoscere debent partem suam coram crescente religio­
nis lapsu, quod nempe germanum Dei vultum non demonstraverint « etiam
vitae suae religiosae, moralis ac socialis defectibus »?
Negari quidem nullo modo potest spiritalem ipsam vitam multos apud
christianos discrimen quoddam dubitationis perpeti, quod non moralem so­
lam vitam tangat, sed orationem quoque ipsamque immo theologalem inte­
gritatem fidei. Haec namque iam temporis nostri condicionibus temptata,
nonnumquam perturbatur falsis opinationibus theologicis quae ob sum­
mam difficultatem oboedientiae erga Ecclesiae Magisterium disseminantur.
Quod autem ad Ecclesiae testimonium attinet inter huius temporis ho­
mines, quis non cruciatur ob deficientem intellegentiam, nonnumquam
transeuntem in consensum, multorum christianorum coram fundamenta­
lium iurium humanorum violatione a regiminibus absolutis? Nonne simili­
ter lamentari par est, inter praesentis aetatis tenebras, de participato opere
tot christianorum gravibus in casibus iniuriae atque segregationis socialis?
Interrogari licet quot inter eos funditus cognoverint congruenterque im­
pleant normas socialis Ecclesiae magisterii.
Conscientiae investigatio non potest nec Concilii repudiationem praeter­
mittere, magni profecto Spiritus muneris Ecclesiae tributi sub alterius mil­
lennii finem. Quatenus Dei Verbum plenius evasit theologiae ipsa anima
atque impulsus totius christianae vitae, quem ad modum Dei Verbum po­
poscit? Viviturne liturgia velut « fons et culmen » ecclesialis vitae secun­
dum praecepta constitutionis Sacrosanctum Concilium? Confirmaturne, in
Ecclesia universali necnon particularibus communitatibus, ecclesiologia
communionis quae reperitur in Lumen gentium, unde conceditur charisma­
tibus ministeriis variisque formis participationis Populi Dei locus, neque
tamen obsecundatur cuidam democraticismo et sociologismo qui catholi­
cam Ecclesiae visionem non refert nec veram Concilii Vaticani II mentem?
Gravissima haec interrogatio genus necessitudinis Ecclesiam inter et mun­
dum respicere debet. Regulae conciliares — in Constitutione Gaudium et
spes aliisque item documentis praebitae — de dialogo aperto et officioso et
20
CONC. OECUM. VAT. I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et
spes, 1 9 .
20
Acta Ioannis Pauli Pp. II
29
humano, cui tamen diligens prudentia ac testificatio veritatis animosa co­
mitantur, valent etiamnum nosque ad ulterius provocant opus.
37. Primi millennii Ecclesia ex martyrum sanguine orta est: « Sanguis
martyrum - semen christianorum ». Eventus illi, qui Constantini tempore
acciderunt, progressum Ecclesiae, qui primo procedente millennio occurrit,
haudquaquam praestare potuissent, nisi per martyrum sementem et sancti­
tatis patrimonium, quae christianum primaevum unxerunt. Altero ad fi­
nem vergente millennio, Ecclesia rursus facta est martyrum Ecclesia. Fide­
lium persecutio — scilicet sacerdotum, religiosorum laicorumque — ma­
gnam ubique terrarum fecit martyrum sementem. Qui Christo testimonium
reddiderunt usque ad sanguinis effusionem, commune habentur patrimo­
nium inter catholicos, orthodoxos, anglicanos et novatores, ut in homilia
de Martyrum Ugandensium canonizatione ostendit Paulus VI.
Testimonium hoc non est de memoria deponendum. Primaeva Ecclesia,
etsi in suis componendis rebus laboravit valde, in opportunis martyrologiis
martyrum testimonia voluit servare. Quae martyrologia saeculorum decur­
su usque sunt aucta, atque in catalogum Ecclesiae sanctorum beatorumque
ingressi sunt non modo qui pro Christo sanguinem fuderunt, sed fidei
etiam magistri, missionarii, confessores, episcopi, presbyteri, virgines, co­
niuges, viduae, filii.
Nostra autem aetate martyres redierunt, saepe incogniti, tamquam
« milites ignoti » magnae Dei causae. Quantum fieri potest, in Ecclesia
eorum testificationes non sunt amittendae. Ut in Consistorio monitum est,
oportet ut particulares Ecclesiae omnibus viribus contendant ne pereat
memoria eorum qui martyrium obierunt, apta colligentes documenta. Id
etiam speciem oecumenicamque formam obtinebit. Sanctorum martyrumque oecumenismus fortasse magis persuadet. Communio sanctorum elatius
loquitur quam divisiones et dissidia. Primorum saeculorum martyrologium
fulcimentum fuit cultus sanctorum. Suorum filiorum suarumque filiarum
sanctitatem cum praedicaret et veneraretur, summum honorem ipsi Deo
reddebat Ecclesia; in martyribus Christum venerabatur, qui erat origo
eorum martyrii ac sanctitatis. Canonizationis deinceps consuetudo inducta
est, quae nunc in Ecclesia catholica continuatur necnon apud orthodoxas
communitates. His temporibus canonizationes et beatificationes multiplica­
tae sunt: hae vim vigoremque Ecclesiarum particularium significant, quae
21
22
TERTULLIANUS, Apol,
Cf.
AAS 5 6
(1964),
50,13:
906.
CCL I,
171.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
30
quidem sunt multo plures hodie quam primis saeculis primoque millennio.
Maximus Christo tributus honor, tertio appetente millennio, afferet secum
demonstrationes: Redemptoris praesentiae per fidei, spei caritatisque fruc­
tus in tot hominibus mulieribusque omnium gentium qui Christum in mul­
tiformi vitae christianae vocatione sunt secuti.
Sub annum bismillesimum officium erit Apostolicae Sedis pro Ecclesia
universali martyrologia aptare viasque pervestigare, quibus etiam nostris
temporibus hominum sanctitas probetur, qui Christi veritatem vixerunt.
Virtutum heroicitas agnoscatur praesertim virorum et mulierum quotquot
christianam impleverunt vocationem in Matrimonio. Cum autem nobis
conscii prorsus simus in tali condicione sanctitatis fructus gigni, necesse
omnino habemus aptas invenire vias, ut eos percipiamus et Ecclesiae
ostendamus veluti ceterorum christianorum coniugum exemplaria et incita­
menta.
38. Episcopi Cardinalesque aliarum Synodorum continentalium necessi­
tatem confirmaverunt ad exemplum illarum iam peractarum in Europa et
Africa. Episcopatus Latini-Americani novissima Generalis Congressio,
Americae Septentrionalis consentiente Episcopatu, ad consilium agendae
Synodi totius Americae accessit de quaestionibus novae evangelizationis
pertractandis in utraque eiusdem continentis parte, admodum discrepante
ob origines et historias. Argumenta deinde oportet de iustitia et oeconomi­
cis necessitudinibus internationalibus excutiantur, dum latissimus hiatus
penditur, qui est inter septentrionales et meridianas regiones.
Synodus indolis continentalis opportune Asiam respiciet, ubi gravior est
causa et condicio christianismi convenientis cum ceteris ibidem religionibus
et perantiquo cultu. Magna haec est provocatio ipsius evangelizationis,
cum religiones sicut Buddismus vel Hinduismus salutiferam secum impor­
tent speciem. Premet igitur omnino Synodi necessitas, Magno appetente
Iubilaeo, ut veritas de Christo, qui unus est inter Deum et homines Media­
tor ipseque unus mundi Redemptor, illustretur et vestigetur, qui simul ab
aliis religionum conditoribus est penitus distinguendus, in quibus tamen
quaedam vera reperiuntur, quas observanter aestimat Ecclesia, cum in iis
Veritatis indicia videat, quae illuminat omnem hominem. Anno MM renova­
to vigore enuntiatio veritatis erit proferenda: « Ecce natus est nobis Salva­
tor mundi ».
23
Cf. CONC. OECUM. VAT. II, Decl. de Ecclesiae habitudine ad religiones non-christianas
Nostra aetate, 2.
23
Acta Ioannis Pauli Pp. II
31
In Oceania quoque utilis erit regionalis Synodus. In illa proinde Conti­
nenti, inter cetera, est de indigenis disceptandum, qui mirum in modum
quasdam primigenii hominis formas in memoriam redigunt. Hac in Synodo
ergo, una cum ceteris quaestionibus, minime quidem spernenda illa de
christianismi occursu cum religiositate antiquissimarum formarum, insigni­
te praeditarum proprietatibus monotheismi.
b) Altera pars
39. Animorum autem sensibus sic concitatis, altera pars explicari po­
test, Iubilaeum videlicet paratura. Ea per tres annos producetur, scilicet
ab anno MCMXCVII ad MCMXCIX. Huius triennii proposita structura, cuius
cardo erit Christus Filius Dei homo factus, alia esse non potest quam theo­
logica, id est trinitaria.
Primo anno: Christus Iesus
40. Primus annus MCMXCVII insumet de Christo cogitationem, qui est
Verbum Patris, per Spiritum Sanctum homo factus. Nam Iubilaei natura
omnino christologica est efferenda, cum Incarnatio et in orbem Filii Dei
adventus celebrentur, mysterium scilicet salutis omni hominum generi de­
ferendae. Universale argumentum, quod complures Cardinales et Episcopi
elegerunt, est: « Iesus Christus, unus mundi Salvator, heri et hodie, idem et
in saecula» (cf. Heb 13, 8).
Ex christologicis argumentis in Consistorio significatis, haec exstant:
Christus Salvator et Evangelizator iterum in luce ponitur, ob oculos prae­
sertim Lucae Evangelii IV capite habito, ubi Christi ad evangelizandum
missi argumentum cum Iubilaei quaestione implicatur; eius Incarnationis
necnon ex virginali Mariae gremio ortus mysterium penitus vestigandum;
fidei in Eum necessitas ad salutem assequendam.
Temporis spatium quod a Iubilaeo nos seiungit oportet a christianis re­
novato studio in sacra Biblia transigatur, « sive per sacram Liturgiam di­
vinis eloquiis confertam, sive per piam lectionem, sive per institutiones ad
id aptas aliaque subsidia ». Etenim in revelato scripto benigne obviam fit
ipse caelestis Pater et nobiscum conversatur, Filii unigeniti ostendens na­
turam eiusque salutis humanae mysterium.
24
25
24
25
CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. de Divina Revelatione Dei Verbum, 25.
Cf. ibid., 2.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
32
41. Sacramentorum recipiendorum opus supra memoratum, hoc decur­
rente anno, in Baptismi vi confirmanda potest inniti, qui fundamentum
habetur vitae christianae, ad Apostoli verba: « Quicumque enim in Christo
baptizati estis, Christum induistis » (Gal 3, 27). Catholicae Ecclesiae Cate­
chismus ceterum dicit: « Communionis fundamentum inter cunctos christia­
nos iacit baptismus, cum iis quoque, quibus plena nondum est cum catho­
lica Ecclesia communio ». Ex parte ipsa oecumenismi, erit magni momenti
annus ad oculos simul in Christum vertendos, qui est solus Dominus, offi­
cio sumpto ut unum cum eo fiamus, secundum eius ad Patrem precem. Ut­
pote cum Christus in medio exsistat tum etiam Dei Verbum fidesque, alia­
rum confessionum christianarum studium, comprobationem et consensum
haud defore arbitramur.
26
42. Omnia nempe in primarium Iubilaei propositum tendere debebunt,
quod est fidem christianorumque testimonium confirmare et roborare.
Oportet, ergo, concitetur in unoquoque fideli vehemens sanctitatis impetus,
flagrans in conversionem et sui ipsius renovationem desiderium dum preca­
tionis usque ardentioris sensus acuitur dumque proximus, indigentissimus
praesertim, comiter suscipitur.
Primus ideo annus erit tempus acceptabile, ut catechesis in suo vero
primigenioque sensu revocetur, videlicet sicut « doctrina Apostolorum »
(Act 2, 42) de Iesu Christi persona ac de ipsius salutis mysterio. Perutilis
idcirco erit Catholicae Ecclesiae Catechismus, qui pervestigatus « fideliter
quidem atque disposite exhibere debet doctrinam Bibliorum Sacrorum vi­
vaeque in Ecclesia Traditionis, authentici Magisterii pariterque spiritualis
hereditatis Patrum, sanctorum sanctarumque Ecclesiae, quo melius chri­
stiana mysteria cognoscantur atque fides populi Dei reficiatur ». Ut in re­
bus concretis haereamus, non omittendum est fidelium conscientiam illumi­
nare quoad errores Christi personam afficientes, sententiis Eidem et Eccle­
siae contrariis congruenter collustratis.
27
43. Maria sanctissima, quae quasi « oblique » adstabit cum res Iubilaei
parabuntur, hoc primo anno praesertim in mysterio divinae suae Materni­
tatis conspicietur. In eius ventre Verbum caro factum est! Affirmatio Chri­
stum in medio esse non potest ergo disiungi a comprobatione partium quas
Sanctissima Mater eius egit. Eius cultus quidem, si bene illustratur, nullo
modo potest detrimentum inferre « dignitati et efficacitati Christi unius
26
27
Catholicae Ecclesiae Catechismus, n. 1271.
Const. Apost. Fidei depositum (11 Octobris 1992): AAS 86 (1994), 116.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
33
Mediatoris ». Maria enim monstrat perenniter divinum Filium suum atque
proponitur cunctis credentibus tamquam fidei in cotidiana vita agenda
exemplar. « Ecclesia de Ea pie recogitans Eamque in lumine Verbi hominis
facti contemplans, in summum Incarnationis mysterium venerabunda peni­
tius intrat, Sponsoque suo magis magisque conformatur ».
29
Secundo anno: Spiritus Sanctus
44. Annus MCMXCVIII, annus secundus praeparatorii temporis, Spiritui
Sancto eiusdemque sanctificanti intra Communitatem Christi discipulorum
praesentiae peculiari modo dicabitur. « Magnum Iubilaeum, quod annum
bis millesimum concludet... est — sic in Litteris Encyclicis Dominum et vivificantem scripsimus — ... indolis pneumatologicae, quandoquidem incar­
nationis mysterium factum est « operante Spiritu Sancto ». Illud Spiritus
Sanctus est operatus, qui — Patri et Filio consubstantialis — in absoluto
mysterio Dei, unius et trini, est Persona amor, donum increatum, quod
fons est omnium largitionum provenientium a Deo in ordine creationis,
principium directum et quadamtenus subiectum, quo Deus ipse se commu­
nicat in ordine gratiae. Mysterium Incarnationis est culmen huius largi­
tionis, huius commercii, quo Deus se ipsum communicat.
Ad hoc bimillenarium praestitutum tempus Ecclesia se componere non
potest ullo « alio modo, nisi in Spiritu Sancto. Quae "in plenitudine tempo­
ris" facta sunt de Spiritu Sancto, solum per hunc possunt emergere ex Ec­
clesiae memoria ».
Spiritus enim in omnium temporum locorumque Ecclesia unicam Reve­
lationem praesentem reddit, quae a Christo hominibus allata est, ut in
uniuscuiusque animo viva fiat et efficax: « Paraclitus autem, Spiritus sanc­
tus, quem mittet Pater in nomine meo, ille vos docebit omnia et suggeret
vobis omnia, quae dixi vobis » (Io 14, 26).
30
31
45. Quamobrem inter praecipua officia Iubilaei apparandi praesentia
iterum exploranda Spiritus agentis annumeratur, qui in Ecclesia tum sa­
cramentaliter, maxime per Confirmationem, tum denique in peculiaritate
diversorum charismatum, munerum ministeriorumque quae Ipse pro ipsius
bono induxit, agit. « Unus est Spiritus, qui varia sua dona, secundum divi­
tias suas atque ministeriorum necessitates, ad Ecclesiae utilitatem dispertit
28
29
30
31
CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 6 2 .
Ibid., 6 5 .
Litt. Encycl. Dominum et vivificantem ( 1 8 Man 1 9 8 6 ) , 5 0 : AAS 78 ( 1 9 8 6 ) , 8 6 9 - 8 7 0 .
Ibid., 5 1 : l.c, 8 7 1 .
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
34
(cf. 1 Cor 12, 1-11). Inter quae dona praestat gratia Apostolorum, quorum
auctoritati ipse Spiritus etiam charismaticos subdit (cf. 1 Cor 14). Idem
Spiritus per Se suaque virtute atque interna membrorum connexione cor­
pus unificans, caritatem inter fideles producit et urget ».
Spiritus nostro quoque aevo primus novae evangelizationis est auctor.
Magni ideo erit momenti reditus ad Spiritum, ad eum quidem qui Dei re­
gnum per historiae tempora aedificat eiusque plenam in Christo Iesu reve­
lationem parat, interius homines movens et intra cotidianam hominum vi­
tam perfectae salutis semina eliciens quae in consummatione fiet tempo­
rum.
32
46. Hoc eschatologico in prospectu, fideles ad iterum spem retegendam
vocantur, virtutem scilicet theologalem, quam ante audiverunt « in verbo
veritatis Evangelii » (Col 1, 5). Praecipuus habitus spei simul christianum
ne novissimae metae obliviscatur impellunt, qua omnis eius vita imbuitur
et significatur, simul solidas altasque rationes praebet, in cotidiana opera,
ut res commutentur Deique proposito aequentur.
Commemorat Paulus apostolus: « Scimus enim quod omnis creatura
congemiscit et comparturit usque adhuc; non solum autem, sed et nos ipsi
primitias Spiritus habentes, et ipsi intra nos gemimus adoptionem filiorum
exspectantes, redemptionem corporis nostri. Spe enim salvi facti sumus »
(Rom 8, 22-24). Christiani invitantur ut se tertii millennii Magni Iubilaei
ad initium incohandum expédiant, suam spem renovantes in ultimum ad­
ventum regni Dei, dum in se ipsi illud in dies parant, in christiana tum
Communitate tum in sociali ambitu, in quo vivunt, tum demum in mundi
historia.
Spei signa quae in hoc saeculo ad finem vergente insunt, recte sunt
aestimanda et altius confirmanda, quamvis quaedam sint umbrae quae
eadem occultant; scilicet in civili provincia, progressus, quos scientia est
consecuta ars et praesertim medicina homini serviens, acrior rerum naturae
conscientia, conatus in pacem iustitiamque instaurandas ubicumque terra­
rum illae violatae sint, reconciliationis solidarietatisque inter gentes volun­
tas, praesertim inter complicatas necessitudines septentrionalis regionis et
meridianae...; in ecclesiali provincia: Spiritus ipsius vocis attentior auditus
dum charismata suscipiuntur et laicatus provehitur, studiosa dedicatio ad
unitatem componendam inter omnes christianos, dialogus inter religiones
et hodiernam culturam institutus...
32
Cf. CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 7.
Acta Ioannis Pauli Pp
II
35
47. Fidelium meditationes in altero praeparationis anno convertendae
erunt admodum sollicite intra Ecclesiam in unitatis aestimationem, ad
quam varia dona et charismata tendunt, quae in ea excitavit Spiritus.
Quam ob rem opportune pervestigabitur ecclesiologica doctrina dogmaticae
Constitutionis quae est Lumen gentium. Hoc magni momenti documentum
de industria asseveravit Christi Corporis unitatem in Spiritu agente niti,
ministerio apostolico despondi atque mutua caritate inniti (cf. 1 Cor 13,
1-8). Haec catechetica fidei meditatio adducet profecto populi Dei fideles
ad integrationem suarum responsalitatum notionem, sic ut ad vividiorem
cognitionem pretii ecclesialis oboedientiae.
33
48. Maria, quae Verbum incarnatum per Spiritum Sanctum concepit,
quaeque tota in vita se ab eodem interius agente duci passa est, spectabitur nobisque exemplar erit per hunc annum mulieris Spiritui vocanti doci­
lis, silentii, auditionis speique mulieris, utpote quae sicut Abraham volun­
tatem Dei acceperit quia « contra spem in spe credidit » (Rom 4, 18). Lucu­
lenter pauperum Jahve desideria expressit atque veluti exemplar exstat iis
qui intimo ex animo Dei promissionibus sese committunt.
Tertio anno: Deus Pater
49. Annus MCMXCIX, tertius et postremus praeparatorius annus, prospec­
tum mentis fidelium dilatare debet ad ipsam Christi mensuram, quae est
mensura «Patris qui est in caelis» (cf. Mt 5, 45), a quo missus est et ad
quem rediit (cf. Io 16, 28).
« Haec est autem vita aeterna, ut cognoscant te solum verum Deum et,
quem misisti, Iesum Christum » (Io 17, 3). Vita tota christiana tamquam
magna est peregrinatio ad Patris domum, cuius cotidie summus in omnem
humanam creatur am amor conspicitur, singulariter in « perditum filium »
(cf. Lc 15, 11-32). Iter hoc intimam personae partem complectitur, dein­
ceps ad credentium communitatem extenditur, et ad cunctum hominum
genus.
Iubilaeum, cuius medium locum obtinet Christus, magna fit laudis actio
Patri: « Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, qui benedixit
nos in omni benedictione spiritali in caelestibus in Christo, sicut elegit nos
in ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancti et immaculati in con­
spectu eius in caritate » (Eph 1, 3-4).
Cf. ibid., 37.
36
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
50. Hoc tertio anno conscientia « itineris ad Patrem » omnes impellet
ut, Christo hominum Redemptori assentientes, verae conversionis iter
ineant, quae simul secum fert rem «negantem», liberationem scilicet a
peccato, simul rem « affirmantem », id est boni electionem, quae quidem
exprimitur moribus et iussis, quae ex naturali lege manant quaeque
Evangelio confirmantur. Hic est congruus prospectus, in quo Paenitentiae
sacramentum revirescere debet idque studiose sua in altiore significatione
celebrari. Conversionis praeconium, quod necessario christianus amor po­
stulat, in hodierna hominum societate magnum habet pondus, in qua
fundamenta ipsa moralis considerationis humanae exsistentiae amissa vi­
dentur.
Quocirca in bono lumine theologalis caritatis virtus oportet locetur, hoc
praesertim anno, primae Ioannis epistulae pressa memorata sententia:
« Deus caritas est » (4, 8. 16). Caritas, duplici sua facie amoris in Deum et
fratres, prope est vitae moralis credentis compendium. In Deo ipsa invenit
fontem suum suumque egressum.
51. Hoc rerum in conspectu, dum memoratur Iesum venisse ut
«pauperes evangelizarentur» (cf. Mt 11, 5; Lc 7, 22), quomodo firmius non
habeatur illud: ab Ecclesia pauperes et derelictos potiores esse aestimandos? Quin immo est dicendum officium pacem iustitiamque tuendi tali in
hoc nostro mundo, qui tot contentionibus notatur atque oeconomicis socialibusque inaequalitatibus, Iubilaei praeparationis et celebrationis praeci­
puam esse partem. Sic sub libri Levitici lumine (25, 8-12) omnium mundi
pauperum personam induere debent christiani, Iubilaeum proponentes ve­
luti opportunum tempus decernendi inter alia de internationalis aeris alieni
retractatione, si non cuncta de eiusdem remissione, quo complures Natio­
nes gravantur. Iubilaeum porro opportunitatem dabit de aliis provocatio­
nibus huius temporis meditandi, quae sunt ex. gr. difficultas dialogum in­
stituendi inter diversos cultus, quaestiones de mulieris iuribus tuendis nec­
non de familia Matrimonioque provehendis.
52. Spectata insuper sententia: «Christus... in ipsa revelatione mysterii
Patris Eiusque amoris, hominem ipsi homini manifestat eique altissimam
eius vocationem patefacit », duo opera peculiariter explicari debebunt hoc
tertio praeparatorio evolventi anno, quorum alterum dialogum inter ma­
gnas religiones alterum saecularismi contentionem complectetur.
34
CONC. OECUM. VAT. I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium
et spes, 22.
34
Acta Ioannis Pauli Pp. II
37
Ad proximum superius, de civilis cultus discrimine latum argumentum
erit pertractandum, quod sensim in occidentalibus maxime Nationibus oc­
currit, quae quoad res technicas sunt cultiores, sed intus ad egestatem re­
dactae, Dei quippe immemores vel ab Eo procul seiunctae. Cultus autem
civilis discrimini civilis cultus amoris est obiciendus, qui in universalibus
pacis, solidarietatis, iustitiae et libertatis bonis consistit, quae in Christo
plenam consummationem reperiunt.
53. Quod autem ad religiosae conscientiae ambitum pertinet, bismillesi­
mi pervigilium, proximis superioribus his quoque perspectis eventibus,
commodam dabit occasionem interreligiosum instituendi dialogum, secun­
dum perspicua Concilii Vaticani II indicia, quae in illa Declaratione de Ec­
clesiae habitudine ad Religiones non-Christianas, cuius verba sunt prima
« Nostra aetate », continentur.
Illo in dialogo primas partes agent Hebraei et Muslimi. Utinam com­
muniter aliquem in locum, conspicuum sane magnis unius Dei religionibus,
conveniatur ut haec proposita compleantur et significentur.
Quapropter exquiritur quemadmodum hinc ad conveniendum congres­
siones historice praeclarae apparentur, scilicet Bethlehem, Ierusalem, Sinai,
loca videlicet quae magnam habent significantem vim, ut dialogus inter
Hebraeos et Muslimos confirmetur, illinc magnarum huius orbis religionum
sodalibus in aliis urbibus occurratur. At semper erit animadvertendum et
periculum attente vitandum ne falsa eos teneat opinio de syncretismo de­
que quodam facili fallacique irenismo.
54. Hac in lata officiorum provincia, Maria Sanctissima, filia Patris
electa, credentium oculis exemplar amoris perfectum ostenditur, tum in
Deum tum in proximum. Sicut ipsa in cantico « Magnificat » dicit, magna
fecit in ea qui potens est et sanctum nomen eius (cf. Lc 1, 49). Pater nem­
pe Mariam ad unicam missionem in historia salutis elegit, ut Mater profec­
to esset exspectati Salvatoris. Virgo vero prompte et expedite Deo vocanti
respondit: «Ecce ancilla Domini» (Lc 1, 38). Eius maternitas apud Naza­
reth incohata maximeque Ierusalem sub Cruce exacta, veluti blanda urgensque invitatio percipietur, quae ad omnes Dei filios destinatur, ut do­
mum Patris repetant eiusdem maternam vocem exaudientes: « Quod­
cumque dixerit vobis, facite » (cf. Io 2, 5).
c) Celebratio agenda
55. Pars erit sui iuris, quae ipsam celebrationem Magni Iubilaei complectetur, quae eodem tempore in Terra Sancta, Romae et particularibus
Acta Apostolicae Sedis -> Commentarium Officiale
38
ubique terrarum Ecclesiis agetur. Hoc praesertim tempore, ipsa celebratio­
ne evolvente, illud statuitur propositum, ut Trinitas glorificetur, ex qua
omnia oriuntur et ad quam omnia vergunt, in mundo et historia. Ad hoc
mysterium tres proximae praeparationis anni tendunt: a Christo et per
Christum, in Spiritu Sancto, ad Patrem. Hoc quidem sensu iubilaris cele­
bratio consummat simulque metam et vitae christiani Ecclesiaeque exple­
tum cursum in Deo uno et trino antefert.
Cum autem sola ad Patrem via sit Christus, quo clarius viva salutiferaque in Ecclesia et in mundo praesentia illustretur, Romae ob Magni Iubi­
laei occasionem, Congressus eucharisticus internationalis celebrabitur. MM
annus erit penitus eucharisticus: in Eucharistiae sacramento Salvator, in
Mariae sinu abhinc viginti saecula incarnatus, divinae vitae sicut fontem se
offerre pergit humanitati.
Oecumenica universalisque Sacri Iubilaei facies panchristiano conventu
opportune illuminabitur. Res haec erit magni ponderis et idcirco, ut falsae
opinationes vitentur, prudenti consilio erit diligenter paranda, dum frater­
nus consociatae operae sensus cum christianis ceterarum Confessionum traditionumque servatur, dumque animus gratus illis fit obviam religionibus,
quarum sodales ad communem laetitiam omnium Christi discipulorum be­
nignam mentem forte con vertere volent.
Certum quidem est: invitari singulos, quoad facultas fert, ut efficiant
ne anni MM magna provocatio neglegatur, quocum procul dubio peculiare
Domini beneficium pro Ecclesia et cuncta humanitate iungitur.
56. Duo milia annorum continuatur Ecclesia. Sicut evangelicum illud
granum sinapis, ipsa adolescit et magna fit arbor, ut suis foliis cunctam
humanitatem tegat (cf. Mt 13, 31-32). Concilium Vaticanum II in Consti­
tutione dogmatica de Ecclesia, quaestionem ponderans de iis qui in nume­
ro sunt Ecclesiae quique ad Dei Populum referuntur, ita asseverat: « Ad
hanc igitur catholicam Populi Dei unitatem (...) omnes vocantur homines,
ad eamque variis modis pertinent vel ordinantur sive fideles catholici, sive
alii credentes in Christo, sive denique omnes universaliter homines, gratia
Dei ad salutem vocati ». Paulus VI autem in Litteris Encyclicis Ecclesiam
suam universalem hominum implicationem in Dei proposito illuminat, dia­
logi salutiferi varios gradus efferens.
Sub huius cogitationis lumine melius evangelica fermenti parabola in­
tellegitur (cf. Mt 13, 33): Christus, divini fermenti instar, altius usque se in
35
36
35
36
CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 1 3 .
Cf. PAULUS V I , Litt. Encycl. Ecclesiam suam (6 Augusti 1 9 6 4 ) , I I I : AAS 56 ( 1 9 6 4 ) ,
650-657.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
39
praesentem hominum vitam insinuât, salutis opus a Se in paschali Myste­
rio patratum proferendo. Ipse quoque in suo salvifico dominatu quidquid
fuit humani generis retro usque ad Adamum complectitur. Ad Eum perti­
net posteritas: « Iesus Christus heri et hodie idem, et in saecula » (Heb 13,
8). Ecclesia ceterum «unum tantum intendit: nempe, Spiritus Paracliti
ductu, opus ipsius continuare Christi, qui in mundum venit ut testimo­
nium perhiberet veritati, ut salvaret, non ut iudicaret, ut ministraret, non
ut sibi ministraretur ».
37
38
57. Itaque ab apostolicis usque temporibus, indesinenter Ecclesiae mis­
sio intra universalem hominum familiam producitur. Prima evangelizatio
regiones praesertim mediterráneas attigit. Primo volvente millennio missio­
nes, a Romana et Constantinopolitana proficiscentes urbe, in Europaeam
totam continentem christianum nomen induxerunt. Eodem tempore se
eaedem in mediam Asiam rettulerunt, usque ad Indiam ac Sinas. Sub
saeculi XV exitu, simul atque America detecta est, evangelicus nuntius
magnam in illam continentem, tum in septentrionalem tum in australem
partem coeptus est proferri. Per idem tempus, cum meridiana Africae Saharensia litora Christi lumen accipiebant, sanctus Franciscus Xaverius,
missionum patronus, in Iaponiam appulit. Inter XVIII et XIX saecula lai­
ci quidam in Coream christianam religionem attulerunt. Hoc eodem tem­
pore evangelicus nuntius in paeninsulam Indosinensem simul atque in Au­
straliani et Pacifici insulas allatus est.
Saeculum autem XIX magnum vidit missionarium fervorem inter Afrorum gentes. Omnia haec incepta fructus pepererunt, qui etiam nunc ma­
nent. Concilium Vaticanum II hos recenset in Decreto de activitate missio­
nali Ecclesiae Ad gentes. Post Concilium agitaverunt missionalem quaestio­
nem Litterae Encyclicae Redemptoris missio, in quibus missionum negotia,
ad alteram partem huius saeculi pertinentia, sunt tractata. Ecclesia futuro
quoque de tempore missionaria esse pergit, cum ad suam ipsius naturam
spectet missionaria indoles. Magnis dilapsis Europae institutionibus doctri­
nae christianae adversis, scilicet nazismi primum deindeque communismi,
omnino necesse est et illud instare, ut Europae viris mulieribusque liberans
Evangelii nuntius rursum ministretur. Praeterea, ut Litterae Encyclicae
Redemptoris missio aiunt, condicio Areopagi Atheniensis in hoc orbe terra39
Cf. CONC. OECUM. VAT. II, Const. dogm. de Ecclesia Lumen gentium, 2.
CONC. OECUM. VAT. II, Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium
et spes, 3.
Cf. Declaratio Specialis Coetus Europae Synodi Episcoporum, n. 3.
37
38
39
40
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
rum iteratur, ubi sanctus Paulus locutus est. Multi sunt hodie « areopagi »
iique multiplices: latae sunt provinciae nempe civilis cultus hodierni, cultu­
rae, politicae rei et oeconomicae. Quo magis Occidens a christianis radici­
bus separatur, eo plus fit missionis terra, quam vari « areopagi » occupant.
40
58. Futurum orbis Ecclesiaeque tempus ad iuvenes hominum Stirpes
pertinet, ad eas quidem, quae, hoc aevo ortae, subsequenti saeculo erunt
adultae, primo scilicet novi millennii. Christus iuvenes opperitur, quemad­
modum iuvenem illum exspectavit, qui eum interrogavit: « Quid boni fa­
ciam, ut habeam vitam aeternam ? » (Mt 19, 16). De responsione a Christo
data, in Litteris Encyclicis Veritatis splendor sumus locuti et antea simili­
ter in Litteris totius orbis terrarum iuvenibus destinatis anno MCMLXXXV.
Iuvenes, omni in statu, in cunctis terrarum regionibus, interrogare Chri­
stum haud cessant: eum conveniunt eumque quaerunt ut eum rursum in­
terrogent. Si autem semitam sequentur quam Ipse ostendit, laetari pote­
runt, quod operae aliquid contulerint, ut Christus praesens sit proximo
saeculo et deinceps usque ad temporum consummationem. « Iesus Christus
heri et hodie idem, et in saecula ».
1
59. Dum itaque finis fit sermonis, opportune occurrunt verba Constitu­
tionis pastoralis Gaudium et spes: « Credit autem Ecclesia Christum, pro
omnibus mortuum et resuscitatum, homini lucem et vires per Spiritum
suum praebere ut ille summae suae vocationi respondere possit; nec aliud
nomen sub caelo datum esse hominibus, in quo oportet eos salvos fieri. Si­
militer credit clavem, centrum et finem totius humanae historiae in Domi­
no ac magistro suo inveniri. Affirmat insuper Ecclesia omnibus mutationi­
bus multa subesse quae non mutantur, quaeque fundamentum suum ulti­
mum in Christo habent, qui est heri, hodie, Ipse et in saecula. Sub lumine
ergo Christi, Imaginis Dei invisibilis, Primogeniti omnis creaturae, Conci­
lium, ad mysterium hominis illustrandum atque cooperandum in solutio­
nem praecipuam quaestionum nostri temporis inveniendam, omnes alioqui
intendit
Dum igitur fideles invitamus, ut plurima prece a Deo lumina et iuvamina petant necessaria nempe ad praeparationem et Iubilaei celebrationem
quod iamiam instat, Venerabiles in episcopatu Fratres necnon ecclesiales
Cf. Litt. Encycl. Redemptoris missio (7 Decembris 1990), 37, c: AAS 83 (1991),
284-286.
CONC. OECUM. VAT. I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et
spes, 10.
40
41
Acta Ioannis Pauli Pp. II
41
Communitates iisdem demandatas cohortamur, ut cor suum ad Spiritus
suasiones suscipiendas recludant. Non deerit Ipse animis, qui eminentem
iubilarem eventum acturi renovata fide studiosaque opera se ipsi expé­
diant.
Munus hoc totius Ecclesiae superne intercedenti Mariae, Redemptoris
Matri, addicimus. Ipsa profecto, Mater pulchrae dilectionis, christianis ter­
tii millennii in magnum Iubilaeum procedentibus quoddam erit Sidus,
quod firmiter gressus Domino obviam moderabitur. Humilis Nazarethana
Puella, quae abhinc duo milia annorum Verbum incarnatum mundo obtu­
lit, novi millennii homines versus Eum gubernet, qui est « lux vera, quae
illuminat omnem hominem » (Io 1,9).
His animi permoti sensibus Benedictionem Apostolicam universis singu­
lisque elargimur.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die x mensis Novembris, anno
MCMXCIV, Pontificatus Nostri septimo decimo.
IOANNES PAULUS PP. II
42
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Venerabili Dei Servae Ioannae Beretta Molla Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS PP. II
Mulier timens Deum ipsa laudabitur, filii eius beatissimam praedicave­
runt, vir eius laudavit eam (Prv. 31,30.28)
Mira sane mulier, vitae amans, sponsa, mater, medicinae artem egregie
exercens, Ioanna Beretta Molla vitam studiose obtulit, ut quem conceperat
is viveret. Ob artem quam callebat sibi prorsus erat conscia quid passura
esset, at impendium sui non timuit, suarum virtutum confirmans claritudinem. Ipsa igitur fulgens exstabat Evangelii testis eiusque ecclesialis glorificatio permagnum aetatis nostrae nuntium christianis familiis affert.
Ioanna Beretta Maxentae orta est, in provincia dioecesique Mediolanen­
si, die iv mensis Octobris anno MCMXXII, decima ex tredecim liberis, paren­
tibus Alberto Beretta et Maria De Micheli. A pueritia fidei donum plene
accepit et christianae doctrinae germanam institutionem, ipsis docentibus
parentibus, qui eam erudierunt ut vitam veluti mirum Dei donum existi­
mare^ ut Providentiae confideret, utque de necessitate et efficacitate pre­
cationis certa esset.
Cum adolesceret, expers non fuit difficultatum et aerumnarum, quae
scholae immutationes fuerunt, familiae translationes, aegrotationes morsque parentum. Haec tamen omnia non vulnera laboresque induxerunt, pro
eiusdem spiritalis vitae ubertate et altitudine, immo ipsius sensum acue­
runt virtutem que extulerunt.
Dum Lyceum frequentaret Studiorumque Universitatem amabilis iuve­
nis conspiciebatur pariter ac firma modestaque, atque, dum studiis diligen­
ter vacabat, fidem suam explicabat apostolicum opus curiose sustinendo
inter Actionis Catholicae iuvenes atque senes indigentesque iuvando. Actio­
nis Catholicae puellis scripsit: « Ex vestra expleta vocatione aeterna pendet
felicitas et terrestris. Quaeque vocatio est vocatio ad maternitatem mate­
rialem, spiritalem, moralem, quia Deus inclinationem ad vitam in nobis
posuit. Ad suam quisque vocationem se expediat oportet, ad vitam donandam. Si in vocatione nostra adimplenda acciderit ut monendum sit, hic
erit pulcherrimus vitae nostrae dies ».
Acta Ioannis Pauli Pp. II
43
In medicina et chirurgia doctrix renuntiata anno MCMXLIX apud Studio­
rum Universitatem Papiensem, anno MCML ambulatorium medicum consti­
tuit Meseri, quod est municipium Maxentanum; in paediatria apud Univer­
sitatem Studiorum Mediolanensem politiorem consecuta est artem anno
MCMLii, sed matresfamilias, pueros, senes et pauperes curavit potissimum.
Cum operam suam navat, quam quidem missionem existimat et explet,
munus apostolicum suum industrie auget, atque pariter vivendi laetitiam
per montium lustrationem et rerum naturae fruitionem ostendit. Se ipsa
sua precatione et aliorum percontatur de vocatione sua, quam Dei donum
diiudicat. Matrimonii vocationem postquam elegit, perstudiose complexa
est et spopondit se omni vi « familiae vere christianae formandae » dedicaturam. Cum Doctore machinario Petro Molla desponsata, hoc tempus in
laetitia precationeque exigit. Die xxiv mensis Septembris anno MCMLV in
basilica S. Martini Maxentae matrimonium felicissime contraxit. Anno
MCMLVi, mense Novembri Petrum Aloisium peperit et subsequenti anno,
mense Decembri, Mariolinam, anno MCMLIX, mense Iulio, Lauram. Optime
simpliciterque matris officium, cum uxoris, medicae artis peritae et vivendi
laetitiae coniunxit.
Tertio labente mense a quarto conceptu, uteris fibroma comparuit. Ini­
tium fuit eius holocausti. Sectionem chirurgicam iniit, aperte expostulans
ut tumor evelleretur, salva filióla concepta, quamvis sciret se magnum pe­
riculum obituram. Hilaris in precatione et expedita, sex postremos menses
transegit, exspectans Ioannae Emmanuelae ortum, quae die xxi mensis
Aprilis anno MCMLXII nata est.
« Nonnullis diebus ante partum mihi dixit, narrat vir, firme pariter ac
sedate, alto contuitu, quem numquam obliviscar: "Si me aut puerum eligere
debetis, eligite, ita statuo, puerum. Eum servate" ». Post hebdomadam, ve­
hementibus excruciatibus vexata ob peritonitidem septicam, quae interea
supervenerat, Ioanna de hac vita demigra vit domi suae Pontis Novi, quo
ad suum optatum perducta erat, paucis horis ante, iterans moritura:
« Iesu, te diligo ». Hoc evenit die xxvin mensis Aprilis anno MCMLXII.
In coemeterio Meseri condita est, dum sanctitatis eius fama vulgabatur
simul ac illius facti admiratio quod eam extulerat.
Mulier eximii amoris, sponsa et mater egregia, in cotidiana vita Evan­
gelii imperiosa bona est testificata. Hanc quidem mulierem tamquam
exemplar exhibentes christianae perfectionis, extollere volumus omnes ma­
tresfamilias animosas, quae totas se familiae dedunt, quae liberos generan­
tes patiuntur, quae paratae sunt ad omnes labores, ad omne sacrificium,
ut quae habent potiora aliis tradant.
44
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Canonizationis causa incohata est, Processu Cognitionali celebrato apud
Curiam archiepiscopalem Mediolanensem, a die xxx mensis Iunii anno
MCMLXXX ad diem xxi mensis Martii anno MCMLXXXVI, addito Rogationali
Processu Bergomensi (annis MCMLXXX-MCMLXXXIII).
His completis iuridicialibus normis a iure statutis, die vi mensis Iulii
anno MCMXCI, Nobis coram decretum prodiit, quo agnoscebatur Dei Serva
heroum in modum virtutes théologales, cardinales iisque adnexas exercuis­
se. Interea apud Curiam episcopalem Graiahuensem (in Brasilia) celebratus
est canonicus Processus de sanatione quadam mira Venerabilis intercessio­
ni adscripta. Eventu suetis inquisitionibus pervestigato, Nobis coram, die
XXI mensis Decembris anno MCMXCII, Decretum super miro prodiit.
Statuimus igitur ut beatificationis ritus Romae, die xxiv mensis Aprilis
anno MCMXCIV, Internationali Familiae Anno volvente, celebraretur. Hanc
igitur hoc die inter sacra ediximus formulam: Nos vota Fratrum nostro­
rum Iosephi Kumuondala Mbimba, Archiepiscopi Mbandakani-Bikoroensis,
Camilli Cardinalis Ruini, Vicarii Nostri pro Romana Dioecesi, et Caroli
Mariae Cardinalis Martini, Archiepiscopi Mediolanensis, necnon plurimo­
rum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium explen­
tes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auctoritate Nostra
Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Isidoras Bakanja,
Elisabeth Canori Mora et Ioanna Beretta Molla Beatorum nomine in poste­
rum appellentur eorumque festum: Isidori Bakanja die duodecima Augusti,
Elisabeth Canori Mora die quarta Februarii et Ioannae Beretta Molla die
vicesima octava Aprilis in locis et modis iure statutis quotannis celebrari
possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Quod autem decrevimus volumus et nunc et in posterum tempus vim
habere, contrariis rebus quibusvis minime officientibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxiv
mensis Aprilis, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri sexto decimo.
6B ANGELUS card.
SODANO
Secretarius Status
Loco & Sigilli
In Secret. Status tab., n. 352.385
Acta Ioannis Pauli Pp. II
45
II
Sancta Familia Iesu, Mariae et Ioseph, Patrona apud Deum dioecesis Rivi Nigri
Vallensis Superioris in Argentina confirmatur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Sanctam Familiam Iesu, Mariae et Io­
seph, tamquam cuiusque familiae munimen nec non specimen fidei, spei et
caritatis, a clero fidelibusque novae dioecesis Rivi Nigri Vallensis Superio­
ris novimus egregia coli pietate. Quare, cum Venerabilis Frater Iosephus
Petrus Pozzi, Episcopus eiusdem dioecesis, communia vota cleri populique
excipiens, electionem Sanctae Familiae in Patronam apud Deum Ecclesiae
suae rite probaverit atque, Litteris die IX mensis Iunii hoc anno datis, pe­
tierit ut electio et approbatio huiusmodi secundum « Normas de Patronis
constituendis » et ad normam « Instructionis de Calendariis particularibus
atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n. 30, confirmarentur, Nos libenti quidem animo istius Pastoris precibus annuendum esse
censemus. Iis igitur comprobatis, quae Congregatio de Cultu Divino et Di­
sciplina Sacramentorum, factis a Nobis facultatibus, hac in re egit, Aposto­
lica Nostra potestate, harum Litterarum virtute perpetuumque in modum,
Sanctam Familiam Iesu, Mariae et Ioseph, Patronam apud Deum dioecesis
Rivi Nigri Vallensis Superioris confirmamus, cum omnibus iuribus et litur­
gicis privilegiis quae hunc honorem secundum rubricas consequuntur, con­
trariis rebus minime obstantibus. Quae vero dum auctoritate Nostra sanci­
mus ut in spirituale cedat bonum istius communitatis ac cuiusque christia­
nae familiae, plurima prece Sanctam rogamus Familiam ut benignis oculis
respicere dignetur hos dilectos filios et filias, qui tam fidenter in diversis
vitae adiunctis ad Ipsius patrocinium decurrere consueverunt.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die x
mensis Octobris, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri sexto decimo.
E8 ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco 88 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 357.237
46
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium, Officiale
in
Beata Maria a Iesu Bono Pastore Patrona caelestis Missionis Catholicae Polonorum in Anglia et Cambria confirmatur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Beatam Mariam a Iesu Bono Pastore,
Congregationis Sororum Sacrae Familiae Nazarethanae conditricem, Chri­
stifideles Poloni in Anglia et Cambria vitam degentes peculiari cultu prose­
quuntur.
Hac de causa Venerabilis Frater Noster Iosephus S.R.E. Card. Glemp,
Archiepiscopus Varsaviensis, communia cleri et populi fidelis vota exci­
piens, electionem Beatae Mariae a Iesu Bono Pastore (in saeculo Franciscae Siedliska) in Patronam apud Deum Missionis Catholicae Polonorum in
Anglia et Cambria rite approbavit. Idem petivit deinde enixe ut huiusmodi
electio ab hac Apostolica Sede confirmaretur.
Nos ergo piis eiusdem Venerabilis Fratris Nostri precibus libentissimo
animo obsecundantes, comprobatis iis, quae Congregatio de Cultu Divino
et Disciplina Sacramentorum, factis a Nobis facultatibus, hac in re egit,
Apostolica Nostra potestate harum Litterarum vi perpetuumque in mo­
dum beatam Mariam a Iesu Bono Pastore (Franciscam Siedliska) in Patro­
nam apud Deum Missionis Catholicae Polonorum in Anglia et Cambria
confirmamus, omnibus factis iuribus ac liturgicis concessionibus, ad nor­
mam « Instructionis de Calendariis particularibus atque Officiorum et Mis­
sarum Propriis recognoscendis », 30. Ceterum volumus ut hae Litterae No­
strae religiose serventur suosque plenos effectus sive nunc sive in posterum
consequantur. Contrariis quibusvis rebus nihil obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxi
mensis Octobris, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri decimo septimo.
€B ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco 83 Sigilli
In Secret.. Status tab., n. 357.640
Acta Ioannis Pauli Pp. II
47
IV
Sanctus Marcus, evangelista, Patronus caelestis dioecesis Sancti Marci Argentanensis - Scaleensis confirmatur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Sanctus Marcus evangelista primus
traditur Christianae doctrinae nuntius exstitisse in illa regione quam nunc
dioecesis Sancti Marci Argentanensis — Scaleensis amplectitur. Non est er­
go mirandum clerum et Christifideles eiusdem dicionis eum patrem suae fi­
dei existimare atque peculiari cultu prosequi.
Hac de causa Venerabilis Frater Augustus Lauro, Episcopus Sancti
Marci Argentanensis — Scaleensis, communia cleri et populi fidelis vota
excipiens, electionem sancti Marci evangelistae in Patronum apud Deum
dioecesis Sancti Marci Argentanensis — Scaleensis rite approbavit. Idem
petivit deinde enixe ut huiusmodi electio ab hac Apostolica Sede confirma­
retur.
Nos vero piis eiusdem Venerabilis Fratris precibus libentissimo animo
obsecundantes, comprobatis iis, quae Congregatio de Cultu Divino et Disci­
plina Sacramentorum, factis a Nobis facultatibus, hac in re egit, Apostoli­
ca Nostra potestate, harum Litterarum vi perpetuumque in modum sanc­
tum Marcum evangelistam in Patronum apud Deum dioecesis Sancti Marci
Argentanensis Scaleensis confirmamus, omnibus factis iuribus ac liturgicis
concessionibus, quae in Normis de Patronis constituendis indicantur (AAS,
vol. LXV [1973], 276-279). Ceterum volumus ut hae Litterae Nostrae reli­
giose serventur suosque plenos effectus sive nunc sive in posterum conse­
quantur. Contrariis quibuslibet rebus minime obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxn
mensis Octobris, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri decimo septimo.
& ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco 93 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 357.236
48
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
V
'
In Bielorussiae Republica Apostolica conditur Nuntiatura.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Quantam tandem pacem optabilem ac
prosperitatem, quanta praeterea cuiusdam progressionis socialis semina ipsi
societati civili adferre consueverit amicitia publice contracta necnon adsiduus necessitudinis usus frequentatus hanc inter Sedem Apostolicam et per
orbem terrarum singulas Nationes, nemo profecto erit quin pridem perspe­
xerit Nosque ipsi magis immo id in dies experimur. Quae quidem causa ip­
sa dignissima Nobis omnino videtur cur iam cum Bielorussiae natione arctiora coniunctionis vincula conserantur per institutionem Apostolicae Nun­
tiaturae, et opus dein Legati Nostri eundem apud populum. Ideo, initis fe­
liciter talibus publicis officiorum vinculis universisque huius rei ponderatis
rationibus, apostolica Nostra auctoritate harumque Litterarum Apostolica­
rum virtute in Bielorussia legitime constituimus Nuntiaturam Apostolicam
atque condimus, cui simul omnia et singula addimus privilegia officia in­
dulta quae sunt eius modi Legationum secundum canones sacros propria.
Dum illius sedem Nuntiaturae in urbe vulgari nomine MINSK collocamus,
ipsi Pontificio ibidem Legato munia et iura tribuimus quae, praeter pacta
conventa cum civili commemorato Gubernio, ad illum pertinent e canoni­
bus 362-367 Codicis Iuris Canonici. Exoptantes denique ut de hisce consi­
liis Nostris permagna tam rerum ecclesialium quam civilium profluant in­
crementa, volumus universa quae hic edixerimus et statuerimus vim suam
exserere in posterum sicut in praesentia tempora, contrariis quibuslibet
causis haudquaquam obstantibus.
Datum Romae apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xi
mensis Novembris, anno MCMXCII, Pontificatus Nostri decimo quinto.
S ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco 83 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 357.487
Acta Ioannis Pauli Pp. II
49
ALLOCUTIONES
I
Ad episcopos Litoris Divitis sacra limina visitantes.*
Queridos Hermanos en el episcopado:
1. Con profondo afecto deseo expresaros, una vez más, mi cordial bien­
venida a este encuentro, en el marco de la visita « ad Limina », y os saludo
entrañablemente con las palabras del Apóstol: « Gracia y paz de parte de
Dios nuestro Padre y del Señor Jesucristo »Vuestra venida a Roma, centro de la catolicidad, obedece a la antigua
tradición de venerar los sepulcros de san Pedro y san Pablo, y con ello de­
seáis manifestar la profunda comunión entre vuestras Iglesias particulares
y la Sede Apostólica. La unidad de los Obispos con el Sucesor de Pedro,
basada en las promesas de Cristo, es garantía de que las comunidades eclesiales están cimentadas sobre roca firme.
Agradezco vivamente las amables palabras de Mons. Román Arrieta
Villalobos, Arzobispo de San José y Presidente de la Conferencia episcopal,
con las que ha querido expresar, en nombre vuestro y de la Iglesia en Cos­
ta Rica, los sentimientos de fe y de caridad eclesial que os unen al Sucesor
de Pedro. Deseo agradecer también a todos las detalladas informaciones
que me habéis ofrecido, tanto en las Relaciones quinquenales como duran­
te los coloquios personales, lo cual me ha permitido conocer mejor la vita­
lidad de vuestras comunidades eclesiales así como los sectores del Pueblo
de Dios que requieren una especial dedicación pastoral.
1
2
2. Me uno a vosotros en vuestra acción de gracias por los abundantes
frutos con que el Señor ha bendecido a vuestras diócesis desde la última
visita « ad Limina » en 1989. En efecto, el aumento de vocaciones y de or­
denaciones sacerdotales, la mayor participación de los laicos en las tareas
eclesiales, la fecunda labor de numerosos catequistas en la formación cris­
tiana de los niños y jóvenes, el resurgir de los movimientos apostólicos, son
otros tantos motivos de satisfacción por los objetivos alcanzados en el vas­
to campo de la nueva evangelización en Costa Rica.
* Die 19 Februarii 1994.
Rom 1, 7.
Cf. Mt 7, 24-27.
1
2
50
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
Pero las metas conseguidas han de ser estímulo para un empeño en el
ministerio apostólico cada vez más decidido y generoso. Vosotros, mejor
que nadie, conocéis bien el largo camino que todavía queda por recorrer y
los arduos problemas que vuestras comunidades eclesiales deben afrontar
cada día.
3. La obra de evangelización exige por parte de todos un esfuerzo re­
novado y constante, especialmente ante los retos del mundo actual, como
son las tendencias secularizantes, el indiferentismo religioso y la crisis de
valores, que constatamos en la realidad social y que afectan a la con­
ciencia individual y colectiva, también en los Países de larga tradición
cristiana.
A vosotros —como habéis reiterado, junto con los demás Episcopados
latinoamericanos— os corresponde la tarea de impulsar la Nueva Evangeli­
zación: « Ésta es nuestra tarea: hacer que la verdad sobre Cristo, la Iglesia
y el hombre penetre más profundamente en todos los estratos de la socie­
dad en búsqueda de su progresiva transformación ». Vuestra acción pasto­
ral, por estar destinada a « impulsar y defender la unidad de la fe y la dis­
ciplina común de toda la Iglesia », es de particular importancia para afian­
zar la unidad y comunión en el seno de vuestra Conferencia Episcopal, pa­
ra aunar esfuerzos y conseguir que la obra evangelizadora manifieste con
mayor claridad que hay « un solo Señor, una sola fe, un solo bautismo, un
solo Dios y Padre de todos ». Por eso, para que no se produzcan desviacio­
nes o confusión entre los fieles, es necesario preservar la unidad de la fe y
la fidelidad al Magisterio.
3
4
5
4. En el ejercicio de vuestro ministerio, « para perpetuar la obra de
Cristo, Pastor eterno », contáis en primer lugar con los sacerdotes, a los
que el Concilio Vaticano II llama « colaboradores diligentes de los Obis­
pos ». Estad, pues, muy cerca de ellos, « dispuestos a escucharlos y a tra­
tarlos con confianza », a través de una mayor relación personal y con au­
téntica amistad sacerdotal, como Jesús, el Buen Pastor, que conoce a sus
ovejas y da su vida por ellas. Preocupaos de « su situación espiritual, inte­
lectual y material, para que puedan vivir santa y religiosamente y puedan
6
7
8
3
4
5
6
7
8
Mensaje de la Conferencia de Santo Domingo a los Pueblos de América Latina y el Caribe, n. 3.
Lumen gentium, 23.
Ef4, 5 .
Christus Dominus, 2.
Lumen gentium, 28.
Christus Dominus, 16.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
51
realizar su ministerio con fidelidad y fruto ». Estad seguros de que el bie­
nestar humano y espiritual de los sacerdotes se reflejará positivamente en
la vida de las comunidades cristianas. Procurad fomentar diversas formas
de relación y convivencia fraterna entre ellos. De esta manera, podrán
afrontar con mayor confianza las dificultades cotidianas y vivir con mayor
fidelidad y gozo su vocación sacerdotal, configurándose con Cristo, obe­
diente, pobre y casto.
En las diferentes actividades de su ministerio, los sacerdotes deben te­
ner muy presente que los fieles tienen derecho a que se les enseñe el conte­
nido integral de la Revelación y la doctrina de la Iglesia, evitando cuida­
dosamente relecturas subjetivas del mensaje cristiano, ambigüedades enga­
ñosas o silencios sospechosos que pueden suscitar desorientación y amena­
zar la pureza de la fe. Estos criterios han de ser observados también por
aquellos presbíteros que hablan en nombre de la Iglesia en los medios de
comunicación social.
El mismo esmero tienen que poner los sacerdotes en las celebraciones li­
túrgicas y en su acción ministerial. El presbítero es el hombre de la cari­
dad, es el buen pastor, a imagen de Cristo que ama a sus ovejas y da su
vida por ellas. Como Cristo, tiene que ser « manso y humilde de corazón »,
dejando de lado todo espíritu de dominio y ambición personal, para seguir
el ejemplo del « Hijo del hombre » que no « ha venido a ser servido, sino a
servir y a dar su vida como rescate por muchos ».
10
11
12
5. Corazón de la diócesis debe ser el Seminario, centro de formación de
los futuros sacerdotes. Estad, pues, muy cerca de los alumnos de vuestro
Seminario Central, tratando y formando a cada uno con amor de padre,
según el ejemplo de Jesús, que instruía y formaba a sus discípulos. Dedi­
cad a vuestro Seminario a los sacerdotes mejor preparados en ciencia, ex­
periencia y, ante todo, con acrisolada virtud, de tal manera que, con sus
enseñanzas y con el testimonio de su vida sacerdotal intachable, sean va­
liosos colaboradores del don de la vocación sacerdotal que el Señor ha
puesto en el corazón de muchos jóvenes costarricenses.
En mi Exhortación Apostólica postsinodal Pastores dabo vobis he pro­
puesto pautas para una sólida formación de los futuros sacerdotes a nivel
espiritual, intelectual y humano, poniendo también especial énfasis en una
9
10
11
12
Ib.
Cf. Jn 10, 11-15.
Mt 11, 29.
Me 10, 45.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
52
adecuada formación afectiva de los seminaristas, para que acojan el celiba­
to sacerdotal no tanto como una obligación, sino sobre todo como un don
de Dios y un llamado a seguir más de cerca a Cristo, Sacerdote eterno.
« Ciertamente es una gracia que no dispensa de la respuesta consciente y li­
bre por parte de quien la recibe, sino que la exige con una fuerza especial.
Este carisma del Espíritu lleva consigo también la gracia para que el que
lo recibe permanezca fiel durante toda su vida y cumpla con generosidad y
alegría los compromisos correspondientes ».
13
6. He visto con agrado que la presencia apostólica de los religiosos y re­
ligiosas en la vida de la Iglesia en Costa Rica se ha acrecentado, tanto en
•número como en calidad, gracias al aumento de vocaciones. Este floreci­
miento vocacional tiene que ir acompañado por una profunda e intensa
formación espiritual y académica en los noviciados y centros de estudio, y
abierta siempre a las exigencias de la Iglesia y de la sociedad de hoy.
Es también motivo de satisfacción constatar el clima de entendimiento
y más intensa colaboración entre los Obispos y las Conferencias de los Su­
periores y de las Superioras Mayores de Costa Rica. Aliento, pues, a los
Institutos religiosos a mantenerse fieles a los carismas de sus Fundadores y
a extremar su disponibilidad y espíritu de co,munión con los Obispos, si­
guiendo sus directrices doctrinales y pastorales, conscientes de que todo
ello dará renovada fuerza a su testimonio de personas consagradas y re­
dundará en una mayor eficacia de sus trabajos apostólicos. Pienso con par­
ticular solicitud en los religiosos y religiosas dedicados generosamente a
tantas obras de la Iglesia en el campo de la enseñanza, asistencia social y
atención a los pobres, enfermos y marginados. Me siento particularmente
cercano a aquellos que, con espíritu de verdadera abnegación, dedican su
tiempo y energías a la atención humana y espiritual de las diversas comu­
nidades indígenas del País.
7. Una realidad alentadora en la Iglesia de Costa Rica es la existencia
de muchos laicos comprometidos y de diversos grupos y movimientos apos­
tólicos. Sin duda el Espíritu Santo suscita los carismas, pero toca a los
Pastores discernirlos para que colaboren efectivamente en la construcción
de la comunión eclesial. Entre esos movimientos destacan los que trabajan
en la pastoral familiar. Su testimonio y compromiso apostólico, con en­
cuentros de oración y formación, han motivado a tantas personas a dediN . 50.
Congregatio de Causis Sanctorum
53
carse a la evangelizaeión y renovación de la vida cristiana. Además de
asistir a los matrimonios y promover la formación de los esposos cristianos
y la santidad de la familia, se han entregado a la tarea de ayudar y orien­
tar, según los criterios de la recta doctrina, a quienes viven en situaciones
matrimoniales irregulares.
A este respecto, comparto la viva preocupación que habéis expresado
en vuestros Informes sobre los peligros que amenazan la estabilidad y uni­
dad de la familia en Costa Rica, como son la mentalidad hedonista y egoís­
ta, el divorcio, el deterioro de los principios éticos y morales, así como las
mismas condiciones de vida y los problemas de vivienda. Es necesario,
pues, aunar esfuerzos para que la familia pueda salir indemne de los peli­
gros que le acechan y se refuerce su identidad como célula primera y vital
de la sociedad, centro de irradiación de la fe y escuela de vida cristiana.
14
8. En el campo social, son de alabar las iniciativas emprendidas para
conmemorar el primer centenario de la Carta Pastoral de Mons. Bernardo
Augusto Thiel « Sobre el Justo Salario » y el quincuagésimo aniversario de
promulgación de las «Garantías Sociales y del Código de Trabajo», en la
que colaboró activamente el entonces Arzobispo de San José. En esta cir­
cunstancia habéis reiterado la validez de la doctrina social de la Iglesia,
aplicándola a la situación actual de Costa Rica. Para lograr los objetivos
deseados, se hace particularmente necesaria la participación de los laicos,
los cuales, como exigencia de su vocación cristiana, « han de impregnar y
perfeccionar con el espíritu evangélico el orden de las realidades tempora­
les ». A este propósito, la formación cristiana de los fieles —y en especial
de los jóvenes—, ha de abarcar también lo que se refiere a la doctrina so­
cial de la Iglesia, en la cual encontrarán una preciosa ayuda para fomentar
el espíritu de laboriosidad, para descubrir la importancia del trabajo bien
realizado, para promover iniciativas de producción especialmente adapta­
das a vuestras circunstancias e inspiradas en los ideales de justicia y soli­
daridad.
Son de alabar también, a este respecto, las actividades de « Caritas » y
de la « Escuela Social Juan XXIII », así como las iniciativas de numerosas
parroquias en favor de los grupos menos favorecidos. Mucho se ha hecho
igualmente para difundir las enseñanzas de la Iglesia en materia social y
para que las instituciones públicas y laborales se inspiren en sus principios.
15
14
15
Cf. Familiaris consortio, 77-84; Puebla, 595.
Apostolicam actuositatem, 5.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
54
Habrá que proseguir en este camino y promover una verdadera pastoral de
la clase obrera, para que el trabajo sea debidamente estimado en su rique­
za humana y valor social y espiritual, y los trabajadores reciban la necesa­
ria atención eclesial.
En vuestro País, donde se da un particular relieve a los problemas edu­
cativos, la enseñanza superior ha conocido en los últimos años un gran au­
ge, como lo indica también la reciente creación de varias Universidades
privadas. Este es un campo —al igual que el vasto mundo de la cultura—
que requiere una atención pastoral adecuada, a la que no dudo que —en la
medida de vuestras posibilidades— dedicaréis personas idóneas para tal
responsabilidad. Como señalé en el discurso inaugural de la IV Conferencia
General del Episcopado Latinoamericano, « aunque el Evangelio no se
identifica con ninguna cultura en particular, sí debe inspirarlas, para de es­
ta manera transformarlas desde dentro, enriqueciéndolas con los valores
cristianos que derivan de la fe. En verdad, la evangelizaeión de las cultu­
ras representa la forma más profunda y global de evangelizar a una socie­
dad, pues mediante ella el mensaje de Cristo penetra en las conciencias de
las personas y se proyecta en el "ethos" de un pueblo, en sus actitudes vita­
les, en sus instituciones y en todas las estructuras ».
16
9. En las Relaciones quinquenales habéis expresado vuestra común in­
quietud pastoral frente a la expansión de las sectas y de nuevos grupos re­
ligiosos que atraen a muchos fieles y siembran confusión e incertidumbre
entre los católicos. A este respecto, en el pasado mes de noviembre ha teni­
do lugar en Managua (Nicaragua) un encuentro de los Obispos de América
Central y Panamá para analizar este preocupante problema y encontrar lí­
neas de acción pastoral para afrontarlo. No dudo que las conclusiones de
dicho encuentro serán convenientemente divulgadas entre los sacerdotes,
religiosos y demás agentes de pastoral, para inspirar así una acción eficaz
y concordada, dirigida a formar cristianos convencidos, fomentar celebra­
ciones litúrgicas vivas y participadas, y crear comunidades fervientes, que
ofrezcan a quienes lo necesitan una acogida que les haga sentirse verdade­
ramente entre hermanos. Junto a la justa valoración de la influencia nega­
tiva de dichos grupos religiosos fundamentalistas, habrá que poner especial
empeño en la formación de los fieles y ver cómo se pueden contrarrestar
las causas que empujan a muchos a abandonar sus comunidades para
adherirse a las sectas.
N.
20.
Congregatio de Causis Sanctorum
55
10. Antes de terminar quiero expresaros de nuevo, amados Hermanos,
mi agradecimiento. Pido al Señor que este encuentro consolide y confirme
vuestra mutua unión como Pastores de la Iglesia en Costa Rica, en bien de
vuestras comunidades eclesiales. Al mismo tiempo, os ruego que transmi­
táis a los sacerdotes, religiosos, religiosas, seminaristas, agentes de pastoral
y a todos vuestros diocesanos, mi afectuoso saludo y mi bendición. Recordadles que el Papa les tiene presentes en sus plegarias y que les alienta a
dar siempre auténtico testimonio de vida cristiana en la sociedad actual.
A la intercesión maternal de Nuestra Señora de los Ángeles encomiendo
vuestras personas, vuestros proyectos y labor pastoral, para que guiéis fir­
memente esa porción de la Iglesia de Dios que peregrina en Costa Rica.
Con estos fervientes augurios os acompaña también mi cercanía espiritual
y mi Bendición Apostólica.
II
Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii de Apostolatu pro Valetudinis
Administris interfuerunt coram admissos.*
Carissimi fratelli e sorelle!
1. Sono lieto di incontrarmi con voi in occasione della terza Assemblea
Plenaria del Pontificio Consiglio della Pastorale per gli Operatori Sanitari.
Non è senza significato che la vostra assise abbia luogo nel periodo in cui
la Chiesa vive liturgicamente il « tempo forte » della Quaresima, nel quale
si fanno preminenti e pressanti gli inviti alla preghiera e alla penitenza, al­
la conversione e al rinnovamento. In questo periodo la liturgia sottolinea il
valore della sofferenza che, alleviata e consolata, diviene occasione di cari­
tà, e, accettata e offerta in unione col Sofferente del Golgota, acquista effi­
cacia redentiva e pasquale.
Come non riconoscere, in questo contesto, tutta l'importanza del Ponti­
ficio Consiglio che voi costituite e rappresentate, al quale spetta il compito
di manifestare « la sollecitudine della Chiesa per gli infermi », svolgendo ed
orientando « l'apostolato della misericordia ».*
A voi, pertanto, va il mio riconoscente e cordiale saluto: innanzitutto al
Presidente, il Signor Cardinale Fiorenzo Angelini, che ringrazio per le cor* Die 1 Martii 1994.
Cf. Cost. past. Pastor bonus, 152.
1
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
56
tesi parole rivoltemi e per i rapidi cenni con cui ha voluto illustrare il lavo­
ro svolto e da svolgere; il saluto si estende poi ai venerati fratelli nell'epi­
scopato, membri del Dicastero, al Segretario e al Sotto-segretario, ai sacer­
doti, ai religiosi e alle religiose, ai laici, ai consultori e agli esperti. A tutti
l'espressione della mia più viva gratitudine per l'intensa ed illuminata azio­
ne svolta in questo ultimo biennio.
2. L'antico interrogativo, posto alla mente ed al cuore dell'uomo dal­
l'esistenza del dolore, si ripropone ai nostri giorni con dimensioni e intensi­
tà crescenti. Si constata con dolente meraviglia che le sofferenze, frutto
della cattiveria, dell'egoismo e dell'esecrabile fame dell'oro e del potere,
vanno assumendo proporzioni tali da creare sgomento.
Il dono della vita è aggredito e rapinato, oltre che nei confronti di mi­
lioni di nascituri, in numerosissimi bambini condannati dall'odio e dal cal­
colo egoistico a non aver futuro. Al tempo stesso, molte famiglie vengono
distrutte e intere comunità sociali sperimentano la minaccia dell'estinzione
nello spietato massacro-olocausto delle guerre fratricide.
La Chiesa vive con profonda ed accorata partecipazione ogni forma di
sofferenza umana, non cedendo mai alla tentazione dell'assuefazione e della
passiva rassegnazione, ma alzando il suo grido materno di ammonimento e
di implorazione ed invitando i suoi figli a reagire con l'impegno della carità
e della preghiera. Il cristiano, anche quando si sente umanamente impoten­
te di fronte allo straripare del male, sa di poter contare mediante la pre­
ghiera sull'onnipotenza di Dio che non abbandona chi confida in Lui.
La Chiesa, che prega e spera, scopre nella fede la risposta all'interroga­
tivo che il mistero della sofferenza ogni giorno ripropone. Essa sa che
« soltanto nel mistero del Verbo incarnato trova vera luce il mistero del­
l'uomo »; in particolare, sa che « nella croce di Cristo non solo si è compiuta
la redenzione mediante la sofferenza, ma anche la stessa sofferenza è stata
redenta ». Così, in Cristo, che « ha aperto la sua sofferenza all'uomo », l'es­
sere umano ritrova il proprio dolore arricchito di un nuovo contenuto e di
un nuovo messaggio ».
2
3
4
3. Tuttavia la Chiesa non si limita ad offrire a chi soffre la risposta illu­
minante della fede, ma, secondo la sua antica consuetudine, si fa carico
della sofferenza umana. Secondo l'esempio del divino Maestro che
2
3
4
Gaudium et spes, 22.
Salvifici doloris, 19.
Ivi 20.
Acta Ioannis Pauli Pp
II
57
« percorreva tutte le città e i villaggi... curando ogni malattia e infermità »,
essa non si stanca di moltiplicare le iniziative per alleviare i dolori e le pe­
ne dell'umanità. In tale prospettiva, esorta ciascun cristiano a comportarsi
come il buon Samaritano, in quella che è « la parabola-chiave per la piena
comprensione del comandamento dell'amore del prossimo ».
A voi, carissimi fratelli e sorelle, spetta il compito di promuovere ed
animare questo apostolato che trova il suo momento qualificante nel servi­
zio alla vita, la cui preziosità e nobiltà rifulgono in particolare in coloro
che soffrono. E, allora, non posso che compiacermi per le numerose inizia­
tive che il vostro Dicastero con instancabile zelo ha promosso al fine di so­
stenere — sul piano della sensibilizzazione, della formazione delle coscien­
ze, della cooperazione a tutti i livelli e dell'aiuto ai bisognosi — la magnifi­
ca opera a difesa della vita minacciata. Lo dimostrano la vostra partecipa­
zione ai progetti nazionali ed internazionali per la promozione della salute,
i costanti contatti con gli altri Dicasteri della Curia Romana e con le Con­
ferenze Episcopali, le visite pastorali agli ospedali, l'attività editoriale per
far conoscere le direttive del Magistero della Chiesa, le importanti Confe­
renze internazionali sui temi centrali a difesa della vita, lo sforzo di comu­
nione interecclesiale ed ecumenica, l'attenzione concreta a particolari situa­
zioni che richiedono interventi immediati di sostegno e, infine, gli stessi ri­
conoscimenti ricevuti dalle più alte Organizzazioni Mondiali impegnate nel
campo della sanità e della salute. Lo dimostra, infine, questa nuova Acca­
demia per la Vita, istituita dalla Santa Sede, sotto la presidenza del Pro­
fessor Lejeune.
5
6
4. L'11 febbraio scorso, la Chiesa ha celebrato per la seconda volta l'an­
nuale Giornata Mondiale del Malato. In quell'occasione ho voluto ricordare
il decimo anniversario della pubblicazione della Lettera Apostolica Salvifici
doloris. Tale documento costituì l'immediato preludio all'istituzione del vo­
stro Dicastero che, in conformità ai contenuti e alle indicazioni del
« Vangelo della sofferenza », ha così efficacemente contribuito a dilatare,
nell'intera Comunità ecclesiale, una nuova sensibilità nel servizio al dolore
umano.
In questi nove anni di vita l'attività del vostro Pontificio Consiglio è
venuta registrando un costante crescendo. Significativamente, perciò, sem­
pre PII febbraio scorso, ho voluto firmare il Motu Proprio Vitae myste5
6
Mt 9, 35.
Veritatis splendor, 14.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
58
rium, col quale ho istituito la Pontificia Accademia per la Vita. Collegato
col Pontificio Consiglio della Pastorale per gli Operatori Sanitari, tale nuo­
vo Organismo dovrà operare in stretto rapporto con esso, in adempimento
dello specifico compito di « studiare, informare e formare circa i principali
problemi di biomedicina e di diritto, relativi alla promozione e alla difesa
della vita, soprattutto nel diretto rapporto che essi hanno con la morale
cristiana e le direttive del Magistero della Chiesa ».
7
5. La Chiesa, in un generale sforzo di evangelizzazione, è oggi impegna­
ta a raccogliere le sfide della società del nostro tempo: sfide che, nelle smi­
surate e dilaganti forme di sofferenza e di solitudine, hanno forse uno degli
aspetti più preoccupanti.
Voi, carissimi fratelli e sorelle, siete chiamati ad operare su questa ar­
dua frontiera apostolica e missionaria, sorretti dalla fede e corroborati dal­
la preghiera. Incontrando l'umanità sofferente, i credenti sono consapevoli
di incontrare Cristo stesso, il cui Santo Volto è il volto di coloro che porta­
no le infinite croci imposte dall'ingiustizia, dalla violenza, dall'egoismo.
In tale servizio a chi soffre si ravvisa il più fecondo terreno vocaziona­
le, come confermano le crescenti forme del volontariato cristiano ed il nu­
mero di vocazioni sacerdotali e di speciale consacrazione che maturano nel­
le aree del mondo più provate dalla sofferenza.
A questo riguardo, mi compiaccio di quanto il vostro Dicastero sta com­
piendo, in termini di studio, di proposte e di iniziative, in vista della celebra­
zione della IX Assemblea Generale Ordinaria del Sinodo dei Vescovi che, nel
prossimo autunno, affronterà il tema della Vita Consacrata e della sua mis­
sione nella Chiesa e nel mondo. È vostra cura, infatti, approfondire il parti­
colare carisma dei Religiosi nel servizio agli infermi, considerando salute e
infermità quale campo privilegiato di evangelizzazione da parte delle perso­
ne consacrate, nella motivata consapevolezza dello stretto rapporto esistente
tra pastorale sanitaria e pastorale della promozione delle vocazioni.
Nell'affidare i vostri progetti e propositi alla Vergine Santissima « icona
vivente del Vangelo della sofferenza », poiché nel suo cuore « si è ripercosso
in modo unico ed incomparabile il dolore del Figlio per la salvezza del
mondo », vi incoraggio a perseverare con rinnovato entusiasmo nel vostro
lavoro ed imparto a voi ed ai vostri collaboratori, quale pegno di speciale
affetto, la mia Benedizione.
8
7
8
4.
Messaggio per la II Giornata Mondiale del Malato, 6.
N.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
59
III
Ad Guatimalae episcopos in visitatione Apostolorum liminum.*
Queridos Hermanos en el episcopado:
1. Sed bienvenidos a este encuentro colegial, que es para mí motivo de
profunda alegría, y con el que culmina vuestra visita « ad Limina Aposto­
lorum », la cual —en palabras del Concilio Vaticano II— es signo de comu­
nión con la Sede Apostòlica, en continuidad con la « disciplina más anti­
gua, según la cual los Obispos de todo el mundo estaban relacionados entre
sí y con el Obispo de Roma con vínculos de unidad, de caridad y de paz ».*
Se trata, además, de una peregrinación a los orígenes de la Iglesia para ve­
nerar las tumbas de los apóstoles Pedro y Pablo como expresión de inque­
brantable unidad en el amor de Cristo, el Pastor supremo.
En vosotros saludo a las Iglesias particulares de Guatemala confiadas
a vuestro cuidado pastoral y, de modo especial, a cuantos comparten con
vosotros de manera más directa la misión de la evangelizaeión: sacerdo­
tes, diáconos, religiosos, religiosas, catequistas y laicos comprometidos. A
todos los queridos hijos de Guatemala les aseguro mi recuerdo constante
en la plegaria a la vez que formulo fervientes votos para que el Señor
haga muy fecunda su labor apostólica en el marco de la nueva evangeli­
zaeión.
2
2. En vuestro documento colectivo « 500 años sembrando el Evangelio »
afirmáis: « En esta hora privilegiada de la historia asumimos con un reno­
vado entusiasmo el proyecto de la nueva evangelizaeión e invitamos a to­
dos los hombres y mujeres de buena voluntad a construir una sociedad
más justa, humana, fraterna y democrática » (Introducción). Como señalé
en el Discurso inaugural de la IV Conferencia General del Episcopado Lati­
noamericano, en Santo Domingo, « en verdad, la llamada a la nueva evan­
gelizaeión es ante todo una llamada a la conversión. En efecto, mediante el
testimonio de una Iglesia cada vez más fiel a su identidad y más viva en
todas sus manifestaciones, los hombres y los pueblos de América Latina, y
de todo el mundo, podrán seguir encontrando a Jesucristo, y en El la ver­
dad de su vocación y su esperanza, el camino hacia una humanidad me* Die 4 Martii 1994.
Lumen gentium, 22.
Cf. 1 Pe 5, 4.
1
2
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
60
jor ». La nueva evangelizaeión deberá preservar, pues, las riquezas espiri­
tuales de vuestro pueblo y favorecer en todos una conversión cada vez más
coherente con el Evangelio; ella ha de llevar a todos los fíeles a penetrar
cada vez más en el misterio de Cristo.
3
3. « El misterio de Cristo en su integridad », queridos Hermanos, debe
ser en todo momento el punto central de vuestra acción evangelizadora.
Las grandes verdades de la fe, que la liturgia nos recuerda cíclicamente,
deben ser propuestas al pueblo cristiano de forma viva, actual y atractiva
para suscitar una mayor participación personal y comunitaria, y corrobo­
rar así la adhesión firme a los misterios que se celebran. Cuando el Obispo
ofrece el sacrificio eucaristico y celebra los sacramentos, transmite aquello
que él mismo ha recibido de la tradición que viene del Señor y de esa for­
ma edifica la Iglesia. Es, pues, necesario que tales celebraciones ocupen un
lugar prioritario en la acción pastoral y en la vida de los fieles. Mediante la
proclamación de la Palabra, la administración de los Sacramentos y demás
medios de santificación se verá robustecida la acendrada religiosidad del
pueblo guatemalteco y será la mejor garantía para afrontar los graves re­
tos que hoy se presentan a la Iglesia y a la misma sociedad. Hago fervien­
tes votos para que la celebración del IV Centenario del Santo Cristo de Esquipulas, que tendrá lugar el año próximo, sea ocasión propicia para una
profunda renovación espiritual, basada en una participación más activa y
consciente en la vida litúrgica y sacramental, e impulse en las diócesis y
parroquias, en la comunidades y movimientos apostólicos, un vigoroso di­
namismo en las tareas de la nueva evangelizaeión.
4
5
Vosotros, como « verdaderos y auténticos maestros de la fe, pontífices y
pastores », habéis sido puestos por Dios para enseñar con autoridad la ver­
dad revelada, lo cual conlleva la función de vigilancia para prevenir los
errores. Por ello, os recuerdo encarecidamente que en el ejercicio de vues­
tra misión magisterial realicéis también un sereno y genuino discernimiento
doctrinal y práctico que ilumine y guíe a los agentes de pastoral y a todos
los fieles. Una reflexión teológica que distorsionara la Palabra de Dios con
arbitrarios reduccionismos y relecturas subjetivas no podría ser aceptada
por la Iglesia, aunque con ello se pretendiera denunciar la injusticia, pues
« el anuncio es siempre más importante que la denuncia, y ésta no puede
6
3
4
5
6
N. 1.
Christus Dominus, 12.
Cf. 1 Cor 11, 25.
Christus Dominus, 2.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
61
prescindir de aquel, que le brinda su verdadera consistencia y la fuerza de
su motivación más alta ».
7
4. Mirando a la realidad de vuestro país con los ojos de la fe, habéis
reiterado incansablemente la necesidad de reconciliación y perdón, en un
esfuerzo común por lograr, mediante el diálogo y los medios pacíficos, la
superación del enfrentamiento armado y los persistentes antagonismos, de­
sequilibrios e intereses contrapuestos, que obstaculizan el proceso de paz.
La causa de la justicia y de la paz es plenamente asumida por la Igle­
sia en su servicio al hombre, particularmente el más necesitado. Una causa
integrada en su doctrina social « para favorecer tanto el planteamiento co­
rrecto de los problemas, como de sus soluciones mejores » a fin de lograr
« un desarrollo auténtico del hombre y de la sociedad que respete y pro­
mueva en toda su dimensión la persona humana ». Ser sembradores de jus­
ticia y de paz significa defender y difundir sus postulados a todos los nive­
les y, a la vez, señalar sus violaciones como algo contrario al Evangelio y a
la dignidad de la persona. Por eso, los objetivos de la justicia y de la paz,
no sólo exigen combatir las estructuras que se le oponen, sino también el
pecado personal, sobre todo el egoísmo, que está en la base de las confron­
taciones y de las estructuras injustas.
« Todo el que no obra la justicia —nos dice san Juan— no es de Dios,
ni tampoco el que no ama a su hermano ». Sembrar la justicia es, para el
cristiano, sacar de la propia fe y de los principios del Evangelio la fuerza e
inspiración para cambiar las situaciones concretas con métodos evangéli­
cos, es decir, mediante el diálogo, la solidaridad, el amor. Por ello es siem­
pre reprobable el recurso a la violencia y al odio como medios para conse­
guir una meta de pretendida justicia.
En este marco adquiere especial relieve la mencionada Carta pastoral
colectiva, con la que habéis hecho un apremiante llamado en favor de un
sector de vuestro pueblo, particularmente afligido por la pobreza y el
abandono: los indígenas. Conozco la solicitud pastoral con que habéis asu­
mido la misión de hacer cada vez más presente a Jesucristo en medio de
las comunidades indígenas, que representan más de la mitad de la pobla­
ción guatemalteca. La Iglesia no puede quedar en silencio ni pasiva ante la
marginación de muchos de estos hermanos nuestros; por eso, los acompa­
ña, siguiendo en todo momento los criterios de paz y amor del Evangelio,
8
9
7
8
9
Sollicitudo rei socialis, 41.
Ibid., 41.
1 Jn 3, 10.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
62
en especial cuando se trata de defender los legítimos derechos a sus propie­
dades, al trabajo, a la educación y a la participación en la vida pública del
país. Motivo de consuelo es comprobar que numerosos refugiados retornan
a Guatemala y, aunque no sin dificultades, se están reintegrando en la vi­
da ciudadana. Llevadles, pues, el saludo y la bendición del Papa, especial­
mente a cuantos sufren todavía la separación de su propia tierra y de sus
seres queridos.
5. Motivo de particular preocupación, en vuestra solicitud de Pastores,
es el avance de las sectas, que siembran confusión entre los fieles y defor­
man el contenido del mensaje evangélico. Es cierto que las persistentes
campañas proselitistas de movimientos y grupos « pseudo-espirituales »
—como los define el documento de Puebla — buscan, ante todo, resque­
brajar la unidad católica de vuestro pueblo. Como señalé en el Discurso
inaugural de la IV Conferencia General del Episcopado Latinoamericano,
« al preocupante fenómeno de las sectas hay que responder con una acción
pastoral que ponga en el centro de todo a la persona, su dimensión comu­
nitaria y su anhelo de una relación personal con Dios. Es un hecho que allí
donde la presencia de la Iglesia es dinámica, como es el caso de las parro­
quias en las que se imparte una asidua formación en la Palabra de Dios,
donde existe una liturgia activa y participada, una sólida piedad mariana,
una efectiva solidaridad en el campo social, una marcada solicitud pastoral
por la familia, los jóvenes y los enfermos, vemos que las sectas o los movi­
mientos para-religiosos no logran instalarse o avanzar.
10
11
6. En este Año de la Familia, quiero dirigir, por vuestro medio, un es­
pecial mensaje de aliento y esperanza a las queridas familias guatemalte­
cas. A ellas, que son los santuarios del amor y de la vida, les exhorto a ser
verdaderas « iglesias domésticas », lugar de encuentro con Dios, centro de
irradiación de la fe, escuela de vida cristiana. Como he puesto de relieve en
la reciente CartáTque he dirigido a las Familias del mundo, « la familia es el
centro y el corazón de la civilización del amor ». « El futuro de la humani­
dad se fragua en la familia; por consiguiente, es indispensable y urgente
que todo hombre de buena voluntad se esfuerce por salvar y promover los
valores y exigencias de la familia ».
12
13
14
10
11
12
13
14
N. 628.
Santo Domingo, 12.X.1992, n. 12.
Cf. Centesimus annus, 39.
N. 13.
Familiaris consortio, 86.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
63
Son bien conocidos los problemas que en nuestros días acechan al ma­
trimonio y a la institución familiar: divorcio, aborto, campañas antinatalistas —en contraposición a la verdadera paternidad responsable — uniones
consensúales libres, deterioro de los principios éticos y morales. Por eso, es
necesario presentar con autenticidad el ideal de la familia cristiana, basado
en la unidad y fidelidad de los cónyuges, abierto a la fecundidad, guiado e
iluminado por el amor. Exhorto, pues, a todos a no desistir en la defensa
de la dignidad de toda vida humana, en la indisolubilidad del matrimonio,
en la fidelidad del amor conyugal, en la educación de los niños y de los jó­
venes según los principios cristianos, frente a ideologías ciegas que niegan
la transcendencia y a las que la historia reciente ha descalificado al mos­
trar su verdadero rostro. Que en el seno de los hogares cristianos, los jóve­
nes, que son la gran fuerza y esperanza de un pueblo, puedan descubrir
ideales altos y nobles que satisfagan las ansias de sus corazones y les apar­
te de la tentación de una cultura insolidaria y sin horizontes que conduce
irremediablemente al vacío y al desaliento.
15
7. Amados hermanos, doy fervientes gracias a Dios por haberme permi­
tido compartir con vosotros la solicitud pastoral que anima vuestro minis­
terio para bien de la Iglesia en Guatemala. Os aseguro mi oración y mi
participación espiritual en vuestros trabajos apostólicos. Ya sabéis que pa­
ra lograr el mejor resultado en vuestra labor evangelizadora, es sumamente
importante caminar unidos, intensificando entre vosotros, los Pastores, la
comunión de voluntades y propósitos que ya os anima. La unidad entre los
Obispos es garantía de eficacia apostólica y testimonio de fidelidad a la vo­
luntad de Cristo, que ruega insistentemente « para que todos sean uno, co­
mo tú, Padre, estás en mí y yo en ti, para que el mundo crea que tú me
has enviado ». La unidad —afectiva y efectiva— entre los Obispos de una
misma Nación es hoy más necesaria que nunca, particularmente teniendo
en cuenta los apremiantes desafíos con que habéis de enfrentaros. Esta
constante unidad, querida por Cristo, no se fundamenta en simples motiva­
ciones humanas sino que nace de la común exigencia de ser dignos Pasto­
res de la Iglesia de Dios, y que debe manifestarse también en vuestra ac­
tuación colegial. Cada Obispo tiene, ciertamente, su propia experiencia
pastoral y puede considerar un problema determinado desde un punto de
vista distinto. Sin embargo, ante los retos de la hora presente, « la caridad
16
15
16
Cf. Gaudium et spes, 50-51.
Jn 17, 21.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
64
de Cristo nos apremia » a buscar siempre lo que nos une, dando así testi­
monio de una labor apostolica unitaria para la construcción del Reino de
Dios y para la edificación espiritual de la propia comunidad diocesana. Por
lo que se refiere a la colegialidad, el Vaticano II nos recuerda que « sobre
todo en nuestros días, los Obispos a menudo no pueden desempeñar su
función adecuada y eficazmente si no realizan su trabajo de mutuo acuer­
do y con mayor coordinación, en unión cada vez más estrecha con otros
Obispos». El mismo espíritu de comunión y colaboración ha de existir y
crecer también entre vosotros y los presbíteros, a los que se les ha confiado
la tarea diaria de guiar al pueblo cristiano. Acompañadlos con afecto pa­
ternal y confianza. Compartid con ellos sus problemas y sus anhelos apos­
tólicos.
Antes de concluir deseo agradeceros vivamente vuestra entrega pastoral
en fidelidad a Nuestro Señor Jesucristo. Ya han pasado diez años desde mi
visita pastoral a Guatemala, país del que conservo entrañables recuerdos y
por el cual siento profundo afecto. Todavía recibo cartas de vuestros fieles
en las que evocan los inolvidables encuentros de aquellos días. Permitidme
hoy que reitere la exhortación a amar a la Iglesia, que dirigí durante la ce­
lebración eucaristica en el Campo de Marte, donde se congregó la mayor
asamblea de personas hasta entonces conocida en Centroamérica: « A esta
Iglesia debéis amar siempre; a ella, que con el esfuerzo de sus mejores hijos
tanto contribuyó a forjar vuestra personalidad y libertad; que ha estado
presente en los acontecimientos más gloriosos de vuestra historia; que ha
estado y sigue estando a vuestro lado, cuando la suerte os sonríe o el dolor
os abruma; que ha tratado de disipar la ignorancia, proyectando sobre la
mente y el corazón de sus hijos la luz de la educación desde sus escuelas,
colegios y universidades; que ha alzado y sigue alzando su voz para conde­
nar injusticias, para denunciar atropellos, sobre todo contra los más pobres
y humildes; no en nombre de ideologías —sean del signo que fueren— sino
en nombre de Jesucristo, de su Evangelio, de su mensaje de amor y de
paz, de justicia, verdad y libertad ».
18
19
8. Que el Espíritu Santo, que se nos infundió de modo particular con la
ordenación episcopal, os haga cada vez más fieles y audaces para anunciar
la esperanza de la salvación mediante la palabra de verdad y para reunir a
los fieles de vuestras diócesis en una auténtica comunión de vida eclesial.
17
18
19
2 Cor 5, 14.
Christus Dominus, 37.
Homilia, 7.III.1983, n. 4.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
65
Que la Santísima Virgen, que es vida, dulzura y esperanza nuestra, os ob­
tenga de su divino Hijo, Príncipe de la Paz, el anhelado don de la paz, que
ponga fin a los enfrentamientos y haga reinar en todos los corazones senti­
mientos de solidaridad y amor cristiano.
Con éstos deseos, os imparto la Bendición Apostólica, que extiendo
complacido a los sacerdotes, religiosos, religiosas, catequistas y a todos los
amadísimos hijos de vuestras Iglesias particulares.
IV
Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii de Communicationibus Socialibus
interfuerunt coram admissos.*
Your Eminences,
Your Excellencies,
Dear Brothers and Sisters in Christ,
1. It is always a pleasure for me to meet the members of the Pontifical
Council for Social Communications on the occasion of your Plenary Meet­
ing. This year, your assembly marks the thirtieth anniversary of the estab­
lishment of this particular fruit of the Second Vatican Council. The
Fathers of the Council were fully aware of the importance of the communi­
cations media, and in the Decree Inter mirifica they asked for the annual
celebration of a World Communications Day and for the establishment of
an Office to consider questions, theoretical and practical, relating to the
media — especially press, radio, cinema and television. Just three months
after the promulgation of Inter mirifica Pope Paul VI established that spe­
cial department of the Roman Curia, which thus became one of the first
visible results of the Council.
The problems and opportunities which existed thirty years ago in the
field of social communications have an even greater urgency now. Now as
then, the principal task of your Council is to explore ways in which the
mystery of salvation in Jesus Christ can be more effectively communicated
through the marvellous instruments of contact and interaction between
human beings which modern technology has made available to almost
everyone.
* Die 4 Martii 1994.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
66
2. A very evident but perhaps not sufficiently appreciated task in this
regard is that of maintaining a positive and constructive relationship — a
continuing dialogue — with the communications media. There are many
men and women of goodwill in the media who realize that the Church in
the name of Christ unselfishly seeks to serve the poor, the sick, the young
and those who are too easily forgotten. They are open to reporting these
stories and to supporting these efforts — if only they are told about them
in a way which will elicit solidarity in the hearts of communicators them­
selves and their vast audiences. This work of public relations is valid for
all the media, not only for the world of news reporting, but also for the
media of cinema, theatre, videocassettes and audio recordings, which are
hungry for ideas and perhaps even more hungry for the truths and values
which give meaning and purpose to life and to every human endeavour.
3. So many of the masterpieces of painting, sculpture and architecture
which you see around you in this city of Rome are clear evidence that the
mysteries of faith and the transcendent truth about man can be presented
with great power by the arts. One striking example which immediately
comes to mind as we await its unveiling after the work of restoration is
Michelangelo's fresco of "The Last Judgment" in the Sistine Chapel, which
speaks with great eloquence and immediacy of that day when Christ "the
Judge will take his seat and all that is hidden will be revealed" (Sequence
Dies /me). The material reality of the fresco, because it is a work of hu­
man genius, raises the spectator's heart and mind to reflect on the tran­
scendent reality of man's ultimate dependence on God, our loving Creator
and our just Judge.
In our own day there are new art forms ¡ which are not restricted to
static — even if powerful — depictions in paint, plaster and stone. Can
the epic of Christian faith and love not also be told in an attractive way
via these forms — on television and theatre screens, via the radio and re­
cordings? What more should Christians be doing to inspire and stimulate
today's media to create masterpieces which can rival those which surround
us here, in their spiritual power to transmit a message which can deeply
touch the human heart?
4. The Catholic presence in the media is a way of fulfilling the Church's
mission of proclaiming the Kingdom of God and inviting all to enter. It is
1
1
Cf. Mk 1:15.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
67
an expression of evangelical love and pastoral concern. Especially in this
Year of the Family, artists and media personnel should be challenged to
create works which will inspire a richer, deeper and more fruitful family
life. Human love has been one of the most powerful themes in literature
and drama throughout history, and the pre-eminent beauty of human love
in family life offers an inexhaustible source of inspiration for the creative
imagination. The unselfish sacrifices which husbands and wives make for
one another and for their children, and the loving response of those chil­
dren, can provide inspiration to creative artists in the media, as well as to
audiences open to messages which sustain hope and elevate the spirit.
In my Message for this year's World Communications Day I discussed
the impact which the means of social communications, especially televi­
sion, can have on families. That Message sought to offer guidance in the
use of television to enrich individual and family life, and in the avoidance
of what can damage the moral fabric of the family and of society itself.
Likewise, the communications media have the potential to make us realize
that we are all members of the one human family. The media can be
powerful promoters of understanding and unity among peoples; they can
elicit expressions of solidarity with those who suffer through natural disas­
ters or violent conflicts; they can help make the joys and sufferings of our
brothers and sisters around the world our own joys and sufferings. Both
the news and entertainment media can be our eyes and ears, open to the
world, and can offer insight into the longings and aspirations, as well as
the difficulties and frustrations of the entire human family.
5. In your reflections during these days, you have seen that the Chris­
tian message has been and can be presented in many ways in the com­
munications media, not least through the example, personal integrity
and faith of committed Catholics in all parts of the world. To them and
especially to you here today, and to your families and associates, I impart
my Apostolic Blessing, and I pray that — through the communications
media — the Good News of Jesus Christ will be more widely heard and
accepted.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
68
V
Ad Bangladesiae episcopos limina sacra visitantes.*
Dear Brother Bishops,
1. I give thanks to God always for you — the Bishops of Bangladesh
and the People of God entrusted to your pastoral care — "remembering be­
fore our God and Father your work of faith and labour of love and stead­
fastness of hope in our Lord Jesus Christ". I still recall with deep gratitude
my Pastoral Visit eight years ago when I came "as a pilgrim to the 'soul' of
the Bangladeshi people". You are "a little flock", but you are strong in the
Lord, and on your account I take great comfort. I pray that this ad Limina visit will further strengthen the bonds of unity, charity and peace,
which link the Church in Bangladesh to this Apostolic See. Through the
Petrine Ministry, which is essentially related to every particular Church,
the Bishop of Rome offers you his support, confirming you in the fulfil­
ment of your pastoral duty of building up the one Body of Christ.
1
2
3
4
2. Because Pastors share in the fullness of the Priesthood of Christ, the
Bridegroom of the Church, they too must "give themselves up for her". We
are servants of the Jcoinonia: both in our shared solicitude for the whole
Church as members of the Episcopal College and in the care of the partic­
ular Church where Christ has placed each one of us as the visible sign of
unity. The Bishop stands in a spousal relationship with respect to his com­
munity, representing Christ, the divine Spouse. Like his Lord, the Bishop
is to love his People with a totally generous heart, nourish them with the
refreshing word of truth and the grace of the Sacraments, and he is to in­
spire them to "do everything in the name of the Lord Jesus, giving thanks
to God the Father through him".
Our first thoughts on the occasion of your ad Limina visit must there­
fore turn to our own ministry as Successors of the Apostles in the service
5
6
7
* D i e 11 Martii 1994.
1
2
3
4
5
6
7
1 Thess 1:2-3.
Discourse in Dhaka, 19 November 1986, 2.
Cf Ps 46:1
Cf. Eph 4:12.
Ibid., 5:25.
Cf Lumen gentium, 23.
Col. 3:17.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
69
of the Gospel. The Second Vatican Council reminds all Pastors of their re­
sponsibility to be "heralds of the faith who bring new disciples to Christ".
This calling can only be rendered fruitful through an interior life invigo­
rated by the love of Christ. Reaping an abundant harvest in the Lord's vi­
neyard depends upon our hearing the word of God with reverence and
pondering it lovingly in our hearts. This requires time for prayer and that
interior serenity which produces true apostles who can be "contemplatives
in action". As credible witnesses we will then pass on to others what we
have heard with our ears, seen with our eyes, looked upon and touched
with our hands: the Word of Life!
8
9
10
11
3. In fulfilling your pastoral responsibilities you rightly look to your
brother priests, your primary co-workers in the sacred ministry. To them
goes my encouragement and the assurance of my prayers, knowing the of­
ten difficult circumstances of their ministry. Just as Christ called his disci­
ples "friends", so must a Bishop regard his priests as "sons and friends...
ready to listen to them and cultivate an atmosphere of easy familiarity
with them, thus facilitating the pastoral work of the entire Diocese". On
the Bishop's shoulders falls the burden of fostering the sanctification and
continuing education of his presbyterate.
The "gift of God" conferred through Ordination needs to be unceasingly
"rekindled". The "burning wick" must not be quenched. Through the dyna­
mism of his grace, the Holy Spirit is ever calling priests to conversion of
life, fervent prayer and pastoral charity. The Bishop "is responsible for
their ongoing formation, the purpose of which is to ensure that all his
priests are generously faithful to the gift and ministry received, that they
are priests such as the People of God wishes to have and has a 'right' t o " . 1
encourage you to work together to establish a systematic and comprehen­
sive programme of priestly formation, both in your seminaries and for
priests who have already spent some years in the active ministry.
Likewise, the consecrated life needs your support, especially as religious
institutes seek to improve the spiritual and intellectual formation of their
12
13
14
15
16
8
9
10
11
12
13
1 4
15
16
Lumen gentium, 25.
Cf. DeiVerbum, 1.
Lie 2:19.
Cf. 1 Jn 1:1.
Jn 15:15.
Christus Dominus, 16.
Cf. 2 Tim 1:6.
Is 42:3.
Pastores dabo vobis, 79,
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
70
members. Religious are a very great part of the life of the Church in Ban­
gladesh: their consecration is a powerful sign of God's kingdom at work in
the lives of your people and their apostolate is the fruitful source of so
much good. I am sure that you will continue to encourage Religious to re­
flect on ways of increasing the number of suitable candidates. The whole
Catholic community is called to an increasing awareness of the Christological and ecclesial motivation which lies behind every form of vocation.
17
4. Only where there is a commitment to serious and prayerful study is
it possible for the "one faith" to penetrate the very marrow of the various
cultures, especially in Asia, where ancient religious traditions have pro­
foundly moulded people's character and way of life. It is no small chal­
lenge for you to oversee the authentic inculturation of the faith among
your flocks. Christianity is a stranger to no culture and to no people. The
proclamation of the Gospel ennobles "those things which every individual,
people and nation and every culture throughout history recognizes and
brings into being as goodness, truth and beauty". The Redemptive Incarna­
tion of the Saviour enriches the genuine values of every people, enabling
them to bring forth new and abundant fruit.
Vigour and creativity should inspire your work of evangelization, espe­
cially in those regions which are more open to receiving the Gospel. In
your Pastoral Plan for the Church in Bangladesh, you rightly recognize
that planning and consultation at all appropriate levels favour communion
and service "with" and "for" others. As a small flock of the "company of those
who believe", it is particularly important that you should remain "of one
heart and soul" and that you should all be moved by a great sense of unity
and mutual solidarity. The apparent success of sects in certain parts of
your country is already causing you concern. This challenge should stimu­
late you to spare no efforts in proclaiming the truth of the Gospel, which
is "the only fully valid response... to the problems and hopes that life poses
to every person and society".
The particular situation of your Nation makes it necessary for those
who preach "the truth of the Gospel" to be familiar with the religious tradi18
19
20
21
22
Cf. Redemptionis donum, 3.
Cf. Redemptoris missio, 55.
Slavorum Apostoli, 18.
Acts 4:32.
Christifideles laici, 34.
Gal 2:14.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
71
tions of their fellow-citizens. While humbly but firmly confessing that
"there is one mediator between God and men, the man Christ Jesus", those
who evangelize must ever be respectful of the "seeds of the Word" sown
among peoples and religions by the Spirit which "blows where it wills". To
discern his presence and activity, not only in individuals but in societies,
peoples and cultures, is essential if the Church's proclamation is to bear a
rich harvest. The future of evangelization and interreligious harmony
passes by way of respect, dialogue and co-operation for the common good.
Religious belief is a source of social peace, and only the perversion of
religious sentiment leads to discrimination and conflict. The demands of
truth proscribe the use of coercive proselytism and any curtailing of the
right to profess personal convictions. Repression of the right to freedom of
religion is to be deplored as an affront to the dignity of the persons in­
volved.
23
24
25
26
5. Dear Brothers, I deeply share your concern, indeed your profound
sorrow, at the poverty which afflicts so many of your fellow citizens. The
moral disorder represented by the ever widening gap between wealthy and
impoverished nations, but also between the affluent and the poor within
countries, calls for a determined response on the part of the Church. "To
teach and spread her social doctrine pertains to the Church's evangelizing
mission and is an essential part of the Christian message". As your own ef­
forts in this area so clearly testify, the Church has a special love of the
poor, neglected, marginalized and suffering, and a particular duty towards
them. I am pleased to know that with the Holy See's assistance the Pope
John Paul II Centre has recently been opened in Mugaipar. I pray that
this Centre — and all the works of education, health care and social ser­
vices so generously served by Religious and laity — will be visible and en­
during signs of God's universal love for each person, regardless of creed,
class or ethnic origin.
27
6. This International Year of the Family is a significant step on our
path towards the approaching "hour" of the Third Millennium. The Lord is
beckoning us to increase our pastoral attention to the "gospel of the family"
28
1 Tim 2:5.
Jn 3:8.
Cf. Redemptoris missio, 28.
Cf. Message for the 1991 World Day of Peace, 4.
Centesimus annus, 5
Cf. Letter to Families, 23.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
72
and to recognize that the defence and promotion of the dignity of the
family are a principal responsibility of our ministry. For the Church in
Bangladesh, you are teachers and watchmen of the truth about the family.
I am aware that you are already taking initiatives in this "priority sector of
pastoral care", and I wish to encourage the whole Church in Bangladesh —
Bishops, priests, Religious, catechists and all the lay faithful — to ask
themselves in what specific ways they can safeguard and promote the holi­
ness of marriage and the family. I hope that my recently published Letter
to Families, when read together with the relevant chapters of Gaudium et
spes, Humanae vitae and Familiaris consortio, will serve to guide every
level of pastoral planning regarding families.
Among your concerns you will no doubt give special attention to mar­
riage preparation for engaged couples, to associations of families for fami­
lies, to the youth apostolate and to efforts aimed at ending the "habitual
discrimination against women" which is an "inheritance of sin". With par­
ticular satisfaction I commend the support you have given to education in
responsible fatherhood and motherhood through natural family planning.
These methods involve a way of living the gift of conjugal fruitfulness
which enhances the freedom and responsibility of the spouses, and ensures
an unconditional respect for the dignity of the person and the true nature
of marriage.
29
30
31
7. My dear brothers, one of the consolations of my ministry to the uni­
versal Church is the steadfast and enthusiastic love for Christ which ani­
mates the "young" Churches throughout the world. I am supported by the
power of their witness and the fervour of their prayers. With firm confi­
dence that the Church in Bangladesh will experience a "great springtime for
Christianity", I entrust all your priests, Religious and laity to the maternal
intercession of the Blessed Virgin Mary. As the "Mother of Fairest Love",
she is the "sign" that the Almighty continues to do great things for us; and
holy is his name. With my Apostolic Blessing.
32
33
Familiaris consortio, 7 3 .
N. 47-52.
Mulieris dignitatem, 1 4 .
Cf. Acts 1 2 : 5 .
Cf. Lk 1:49.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
73
VI
Ad eos qui tertio ab omnibus nationibus Ordinariorum militarium coetui interfuerunt.*
Venerati fratelli nell'episcopato!
1. Rivolgo con affetto a ciascuno di voi il mio saluto e vi esprimo la
mia gioia per questa gradita visita, a conclusione dei lavori del Terzo Con­
vegno Internazionale degli Ordinari Militari. Ringrazio il Cardinale Bernar­
din Gantin per le cortesi parole che a nome vostro mi ha indirizzatole mi
compiaccio per la felice iniziativa, intrapresa dalla Congregazione per i Ve­
scovi, di radunarvi nella Città eterna al fine di scambiare le esperienze e ri­
flettere sull'impegno pastorale al servizio dei membri delle Forze Armate.
L'odierno incontro mi offre l'occasione di manifestare anzitutto il mio
apprezzamento per questo peculiare ministero, da voi compiuto con infati­
cabile generosità. Vorrei assicurarvi che vi sono vicino, profondamente par­
tecipe delle vostre sollecitudini. È molto importante la presenza dei Cap­
pellani nel mondo militare. Mediante il loro ministero, infatti, la Chiesa
elargisce abbondantemente i mezzi salvifici ai fedeli che si trovano in quel­
la speciale condizione di vita e, nel contempo, li aiuta a formarsi una retta
coscienza riguardo a questioni etiche di vitale importanza, soprattutto in
ordine all'educazione alla pace. La pastorale castrense merita pertanto di
essere considerata con grande stima ed attenzione.
2. Dal programma dei lavori del vostro Convegno — che si svolge a
dieci anni di distanza dal precedente, sulle solide basi poste dalla Costitu­
zione Apostolica Spirituali militum curae — h o rilevato con soddisfazione
che vi siete proposti di affrontare il tema della nuova evangelizzazione nel
mondo militare. A questo scopo avete articolato le vostre riflessioni attor­
no all'identità della Chiesa che opera in tale ambito, alla sua peculiare ope­
ra pastorale, al tipico ruolo del Cappellano militare ed inoltre alla missione
che il fedele laico è chiamato a svolgere nel campo delle Forze Armate. Au­
guro di cuore che anche lo studio e il dialogo di questi giorni contribuisca­
no a rinnovare lo slancio apostolico di quanti annunciano il Vangelo fra
coloro che, esercitando il loro servizio alla patria nelle file dell'esercito, in­
tendono concorrere alla stabilità della pace. Essi sono da considerarsi, se* Die 11 Martii 1994.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
74
condo la felice espressione del Concilio Vaticano II, ministri della sicurezza
e della libertà dei popoli.
1
3. L'attenzione pastorale va rivolta, in primo luogo, alla persona stessa
del militare ed alla sua famiglia. L'uomo e la famiglia, infatti, sono sempre
le vie privilegiate dalla Chiesa per l'adempimento della sua azione apostoli­
ca e missionaria.
La formazione cristiana del militare, gli itinerari di fede per la prepara­
zione ai Sacramenti, in particolare a quelli della Confermazione e del Ma­
trimonio, possono essere occasioni propizie per gettare e consolidare le basi
di una vita spirituale più matura, santificando le singole persone e le fami­
glie e dando vita a comunità che, nel mondo militare, fanno esperienza di
comunione e di apostolato.
In tale opera di evangelizzazione i fedeli laici militari, che sono parte
integrante e preponderante delle vostre Chiese particolari, possono svolge­
re, insieme con i Cappellani, un lavoro pastorale di grande efficacia. Anche
nell'ambito militare, la partecipazione dei laici alla missione della Chiesa è
condizione indispensabile per un'evangelizzazione che sappia raggiungere
ogni realtà umana nella sua profondità ed interezza.
4. L'attenzione si dirige, in secondo luogo, alla stessa funzione militare,
affinché essa non si configuri come apparato bellico di aggressione, bensì
come forza a servizio esclusivo di difesa della sicurezza e della libertà dei
popoli. Ciò vale in particolare per i casi in cui le forze militari, mediante
cooperazioni multinazionali sotto l'egida dell'O.N.U., intervengono in dife­
sa dei diritti umani dovunque essi siano lesi e rendono possibile l'aiuto
umanitario in regioni colpite da carestia, epidemie o altre calamità.
Evangelizzare il mondo delle Forze Armate significa, in tal senso, far
prendere coscienza ai militari del nuovo modo di concepire il proprio ruolo,
sì che il soldato appaia all'opinione pubblica anche come operatore di pace.
Il contesto storico nel quale viviamo, dopo la caduta del muro di Berli­
no e il superamento della « guerra fredda », va rendendo sempre più attuale
questa immagine del militare. Numerose sono le missioni umanitarie e di
pace che le Nazioni Unite vanno sostenendo in vari Paesi di ogni parte del
mondo, secondo specifiche esigenze delle situazioni locali.
Il principio della non-indifferenza — o, in positivo, dell'ingerenza uma­
nitaria — dinanzi ai drammi dei popoli, affida al militare ed all'esercito un
1
Cf. Gaudium et spes, 79.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
75
ruolo nuovo e importante, al quale il Vangelo è in grado di offrire motiva­
zioni più forti e determinanti di ogni altra ragione di carattere politico ed
economico.
I cristiani che operano in tale ambito, come singoli fedeli laici e come
facenti parte di comunità ecclesiali, possono dare un grande impulso a que­
sta nuova concezione della funzione militare, sia attraverso la formazione
delle coscienze, sia mediante una più incisiva diffusione dei valori della
giustizia, della solidarietà e della pace: valori che vanno posti alla base di
un vero ordine internazionale.
II « ministerium pacis inter arma » può così diventare nuovo annuncio
del Vangelo nel mondo militare, di cui i militari cristiani e le loro comuni­
tà non possono non essere i primi araldi.
5. Venerati fratelli, l'umanità abbisogna oggi più che mai di Cristo
Principe della Pace: è della sua pace che hanno sete i cuori degli uomini.
L'approssimarsi del terzo millennio cristiano offre a tutti i credenti un'ul­
teriore ragione di impegno apostolico. Sentitevi pertanto chiamati, carissi­
mi, a promuovere con coraggio la missione evangelica tra i militari, affin­
ché anch'essi, accogliendo il vangelo della pace, ne diventino con ogni mez­
zo servitori. Il Signore, per intercessione di Maria Santissima, fortifichi tale
impegno e renda sempre più proficuo il vostro ministero! A voi e a tutti i
vostri collaboratori la mia Benedizione.
VII
Ad Em. P.D. Cardinalem Paenitentiarium necnon minores Urbis basilicarum
paenitentiarios coram admissos.*
1. Ringrazio il Signore, che anche quest'anno mi offre la gioia della vostra
presenza: di Lei, Signor Cardinale Penitenziere Maggiore, che ringrazio per i
sentimenti espressi nell'indirizzo rivoltomi; di voi, Prelati ed Officiali della
Penitenzieria, Padri Penitenzieri ordinari e straordinari delle Basiliche pa­
triarcali dell'Urbe. Sono lieto di accogliere anche voi, giovani Sacerdoti o
prossimi ordinandi al Presbiterato, che anticipate nel desiderio il vostro sacro
ministero, e che perciò, in rapporto ad una delle più alte e delicate attuazioni
di esso, vi siete voluti specificamente preparare profittando del corso sul foro
interno, che ogni anno la Penitenzieria Apostolica organizza e svolge.
* Die 12 Martii 1994
76
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Questa gioia deriva, in primo luogo, dalla constatazione della vostra
sincera devozione alla Cattedra di Pietro, la cui « potior principalitas » il
Cardinale Baum ha ricordato rifacendosi alla veneranda testimonianza di
Ireneo. E una gioia che scaturisce poi dall'opportunità che il nostro incon­
tro mi offre di tornare su temi attinenti al sacramento della Penitenza,
sempre di vitale importanza per la Chiesa e oggi di speciale attualità.
2. Mentre apro il mio animo riconoscente ai Membri della Penitenzieria
e ai Padri Penitenzieri, perché dedicano il meglio delle loro energie alla pa­
storale della Riconciliazione, sottolineo che l'esistenza di un Dicastero con
tale specifico compito, e la destinazione a tempo pieno di tanti Sacerdoti,
appartenenti a illustri Famiglie religiose, a questo ministero nelle principali
Basiliche di Roma indicano il posto privilegiato che la Santa Sede attribui­
sce a questa funzione sacramentale.
Mi è caro specificare che il ringraziamento va, oltre che ai singoli Padri
Penitenzieri, anche alle loro Famiglie religiose, perché esse, ben comprese
di questa esigenza e del singolare frutto di bene che ne consegue, in armo­
nica cooperazione con la Penitenzieria Apostolica e sulla base di secolari
disposizioni emanate dai Sommi Pontefici, generosamente provvedono, a
costo di sacrifìcio, i soggetti idonei, e con superiore spirito subordinano
certe peculiarità delle loro consuetudini al preminente compito assegnato
dalla Santa Sede.
3. Desidero ancora mettere in rilievo la vostra provenienza dai vari
Continenti. Questa circostanza corrisponde all'intenzione del Papa di far
pervenire a tutti i confessori del mondo la sua meditazione, la sua racco­
mandazione, la sua speranza a proposito del ministero della Riconciliazio­
ne. Esso deve essere protetto nella sua sacralità, oltre che per i motivi teo­
logici, giuridici, psicologici, sui quali mi sono intrattenuto nelle precedenti
analoghe allocuzioni, anche per il rispetto amoroso dovuto al suo carattere
di rapporto intimo tra il fedele e Dio. È Dio infatti Colui che il peccato of­
fende ed è ancora Dio che perdona il peccato, Lui che scruta « ciò che è
nell'uomo », cioè la coscienza personale, e si degna di associarsi in questo
colloquio risanatore e santificatore l'uomo Sacerdote, elevandolo alla inef­
fabile prerogativa di agire « in persona Christi ».
Avendo Nostro Signore Gesù Cristo stabilito che il fedele accusi i suoi
peccati al ministro della Chiesa, con ciò stesso ha sancito, l'incomunicabili­
tà assoluta dei contenuti della confessione rispetto a qualunque altro uo­
mo, a qualunque altra autorità terrena, in qualunque situazione. La disci-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
11
plina canonica vigente regola questo diritto/dovere, fondato sulla divina
istituzione, con i canoni 728, § 1, n. 1, e 1.456, § 1, del Codice dei Canoni
delle Chiese Orientali, per le Chiese di quel Rito e, per la Chiesa di Rito
Latino, con i canoni 983 e 1.388 del Codice di Diritto Canonico. Ed è mol­
to significativo che il nuovo Codice, pur avendo mitigato in quasi tutte le
altre sfere del diritto penale le sanzioni contro i trasgressori, a questo pro­
posito invece ha mantenuto in vigore le massime pene.
4. Al Sacerdote che riceve le confessioni sacramentali è fatto divieto,
senza eccezione, di rivelare l'identità del penitente e le sue colpe; e precisa­
mente, per quanto riguarda le colpe gravi, il Sacerdote non può farne paro­
la nemmeno nei termini più generici; per quanto riguarda le colpe veniali,
non può assolutamente manifestarne la specie, tanto meno l'atto singolare.
Non basta però rispettare il silenzio per quanto attiene alla identifica­
zione della persona e delle sue colpe: bisogna rispettarlo anche evitando
qualunque manifestazione di fatti e circostanze, il cui ricordo, pur non
trattandosi di peccati, può spiacere al penitente, specialmente se il farne
parola gli comporta un inconveniente: si veda in proposito il Decreto del S.
Uffizio che condanna categoricamente non solo la violazione del sigillo, ma
anche l'uso della scienza acquisita in confessione, quando ciò comporta co­
munque il « gravamen paenitentis ». Tale assoluto segreto riguardo ai pec­
cati e la doverosa rigida cautela per gli altri fattori qui ricordati legano il
Sacerdote non solo vietando una ipotetica rivelazione a terze persone, ma
anche l'accenno dei contenuti della confessione allo stesso penitente fuori
del sacramento, salvo esplicito, e tanto meglio se non richiesto, consenso
da parte di lui.
1
5. Direttamente questa totale riservatezza è a beneficio del penitente.
Di conseguenza, non sussiste per lui né peccato né pena canonica, se spon­
taneamente e senza provocare danni a terzi rivela fuori confessione quanto
ha accusato. Ma è evidente che, almeno per un patto implicito nelle cose,
per un dovere di equità, e, vorrei dire, per un senso di nobiltà verso il Sa­
cerdote confessore, egli deve a sua volta rispettare il silenzio su ciò che il
confessore, confidando nella sua discrezione, gli manifesta all'interno della
confessione sacramentale.
A questo riguardo, è mio dovere richiamare e confermare quanto, me­
diante Decreto della Congregazione per la Dottrina della Fede, è stato di2
1
2
DS 2.195.
Cf. AAS 80, [1988] 1.367.
78
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
sposto per reprimere ed impedire l'oltraggio alla sacralità della confessione,
perpetrato mediante i mezzi di comunicazione sociale.
Debbo inoltre deplorare alcuni disdicevoli e dannosi episodi di indiscre­
zione che, in questa materia, si sono verificati di recente con sconcerto e
pena dei fedeli: « Ne transeant in exemplum! ».
6. Considerino qui i Sacerdoti che le loro leggerezze ed imprudenze in
questo campo, anche se non toccano gli estremi previsti dalla legge penale,
producono scandalo, scoraggiano i fedeli dall'accostarsi al sacramento della
Penitenza, oscurano una gloria due volte millenaria che ha avuto anche i
suoi martiri: ricordo per tutti San Giovanni Nepomuceno.
Considerino a loro volta i fedeli che si accostano al sacramento della
Penitenza, che, chiamando in causa il Sacerdote confessore, attaccano un
uomo senza difesa: la divina istituzione e la legge della Chiesa lo obbligano
infatti al totale silenzio « usque ad sanguinis effusionem ».
Confido che per nessuno dei presenti valga, grazie a Dio, il rimprovero;
ma per tutti vale il monito, e tutti dobbiamo con assidua preghiera implo­
rare l'eroismo di una fedeltà incontaminata al sacro silenzio.
Per non rimanere solo con questa impressione negativa, vorrei aggiun­
gere le cose positive che si vedono, soprattutto la grande affluenza dei pe­
nitenti che si confessano a Roma e altrove, specialmente nei Santuari. C'è
una rinascita del Sacramento, soprattutto tra i giovani, come si è notato
nelle Giornate Mondiali della Gioventù, specialmente a Denver.
Se non mancano i penitenti, non mancano nemmeno i confessori. Se
una volta si poteva temere che il Sacramento della Riconciliazione stesse
per essere dimenticato, oggi si assiste ad una sua rinascita.
Questo vuol dire che lo Spirito Santo è sempre presente ed opera attra­
verso di noi, opera sopra di noi, trova le sue strade e noi dobbiamo riceve­
re i frutti del suo lavoro.
Per questo mi rallegro. Vorrei che il nostro incontro di oggi fosse anche
un incontro di gioia, fosse un incontro pre-pasquale, con i voti pasquali
che sono sempre di grande gioia per la Risurrezione.
La Risurrezione è sempre presente nel Sacramento della Penitenza e
tanti risorgono, anche i grandi peccatori. È merito di molti movimenti che
hanno suscitato la consapevolezza dell'importanza del Sacramento della
Penitenza e del perdono anche nei criminali o nei brigatisti. Io ho parlato
con queste persone.
Dobbiamo sempre ritornare alla sacra memoria dei grandi confessori
della Chiesa come erano San Giovanni Nepomuceno, il Curato d'Ars,
Acta Ioannis Pauli Pp. II
79
Jean-Marie Vianney, e come è stato Padre Pio nei nostri tempi. Anche a
Roma si conoscono molti grandi confessori del passato e del presente fra i
diversi Padri delle Congregazioni religiose. Ci sono veri martiri del confes­
sionale in diverse chiese romane come nella Basilica di San Pietro.
Affido alla misericordia di Gesù, Sommo ed Eterno Sacerdote e alle
preghiere di Maria SS.ma, Madre della Chiesa e Rifugio dei peccatori, que­
ste esortazioni e questi voti, mentre, quale pegno di costante affetto, a tut­
ti imparto la mia Benedizione.
VIII
Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii de Cultura interfuerunt.*
Messieurs les Cardinaux,
Chers Frères dans Vépiscopat,
Chers amis,
1. C'est avec joie que je vous accueille ce matin, membres, consulteurs
et collaborateurs du Conseil pontifical pour la Culture, réunis sous la prési­
dence du Cardinal Paul Poupard en cette première Assemblée plénière du
Dicastère tel qu'il est constitué depuis l'union des précédents Conseils pon­
tificaux pour le Dialogue avec les Non-croyants et pour la Culture, selon le
Motu proprio Inde a Pontificatus du 25 mars 1993.
Vous savez que, dès le début de mon pontificat, j'ai insisté sur la
grande portée des rapports entre l'Église et la culture. Dans la lettre de
fondation du Conseil pontifical pour la Culture, je rappelais qu'« une foi
qui ne devient pas culture est une foi qui n'est pas pleinement accueillie,
entièrement pensée et fidèlement vécue
Une double constatation s'impose: la plupart des pays de tradition
chrétienne font l'expérience d'une grave rupture entre l'Évangile et de
larges secteurs de la culture, alors que dans les jeunes Églises se pose avec
acuité le problème de la rencontre de l'Évangile avec les cultures autoch­
tones. Cette situation indique déjà l'orientation de votre tâche: évangéliser
les cultures et inculturer la foi. Permettez-moi de l'expliciter sur certains
points qui me semblent particulièrement importants.
* Die 18 Martii 1994.
Cf. Discours du 16 janvier 1982.
1
Ada Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
80
2. Le phénomène de la non-croyance, avec ses conséquences pratiques
que sont la sécularisation de la vie sociale et privée, l'indifférence religieuse
ou même le rejet explicite de toute religion, reste l'un des sujets priori­
taires de votre réflexion et de vos préoccupations pastorales: il convient
d'en rechercher les causes historiques, culturelles, sociales et intellectuelles,
et en même temps de promouvoir un dialogue respectueux et ouvert avec
ceux qui ne croient pas en Dieu ou ne professent aucune religion; l'organi­
sation de rencontres et d'échanges avec eux, comme vous l'avez fait dans
le passé, ne peut que porter des fruits.
3. L'inculturation de la foi est l'autre grande tâche de votre dicastère.
Des centres spécialisés de recherche pourront vous aider dans son ac­
complissement. Mais il ne faut pas oublier que c'est « l'affaire de tout le
peuple de Dieu et pas seulement de quelques experts, car on sait que le
peuple reflète l'authentique sens de la foi ». L'Église, par un long processus
d'approfondissement, prend peu à peu conscience de toute la richesse du
dépôt de la foi à travers la vie du peuple de Dieu: dans le processus de
l'inculturation, on passe de l'implicite vécu à l'explicite connu. De manière
analogue, l'expérience des baptisés qui vivent dans l'Esprit Saint le mys­
tère du Christ, sous la conduite de leurs pasteurs, les amène à discerner
progressivement les éléments des diverses cultures compatibles avec la foi
catholique et à renoncer aux autres. Cette lente maturation demande beau­
coup de patience et de sagesse, une grande ouverture de coeur, un sens
averti de la Tradition et une belle audace apostolique, à l'exemple des
Apôtres, des Pères et des Docteurs de l'Église.
2
4. En créant le Conseil pontifical pour la Culture, j'ai voulu «donner à
toute l'Église une impulsion commune dans la rencontre sans cesse renou­
velée du message du salut de l'Évangile avec la pluralité des cultures ». Je
lui confiais aussi le mandat de « participer aux préoccupations culturelles
que les dicastères du Saint-Siège entretiennent dans leur travail, de ma­
nière à faciliter la coordination de leurs tâches pour l'évangélisation des
cultures, et à assurer la coopération des institutions culturelles du
Saint-Siège ». C'est dans cette perspective que je vous ai confié la mission
de suivre et de coordonner l'activité des Académies pontificales, en confor­
mité avec leurs buts propres et leurs statuts, et d'entretenir des contacts
réguliers avec la Commission pontificale pour les Biens culturels de
3
2
3
Redemptoris missio, n. 54.
Lettre du 20 mai 1982.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
81
l'Église, « de manière à assurer une harmonie de finalité et une féconde col­
laboration mutuelle ».
4
5. Pour mieux accomplir votre tâche, vous êtes appelés à établir des
rapports plus étroits avec les Conférences episcopales et spécialement avec
les commissions pour la culture qui devraient exister au sein de toutes les
Conférences, comme vous le leur avez récemment demandé. Ces commis­
sions sont appelées à être des foyers de promotion de la culture chrétienne
dans les différents pays et des centres de dialogue avec les cultures étran­
gères au christianisme. Les organismes privilégiés de promotion de la
culture chrétienne et de dialogue avec les milieux culturels non chrétiens
sont assurément les centres culturels catholiques, nombreux à travers le
monde, dont vous soutenez l'action et favorisez le rayonnement. A cet
égard, la première rencontre internationale que vous venez d'organiser à
Chantilly permet d'espérer d'autres échanges fructueux.
6. Dans le même ordre d'idées, vous collaborez avec les Organisations
internationales catholiques, spécialement avec celles qui regroupent des in­
tellectuels, des scientifiques et des artistes, prenant « des initiatives appro­
priées concernant le dialogue entre la foi et les cultures, et le dialogue in­
terculturel ».
Par ailleurs, vous suivez la politique et l'action culturelle des gouverne­
ments et des organisations internationales, telles que l'Unesco, le Conseil de
coopération culturelle du Conseil de l'Europe et d'autres organismes, soucieux
de donner une dimension pleinement humaine à leur politique culturelle.
5
7. Votre action, directe ou indirecte, dans les milieux où s'élaborent les
grands axes de la pensée du troisième millénaire, vise à donner une nou­
velle impulsion à l'activité des chrétiens en matière culturelle, qui a sa
place dans l'ensemble du monde contemporain. Dans cette vaste entre­
prise, aussi urgente que nécessaire, vous avez à conduire un dialogue qui
paraît plein de promesses avec les représentants de courants agnostiques
ou avec les non-croyants, qu'ils s'inspirent d'antiques civilisations ou de
démarches intellectuelles plus récentes.
8. « Le christianisme est créateur de culture dans son fondement
même ». Dans le monde chrétien, une culture réellement prestigieuse s'est
6
4
5
6
Motu proprio Inde a Pontificatus, 25 mars 1993.
Cf. ibid., art. 3.
Discours à l'Unesco, 2 juin 1980.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
82
épanouie tout au long des siècles, tant dans le domaine des lettres et de la
philosophie que dans celui des sciences et des arts. Le sens même du beau
dans l'antique Europe est largement tributaire de la culture chrétienne de
ses peuples, et son paysage a été modelé à son image. Le centre autour du­
quel s'est construite cette culture est le cœur de notre foi, le mystère
eucharistique. Les cathédrales comme les humbles églises des campagnes,
la musique religieuse comme l'architecture, la sculpture et la peinture,
rayonnent du mystère du verum Corpus, natum de Maria Virgine, vers le­
quel tout converge dans un mouvement d'émerveillement. Pour la musi­
que, j'évoquerai volontiers cette année Giovanni Pierluigi da Palestrina, à
l'occasion du quatrième centenaire de sa mort. Il semblerait qu'en son art,
après une période de troubles, l'Église retrouve une voix pacifiée par la
contemplation du mystère eucharistique, comme une calme respiration de
l'âme qui se sait aimée de Dieu.
La culture chrétienne reflète admirablement le rapport de l'homme
avec Dieu, renouvelé dans la Rédemption. Elle ouvre à la contemplation
du Seigneur, vrai Dieu et vrai homme. Cette culture est vivifiée par
l'amour que le Christ répand dans les cœurs et par l'expérience des dis­
ciples appelés à l'imitation de leur Maître. De telles sources ont fait naître
une conscience intense du sens de l'existence, une force de caractère épa­
nouie au cœur des familles chrétiennes et une finesse de sensibilité incon­
nue auparavant. La grâce éveille, libère, purifie, ordonne et dilate les puis­
sances créatrices de l'homme. Et si elle invite à l'ascèse et au renoncement,
c'est pour libérer le cœur, liberté éminemment favorable à la création ar­
tistique comme à la pensée et à l'action fondées sur la vérité.
7
9. Aussi, dans cette culture, l'influence exercée par les saints et les
saintes est-elle déterminante: par la lumière qu'ils répandent, par leur li­
berté intérieure, par la puissance de leur personnalité, ils marquent la pen­
sée et l'expression artistique de périodes entières de notre histoire. Qu'il
suffise d'évoquer saint François d'Assise: il avait un tempérament de
poète, ce qu'attestent amplement ses paroles, ses attitudes, son sens inné
du geste symbolique. Se situant bien loin de toute préoccupation littéraire,
il n'en est pas moins créateur d'une culture nouvelle, dans les domaines de
la pensée et de l'expression artistique. Un saint Bonaventure et un Giotto
ne se seraient pas épanouis sans lui.
7
Cf. Rm 5, 5.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
83
C'est dire, chers amis, où réside la véritable exigence de la culture chré­
tienne. Cette merveilleuse création de l'homme ne peut découler que de la
contemplation du mystère du Christ et de l'écoute de sa parole, mise en
pratique avec une totale sincérité et un engagement sans réserve, à
l'exemple de la Vierge Marie. La foi libère la pensée et ouvre de nouveaux
horizons au langage de l'art poétique et littéraire, à la philosophie, à la
théologie, ainsi qu'à d'autres formes de création propres au génie humain.
C'est à l'épanouissement et à la promotion de cette culture que vous
êtes appelés: les uns par le dialogue avec les non-croyants, d'autres par la
recherche de nouvelles expressions de l'être-chrétien, tous par un rayonne­
ment culturel plus vigoureux de l'Église en ce monde en quête de beauté
et de vérité, d'unité et d'amour.
Pour accomplir vos tâches si belles, si nobles et si nécessaires, ma Béné­
diction Apostolique vous accompagne, avec mon affectueuse gratitude.
IX
Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii pro Familia interfuerunt.*
Venerables Hermanos en el episcopado,
Queridos hermanos y hermanas:
1. Es para mí un motivo de gozo tener este encuentro con vosotros, Co­
mité de Presidencia, así como Consultores y Miembros del Pontificio Con­
sejo para la Familia, que celebráis la XI Asamblea Plenaria de vuestro Di­
casterio precisamente en el Año de la Familia, con el que la Iglesia invita
a todos los fieles a una reflexión espiritual y moral sobre esta realidad hu­
mana, fundamental en la vida de los hombres y de la sociedad.
Agradezco vivamente las amables palabras que el Señor Cardenal Al­
fonso López Trujillo, Presidente, ha tenido a bien dirigirme en nombre
también de los demás cardenales, arzobispos, obispos, miembros y consul­
tores de este Pontificio Consejo. De modo especial, doy mi afectuosa bien­
venida a los padres y madres de familia que participáis en esta asamblea,
junto con mi vivo agradecimiento por los esfuerzos que lleváis a cabo ge­
nerosamente en vuestras respectivas Naciones, en favor de la institución
familiar.
* Die 24 Martii 1994.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
84
2. EI tema central que habéis elegido para esta Asamblea Plenaria es:
« La mujer, esposa y madre, en la familia y en la sociedad en los umbrales
del tercer milenio ». Con ello queréis poner particularmente de relieve la fi­
gura de la mujer, en este Año dedicado especialmente a la Familia, y con
vistas a la preparación de la IV Conferencia mundial sobre la mujer, que
tendrá lugar el año próximo.
Sin olvidar el importante papel de la mujer en el seno de la sociedad y
en el campo profesional, en vuestros trabajos os habéis propuesto como ob­
jeto de reflexión dos aspectos fundamentales y complementarios de su vo­
cación: el de esposa y madre. Me es grato comprobar que, a tal propósito,
os ha servido como punto de referencia la Carta Apostólica Mulieris dignitatem, con la que quise rendir homenaje a la mujer, alentando, a la vez,
cuanto contribuya a consolidar su dignidad y misión en la vida de la Igle­
sia y de la sociedad.
3. Fijarnos en el papel primordial de la mujer como esposa y madre es
situarla en el corazón de la familia; una función insustituible que ha de ser
apreciada y reconocida como tal, y que va unida a la especificidad misma
de ser mujer. Ser esposa y madre son dos realidades complementarias en
esa original comunión de vida y de amor que es el matrimonio, fundamen­
to de la familia. Sobre la profunda significación de estas realidades he que­
rido reflexionar, junto con las familias del mundo, en mi reciente Carta di­
rigida a ellas.
No faltan quienes ponen en tela de juicio la misión de la mujer en la cé­
lula básica de la sociedad, que es la familia. La Iglesia defiende, pues, con
especial vigor a la mujer y su dignidad eminente. Cabe recordar de nuevo
aquellas elocuentes palabras del Papa Pablo VI: « En el cristianismo, más
que en cualquier otra religión, la mujer tiene desde los orígenes un estatuto
especial de dignidad, del cual en el Nuevo Testamento se da testimonio en
no pocos de sus importantes aspectos ». Yo mismo he querido poner de re­
lieve que « creando al hombre "varón y mujer", Dios da la dignidad personal
de igual modo al hombre y a la mujer ». Pues « el hombre es una persona, y
esto se aplica en la misma medida al hombre y a la mujer, porque los dos
fueron creados a imagen y semejanza de un Dios personal ».
1
2
3
4
Cf. Mulieris dignitatem, 18.
Discurso a los participantes en el Congreso Nacional del Centro Italiano Femenino,
6.XII.1976.
Familiaris consortio, 22.
Mulieris dignitatem, 6
1
2
3
4
Acta Ioannis Pauli Pp. II
85
4. Se encuentran, además, en distintas partes, actitudes e intereses que
inciden en una menor estima de la maternidad, si es que no le son adver­
sas abiertamente, por considerarla perjudicial a las exigencias de la pro­
ducción o del rendimiento competitivo en el seno de la sociedad industrial.
Por otra parte, son innegables las dificultades que el trabajo de la mujer
fuera del hogar comporta para la vida familiar, especialmente, por lo que
se refiere al cuidado y educación de los hijos, sobre todo, los de tierna
edad. Como he indicado con ocasión de la reciente festividad de san José:
« Hemos de dedicar particular atención al importantísimo trabajo desarro­
llado por las mujeres, por las madres en el seno de las familias... El legíti­
mo deseo de contribuir con la propia capacidad al bien común en el con­
texto socioeconómico, llevan a la mujer, con frecuencia, a emprender una
actividad profesional. Sin embargo, hay que evitar que la familia y la hu­
manidad corran el riesgo de sufrir una pérdida que las empobrecería, pues
la mujer no puede ser sustituida en la generación y educación de los hijos.
Por tanto, las autoridades deberán proveer con leyes oportunas a la pro­
moción profesional de la mujer y, al mismo tiempo, a la tutela de su voca­
ción como madre y educadora ».
Por otra parte, el trabajo de la mujer en el hogar ha de ser justamente
estimado, también en su innegable valor social: «Esta actividad (...) debe
ser reconocida y valorizada al máximo ». Es éste un campo en el cual los
responsables de las instancias políticas, los legisladores, los empresarios de­
ben presentar iniciativas aptas para responder adecuadamente a estas exi­
gencias, como exhorta la Iglesia en su doctrina social. En la Encíclica Laborem exercens, al hablar de las prestaciones sociales, quise referirme al sa­
lario familiar, presentándolo como « un salario único dado al cabeza de la
familia por su trabajo y que sea suficiente para las necesidades de la fami­
lia, sin necesidad de hacer asumir a la esposa un trabajo retribuido fuera
de casa... La verdadera promoción de la mujer exige que el trabajo se es­
tructure de manera que no deba pagar su promoción con el abandono del
carácter específico propio y en perjuicio de la familia en la que como ma­
dre tiene un papel insustituible ».
5
6
7
5. Por otra parte, la mujer tiene derecho al honor y al gozo de la ma­
ternidad, como un regalo de Dios, y, a su vez, los hijos tienen también el
derecho a los cuidados y solicitud de quienes son sus progenitores, en par5
6
7
Discurso, 19.III.1994, n. 3.
Carta a las Familias, 17.
N. 19.
86
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ticular de sus madres. Por ello, las políticas familiares han de tener en
cuenta la situación económica de muchas familias que se ven condiciona­
das y limitadas gravemente para cumplir su misión. Como señalaba en la
Exhortación Apostólica Familiaris consortio, « las autoridades públicas,
convencidas de que el bien de la familia constituye un valor indispensable
e irrenunciable de la comunidad civil, deben hacer cuanto puedan para
asegurar a las familias todas aquellas ayudas —económicas, sociales, edu­
cativas, políticas, culturales— que necesitan para afrontar de modo huma­
no todas sus responsabilidades ».
El tema elegido para vuestra Asamblea Plenaria tiene ciertamente im­
portantes incidencias pastorales: por ello, hago fervientes votos para que
vuestros trabajos contribuyan a la promoción y defensa de la mujer, espo­
sa y madre, y a la renovación y desarrollo de los valores de la familia, que
es « centro y corazón de la civilización del amor », como habéis proclamado
en el Congreso de las Familias previo a nuestro encuentro.
8
9
6. Me complace saber que este Dicasterio está procediendo a compilar
los aportes de las Conferencias Episcopales del mundo con el fin de elabo­
rar un Directorio o guía para la preparación al matrimonio. En este marco
de vuestras intensas actividades a lo largo del presente año, deseo, antes
de concluir, manifestaros mi gozo y mi augurio por el Encuentro Mundial
con las Familias que, Dios mediante, tendré el domingo 9 de octubre du­
rante el Sínodo General de Obispos sobre la vida consagrada.
Ya en la proximidad de la Pascua, encomiendo al Todopoderoso vues­
tras personas y tareas en bien de la institución familiar. Que la Virgen de
Nazaret, que llevó en su seno al Señor de la vida, os alcance la plenitud
del Espíritu para que sean muy fecundos vuestros servicios a la Iglesia y a
la sociedad actual. Con estos fervientes deseos, os acompaña mi oración y
mi Bendición Apostólica.
N. 45.
Carta a las Familias, 13.
Ada Ioannis Pauli Pp. II
87
NUNTII TELEVISIFICI
I
Feria VI in Passione et Morte Domini.*
1. Fratelli e sorelle, oggi siamo qui per contemplare il mistero della Cro­
ce, che adoriamo nella Liturgia del Venerdì Santo: « Ecce lignum Crucis,
venite adoremus ».
Adoriamolo adesso, qui, nel Colosseo.
Qui dove i nostri antenati nella fede hanno dato testimonianza, attra­
verso il loro martirio fino alla morte, dell' amore con cui Cristo ci ha ama­
ti. Qui in questo punto del globo terrestre, nell'antica Roma, io penso spe­
cialmente alla « Montagna delle Croci » che si trova in Lituania, dove sono
andato in visita pastorale nel settembre scorso. Sono rimasto commosso da
quest'altro Colosseo non dei tempi lontani, romani, ma Colosseo dei tempi
nostri, dell'ultimo secolo.
Prima di andare in Lituania, nei Paesi Baltici, ho pregato per queste
due strade della evangelizzazione: una che camminava da Roma verso
nord, est, ovest; l'altra che camminava da Costantinopoli, dalla Chiesa del­
l'Oriente. Queste due strade s'incontrano appunto là, nei Paesi Baltici, fra
Lituania e Russia.
2. Oggi ci ha guidato in questa nostra meditazione della Via Crucis la
saggezza della Tradizione Orientale attraverso le parole del nostro amatis­
simo Fratello Bartolomeo di Costantinopoli, Patriarca Ecumenico. Lo rin­
graziamo di cuore.
Ho pensato a questi altri Colossei, molto numerosi, a queste altre
« Montagne delle Croci » che sono dall'altra parte, attraverso la Russia eu­
ropea, attraverso la Siberia, tante « Montagne delle Croci », tanti Colossei
dei tempi nuovi.
Vorrei dire oggi a questo mio Fratello di Costantinopoli, a tutti questi
nostri fratelli d'Oriente: carissimi, noi siamo uniti in questi martiri fra Ro­
ma, la « Montagna delle Croci » e le Isole Solovieskj e tanti altri campi di
sterminio. Noi siamo uniti sullo sfondo dei martiri, non possiamo non esse­
re uniti. Non possiamo non dire la stessa verità sulla Croce e perché non
possiamo non dirla? Perché il mondo di oggi cerca di svuotare la Croce.
* Die 1 Aprilis 1994,
88
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Questa è la tradizione anti-cristiana che si diffonde già da parecchi secoli e
vuole svuotare la Croce e vuole dirci che l'uomo non ha le radici nella Cro­
ce, non ha neanche la prospettiva e la speranza nella Croce. L'uomo è sola­
mente umano, deve esistere come se Dio non esistesse.
3. Carissimi, abbiamo questo compito comune, dobbiamo dire insieme
fra Oriente e Occidente: « Ne evacuetur Crux! ». Non sia svuotata la Croce
di Cristo, perché se si svuota la Croce di Cristo, l'uomo non ha più radici,
non ha più prospettive: è distrutto!
Questo è il grido alla fine del secolo XX. È il grido di Roma, il grido di
Mosca, il grido di Costantinopoli. È il grido di tutta la cristianità: delle
Americhe, dell'Africa, dell'Asia, di tutti. È il grido della nuova evangeliz­
zazione.
Ci dice Gesù: hanno perseguitato me, perseguiteranno anche voi; hanno
ascoltato me, hanno ricevuto la mia Parola, riceveranno anche la vostra.
Riceveranno, non hanno altra soluzione. Nessuno ha parole di vita eterna,
solamente Lui, solamente Gesù, solamente la sua Croce.
E così, alla fine di questa Via Crucis nel nostro antico Colosseo di Ro­
ma, noi pensiamo a tutti gli altri Colossei e li salutiamo nell'amore, nella
fede, nella speranza comune.
4. Affidiamo noi stessi, tutta la Chiesa e tutta l'umanità, a questa Ma­
dre che sta sotto la Croce e che ci abbraccia tutti come figli. Nel suo amo­
re noi, come Giovanni, sentiamo la forza di questa unità, di questa comu­
nione, della Chiesa e della cristianità e rendiamo grazie al Padre, al Figlio
e allo Spirito Santo per la Croce di Cristo.
Sia lodato Gesù Cristo!
Buona Pasqua!
II
Die Paschatis missus.*
1. Pietro giunse al sepolcro insieme con Giovanni, vi entrò, si chinò e
vide le bende per terra. « Vide e credette ».* Insieme con Giovanni tornò poi
al Cenacolo, dove gli Apostoli erano riuniti per timore dei Giudei. Lo stes­
so giorno dopo il sabato, di sera, Gesù verrà nel Cenacolo a porte chiuse.
* Die 3 Aprilis 1994.
Gv 20, 8.
1
Acta Ioannis Pauli Pp. II
89
Saluterà gli Apostoli dicendo: « Pace a voi! » ed aggiungerà: « Come il Padre
ha mandato me, anch'io mando voi (...) Ricevete lo Spirito Santo». Così
Cristo risorto saluta questa particolare famiglia, questa riunione apostolica
della Chiesa, a cui ha affidato il mistero pasquale, mistero di morte e di ri­
surrezione.
2
2. Preannunzio di tale evento fu la prima Pasqua dell'Antica Alleanza,
nella notte dell'esodo dall'Egitto. All'ordine di Mose, si riunirono i figli e le
figlie di Israele nelle case con le loro famiglie e là sperimentarono la salvez­
za mediante il sangue dell'agnello, asperso sugli stipiti delle case. Arrivò
poi la liberazione. Mose condusse fuori dall'Egitto il popolo, le famiglie riu­
nite in una, facendo loro attraversare il Mar Rosso per festeggiare la Pa­
squa nel deserto e per consumare i cibi santi portati dall'Egitto. Iniziò così
il cammino verso la Terra promessa, un cammino durante il quale Dio
cambiò i loro cuori e mise dentro di loro lo spirito nuovo. Nel deserto si
compiva la grande Pasqua del popolo eletto, che sarebbe poi stata celebra­
ta di generazione in generazione.
3
3. « Come il Padre ha mandato me, anch'io mando voi ». Nel cenacolo
pasquale dell'anno del Signore 1994, la famiglia umana riscopre la sua mis­
sione: l'eterna vocazione affidata da Dio all'uomo, creato maschio e femmi­
na. Disse Iddio: « Per questo l'uomo abbandonerà suo padre e sua madre e
si unirà a sua moglie e i due saranno una sola carne ». Entra nel Cenacolo
Cristo stesso, che qui aveva pregato il Padre perché tutti fossero una sola
cosa: « Come tu, Padre, sei in me e io in te, siano anch'essi in noi una cosa
sola». Pregando così, Egli apriva all'intelletto umano irraggiungibili pro­
spettive, rivelava che vi è una certa somiglianza tra l'unità delle Persone
Divine e l'unità dei figli di Dio, associati nella verità e nell'amore. « Questa
similitudine manifesta che l'uomo, il quale in terra è la sola creatura che
Iddio abbia voluto per se stessa, non può ritrovarsi pienamente se non at­
traverso il dono sincero di sé ».
4
5
6
4. Vocazione della famiglia è di riscoprire, insieme a Cristo, questa veri­
tà sull'uomo. Vocazione della famiglia è di incarnare questa verità nella
realtà viva dell'unica ed irripetibile comunità umana, formata dai genitori
2
3
4
5
6
Gv 20, 21-22.
Cf. Ez 11, 19.
Gn 2, 24.
Gv 17, 21.
Gaudium et spes, 24.
90
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
e dai figli, comunità dell'amore e della vita, comunità delle generazioni.
Pietra angolare di questa comunità è Cristo risorto. E necessario che la vi­
ta di ogni famiglia sia nascosta con Cristo in Dio. Bisogna che, per mezzo
di questo nascondimento, essa maturi per la gloria della risurrezione. Alle
famiglie è necessaria questa potenza che da Dio proviene, altrimenti non
saranno in grado di rispondere alla loro vocazione. Questa potenza divina è
necessaria particolarmente nei nostri tempi, in cui molteplici minacce insi­
diano la famiglia alle radici stesse della sua esistenza.
7
5. È, quindi, indispensabile alle famiglie umane la parola pronunciata
da Cristo risorto: « Abbiate fiducia; io ho vinto il mondo ». Alla grande fa­
miglia dei popoli giunga oggi quest'annunzio della Risurrezione, irruzione
di luce e di vita per ogni abitante della terra. Fratelli e Sorelle, ascoltate
quest'annunzio! Accoglietelo nel vostro cuore! Se in Cristo morto e risusci­
tato Dio trionfa nel mondo, anche l'uomo può vincere il peccato e sconfig­
gere le sue < < > i i - r o u e n z e . L'umanità ha bisogno di Cristo: Egli è la sorgente
della pace, della vita che non muore.
8
6. Possa questa lieta notizia risuonare anzitutto a Gerusalemme, come
avvenne la prima volta. Possa risuonare nei Balcani, nel Caucaso, in Africa
ed in Asia e in tutte le nazioni dove ancora continuano a tuonare le armi,
dove i nazionalismi provocano forme pericolose di nefasto estremismo, do­
ve etnie e classi sociali si affrontano senza tregua! Possa quest'annuncio di
pace ispirare quanti nelle società del benessere si sforzano di dar senso alla
vita e di organizzare la civile convivenza sulla base di valori più consoni
alla dignità dell'uomo ed alla sua trascendente vocazione! Vinca l'amore
sull'odio! I popoli, prostrati dalla miseria materiale e morale, hanno sete di
sicurezza e di pace. Quando potranno gli uomini finalmente vivere come
fratelli tra loro solidali?
7. In questo giorno di gioia e di luce, di fronte alla Vita che irrompe
nella storia, indietreggi la cultura di morte, che umilia l'essere umano non
rispettando le creature più deboli e fragili e tentando persino di scardinare
la dignità sacra della famiglia, cuore della società e della Chiesa. Preoccu­
pato di tali minacce, sto inviando in questi giorni una lettera a tutti i Capi
di Stato del mondo, in occasione dell'Anno Internazionale della Famiglia,
indetto dall'Organizzazione delle Nazioni Unite con la cordiale adesione
7
8
Cf. Col 3, 3,
Gv 16, 33.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
91
delia Chiesa cattolica. Nella lettera chiedo che sia compiuto ogni sforzo, af­
finché non venga sminuito il valore della persona umana, né il carattere
sacro della vita, né la capacità dell'uomo di amare e di donarsi. La fami­
glia rimane la principale fonte di umanità: ogni Stato deve tutelarla come
prezioso tesoro.
8. In questo mattino di Pasqua, come vorremmo che ogni uomo e ogni
donna accogliessero la luce di Cristo che dirada le tenebre ed inaugura il
trionfo della vita sulla morte! Fratelli e sorelle di tutta la terra, benedite
con noi « questo giorno che ha fatto il Signore ». Cristo è risorto, alleluia!
92
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
SECRETARIA STATUS
DECRETUM
quo opus fundatum « Vitae mysterium » conditur
IL CARDINALE ANGELO SODANO
S E G R E T A R I O D I STATO
Visto il Motu Proprio Vitae Mysterium dell'11 febbraio 1994 (AAS
LXXXVI [1994] p. 385 ss.), con il quale il Sommo Pontefice Giovanni Pao­
lo II ha istituito la Pontificia Accademia per la Vita, affinché — collegata
ed in stretto rapporto con il Pontificio Consiglio della Pastorale per gli Ope­
ratori Sanitari — operi a livello scientifico per la promozione e la difesa del­
la vita, ed attese le disposizioni statutarie della stessa Pontificia Accademia
(artt. 15 e 16), che stabiliscono l'erezione canonica di un'apposita Fondazio­
ne, la quale provveda al suo sostegno finanziario, facendo uso delle speciali
facoltà conferitegli dal Sommo Pontefice, ai sensi dei cann. 114 §§ 1 e 2, 115 §
3, 116 § 1 del "Codex Iuris Canonici", nonché dell'art. 1 lett. a) della Legge 7
giugno 1929 n. II sulle Fonti del Diritto nello Stato della Città del Vaticano,
DECRETA
l'erezione canonica della Fondazione autonoma (can. 1303 § 1, I CIC) deno­
minata « Vitae mysterium », con personalità giuridica pubblica, canonica e ci­
vile, e con sede nella Città del Vaticano, in stretta connessione col Pontificio
Consiglio della Pastorale per gli Operatori Sanitari, e ne approva lo Statuto.
o
Dalla Città del Vaticano, 16 Ottobre 1994
83 ANGELO
card.
SODANO
Segretario di Stato
RESCRIPTUM EX AUDIENTIA SS.MI
quo a die I mensis Ianuarii a. D. MCMXCV nova statuta comprobantur pro instituto curationis medicae.
Il Santo Padre Giovanni Paolo II, nell'Udienza concessa al sottoscritto
Cardinale Segretario di Stato il giorno 7 Novembre 1994, ha approvato il
nuovo Statuto del Fondo Assistenza Sanitaria per il personale degli Orga­
nismi ed Enti gestiti amministrativamente, in modo diretto, dalla Sede
Apostolica, anche non aventi sede nello Stato della Città del Vaticano.
Il Santo Padre ha disposto la promulgazione del suddetto Statuto per
mezzo della sua pubblicazione in « Acta Apostolicae Sedis », stabilendo che
esso entri in vigore a decorrere dal I Gennaio 1995.
o
83 ANGELO
card.
SODANO
Segretario di Stato
In Secret. Status tab., n. 359.032JG.N
Diarium Romanae Curiae
93
ADNEXUM
Instituti medicae curationis ordinatio
FONDO ASSISTENZA SANITARIA
STATUTO
Art. 1
È costituito nella Città del Vaticano il Fondo Assistenza Sanitaria
(F.A.S.) per il personale degli Organismi ed Enti gestiti amministrativa­
mente, in modo diretto, dalla Sede Apostolica, anche non aventi sede nello
Stato della Città del Vaticano.
Art. 2
1. Il Fondo Assistenza Sanitaria ha personalità giuridica ed ha sede nel­
la Città del Vaticano.
2. Il Presidente del Consiglio di Amministrazione ne ha la rappresen­
tanza legale.
Art. 3
1. Il Fondo Assistenza Sanitaria è amministrato dal Consiglio di Ammi­
nistrazione sotto la vigilanza della Commissione Cardinalizia dell'Ammini­
strazione del Patrimonio della Sede Apostolica, integrata dal Cardinale
Presidente della Pontifìcia Commissione per lo Stato della Città del Vatica­
no, qualora non ne sia già membro.
2. Il Consiglio di Amministrazione, presieduto dal Segretario dell'Am­
ministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica, è composto da:
— il Direttore del Fondo Assistenza Sanitaria;
— il Direttore dei Servizi Sanitari dello Stato della Città del Vaticano;
— il Capo dell'Ufficio Legale del Governatorato dello Stato della Città
del Vaticano;
— un Membro designato dal Cardinale Segretario di Stato tra il perso­
nale in servizio della Sede Apostolica;
94
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
— un Membro designato dal Cardinale Presidente dell'Amministrazione
del Patrimonio della Sede Apostolica;
— un Membro designato dal Cardinale Presidente della Pontificia Com­
missione per lo Stato della Città del Vaticano;
— un Membro designato dal Prefetto della Congregazione per l'Evange­
lizzazione dei Popoli;
— un Membro designato dal Direttore Generale della Radio Vaticana.
3. I Membri del Consiglio di Amministrazione assumono la loro carica
una volta avutane comunicazione da parte del Cardinale Segretario di Sta­
to e durano in carica per un quinquennio.
4. Il Presidente nomina un Segretario.
5. Il Consiglio si riunisce su convocazione del Presidente almeno tre
volte l'anno e su richiesta di almeno cinque suoi componenti.
6. Il Consiglio delibera con la presenza della maggioranza dei suoi com­
ponenti ed a maggioranza assoluta dei presenti. A parità di voto spetta al
Presidente la decisione finale.
Art. 4
Il Consiglio di Amministrazione del Fondo:
a) determina gli indirizzi generali e vigila sull'andamento della gestione
del Fondo;
b) stabilisce i criteri generali in tema di convenzionamento, ratifica o
revoca le convenzioni;
c) determina le tariffe e le modalità relative alle spese di assistenza del­
le diverse prestazioni erogabili, nella forma diretta o indiretta, a carico del
Fondo;
d) propone alla Commissione Cardinalizia dell'Amministrazione del Pa­
trimonio della Sede Apostolica eventuali concorsi alle spese di assistenza, a
carico degli assistiti;
e) predispone il bilancio annuale e la relativa relazione da presentare al­
la Commissione Cardinalizia dell'Amministrazione del Patrimonio della Se­
de Apostolica;
f) delibera in merito alla stipula di apposite convenzioni con Enti, pre­
videnziali e non, anche esterni all'ordinamento vaticano, per esigenze assi­
stenziali ed assicurative;
Acta Ioannis Pauli Pp. II
95
g) determina l'ambito delle deleghe da attribuire alla Giunta Esecutiva
per la gestione ordinaria del Fondo.
Art. 5
1. Nell'ambito del Consiglio di Amministrazione è costituita una Giunta
Esecutiva, composta da:
— il Direttore del Fondo Assistenza Sanitaria, Presidente;
— un Officiale medico delegato del Direttore dei Servizi Sanitari dello
Stato della Città del Vaticano;
— il Capo dell'Ufficio Legale del Governatorato dello Stato della Città
del Vaticano;
— il Membro del Consiglio designato dal Cardinale Presidente dell'Am­
ministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica.
2. La Giunta Esecutiva provvede alla gestione ordinaria del Fondo, nel­
l'ambito delle deleghe ad essa attribuite dal Consiglio di Amministrazione.
Art. 6
1. Il Direttore del Fondo Assistenza Sanitaria, scelto tra i laureati in
medicina e chirurgia, è nominato dal Sommo Pontefice.
2. Al Direttore spetta la gestione tecnico-amministrativa in conformità
alle direttive generali impartite dal Consiglio di Amministrazione e dalla
Giunta Esecutiva. In particolare, il Direttore:
a) è capo dei servizi dell'Ufficio, dei quali propone al Presidente del
Consiglio di Amministrazione la composizione;
b) collabora con il Presidente nella programmazione delle adunanze del
Consiglio di Amministrazione e nella preparazione dei provvedimenti, e ne
cura l'esecuzione;
c) segue lo studio delle proposte relative alla normativa riguardante il
Fondo.
Art. 7
1. Il Collegio dei Sindaci, composto di tre Membri, di cui uno con fun­
zioni di Presidente, è nominato dal Cardinale Segretario di Stato su propo­
sta della Commissione Cardinalizia dell'Amministrazione del Patrimonio
della Sede Apostolica integrata dal Cardinale Presidente della Pontificia
96
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Commissione per lo Stato della Città del Vaticano, qualora non ne sia già
membro, e dura in carica tre anni.
2. Il Collegio dei Sindaci è invitato alle riunioni del Consiglio di Ammi­
nistrazione.
3. Il Collegio dei Sindaci ha funzione di revisore dei conti ed elabora
una relazione al bilancio predisposto dal Consiglio di Amministrazione.
Art. 8
1. Sono iscritti al Fondo Assistenza Sanitaria:
a) i dipendenti di ruolo e a contratto degli Organismi ed Enti di cui al­
l'art. 1. Al momento della loro assunzione, l'Amministrazione provvede alla
loro iscrizione;
b) gli ex dipendenti titolari di pensione secondo il disposto del successi­
vo art. 9.
2. Con delibera del Consiglio di Amministrazione, può essere iscritto al
Fondo Assistenza Sanitaria anche il personale di Organismi ed Enti indi­
rettamente amministrati dalla Sede Apostolica, su richiesta delle rispettive
Amministrazioni.
3. Possono essere iscritte, su loro richiesta e secondo le modalità contri­
butive stabilite dal Consiglio di Amministrazione, le persone autorizzate a
risiedere nello Stato della Città del Vaticano e che non abbiano diritto al­
l'iscrizione per altro titolo.
4. Sulla base di adeguate motivazioni il Consiglio di Amministrazione,
previo nulla osta della Commissione Cardinalizia dell'Amministrazione del
Patrimonio della Sede Apostolica, può autorizzare l'iscrizione di altre per­
sone, definendone le modalità contributive.
5. Le modalità contributive di cui ai commi 3 e 4 non possono essere
inferiori a quanto disposto all'art. 11 n.l, secondo capoverso.
Art. 9
1. L'iscrizione al Fondo è estesa:
a) agli ex dipendenti degli Organismi ed Enti di cui all'art. 8, ai quali
spetti la pensione a decorrere dal periodo immediatamente successivo alla
cessazione del rapporto di lavoro con detti Organismi ed Enti;
Acta Ioannis Pauli Pp. II
97
b) agli assistiti aventi diritto a pensione indiretta o di riversibilità al
momento della morte del dipendente o pensionato, alle condizioni di cui al
successivo art. 10.
2. I titolari di pensione di cui alle lettere a) e b) possono rinunciare in
via definitiva all'iscrizione al Fondo.
Art. 10
L'assistenza del Fondo è estesa:
a) ai figli dell'iscritto che non abbiano compiuto i diciotto anni e agli
affidati a norma di legge, durante il periodo di affidamento;
6) ai figli dell'iscritto maggiori di anni diciotto compiuti:
— se studenti, per la durata statutaria del periodo di studi secondari su­
periori o di un corso universitario di I o di II livello (diploma universitario o
laurea), o di studi riconosciuti come equivalenti dalla Sede Apostolica;
— senza limiti di età quando, a giudizio insindacabile del Collegio Me­
dico nominato dalla Direzione dei Servizi Sanitari dello Stato della Città
del Vaticano, siano riconosciuti permanentemente inabili a qualsiasi lavoro
proficuo, regolare e continuativo;
c) al coniuge, ai genitori ovvero ad un fratello o ad una sorella, celibe o
nubile o in condizione di vedovanza, conviventi con l'iscritto, se non di­
spongono di redditi da qualsiasi attività lavorativa o da altro cespite eco­
nomico o da pensione superiore al 50% della retribuzione iniziale (stipen­
dio base + ASI) del I livello funzionale retributivo, quale previsto dalle ap­
posite tabelle per il personale della Sede Apostolica.
Art. 11
1. Per gli iscritti dipendenti in servizio, il Fondo è alimentato:
a) dal contributo dell'Amministrazione dalla quale l'iscritto dipende,
nella misura del 4,50% della retribuzione, attualmente composta da stipen­
dio base, scatti biennali ed aggiunta di indicizzazione per tredici mensilità,
nonché dall'eventuale indennità fissa per responsabilità dirigenziale;
b) dal contributo dell'iscritto nella misura del 2% della retribuzione or­
dinaria, come specificato nella lettera a);
c) da eventuali elargizioni.
I contributi di cui alle lettere a) e b) non potranno essere in alcun caso
inferiori a quelli derivanti dall'applicazione della retribuzione ordinaria del
98
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
I livello, comprensiva di stipendio base ed aggiunta speciale di indicizza­
zione.
L'Amministrazione dalla quale l'iscritto dipende esegue la ritenuta del
contributo dovuto e ne effettua il versamento al Fondo Assistenza Sanita­
ria unitamente alla propria quota contributiva entro dieci giorni dall'avve­
nuto pagamento della retribuzione.
2. Per gli iscritti che beneficiano di pensione vaticana o di altri Enti di­
retta, indiretta o di riversibilità, il Fondo è alimentato:
a) Per il titolare di pensione vaticana:
1) dal contributo dell'Amministrazione dalla quale il dipendente o dan­
te causa apparteneva al momento del collocamento in quiescenza, nella mi­
sura del 4,5% della pensione diretta, indiretta o di riversibilità per tredici
mensilità;
2) dal contributo dell'iscritto nella misura del 2% della pensione, come
specificato al punto 1).
Il versamento al Fondo Assistenza Sanitaria della quota contributiva
dell'Amministrazione e della quota contributiva del pensionato ritenuta
dall'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica, Gestione Fon­
do Pensioni, è effettuato entro dieci giorni dal pagamento della pensione.
b) Per il titolare di pensione di altri Enti:
1) dal contributo dell'Amministrazione dalla quale il dipendente o dan­
te causa apparteneva al momento del collocamento in quiescenza nella mi­
sura del 4,5% della pensione diretta, indiretta o di riversibilità per tredici
mensilità;
2) dal contributo dell'iscritto nella misura del 2% della pensione, come
specificato al punto 1), da versarsi semestralmente da parte dell'iscritto al­
le Amministrazioni di cui al precedente punto 1).
L'Amministrazione effettua semestralmente il versamento al Fondo As­
sistenza Sanitaria della propria quota contributiva e della quota contribu­
tiva dell'iscritto.
3. Variazioni delle aliquote contributive di cui ai numeri 1 e 2 possono
essere disposte dal Segretario di Stato, su proposta della Commissione Car­
dinalizia dell'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica.
Art. 12
1. Il Fondo Assistenza Sanitaria ha bilancio proprio e propria conta­
bilità.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
99
2. L'esercizio finanziario ha inizio il I gennaio e termina il 31 dicembre.
o
3. La relazione e il bilancio dell'esercizio, predisposti dal Consiglio di
Amministrazione entro il mese di marzo, sono presentati alla Commissione
Cardinalizia dell'Amministrazione del Patrimonio della Sede Apostolica,
corredati dalla relazione del Collegio dei Sindaci.
4. Il bilancio annuale viene presentato anche alla Prefettura per gli Af­
fari Economici della Santa Sede.
5. Il servizio di cassa è affidato all'Amministrazione del Patrimonio del­
la Sede Apostolica.
Art. 13
1. L'eventuale avanzo di bilancio è destinato al fondo di riserva.
2. Per la copertura dell'eventuale disavanzo è utilizzato il fondo di ri­
serva.
3. Qualora questo risulti insufficiente si provvede con contributi straor­
dinari da parte delle varie Amministrazioni in misura proporzionale ai ri­
spettivi contributi ordinari corrisposti durante l'anno.
Art. 14
1. Il Fondo, in conformità con il Regolamento, provvede:
a) ad erogare, in caso di malattia, l'assistenza medico-chirurgica;
b) ad erogare, in caso di gravidanza, l'assistenza ostetrica;
c) alle prestazioni odontoiatriche, limitatamente alla terapia conservativa;
d) alla somministrazione di farmaci, in conformità al proprio repertorio;
e) alla corresponsione di contributi, per le prestazioni integrative, in
rapporto alle risorse disponibili.
2. Non danno diritto all'assistenza:
a) le malattie dolosamente contratte o aggravate;
b) gli interventi e le applicazioni di carattere estetico.
Art. 15
1. Le prestazioni sanitarie sono erogate dal Fondo Assistenza Sanitaria
in forma diretta o indiretta:
100
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
— in forma diretta, dagli Ambulatori del Governatorato dello Stato
della Città del Vaticano ovvero da Centri o Medici convenzionati esterni;
•— in forma indiretta, da Centri o Medici non convenzionati.
2. Negli Ambulatori del Governatorato dello Stato della Città del Vati­
cano le prestazioni sanitarie agli assistiti del Fondo vengono erogate sotto
la vigilanza della Direzione dei Servizi Sanitari.
Art. 16
1. Le prestazioni del Fondo iniziano all'atto dell'assunzione per le per­
sone di cui all'art. 8, n. 1 lettera a), e all'atto dell'iscrizione per le altre
persone.
2. Le prestazioni terminano alla cessazione del rapporto di lavoro qua­
lora non sia maturato il diritto alla pensione.
3. In caso di cessazione del rapporto di lavoro a motivo dell'infermità,
senza che sia maturato il diritto alla pensione, le prestazioni continuano
per sei mesi a far tempo dalla data della cessazione del rapporto di lavoro.
Art. 17
L'iscritto è tenuto a denunciare al Fondo lo stato di malattia, che ri­
chieda un'assistenza medico-chirurgica, propria o dei suoi familiari, entro
tre giorni dall'inizio della malattia. Tale obbligo, inderogabile, per ogni for­
ma di ricovero, salvo cause di forza maggiore, non sussiste quando l'infer­
mo si serve degli ambulatori interni o di medici convenzionati esterni per
l'assistenza domiciliare.
Art. 18
Per i ricoveri ospedalieri o in casa di cura, per le prestazioni specialisti­
che e gli accertamenti esterni, sia in caso di assistenza in forma diretta che
indiretta, occorre la preventiva autorizzazione dell'Ufficio del Fondo.
Art. 19
1. Le prestazioni del Fondo a favore degli assistiti sono gratuite se ef­
fettuate con i mezzi sanitari direttamente forniti dal Fondo, fatto salvo il
concorso di cui all'art. 4 lettera d).
Acta Ioannis Pauli Pp. II
101
2. Qualora l'assistito intenda servirsi dell'assistenza indiretta, il Fondo
concorre alla spesa nella misura prevista dall'art. 4 lettera c).
Art. 20
Per le malattie ad andamento cronico comportanti lungodegenze, il
Consiglio di Amministrazione può deliberare, su proposta del Direttore del
Fondo, la concessione di contributi per l'assistenza di ricovero o infermieri­
stica in relazione alle disponibilità finanziarie.
Art. 21
1. Le prestazioni integrative di cui all'art. 14 lettera e) comprendono:
a) protesi dentarie, interventi di paradontologia, terapia ortodontica;
b) protesi oculari;
c) protesi e presidi vari;
d) prestazioni infermieristiche.
2. Le prestazioni debbono essere preventivamente autorizzate dall'Uffi­
cio del Fondo.
3. La misura del contributo è stabilita dal Consiglio di Amministrazione.
Art. 22
Il Fondo provvede agli accertamenti di controllo a mezzo di medici
propri o della Direzione dei Servizi Sanitari.
Art. 23
1. Per il prelevamento dei medicinali o di altri mezzi terapeutici, in ca­
so di assistenza in forma diretta, l'iscritto deve servirsi della Farmacia Va­
ticana o di altra farmacia convenzionata.
2. Per l'acquisto di medicinali, in caso di assistenza in forma indiretta,
il Fondo provvede al rimborso del 70% del costo.
Art. 24
Le spese sostenute dal Fondo Assistenza Sanitaria per infortunio o ma­
lattia riconosciuti dipendenti da causa di servizio sono a carico delle Am­
ministrazioni di appartenenza dell'iscritto.
102
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Art. 25
1. Nel caso di malattia causata o aggravata da fatto doloso o colposo
di terzi, l'assistito fruisce delle prestazioni impegnandosi:
a) a preservare il diritto di surrogazione del Fondo Assistenza Sanitaria
nei confronti dei responsabili del fatto doloso o colposo nei termini di
legge;
b) a rimettere al Fondo l'eventuale importo percepito a titolo di risarci­
mento fino alla concorrenza delle spese di assistenza medico-chirurgica so­
stenute o da sostenersi dal Fondo stesso in previsione della completa guari­
gione.
2. Il Fondo Assistenza Sanitaria si riserva, qualora necessario, l'azione
di surroga nei confronti del responsabile per il recupero delle spese sostenu­
te o da sostenere.
Art. 26
1. Gli eventuali reclami da parte degli iscritti debbono essere presentati
al Consiglio di Amministrazione, il quale delibera in merito.
2. Contro la decisione del Consiglio è ammesso il ricorso alla Commissio­
ne Cardinalizia.
3. La decisione pronunziata dalla Commissione Cardinalizia è definitiva.
Norme transitorie
Art. 27
Per coloro i quali non possono più essere assistiti dal Fondo in base alle
presenti norme, le prestazioni continuano per trenta giorni a decorrere dal­
la data di entrata in vigore delle medesime.
Città del Vaticano, 7 novembre 1994
Congregatio de Causis Sanctorum
103
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM
i
CREMONEN.
Beatificationis Servi Dei Seraphini M. Ghiaini Clerici professi Congregationis
Clericorum Regularium S. Pauli (Barnabitarum) (1902-1924)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Beati immaculati in via, qui ambulant in lege Domini. Beati, qui ser­
vant testimonia eius, in toto corde exquirunt eum » (Ps 119, 1-2).
Ab infantia Seraphinus Maria Ghidini ambulavit in lege Domini et in
familia atque in mundo fidelitatis erga Evangelium et Christi amorem
splendidum dedit testimonium. Studio impulsus ardenti se Domini servitio
dedendi, prompte eius est vocem secutus, quae ad sacerdotium illum vocabat et ad vitam consecratam, atque brevi est perfectionem adeptus et
praemium aeternum.
Iuvenis hic simplex et generosus Cavallarae ortus est, in dioecesi Cre­
monensi, die 10 mensis Ianuarii anno 1902, ab Aloisio Ghidini et Virginia
Montanari, probis agricolis atque industriis. Pater, etsi acer erat socialista,
religiosam tamen filiorum educationem non impedivit, qui in matre sua fi­
dei cultae et impensae pietatis exemplar in venerunt. Servus Dei a pueritia
coepit ecclesiam paroecialem frequentare. Missae amabat inservire tam­
quam camillus christianus; claram ostendebat propensionem ad deprecationem et crebro Sanctam Eucharistiam intento animo recipiebat. Oboediens
fuit parentibus et obsequens, fratrum amans et aequalium suorum socius
amabilis. Ludo peracto, quem diligenter frequentava ac sacrificii spiritu,
aliquamdiu familiares adiuvit in agrorum labore, sed ob corporis imbecillitatem aliud fuit ei opus quaerendum. Quapropter Cremonam migravit, ubi
laboravit in chartaria officina, existimationem et affectum omnium sibi
concilians propter diligentiam qua munia explebat, promptam et serenam
oboedientiam conductoribus, morum bonitatem. Etiam in habitatione, ubi
104
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
vivebat, virtutibus eminuit humanis et christianis ac fervore, quo suam cu­
rabat vitam spiritalem. Eo tempore statuit se Domini servitio consecrare
in sacerdotio et Congregationem Clericorum Regularium S. Pauli (Barnabitarum) ingredi, quam cognoverat assidue ecclesiam frequentans S. Lucae
et coniunctum ei oratorium. Die 29 mensis Septembris anno 1918 in scho­
lam « parvorum apostolorum » (apostolini) introivit, qui genus erant quo­
dammodo canditatorum, sed ei fuit exeundum, quoniam pater fortiter eius
vocationi repugnabat. Divino fisus auxilio, pius iuvenis sperare perrexit et
subsequenti anno patris consensum tandem obtinuit. Ideo magno cum gau­
dio sanctisque propositis scholam apostolicam Patrum Barnabitarum intravit et sine mora studia repetivit summaque cum cura suam coluit spirita­
lem formationem. Anno 1921 est Mediolanum missus, ubi quintam fre­
quenta vit gymnasii classem, et mense Iulio sequentis anni Modicianum no­
vitiatum est ingressus.
Totus in sanctitatem intentus, diligèntissimus fuit in Dei voluntate fa­
cienda, in oboedientia superioribus inque christianarum virtutum exercitio.
Fides, cotidie in simplicitate explicata atque in humilitate, eius cogitatio­
num lumen fuit et anima, itemque verborum ac morum. Mente et corde di­
vinae revelationi est assensus et Ecclesiae magisterio, et quae credebat,
studebat exercere modo quam optimo. Ut Deo placeret, quem summopere
diligebat, eius leges servabat sedulo, omne fugit genus peccati omnique est
opportunitate usus, ut in fidelitate cresceret erga Evangelium et Ordinis
sui Regulam. Se abnegavit et idem est nisus sentire, quod Christus Iesus
(cf. Philip 2, 5). A mundi rebus alienus, sollicitus admodum fuit et habilis
in thesauro cumulando in caelo, « quo fur non appropriât, neque tinea cor­
rumpit » (Lc 12, 33). Intimam coluit coniunctionem cum Domino, magna
cum meditatione et pietate liturgicis celebrationibus intererat, praesertim
Missae quae, una cum Communione, dierum eius cardo fuit. Assidue precabatur et manifesto cum fervore. Miram aluit religionem erga Eucharistiam,
Sacrum Cor Iesu et Virginem Mariam, quam crebra Rosarii recitatione honorabat. Ut in via perfectionis progressus faceret, nomen professus est in
Sodalicium SS. Rosarii, suam voluntatem Domino consecravit seque Iesu
obtulit per Mariam.
In Dei amorem proximi caritatem inseruit, cui exempli sui bonitate
profuit et de eius spiritalibus ac materialibus necessitatibus sollicitudine.
In ambitu suo serenitatem diffudit et concordiam; affabilis fuit atque officiosus erga omnes; reverentiam et existimationem fovit in superiores et so­
dales, nec sinebat proximum reprehendí et obtrectari. Munere decani est
functus cum alacritate, prudentia et spiritu servitii erga communitatem.
Congregatio de Causis Sanctorum
105
Fortiter incommoda tulit vitae religiosae et suae infirmae valetudinis. Sen­
suum quoque refrenationem exercuit, et a superioribus obtinuit ut inter­
dum aliquo uteretur parvo paenitentiae instrumento. Sed plus etiam iudicii
et voluntatis interiorem exercuit refrenationem, spiritali cum gaudio publi­
cas accipiens indignitates quibus afficiebatur. In humilitate vere fuit exi­
mius; ultimum omnium se habebat, sodalium servum, nec umquam verba
dicebat in laudem suam. Tam erat in suis actibus perfectus, ut Pater Ma­
gister de eo dixerit: « Vere optimus erat omnium novitiorum ». Idemque de
eo sodales sentiebant, qui quamvis eum attente considerarent, ut aliquod
detegerent vitium, nullum invenerunt; quapropter non dubitabant illum
cum Sancto Aloisio Gonzaga et Sancto Ioanne Berchmans comparare. No­
vitiatus fuit ei digna ad mortem praeparatio.
Eius enim valetudo vacillare coepit. Sed Servus Dei, occultationis ac
sacrificii studiosus, rem parvi pependit, pariterque superiores. Calendis
Novembribus anno 1923 laetatus est professionem simplicem facere, ad
quam se fervide praeparaverat. Statim post eius condiciones gradatim
sunt in peius versae. Phthisis pulmonea est atrociter in peiorem partem
mutata, etsi medicorum curae non defuerunt. Iam caelo maturus, mor­
bum mirabili spiritus tranquillitate tulit, semper ad Dei voluntatem fa­
ciendam usque ad finem paratus. Fama sanctitatis clarus, sancte obiit in
valetudinario Mediolanensi Ordinis Hospitalarii Sancti Ioannis de Deo
mane diei 13 mensis Ianuarii anno 1924, facta professione sollemni « in
articulo mortis ».
Canonizationis Causa inita est ab episcopo Cremonensi per celebratio­
nem processus ordinarii informativi (annis 1967-1972), cui additi sunt rogatoriales Sancti Iacobi in Chile et Belemensis de Para, quorum auctoritas et
vis probata est decreto Congregationis de Causis Sanctorum Nonis Decembribus promulgato anno 1987. Adornata Positione super virtutibus, dispu­
tatum est an constaret de virtutibus in gradu heroico. Exitu cum prospero
actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris die 11 mensis
Ianuarii anno 1994 et die 19 mensis subsequentis Aprilis, Causae Ponente
Exc.mo Domino Hieronymo Grillo, episcopo Centumcellarum-Tarquiniensi,
Sessio Ordinaria Patrum Cardinalium atque Episcoporum, qui professi
sunt Servum Dei Seraphinum Mariam Ghidini heroum more virtutes théo­
logales, cardinales iisque adnexas coluisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, man­
davit ut super heroicis Servi Dei virtutibus decretum conscriberetur.
8 - A. A S
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
106
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die Cardinali infra­
scripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Con­
gregationis ceterisque de more con vocandis, eisque astantibus, Beatissimus
Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide, Spe et
Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia,
Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico, Servi
Dei Seraphini M. Ghidini, Clerici professi Congregationis Clericorum Regularium S. Pauli (Barnabitarum), in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. © S .
© Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lünen., a Secretis
II
LITOMERICEN.
Canonizationis Beatae Zdislavae de Lemberk matrisfamilias (c. 1220-1252)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Ecclesia gratias agit propter omnes « ingenii » mulieris manifestationes
quae historiae cursu apparuerunt in omnibus populis et nationibus; gratias
agit propter charismata omnia quae Spiritus Sanctus mulieribus largitur
per Dei populi historiam, propter omnes victorias, quas ipsa earum fidei,
spei et caritati debet: gratias agit propter omnes fructus femininae sancti­
tatis» (IOANNES PAULUS II, Litterae Apost. Mulieris dignitatem, 3 1 : AAS
LXXX [ 1 9 8 8 ] , 1728).
In mulierum numero, quibus Ecclesia et societas gratae esse debent, re­
ferenda est haud dubie Beata Zdislava de Lemberk quae, Dei donis fidelis,
sancte est muneribus iuncta uxoris et matris atque, caritate infiammata,
in membrorum Christi patientium fortissime incubuit servitium.
Haec sanctae vitae mulier est circiter annum 1 2 2 0 Krizanovii in Mora­
via a nobilibus, divitibus piisque parentibus nata. Pater eius, foris militaris
Congregatio de Causis Sanctorum
107
vir, intus vero monachus, arcis Veteris dominus fuit ac deinde Brunae,
urbis magni momenti, et etiam regis Bohemiae procurator in Moravia; con­
ventum condidit Fratrum Minorum Brunensem atque claram Cistercien­
sium abbatiam de Zd'ar nad Sazavou, multaque fovit religionis et caritatis
opera. Mater eius Sibylla honoraria fuit matrona Aulae reginae Cunegundis
et magnae fidei incomparabilisque roboris mulier.
Intra domesticos parietes Zdislava Dei didicit cultum, in Virginem pie­
tatem, erga egenos caritatem et in ecclesiastica instituta liberalitatem.
Anno 1240 nobili Havel seu Gallo de Lemberk, in Venceslaum I regem fi­
dissimo, nupsit, quem in eius feudum est secuta, in Bohemia septemtrionali
positum. Legi divinae oboediens, munia status sui rectissime sustinuit uxorque fuit fidelis et quattuor filiorum mater studiosa. Nec tantum suis prospe­
xit propinquis, sed divini Magistri exemplum secuta et praecepta, oppressorum fuit auxiliatrix, pauperum mater et aegrotorum famula, quos commode
suis curabat manibus, contagionis periculi neglegens. Caecos sanavit, claudos
ac leprosos et aliquot mortuos ad vitam revocasse narratur. Ut indigentes do­
lentesque adiuvaret multas suas distribuebat facultates, sed magis se ipsam
tradebat, singularem ostendens spiritum caritatis, sacrificii atque humilita­
tis. Dei honor ei cordi fuit et Ecclesiae bonum, unaque cum marito munifice
Ordinem Fratrum Praedicatorum beneficiis affecit, conditis pro eis ecclesiis
adiunctisque conventibus locorum Jablonné et Turnov, ac pro modulo suo
motui spiritali a filiis Sancti Dominici excitato tamquam laica adhaesit.
Caelo maturam habitam Dominus eam ad se vocavit anno 1252. Magna
cum diligentia est in ecclesia dominicana Sancti Laurentii loci Jablonné se­
pulta eiusque tumulum multi petiverunt, ut potentem eius apud Deum deprecationem invocarent.
Saeculorum cursu Beata haec, Bohemiae decus, solida amplaque sanctita­
tis miraculorumque fama fuit insignis, et pluries eius corpus est recognitum
atque sepulcrum reiectum et exornatum. Anno 1602 est Sanctorum Patrono­
rum Bohemiae fastis adscripta et anno 1700 ineunte « Officium parvum » paraliturgicum in eius honorem vigebat. Alia signa peculiaris venerationis et
cultus, erga Zdislavam, tabulae pictae sunt eius vitae ac miraculorum, dona­
ria, lampades votivae, veteres miraculorum indices, monumenta et scripta.
Post aliquos inanes conatus, tandem annis 1898-1900 Episcopus Litomericen­
sis canonicam instruxit quaestionem, additis processibus rogatorialibus Pragensi, Brunensi et Vindobonensi, super casu excepto a Decretis Urbani VIII,
et die 28 mensis Augusti anno 1907 Summus Pontifex Pius X cultum confir­
mavit et probavit inde ab antiquissimis temporibus Servae Dei tributum.
108
Ada Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Exinde eius sanctitatis lumen maiore usque effulsit splendore in illius
patria et extra, multique praelati, artifices et scriptores eius laudes varie
celebraverunt. Singulare momentum habet epistula, quam Paulus VI die
15 mensis Aprilis scripsit anno 1971, septingentésimo quinquagesimo ver­
tente anno ab ortu Beatae. Tunc Romanus Pontifex praeter cetera haec
dixit: «Mater familiae fuit coniubialis fidelitatis exemplum culmenque do­
mesticae pietatis et morum disciplinae; filia Ecclesiae fuit doctrinis catholi­
cis et operibus evangelicis penitus consecrata; civis benefica fuit pro egeno­
rum subsidio advigilans sedulo; Dei amantissima fuit, cui soli foris domi
serviebat ». Deinceps multae ad Sedem Apostolicam pervenerunt epistulae
postulatoriae — inter quas Episcoporum Bohemiae et Moraviae, Cardinalis
Primatis Francisci Tomásek, Episcopi Litomericensis, Fratrum Praedicato­
rum Provinciae Bohemicae eorumque Magistri Generalis, Praesidis Cechoslovachiae —, quae omnes canonizationem petebant Beatae Zdislavae, ve­
rum uxoris ac matris christianae eam exemplar agnoscentes. Et, cum ad
hunc finem persequendum vigens ecclesiastica lex requirat in primis virtu­
tum heroice exercitarum probationem et insuper miraculum eius depreca­
tioni attributum, Causae Actores « Positionem super vita, virtutibus et cul­
tu » struxerunt, quae est Consultorum Historicorum iudicio permissa in
Sessione diei 27 mensis Aprilis anno 1993. Idibus Marths anni 1994, pro­
spero cum eventu, actus est Congressus Peculiaris Consultorum Theologo­
rum. Secuti mensis Iunii die 7 Patres Cardinales et Episcopi, in Sessionem
Ordinariam congregati, Causae Ponente Exc.mo Domino Paulino Limongi,
Archiepiscopo titulari Nicaeensi in Haemimonto, professi sunt Beatam Zdislavam heroum more virtutes christianas coluisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, man­
davit ut super heroicis Beatae virtutibus decretum conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die Cardinali infra­
scripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis Con­
gregationis ceterisque de more con vocandis, eisque astantibus, Beatissimus
Pater sollemniter declaravit: Constare de heroicitate virtutum Beatae Zdislavae de Lemberk, matrisfamilias, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. © S .
£8 Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lünen., a Secretis
Congregatio de Causis Sanctorum
109
III
NEAPOLITANA
Beatificationis Servae Dei Mariae Christinae ab Immaculata Conceptione (in
saec.: Adelaidis Brando) fundatricis Congregationis Victimarum Expiatricum a
Sacramentato Iesu (1856-1906)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Una atque individua Christi Domini in caelis gloriosi exsistentia non
multiplicatur, sed Sacramento praesens efficitur variis in terrarum orbis lo­
cis, Eucharisticum sacrificium peragitur. Eadem autem exsistentia, post
celebratum sacrificium, praesens manet in Sanctissimo Sacramento, quod,
in altaris tabernaculo, veluti vivum cor nostrorum templorum est. Quam
ob rem suavissimo sane officio tenemur honore afficiendi atque adorandi in
Hostia Sancta, quam oculi nostri intuentur, Verbum ipsum incarnatum,
quod iidem intueri non possunt, quodque tamen praesens coram nobis ef­
fectum est, quin tamen deseruerit caelos » (PAULUS VI, Sollemnis Professio
Fidei, 26: AAS LX [1968], 443).
Eucharistia, in qua ipsemet Christus continetur, offertur ac sumitur, et
in quo continuo vivit et crescit Ecclesia, vere culmen fuit et fons vitae spi­
ritalis atque apostolicae Mariae Christinae ab Immaculata Conceptione,
quae fervidam a pueritia coluit eucharisticam pietatem et deinceps, religio­
ne impulsa in Eucharistiam et animarum studio, novam condidit religio­
sam familiam ad Christi adorationem in Sacramento et iniuriarum expiationem, quibus Is afficitur, et ad christianam iuventutis educationem.
Serva Dei Neapoli orta est Calendis Maiis anno 1856 a piis divitibusque
coniugibus Ioanne Iosepho Brando et Maria Concepta Marrazzo, quae pau­
cos post dies a nativitate ipsius Servae Dei est mortua. Puera, indole orna­
ta miti ac docili, fructuosam in familia accepit solidamque educationem re­
ligiosam, ac mox signa ostendit clarae propensionis ad deprecationem et
continentiam.
Dei rebus illecta, mundi inania fugiebat, occultationi studebat, saepe
accedebat ad sacramentum Paenitentiae et cotidie ad Sanctam Communio­
nem. Redemptoris obsequens doctrinae (cf. Mt 5, 48), iterare solebat:
«Debeo sancta fieri; volo sancta fieri». Duodecim annos nata, ante Iesu
Infantis imagine, votum suscepit castitatis perpetuae. Cum animadvertit
se ad vitam consecratam vocari, statuit inter Sorores Sacramentinas Nea-
110
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
politanas ingredi, sed eam pater impedivit. Obtinuit autem ut a Clarissis
Monasterii Florentinarum tamquam candidata acciperetur. Sed ei non
commoda fuit valetudo et bis fuit illi ad familiam redeundum, ut se cura­
ret. Sanitate recuperata, potestas tandem ei facta est ingrediendi in Sacramentinarum monasterium. Anno 1876 vestem induit religiosam nomenque
cepit Sororem Mariam Christiñam ab Immaculata Conceptione. Sed ibi
quoque in morbum incidit; quam ob rem, via fuit ei relinquenda, quam
tanto cum fervore erat ingressa. Tunc intellexit tempus venisse Institutum
incipiendi, ad quod iamdiu se vocatam senserat. Hinc, dum anno 1878 mo­
rabatur apud Teresianas oppidi Torre del Greco, novae religiosae familiae
fundamenta iecit, quae appellatur hodie Congregatio Sororum Victimarum
Expiatricum a Sacramentato Iesu, quaeque, quamvis opum paupertate laboraret et repugnantiis necnon conditricis infirma valetudine, celeriter cre­
vit. Pluribus sedibus mutatis, Communitas, servi Dei Michaelis Angeli a
Marigliano et beati Ludovici a Casauria consilia secuta, domicilium Casauriae collocavit, non longe a Neapoli. Novum illud Institutum in non pau­
cas nec leves incurrit difficultates, sed multimodis est tutelam experta di­
vinae Providentiae et potuit se auxilio committere multorum benefactorum et ecclesiasticorum, inter quos sacerdos eminuit Dominicus Maglione.
Opus novis membris et domibus est auctum et ubique peculiarem ostendit
pietatem erga Eucharistiam atque impigram de puerorum ac puellarum
educatione curam. Anno 1897 Serva Dei vota temporanea nuncupavit; die
20 mensis Iulii anno 1903 Congregatio a Sancta Sede canonicam approba­
tionem obtinuit et postridie Calendas Novembres insequentes conditrix,
cum multis sodalibus, perpetuam professionem emisit.
Consecrationem suam cum generositate coluit, cum perseverantia et
spiritali gaudio, atque munere est iuncta antistitae generalis cum humilita­
te, prudentia et amabilitate, sororibus sodalibus continua praebens exem­
pla fidelitatis erga Deum et erga vocationem atque de Christi regni incre­
mento sollicitudinis.
Prompta ac generosa voluntate viam sanctitatis percurrit et, auxiliante
gratia, continuos fecit in Domini imitatione progressus, in oboedientia
Evangelio atque in christiana perfectione. Semper eius vita fide simplici,
solida et viva est illustrata, quam aluit verbi Dei auditione, fructuosa sa­
crorum participatione, assidua veritatum aeternarum meditatione ac fervi­
da deprecatione. Singularem religionem nutrivit in Sanctissimam Trinita­
tem, Iesum Infantem, Christi Passionem et Mortem atque Eucharistiam.
Magna pietate Missae celebrationi intererat, Corpore Domini vescebatur
cotidie ac in evidenti animi intentione altaris Sacramentum adorabat. Quo
Congregatio de Causis Sanctorum
111
spiritu et corpore tabernaculo propior esset, cellam incoluit, doliolum ap­
pellatam, ecclesiae annexam, quam Casauriae aedificandam curaverat. Te­
nera ac filiali dilectione est Sanctam Virginem prosecuta, cuius cultum et
in Instituto et extra diffudit. Cum fiducia ad angelorum et sanctorum pa­
trocinium confugiebat, praesertim angeli custodis, sancti Ioseph et sancti
Francisci Asisinatis. Liberum servavit cor ab inordinatis affectibus et mun­
di rerum amore; quod e contrario Dei caritate replevit, qui eius fuit amor
supremus et eius actuum finis ultimus. Dei voluntas vitae eius norma fuit;
quocirca eius leges observabat, vota religiosa et suae Congregationis Regu­
lam; quodlibet fugiebat peccati genus et quavis utebatur opportunitate ut
in virtutibus cresceret. Redemptoris cruci coniuncta et Providentiae confi­
sa, patienter et fortiter est dolores perpessa, morbos, paupertatem ac diffi­
cultates; deprecatione, sacrificiis atque paenitentiis peccata hominum expiabat et Divinum Sponsum consolari nitebatur. Semper sororibus sodali­
bus inservivit, quas materno animo diligebat et in spiritus viis ducebat sa­
pienter. Pauperes adiuvit, aegrotos, orphanos; pueros et mulieres catechi­
smo imbuit; incertis dedit consilia; maestos est consolata; contumelias
ignovit; pro purgatorii animis oravit. Mira reverentia, veneratione et obse­
quio superiores ecclesiasticos est prosecuta, quorum praecepta et consilia
prompte explevit et minime repugnans.
Serva Dei est vitam aeternam adepta, quam semper cupiverat et ad quam
diligentissime a iuventute se praeparaverat, die 20 mensis Ianuarii anno 1906.
Fama sanctitatis, qua in vita claruit, palam in sollemnibus exsequiis
patuit et subsequentibus annis manare non intermisit. Quam ob rem ar­
chiepiscopus Neapolitanus anno 1927 beatificationis et canonizationis Cau­
sam iniit per celebratum processum ordinarium informativum. Anno 1972
Sancta Sede decretum super Causae introductione promulgavit et deinde
instructus est apud curiam Neapolitanam processus apostolicus. De harum
canonicarum inquisitionum auctoritate et vi decretum a Congregatione de
Causis Sanctorum promulgatum est anno 1978. Positione super virtutibus
parata, disceptatum est an constaret de virtutibus in gradu heroico. Die 25
mensis Ianuarii anno 1994, prospero cum exitu, actus est Congressus Pecu­
liaris Consultorum Theologorum. Insequentis mensis Maii die 3, Patres
Cardinales et Episcopi, in Sessionem Ordinariam congregati, Causae Po­
nente Em.mo Cardinali Virgilio Noè, professi sunt Servam Dei Mariam
Christinam ab Immaculata Conceptione heroum in modum virtutes théolo­
gales, cardinales et his adnexas exercuisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
112
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, man­
davit ut super heroicis Servi Dei virtutibus decretum conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die Cardinalibus in­
frascripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis
Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissi­
mus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide,
Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico,
Servae Dei Mariae Christinae ab Immaculata Conceptione (in saec.: Adelaidis Brando), Fundatricis Congregationis Sororum Victimarum Expiatricum
a Sacramentato Iesu, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. © S .
& Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lünen., a Secretis
Congregatio pro Episcopis
113
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II,
per apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros
Praesules praefecit, videlicet:
die 19 Novembris 1994. — Cathedrali Ecclesiae Altamurensi-Gravinensi-Aquavivensi Exc.mum P. D. Augustinum Superbo, hactenus dioecesis
Suessanae Episcopum.
— Cathedrali Ecclesiae Suessanae R. P. Antonium Napoletano, Congre­
gationis Sanctissimi Redemptoris sodalem.
die 22 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Kalamazuensi, Exc.mum P.
D. Alfredum Ioannem Markiewicz, hactenus Episcopum titularem Afufeniensem et Auxiliarem dioecesis Petropolitanae in Insula Longa.
die 3 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Britoniensi R. D. Pau­
lum Cieslik, Seminarii maioris archidioecesis Sedinensis-Caminensis recto­
rem, quem deputa vit Auxiliarem Coslinensis-Colubreganae dioecesis.
die 3 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Castellomedianitanae
R. D. Stephanum Regmunt, Seminarii maioris dioecesis Legnicensis recto­
rem, quem deputavit Auxiliarem eiusdem dioecesis.
die 3 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Forontonianensi R. D.
Petrum Franciscum Pastore, e clero dioecesis Novariensis, Pontifìcii Consi­
lii de Communicationibus Socialibus a Secretis.
die 7 Decembris. — Brasiliapolitanae Ecclesiae Auxiliarem Exc.mum P.
D. Ioannem Evangelistam Martins Terra, S. I., Episcopum titularem Bagenum, hactenus Auxiliarem archidioecesis Olindensis et Recifensis.
die 7 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Balianensi R. D. Iose­
phum Gonzalez Alonso, e clero Civitatensi, quem deputavit Auxiliarem Ar­
chiepiscopi Teresiani.
114
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congregatio­
ne pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros
Pastores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Lit­
teras praefecit:
die 11 Novembris 1994. — Metropolitanae Ecclesiae Ugiungpandanganae Exc.mum P. D. Ioannem Liku Ada', hactenus Episcopum titularem
Amantianum et Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
— Metropolitanae Ecclesiae Regiopolitanae in Iamaica Exc.mum P. D-.
Edgertonem Rolandum Clarke, hactenus Episcopum Sinus Sereni.
— Metropolitanae Ecclesiae Bertuanae, noviter erectae, Exc.mum P. D.
Lambertum Ioannem van Hey gen, C.S.Sp., hactenus Episcopum eiusdem
sedis episcopalis.
— Cathedrali Ecclesiae Maruanae-Mokolensi, R. P. Philippum Alber­
tum Iosephum Stevens, e Parvulis Fratrum Evangelii, hactenus Admini­
stratorem dioecesanum eiusdem sedis episcopalis.
— Cathedrali Ecclesiae Lilongvensi Exc.mum P. D. Tharsicium Gervasium Ziyaye, hactenus Coadiutorem eiusdem sedis episcopalis.
— Cathedrali Ecclesiae Chuncheonensi R. D. Ioannem Chang Yk, pa­
roeciae Immaculati Cordis Mariae in oppido Seoul curionem.
— Cathedrali Ecclesiae de Sancto Petro Sula R. P. Angelum Garachana
Pérez, Provinciae Castiliae Congregationis Missionariorum Filiorum Imma­
culati Cordis B.M.V., praepositum.
— Exc.mum P. D. Gabrielem Simo, Episcopum titularem Sereddelitanum, hactenus Auxiliarem Dualaënsem, quem deputavit Auxiliarem Bafussamensem.
Congregatio pro Gentium Evangelizatione
115
NOMINATIONES
Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangelizatione
ad suum beneplacitum renuntiavit:
die 11 Novembris 1994. — Exc.mum P. D. Thaddaeum Ntihinyurwa,
Episcopum Cyanguguensem, Administratorem Apostolicum « sede vacante
et ad nutum Sanctae Sedis » archidioecesis Kigaliensis.
— Exc.mum P. D. Fridericum Rubwejanga, Episcopum Kibungensem,
Admmistratorem Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis »
dioecesis Byumbanae.
— Exc.mum P. D. Ioannem Baptistam Gahamanyi, Episcopum Butarensem, Administratorem Apostolicum « sede plena et ad nutum Sanctae
Sedis » dioecesis Ghikongoroënsis.
— R. D. Andream Sibomana, e clero Kabgayensi, Administratorem
Apostolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem dioecesis.
— R. P. Antonium Martínez, Missionariorum Africae sodalem, Admini­
stratorem Apostolicum « sede plena et ad nutum Sanctae Sedis » dioecesis
Ruhengeriensis.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
116
ACTA TRIBUNALIUM
VICARIATUS URBIS
TRIBUNAL REGIONALE LATII
ROMANA
Nullitatis Matrimonii (De Vido-Aweduto)
Citatio
edictalis
Cum ignoretur locus actualis commorationis domini Salvatoris Avvedu­
to, in causa de qua supra partis conventae, eundem citamus ad comparen­
dum coram huic Tribunali primae instantiae (Piazza S. Giovanni in Late­
rano, 6 - Roma) aut per se aut per procuratorem legitime constitutum in
diem 24 mensis Martii a. 1995, hora 11, pro concordatione sequentis dubii:
«AN CONSTET DE MATRIMONII NULLITATE, IN CASU».
Ordinarii locorum, parochi, fideles quicumque notitiam habentes actua­
lis commorationis praedicti domini Avveduto, curare debent ut ipse de hac
edictali citatione rite moneatur et eius domicilium huic Tribunali commu­
nicetur.
Romae, ex aedibus Tribunalis die 24 m. Novembris a. 1994.
Silvius Tornasi Iudex Instructor
Lugli Domenico Cancellarius
L. © S .
In Cancellaria Tribunalis, Prot. 10043¡94.
Diarium Romanae Curiae
117
DIARIUM ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza
Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali:
Lunedì, 1 9 Dicembre 1994, S.E. il Signor JULIO CESAR TURBAY AYALA, Ambasciatore di Colombia.
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza:
Giovedì, 1 Dicembre 1 9 9 4 , S.E. il Signor SHIMON PERES,
Ministro degli Affari Esteri di Israele.
Venerdì, 2 Dicembre 1994, S.E. il Signor ALGIRDAS BRAZAUSKAS, Presidente della Repubblica di Lituania.
Lunedì, 5 Dicembre 1 9 9 4 , Le LL.EE. i Signori FRANCISCO
EDUARDO TRUSSO, Ambasciatore di Argentina e SERGIO OSSA
PRETOT, Ambasciatore del Cile, nel decimo anniversario della
firma del Trattato di Pace e di Amicizia fra Argentina e Cile.
Sabato, 1 7 Dicembre 1994, S.E. il Signor MICHAL KOVÁC,
Presidente della Repubblica Slovacca.
Giovedì, 1 Dicembre 1994, il Santo Padre ha presieduto nel palazzo
Apostolico Vaticano, una riunione degli Em.mi Signori Cardinali Capi dei
Dicasteri della Curia Romana.
Giovedì, 15 Dicembre 1994, alla presenza del Santo Padre, si è riunita
nel Palazzo Apostolico Vaticano la Congregazione delle Cause dei Santi.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Biglietti della Segreteria di S t a t o il S a n t o P a d r e Giovanni P a o l o II ha n o minato:
21 n o v e m b r e 1994. L ' E m . m o Signor Cardinale E d w a r d Idris Cassidy; le L L . E E . i
monsignori Oscar R i z z a t o , Elemosiniere di S u a Santità; Michael Louis Fitzgerald, Segretario del P o n t i ficio Consiglio per il D i a l o g o Inter-Religioso; A l e x i u s
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
118
O b a d u Makozi, V e s c o v o di P o r t Harcourt; L a w r e n c e
P a t r i c k H e n r y , A r c i v e s c o v o di Cape T o w n ; K e l v i n
E d w a r d F e l i x , A r c i v e s c o v o di Castries; J o s e p h
T i - K a n g , A r c i v e s c o v o d i Taipeh; J a c q u e s D a v i d , V e s c o v o di La Rochelle; J o a n n e s Gerardus ter Schure,
V e s c o v o di s-Hertogenbosch; Oscar V. Cruz, Arcives c o v o d i L i n g a y e n - D a g u p a n ; Sotero P h a m o Thein
M y i n t , V e s c o v o di Loikaw; Giovanni Gremoli, V e s c o v o tit. di Massuccaba; il prof. Alfredo Celestino
T a y C o y o y ; i l B a r o n e Albrecht v o n Boeselager,
Grand'Ospedaliere del S o v r a n o Militare Ordine di
Malta; m o n s . J o s é V i c e n t e Eguiguren; m o n s . Giuseppe Pasini; P. F o u a d E l - H a g e ; il sig. J o s e f S c h m i t z Elsen; il sig. J o h n Phillips; la sig.ra A n a de Felipe.
Membri del Pontificio
Consiglio
«Cor
Unum»
«ad
quinquennium
».
21 n o v e m b r e 1994. Mons. D i a r m u i d Martin; P. J o s é Luis R e d r a d o Marchite, O.H.;
il prof. G u z m a n Carriquiry; m o n s . M o u n g e d E l - H a chem; P. J o s e p h J o b l i n , S.I., Consultori del Pontificio Consiglio « Cor Unum » « ad quinquennium ».
28
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
L ' E m . m o Signor Cardinale Pierre E y t , Membro della Congregazione per la Dottrina della Fede « ad quinquennium ».
Gli E m . m i Signori Cardinali N a s r a l l a h Pierre Sfeir, Miloslav
Vlk, W i l l i a m H e n r y Keeler, Carlo F u m o , Membri
della Congregazione per le Chiese Orientali « ad quinquennium ».
»
»
Gli
L ' E m . m o Signor Cardinale Jean-Claude Turcotte, Membro della Congregazione delle Cause dei Santi « ad quinquennium ».
Gli E m . m i Signori Cardinali Luigi P o g g i , V i n c e n z o F a g i o l o , Carlo F u m o , Gilberto A g u s t o n i , J a n P. S c h o t t e . Membri
della Congregazione per i Vescovi « ad quinquennium ».
Em.mi
»
»
Gli E m . m i Signori Cardinali Luigi P o g g i , V i n c e n z o Fagiolo,
Carlo F u m o . Membri del Consiglio di Cardinali e Vescovi della Sezione per i Rapporti con gli Stati della
Segreteria di Stato.
»
»
Signori Cardinali Adolfo A n t o n i o Suárez Ri vera,
J a i m e L u c a s Ortega y A l a m i n o , A u g u s t o V a r g a s Alzamora, J u a n S a n d o v a l Iñiguez, Consiglieri della
Pontificia
Commissione
per
l'America
Latina
« ad
quinquennium
».
L ' E m . m o Signor Cardinale J a n P. S c h o t t e , Membro della Pontificia Commissione per VAmerica Latina « ad quinquennium ».
Gli E m . m i Signori Cardinali J u l i u s R i y a d i D a r m a a t m a d j a ,
E m m a n u e l W a m a l a , V i n k o Puljic, A r m a n d G a é t a n
Razafindratandra, P a u l J o s e p h P h a m D i n h T u n g ,
Luigi P o g g i . Membri della Congregazione per l'Evangelizzazione dei Popoli « ad quinquennium ».
Diarium Romanae Curiae
119
28 n o v è m b r e 1994. Gli E m . m i Signori Cardinali Adolfo A n t o n i o Suárez R i v e r a ,
J a i m e L u c a s Ortega y A l a m i n o , A d a m J o s e p h Maida, Membri della Congregazione per il Clero « ad
quinquennium
».
»
»
»
Gli E m . m i Signori Cardinali A u g u s t o Vargas Alzamora, J u a n
S a n d o v a l Iñiguez, Membri della Congregazione per gli
Istituti di Vita Consacrata e le Società di Vita Apostolica « ad quinquennium ».
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Gli E m . m i Signori Cardinali Carlos Oviedo Cavada, Pierre E y t ,
R i c a r d o Maria Caries Gordó, Gilberto A g u s t o n i ,
Membri della Congregazione per l'Educazione Cattolica « ad quinquennium ».
»
L ' E m . m o Signor Cardinale V i n c e n z o Fagiolo, Membro del Supremo Tribunale della Segnatura Apostolica « ad quinquennium ».
L ' E m . m o Signor Cardinale A r m a n d G a é t a n Razafíndratandra,
Membro del Pontificio Consiglio per i Laici « ad quinquennium ».
Gli E m . m i Signori Cardinali T h o m a s J o s e p h Winning, W i l l i a m
H e n r y Keeler, Membri del Pontificio Consiglio per la
Promozione
dell'Unità
dei
Cristiani
« ad
quinquennium ».
Gli E m . m i Signori Cardinali P e t e r Seiichi Shirayanagi, T h o m a s
J o s e p h W i n n i n g , Membri del Comitato di Presidenza
del Pontifìcio Consiglio per la Famiglia « ad quinquennium ».
L ' E m . m o Signor Cardinale R i c a r d o María Caries Gordó, Membro del Pontificio Consiglio della Giustizia e della Pace « ad quinquennium ».
»
»
»
»
»
»
Gli E m . m i Signori Cardinali E m m a n u e l W a m a l a , P a u l J o s e p h
P h a m D i n h T u n g , Membri del Pontificio Consiglio
« Cor Unum » « ad quinquennium ».
»
»
»
»
»
»
L ' E m . m o Signor Cardinale A d a m J o s e p h Maida, Membro del
Pontificio Consiglio della Pastorale per i Migranti e
gli Itineranti « ad quinquennium ».
Gli E m . m i Signori Cardinali Nasrallah Pierre Sfeir, Gilberto
A g u s t o n i , Membri del Pontificio Consiglio per l'Interpretazione dei Testi Legislativi « ad quinquennium ».
»
»
»
Gli E m . m i Signori Cardinali P e t e r Seiichi Shirayanagi, J u l i u s
R i y a d i D a r m a a t m a d j a , V i n k o Puljic, Membri del
Pontificio Consiglio per il Dialogo Inter-Religioso « ad
quinquennium
».
»
»
»
L ' E m . m o Signor Cardinale Carlos Oviedo Cavada, Membro del
Pontificio Consiglio della Cultura « ad quinquennium ».
»
»
»
Gli E m . m i Signori Cardinali Miloslav Vlk, Jean-Claude Turcott e , Membri del Pontificio Consiglio delle Comunicazioni Sociali « ad quinquennium ».
»
»
»
P. R é a l T r e m b l a y , C.SS.R., Consultore della Congregazione per
la Dottrina della Fede « in aliud quinquennium ».
120
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
4 dicembre
19
»
»
»
»
)>
»
»
20
»
»
»
1994. Mons. Pierfranco P a s t o r e , V e s c o v o tit. e l e t t o di F o r o n t o n i a n a ,
Segretario del Pontificio Consiglio delle Comunicazioni
Sociali « in aliud quinquennium ».
»
S.E. m o n s . J u l i á n Herranz Casado, A r c i v e s c o v o tit. di Vertara,
Presidente del Pontificio
Consiglio per l'Interpretazione dei Testi Legislativi « ad quinquennium ».
»
S.E. m o n s . B r u n o B e r t a g n a , V e s c o v o tit. di D r i v a s t o , Segretario del Pontificio Consiglio per l'Interpretazione dei
Tèsti Legislativi « ad quinquennium ».
»
Mons. Victor Saxer, Presidente del Pontificio Comitato di Scienze Storiche «in aliud quinquennium ».
»
P. V i t t o r i n o Grossi, O.S.A., Segretario del Pontificio Comitato di
Scienze Storiche « in aliud quinquennium ».
»
S.E. m o n s . J o h n B u k o v s k y , A r c i v e s c o v o tit. di T a b a l t a , Rappresentante
della Santa Sede presso
la Federazione
Russa.
»
Mons. Sigwart N e u h a u s , Consultore della Congregazione delle
Cause dei Santi « ad quinquennium ».
NECROLOGIO
7
9
dicembre
»
13
16
»
»
17
19
»
»
24
26
»
»
»
»
1994. Mons. Giuseppe Martinoli, V e s c o v o e m . di L u g a n o (Svizzera).
»
Mons. E d w a r d Francis J o s e p h Schlotterback, V e s c o v o tit. di
Balanea.
»
Mons. J u v e n a l Roriz, A r c i v e s c o v o e m . di J u i z de F o r a (Brasile).
»
Mons. A l e x a n d r e K o u a s s i , V e s c o v o di B o n d o u k o u , (Costa
d'Avorio).
»
Mons. A l d o Garzia, V e s c o v o di Nardo - Gallipoli (Italia).
»
Mons. Gabriel B a t t a A r c i v e s c o v o e m . di Diarbekir dei Caldei
(Libano).
»
Mons. J a n e z J e n k o , V e s c o v o e m . di K o p e r (Slovenia).
»
Card. P i e t r o P a v a n , D i a c o n o di S. Francesco di P a o l a ai Monti.
»
Mons. André R o u s s e t , V e s c o v o e m . di P o n t o i s e (Francia).
An. et vol. LXXXVII
6 Februarii 1995
N. 2
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
COMMENTARIUM
OFFICIALE
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: Libreria Editrice Vaticana
ACTA IOANNIS PAULI PP. II
CONSTITUTIO APOSTOLICA
CHIQUITOSENSIS seu SANCTI IGNATII VELASCANI
Vicariatus Apostolicus Chiquitosensis ad dioecesis dignitatem elevatur.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Solet catholica usque Ecclesia sua aptare instituta, quo commodius fi­
deles pietatem explicent et religionem colant. Quandoquidem igitur Vica­
riatus Apostolicus Chiquitosensis felicem cursum est expertus ipseque cre­
vit atque quoniam Venerabilis Frater Fridericus Bonifatius Madersbacher
Gasteiger, Episcopus titulo Bellensis et Vicariatus quem supra diximus
Praesul, ceteris sacrorum Antistitibus sententiam rogatis, ab Apostolica
Sede flagitavit ut Vicariatus hic ad statum dioecesis attolleretur, praehabi­
to favorabili voto Venerabilis Fratris Ioannis Tonucci, Archiepiscopi titulo
Torcellani et in Bolivia Apostolici Nuntii, de consilio Congregationis pro
Gentium Evangelizatione et Congregationis pro Episcopis, Nos ex plenitu­
dine Apostolicae potestatis iubemus et statuimus, ut memoratus Vicariatus
Apostolicus ad gradum dioecesis evehatur, iisdem servatis finibus quibus
antea is terminabatur, cui posthac nomen Curiae erit Sancti Ignatii Velascani. Sedem deinde episcopalem novae dioecesis in urbe, quam San Igna­
cio de Velasco appellant, locamus atque templum ibidem situm idemque
Sancto Ignatio de Loyola dicatum, ad gradum Ecclesiae Cathedralis pro­
movendus, omnibus concessis iuribus et privilegiis congruentibus. Sancti
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
122
Ignatii Velascani Episcopus iisdem fruetur iuribus ceterisque rebus quibus
ceteri Praesules. Novam dioecesim suffraganeam facimus Ecclesiae Metro­
politanae Sanctae Crucis de Sierra eiusque Episcopum metropolitico iuri il­
lius Sedis Archiepiscopi pro tempore subicimus. Consultores dioecesani eli­
gantur, qui opem ipsi Episcopo ferant validam. Convenienti Praesulis su­
stentationi provideatur Curiae emolumentis, fidelium oblationibus et bonis
temporalibus quae ad Vicariatum Apostolicum Chiquitosensem pertinue­
runt. Quod ad Seminarii institutionem et cultum ad sacerdotium candida­
torum, praecepta iuris serventur, ob oculos habitis praescriptis Congrega­
tionis de Institutione Catholica. Iuvenes quidam ad studia perficienda
Romam mittantur, si fieri potest. Simul ac novae dioecesis Sancti Ignatii
Velascani constitutio ad effectum deducta erit, ipse clerus, qui antea ad
Vicariatum Apostolicum Chiquitosensem pertinebat, novae dioecesi post­
hac adscribetur. Quoad novae dioecesis regimen, bonorum administratio­
nem, Administratoris dioecesani sede vacante electionem, fidelium iura
aliaque id genus, quae sacri canones praescribunt adamussim serventur.
Ad haec omnia perficienda, Venerabilem Fratrem Ioannem Tonucci, quem
supra memoravimus, deputamus, necessarias et opportunas eidem tribuen­
tes facultates etiam subdelegandi quemlibet virum in ecclesiastica dignitate
constitutum, onere imposito ad Congregationem pro Episcopis authenti­
cum exemplar actus peractae exsecutionis sollicite remittendi, contrariis
rebus minime efficientibus quibuslibet.
Datum Romae, apud S. Petrum, die tertio mensis Novembris, anno
Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quarto, Pontificatus Nostri
septimo decimo.
ffi
ANGELUS
card.
SODANO
Secretarius Status
83 BERNARDINUS
card. GANTIN
Congr. pro Episcopis Praef.
Eugenius Sevi, Protonot. Apost.
Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost.
Loco ffi Plumbi
In Secret. Status tab., n. 360.728
Acta Ioannis Pauli Pp
II
123
LITTERAE APOSTOLICAE
I
In Cazakistania Nuntiatura Apostolica conditur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Partes Nostras supremi catholicae Ec­
clesiae Pastoris esse iudicamus cunctis fidelibus opportuna commodare
praesidia, et omnibus bonae voluntatis hominibus ubique terrarum officia
Nostra praestare, ut nationes variae spiritalem humanumque progressum
quam uberrimum adipiscantur. Nunc autem nominatim de Cazakistania
cogitamus, quandoquidem recto ex consilio inter huius Civitatis Guber­
nium Civile et Apostolicam Sedem publica officiorum vincula inita sunt.
Quapropter sententiam excipientes Congregationis pro Episcopis, quae in
Natione cuius supra mentio est facta Nuntiatura Apostolica ut conderetur
proposuit, Nostra de Apostolica auctoritate, in Cazakistania Nuntiaturam
Apostolicam constituimus atque tribuimus pariter iura, privilegia, honores
et praerogativas, quae iuris codex ad normam canonum 362-367 confert,
praeter pacta conventa cum Civili Gubernio, quod supra memoravimus.
Decernimus exinde ut Nuntiaturae sedes in urbe locetur, quae Alma Ata
populari sermone appellatur. Quae tandem hasce per Litteras Nostras sta­
tuimus firma prorsus sint nunc et in futurum tempus, suamque habeant
vim, contrariis rebus minime obstantibus quibuslibet.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvu
mensis Octobris, anno MCMXCII, Pontificatus Nostri quinto decimo.
ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco £8 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 357.488
124
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
II
In Republica Slovacha Nuntiatura Apostolica conditur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Ad firmiores reddendas necessitudinis
rationes nuper feliciter initas inter hanc Apostolicam Sedem et Rempubli­
cam Slovacham et ad aptius providendum catholicae Ecclesiae regimini at­
que spirituali bono Christifidelium illic degentium, Nobis peropportunum
videtur ibidem Apostolicam Nuntiaturam condere. Summa igitur Nostra
potestate harumque Litterarum virtute in Republica Slovacha Nuntiatu­
ram Apostolicam constituimus, quae sedem habebit in urbe Bratislavia,
factis omnibus iuribus, privilegiis et indultis, quae huiusmodi Legationum
propria sunt ad normam canonum 3 6 2 - 3 6 7 Codicis Iuris Canonici. Has Lit­
teras, in forma Brevis Maioris expeditas, nunc et in posterum ratas esse
volumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die i men­
sis Ianuarii, anno MCMXCIII, Pontificatus Nostri quinto decimo.
ANGELUS
card. SODANO
Secretarius Status
Loco 68 Sigilli
In Secret.. Status tab., n.. 357.489
III
Venerabili Dei Servae Elisabethae Canori Mora Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — « Deus Trinitas, Pater et Filius et Spi­
ritus Sanctus, veniunt ad nos, dum venimus ad eos: veniunt subveniendo,
veniunt illuminando, venimus intuendo; veniunt implendo, venimus capiendo; ut sit nobis eorum non extraña visio, sed interna; et nobis eorum
non transitoria mansio, sed aeterna » (S. AUGUSTINUS, In Iohannis Evangelium Tract., 76, 4).
Acta Ioannis Pauli Pp. II
125
Cum Tribus Divinis Personis penitus communicans, Venerabilis Dei
Serva Elisabetha Canori Mora crucis viam alacriter emensa est atque gra­
tiae itemque baptismi matrimoniique officiis fidelis per Evangelii oboedien­
tiam, tolerantiam, precationem et apostolatum, operam suam locavit in
luce Christi caritatis diffundenda pro familia, Ecclesia et societate.
Sponsa haec eximia et materfamilias, quam christianae vitae velut
exemplar ostendere volumus, Romae orta est die xxi mensis Novembris
anno MDCCLXXIV, Thoma Canori et Teresia Primoli parentibus, qui divitiis
quibusdam fruebantur et sincera fide. Scholam adiit Sororum S. Euphemiae, quae eam propter morum facilitatem, ingenii perspicacitatem, et in
religionem inclinationem, caram habuerunt. Nonnullos annos collegii So­
rorum Augustinianarum Cassiae, in Umbria, fuit discipula, ubi primo ad
sacram synaxim accessit et ipsa vehementi cum fervore precationi et pae­
nitentiae se dedidit, artam cum Christo Domino iniens necessitudinem. Va­
letudinis causa ei locus ille pacis relinquendus fuit et Romam redeundum.
Altioris ordinis consuetudinem vitae ingressa est, et pariter mundi vanita­
tis illecebras percipere incohavit, at boni viam et Dei oboedientiae non
amisit. Optima sibi proponens et divino auxilio fidens, die x mensis Ia­
nuarii anno MDCCXCVI iuveni romano advocato nupsit, Christophoro sci­
licet Mora, qui, post aliquot menses tranquille feliciter que transactos, in
pauperioris mulieris laqueos incidit, cuius blandimentis se permittens,
factus est amasius.
Hoc captus insano studio, ab uxore magis magisque se avocavit, quam
humiliavit et multifarie vexavit, suam artem neglexit, periculosas amicitias
iniit, rem familiarem dissipavit eamque ad extremam inopiam redegit. Eli­
sabetha mirabili patientia et dulcedine, omni vi contendit ut ad bonam
frugem compelleret atque precatione pariter ac sacrificiis mereri a Deo infi­
delis mariti conversionem conata est. Quanquam aliter suadebant pruden­
tes quidam, nunquam voluit a viro seiungi, quem usque ad mortem spera­
vit se conversuram, quemque usque adamavit, eidem inserviit et ignovit,
cum officia servare vellet, quae matrimonii sacramento susceperat, ob ocu­
los familiaris communitatis habitis beneficiis. Quattuor liberae ex Elisabethae in Christophorum amore exstiterunt veluti fructus, quarum duae mo­
do natae perierunt, at Maria Anna et Lucina, amanter educatae, eam solatae sunt, atque fuerunt sanctitatis matris testes.
Anno MDCCCi arcanus quidam morbus paene ad interitum eam perduxit.
Sanata est mirum in modum et inde Dei amore infiammata, totam se
Eiusdem servitio devovit atque perseveranter humiliterque ad christianas
virtutes adipiscendas penitus se dedidit. Eius anima assidua precatione su-
126
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
stentata et ferventi Iesu cruci affixi devotione aeque ac Eucharistiae et
Virginis Mariae, sublime avolare magis magisque incepit, ad divinorum
mysteriorum scilicet contemplationem et cum Domino coniunctionem, qui
mysticis donis eam complevit eamque in aerumnis, in paupertate et irrisionibus familiarium ludibriisque tolerandis, condicione familiae ipsa ferenda,
sustentavit. Ut sibi prospiceret filiabusque, ut aere alieno maritum levaret,
multa deponere debuit, gemmas amittere, supellectilem et ipsum lectum.
Sine pudore servilia opera factitavit atque perite et sacrificii spiritu subuculas compluribus civibus confidebat. His rebus paenitentias suique castigationes addebat, atque caritate compulsa, semet ipsam pro Christophori
conversione obtulit et Romae Ecclesiaeque bono, quae tunc in gravibus
difficultatibus versabatur. Tertio Ordini Sanctissimae Trinitatis nomem de­
dit et continenter vitam suam tanquam laudem Patri et Filio et Spiritui
Sancto effecit, atque simul evangelizationem caritatisque opera pro paupe­
ribus, aegrotis, maerentibus, peccatoribus, familiis, quae auxilio corporis
spiritusque indigebant, curavit. Eius domus tamquam aliquod domicilium
habita est, quo complures concurrebant, qui ipsius eximiis virtutibus pellecti et praestantibus donis, ad eam devertebantur, solamen, consilium et
precationes, petituri; ea vero, Dei gloriae occurrere studens et animarum
saluti, omnes amabiliter recipiebat cunctosque prudenter ad Christum se­
quendum concitabat. Meritis onusta et sanctitatis fama circumdata, vitam
adepta est quam semper avebat die v mensis Februarii anno MDCCCXXV,
atque in crypta in romani templi S. Caroli ad quattuor Fontes condita
est, quod viva petere consueverat. Post eius mortem, ut ipsa praedixerat,
maritus, gratia permotus, vitam immutavit et Tertium Ordinem SS. Trini­
tatis ingressus est, et deinde sacerdos factus est Ordinis Fratrum Minorum
Conventualium. Sanctitatis interea Dei Servae fama Romae circaque undi­
que proferebatur, ideo anno MDCCCLXIV beatificationis et canonizationis
Causa incohata est. His peractis a iure statutis rebus, Decessor Noster Pius
PP. XI, die xxvi mensis Februarii anno MCMXXVIII, declaravit heroum in
modum exercuisse Dei Servam virtutes théologales, cardinales iisque adne­
xas. Exinde Congregatio de Causis Sanctorum vestigavit felici cum exitu
sanationem quandam, quae mira dicebantur, quaeque Venerabilis Dei Ser­
vae intercessioni adscripta in Firmana archidioecesi accidit. Nobis coram
super miro decretum prodiit, die vi mensis Iulii anno MCMXCIII. Statuimus
igitur ut beatificationis ritus anno familiae volvente perageretur, anno sci­
licet MCMXCIV.
Hodie igitur hanc inter sacra ediximus formulam: Nos vota Fratrum
nostrorum Iosephi Kumuondala Mbimba, Archiepiscopi Mbandakani-
Acta Ioannis Pauli Pp. II
127
Bikoroensis, Camilli Cardinalis Ruini, Vicarii Nostri pro romana dioecesi,
et Caroli Mariae Cardinalis Martini, Archiepiscopi Mediolanensis, necnon
plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque christifidelium
explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto, Auctoritate No­
stra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei Isidorus Ba­
kanja, Elisabetha Canori Mora et Ioanna Beretta Molla Beatorum nomine
in posterum appellentur eorumque festum: Isidori Bakanja die duodecima
Augusti, Elisabethae Canori Mora die quarta Februarii et Ioannae Beretta
Molla die vicesima octava Aprilis in locis et modis iure statutis quotannis
celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Quod autem decrevimus volumus et nunc et in posterum tempus vim
habere, contrariis rebus quibusvis minime officientibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxiv
mensis Aprilis, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri sexto decimo.
Ê8 ANGELUS
card. SODANO
Secretarius Status
Loco 83 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 352.648
IV
Imago Beatae Mariae Virginis, quae pie servatur in ecclesia paroeciali B.M.V, a
Sancto Rosario et Sancti Stanislai, episcopi et martyris, loco Myszkòw-Mrzyglòd in archidioecesi Czestochoviensi, pretioso diademate redimiri sinitur
« nomine et auctoritate Summi Pontificis ».
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Imago illa Beatae Mariae Virginis
« Assumptae in Caelum Reginae Sancti Rosarii », quae exornat ecclesiam
paroecialem Beatae Mariae Virgini a Sancto Rosario et Sancto Stanislao,
episcopo et martyri, dicatam, loco Myszkòw-Mrzyglòd in archidioecesi Cze­
stochoviensi, ob artis genus et momentum historicum atque potissimum ob
religionis cultum praeclara est in tota ipsa archidioecesi.
Qua re permotus Venerabilis Frater Stanislaus Nowak, Archiepiscopus
Czestochoviensis, suum atque cleri et populi proferens votum Nos rogavit,
ut imaginem pretioso diademate Nostro nomine et auctoritate posset redi-
128
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
mire. De sententia igitur Congregationis de Cultu Divino et Disciplina
Sacramentorum, quam ratam habemus, Apostolica Nostra potestate pe­
tenti Praesuli partes committimus ut imagini Beatae Mariae Virginis
« Assumptae in Caelum-Reginae Sancti Rosarii » pie custoditae in super
dicta ecclesia paroeciali, Nostro nomine et auctoritate pretiosam imponat
coronam, iuxta probatum liturgicum ritum. Contrariis quibusvis nihil ob­
stantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxiv
mensis Octobris, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri decimo septimo.
6B ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco EB Sigilli
In Secret, Status tab., n. 357.803
V
Beata Maria Virgo Claromontana Patrona renuntiatur Provinciae ecclesiasticae
Czestochoviensis.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Totius Polonicae terrae Christifideles
Beatam Mariam Virginem Czestochoviensem per annorum decursum clara
veneratione prosequuntur, clerus autem ac populus Provinciae ecclesiasti­
cae Czestochoviensis in qua celeberrimum exstat sanctuarium, peculiari ho­
nore Eam colunt, caelestium gratiarum copiam precantes sibi suisque.
Hac animarum utilitate permotus, Venerabilis Frater Stanislaus No­
wak, Archiepiscopus Czestochoviensis, communia vota cleri Christifideliumque excipiens, petiit ut Beata Maria Virgo Czestochoviensis Patrona istius
Ecclesiae metropolitanae confirmaretur.
Quibus precibus libenti animo obsecundantes, Nos, e Congregationis de
Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum sententia, Apostolica Nostra
potestate, harum Litterarum vi perpetuum in modum Beatam Mariam
Virginem Czestochoviensem Patronam apud Deum totius Provinciae Eccle­
siasticae Czestochoviensis renuntiamus, omnibus factis iuribus ac liturgicis
concessionibus, quae in Normis de Patronis constituendis nec non in In­
structione « de Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum
Acta Ioannis Pauli Pp. II
129
Propriis recognoscendis », n. 30, indicantur. Contrariis quibuslibet rebus
non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxv
mensis Octobris, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri septimo decimo.
& ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco ©Sigilli
In Secret. Status tab., n. 357.802
CONVENTIONES
I
INTER APOSTOLICAM SEDEM ET FOEDERATAS CIVITATES
SAXONIAE-ANHALTINI, BRANDENBURGI ET
LIBERI STATUS SAXONIAE
De erectione dioecesis Magdeburgensis
Vertrag
zwischen dem Heiligen Stuhl und den Ländern Sachsen-Anhalt,
Brandenburg und Freistaat Sachsen über die Errichtung des Bistums
Magdeburg
Vom 13. April 1994
Zwischen dem Heiligen Stuhl
und
dem Land Sachsen-Anhalt
sowie
dem Land Brandenburg
und
dem Freistaat Sachsen
Fra la Santa Sede
e
il Land Sassonia-Anhalt
come anche
il Land Brandeburgo
e
lo Stato Libero di Sassonia,
wird unter Berücksichtigung des
in Geltung stehenden Konkordats
zwischen dem Heiligen Stuhl und
dem Deutschen Reich vom 20. Ju­
li 1933, soweit es die Länder bin­
det, und in Würdigung des Vertra-
considerando il vigente Concor­
dato fra la Santa Sede ed il Reich
Germanico del 20 luglio 1933, per
quanto esso vincola i Länder, e te­
nendo presente la Solenne Conven­
zione fra la Santa Sede e la Prus-
130
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ges des Freistaates Preußen mit
dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni
1929 der folgende Vertrag ge­
schlossen:
sia del 14 giugno 1929, viene con­
cluso il seguente Accordo:
Artikel 1
Articolo 1
(1) In Magdeburg wird ein Bi­
stum mit einem Bischöflichen
Stuhl und einem Kathedralkapitel
errichtet. Bischof und Kathedral­
kapitel erhalten bei St. Sebastian
in Magdeburg ihren Sitz.
(1) A Magdeburgo viene eretta
una Diocesi con una Sede Episco­
pale e un Capitolo Cattedrale. Il
Vescovo e il Capitolo Cattedrale
ricevono la loro sede in San Seba­
stiano a Magdeburgo.
(2) Bistum, Bischöflicher Stuhl
und Kathedralkapitel sind Körper­
schaften des öffentlichen Rechts.
Das Bistum Magdeburg ist Rechts­
nachfolger des Bischöflichen Amtes
Magdeburg.
(Schlußprotokoll)
(2) La Diocesi, la Sede Episco­
pale e il Capitolo Cattedrale sono
enti di diritto pubblico. La Diocesi
di Magdeburgo è successore legale
dell'Ufficio
dell'Amministratore
Apostolico di Magdeburgo.
(Protocollo Finale)
Artikel 2
Articolo 2
Das Gebiet des Bistums Magde­
burg, nach der derzeitigen pastoralen Organisation gegliedert in die
Dekanate Magdeburg, Bernburg,
Burg, Dessau, Egeln, Eisleben,
Halberstadt, Halle, NaumburgZeitz, Oschersleben, Stendal, Tor­
gau und Wittenberg, erstreckt sich
auf Teile der Länder SachsenAnhalt, Brandenburg und Frei­
staat Sachsen. Diese Gebiete wer­
den aus dem Erzbistum Paderborn
ausgegliedert. Die im Bereich des
Bistums Magdeburg gelegenen Ge­
bietskörperschaften ergeben sich
aus dem Schlußprotokoll.
(Schlußprotokoll)
Il territorio della Diocesi di
Magdeburgo, suddiviso, secondo
l'attuale organizzazione pastorale,
nei vicariati foranei di Magdebur­
go, Bernburg, Burg, Dessau,
Egeln, Eisleben, Halberstadt, Hal­
le, Naumburg-Zeitz, Oschersleben,
Stendal, Torgau e Wittenberg, si
estende su parti dei Länder Sasso­
nia-Anhalt, Brandeburgo e Stato
Libero di Sassonia. Questi territori
vengono distaccati dall'Arcidiocesi
di Paderborna. Gli enti territoriali,
siti nell'ambito della Diocesi di
Magdeburgo, si rilevano dal Proto­
collo Finale.
(Protocollo Finale)
Acta Ioannis Pauli Pp. H
131
Artikel 3
Articolo 3
Die Besetzung des Bischöflichen
Stuhles erfolgt entsprechend Arti­
kel 6 des Vertrages des Freistaates
Preußen mit dem Heiligen Stuhl
vom 14. Juni 1929.
(Schlußprotokoll)
La provvista della Sede Episco­
pale viene fatta in conformità al­
l'articolo 6 della Solenne Conven­
zione fra la Santa Sede e la Prus­
sia del 14 giugno 1929.
(Protocollo Finale)
Artikel 4
Articolo 4
(1) Das Kathedralkapitel wird
gebildet aus dem Dompropst, vier
residierenden und drei nichtresidierenden Domkapitularen.
(1) Il Capitolo Cattedrale è for­
mato dal Preposto, da quattro Ca­
nonici effettivi e da tre Canonici
onorari.
(2) Der Diözesanbischof ernennt
den Dompropst abwechselnd nach
Anhörung und auf Ansuchen des
Kathedralkapitels. Die Besetzung
der Kanonikate erfolgt entspre­
chend Artikel 8 Abs. 2 des Vertra­
ges des Freistaates Preußen mit
dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni
1929.
(Schlußprotokoll)
(2) Il Vescovo Diocesano nomi­
na il Preposto, alternativamente,
udito il Capitolo Cattedrale e ad
istanza del medesimo Capitolo. La
provvista dei canonicati viene fat­
ta in conformità all'articolo 8,
comma 2, della Solenne Conven­
zione fra la Santa Sede e la Prus­
sia del 14 giugno 1929.
(Protocollo Finale)
Artikel 5
Articolo 5
Das Bistum Magdeburg ist der
Kirchenprovinz Paderborn zuge­
ordnet.
La Diocesi di Magdeburgo è as­
segnata alla Provincia Ecclesiasti­
ca di Paderborna.
Artikel 6
Articolo 6
(1) Ein vom Bischof gemäß dem
kirchlichen Recht errichtetes Diözesanseminar (Hochschule im Sin-
(1) Un Seminario diocesano (Al­
ta Scuola nel senso del diritto ca­
nonico è Seminario Maggiore),
132
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
ne des Kirchenrechts und Priester­
seminar) zur wissenschaftlichen
Vorbildung der Geistlichen kann
die Eigenschaft einer staatlich an­
erkannten Hochschule erhalten.
eretto dal Vescovo a norma del di­
ritto canonico per la formazione
scientifica degli ecclesiastici, può
ricevere la prerogativa di un'Alta
Scuola riconosciuta dallo Stato.
(2) Diese Anerkennung richtet
sich nach dem Recht des Landes,
in dem die Ausbildungsstätte ihren
Sitz hat.
(2) Questo riconoscimento segue
le norme della legislazione del
Land, nel quale l'istituto di forma­
zione ha la propria sede.
Artikel 7
Articolo 7
Die Regelung der Staatsleistun­
gen an das Bistum Magdeburg
bleibt weiteren Verträgen zwischen
den jeweils beteiligten Ländern
Sachsen-Anhalt, Brandenburg und
Freistaat Sachsen und der Katho­
lischen Kirche vorbehalten.
La regolamentazione delle pre­
stazioni statali alla Diocesi di Mag­
deburgo resta riservata ad ulteriori
accordi tra i Länder, rispettiva­
mente interessati, di Sassonia-An­
halt, Brandeburgo e Stato Libero
di Sassonia e la Chiesa Cattolica.
Artikel 8
Articolo 8
Die Vertragschließenden werden
zwischen ihnen etwa entstehende
Meinungsverschiedenheiten
über
die Auslegung oder Anwendung ei­
ner Bestimmung dieses Vertrages
auf freundschaftliche Weise beile­
gen.
Le Parti contraenti comporran­
no in via amichevole le divergenze
d'opinione, che sorgessero even­
tualmente fra di Esse circa l'inter­
pretazione o circa l'applicazione di
qualche disposizione del presente
Accordo.
Artikel 9
Articolo 9
(1) Dieser Vertrag einschließlich
des Schlußprotokolls, dessen deut­
scher und italienischer Text glei­
chermaßen verbindlich ist, bedarf
der Ratifizierung. Die Ratifika­
tionsurkunden sollen möglichst
bald in Bonn ausgetauscht werden.
(1) Il presente Accordo, incluso
il Protocollo Finale, i cui testi ita­
liano e tedesco fanno ugualmente
fede, necessita della ratifica. Gli
Strumenti di ratifica dovranno
essere scambiati a Bonn quanto
prima.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
133
(2) Der Vertrag einschließlich
des Schlußprotokolls, das Bestandteil des Vertrages ist, tritt am Tage nach dem Austausch der Ratifikationsurkunden in Kraft.
(2) L'Accordo, incluso il Protocollo Finale che è parte costitutiva
dell'Accordo medesimo, entra in
vigore il giorno successivo allo
scambio degli Strumenti di ratifica.
Geschehen in vierfacher Urschrift
Fatto in quadruplice originale.
Magdeburg, am 13. April 1994
Magdeburgo, 13 aprile 1994
Für den Heiligen Stuhl
Dr. Lajos Kada
Dr. Lajos Kada
Apostolischer Nuntius in Deutschland
Für das Land Sachsen-Anhalt
Christoph Bergner
Der Ministerpräsident
des Landes Sachsen-Anhalt
Für das Land Brandenburg
Frank E. Portz
Der Ministerpräsident
vertreten durch den Staatssekretär
im Ministerium für Wissenschaft, Forschung und Kultur
Frank E. Portz
Für den Freistaat Sachsen
Steffen Heitmann
Der Ministerpräsident
vertreten durch den Staatsminister der Justiz
Steffen Heitmann
Schlußprotokoll
Protocollo Finale
Die Vertragschließenden streben
den Abschluß von Verträgen zwischen der Katholischen Kirche
und den einzelnen Ländern an, um
noch offene Grundfragen ihres
Verhältnisses partnerschaftlich zu
regeln.
Le Parti contraenti si adopereranno per la stipulazione di accordi tra la Chiesa Cattolica e i singoli
Länder al fine di regolamentare, in
uno spirito di mutua cooperazione,
questioni fondamentali, ancora
aperte, inerenti alle loro relazioni.
134
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Zu Artikel 1 Absatz 2
In relazione all'Articolo 1,
comma 2
Das Bistum Magdeburg über­
nimmt innerhalb seiner Grenzen
als Rechtsnachfolger alle Einrich­
tungen des Erzbistums Paderborn
einschließlich des Erzbischöflichen
Kommissariats Magdeburg.
La Diocesi di Magdeburgo pren­
de sopra di sé, come successore le­
gale entro i propri confini, tutte le
istituzioni dell'Arcidiocesi di Paderborna, incluso il Commissariato
Arcivescovile di Magdeburgo.
Zu Artikel 2 Satz 3
In relazione all'Articolo 2,
terzo periodo
Im Bistum Magdeburg sind ge­
legen
Nella Diocesi di Magdeburgo so­
no siti:
a) die Gebietskörperschaften des
Landes Sachsen-Anhalt, jedoch
mit Ausnahme der Stadt Havel­
berg, der Gemeinden Nitzow, Jederitz und Vehlgast-Kümmernitz
sowie der Gemeindeteile Boßdorf
und Assau der Gemeinde Boßdorf;
a) gli enti territoriali del Land
Sassonia-Anhalt, ad eccezione però
della città di Havelberg, dei comu­
ni di Nitzow, Jederitz e VehlgastKümmernitz, come anche delle
frazioni di Boßdorf ed Assau del
comune di Boßdorf;
b) im Land Brandenburg
- die Gemeinden Ahlsdorf, Al­
tenau, Arnsnesta, Bad Liebenwerda, Bahnsdorf, Beiersdorf, Berns­
dorf, Beutersitz, Beyern, Bönitz,
Borken, Brandis, Brottewitz, Bu­
ckau, Döllingen, Domsdorf, Drasdo, Dubro, Elsterwerda, Falken­
berg/Elster, Fermerswalde, Fich­
tenberg, Frankenhain, Freileben,
Friedersdorf, Görden, Gräfendorf,
Grassau, Groden, Großrössen, Großthiemig, Haida, Herzberg/Elster,
Hillmersdorf, Hirschfeld, Hohenbucko, Hohenleipisch, Jagsal, Jeßnigk, Kahla, Kauxdorf, Köppels­
dorf, Kölsa, Körba, Kolochau, Koß-
b) nel Land Brandeburgo
- i comuni di Ahlsdorf, Altenau,
Arnsnesta, Bad Liebenweida, Bahns­
dorf, Beiersdorf, Bernsdorf, Beu­
tersitz, Beyern, Bönitz, Borken,
Brandis, Brottewitz, Buckau, Döl­
lingen, Domsdorf, Drasdo, Dubro,
Elsterwerda,
Falkenberg/Elster,
Fermerswalde, Fichtenberg, Fran­
kenhain, Freileben, Friedersdorf,
Görden, Gräfendorf, Grassau, Gro­
den, Großrössen, Großthiemig, Hai­
da, Herzberg/Elster, Hillmersdorf,
Hirschfeld, Hohenbucko, Hohenlei­
pisch, Jagsal, Jeßnigk, Kahla,
Kauxdorf, Knippelsdorf, Kölsa,
Körba, Kolochau, Koßdorf, Langen-
Ada Ioannis Pauli Pp. II
dorf, Langennaundorf, Lebusa,
Löhsten, Mahdel, Malitschkendorf,
Martinskirchen, Marxdorf, Merz­
dorf, Mühlberg/Elbe, Naundorf,
ölsig, Osteroda, Plessa, Polzen,
Prestewitz, Prosen, Proßmarke,
Rahnisdorf, Rehfeld,
Reichen­
hain, Rothstein, Saathain, Saxdorf,
Schlieben, Schmerkendorf, Schöne­
walde Schraden, Stechau, Stolzen­
hain, Stolzenhain a. d. Röder,
Uebigau, Wahrenbrück, Wainsdorf,
Wehrhain, Werchau, Wiederau,
Wiepersdorf, Wildenau, Wildgrube,
Winkel, Züllsdorf
im Landkreis Elbe-Elster,
- die Gemeinden Böhne, Bützer,
Göttlin, Großwudicke, Grütz, Jerchel, Milow, Möthlitz, Nitzahn,
Steckelsdorf, Vieritz, Zollchow und
der Ortsteil Neue Schleuse der Ge­
meinde Rathenow
im Landkreis Havelland,
- die Gemeinden Großkmehlen,
Grünewald, Lauchhammer und
Ortrand
im Landkreis OberspreewaldLausitz,
- die Gemeinden Bensdorf, Boeke,
Buckau, Bücknitz, Dretzen, Feld­
heim, Glienecke, Görzke, Gräben,
Hohenlobbese, Köpernitz, Marzahna, Rogasen, Rottstock, Steinberg,
Viesen, Warchau, Wenzlow, Werbig,
Wollin, Wusterwitz, Ziesar und Zitz
im Landkreis Potsdam-Mittel­
mark,
- die Gemeinden Blönsdorf,
Danna,
Oehna,
Schönefeld,
135
naundorf, Lebusa, LÖhsten, Mahdel,
Malitschkendorf, Martinskirchen, Marx­
dorf, Merzdorf, Mühlberg/Elbe,
Naundorf, Ölsig, Osteroda, Plessa,
Polzen, Prestewitz, Prosen, Proß­
marke, Rahnisdorf, Rehfeld, Reichenain, Rothstein, Saathain, Sax­
dorf, Schlieben, Schmerkendorf,
Schönewalde Schraden, Stechau,
Stolzenhain, Stolzenhain a. d. Rö­
der, Uebigau, Wahrenbrück, Wains­
dorf, Wehrhain, Werchau, Wiederau,
Wiepersdorf, Wildenau, Wildgrube,
Winkel, Züllsdorf
nel circondario di Elbe-Elster,
- i comuni di Böhne, Bützer,
Göttlin, Großwudicke, Grütz, Jerchel, Milow, Möthlitz, Nitzahn,
Steckelsdorf, Vieritz, Zollchow e la
frazione di Neue Schleuse del co­
mune di Rathenow
nel circondario di Havelland,
- i comuni di Großkmehlen,
Grünewald, Lauchhammer e Or­
trand
nel circondario di Oberspreewald-Lausitz,
- i comuni di Bensdorf, Boecke,
Bukkau, Bücknitz, Dretzen, Feld­
heim, Glienecke, Görzke, Gräben,
Hohenlobbese, Köpernitz, Marzahna, Rogasen, Rottstock, Steinberg,
Viesen, Warchau, Wenzlow, Werbig,
Wollin, Wusterwitz, Ziesar e Zitz
nel circondario di Potsdam-Mit­
telmark,
- i comuni di Blönsdorf, Danna,
Oehna, Schönefeld, Seehausen,
136
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Seehausen, Wergzahna, Zeilendorf
und der Ortsteil Gölsdorf der Ge­
meinde Niedergörsdorf
im Landkreis Teltow-Fläming
und
- der Ortsteil Kirchmöser der
kreisfreien Stadt Brandenburg an
der Havel;
c) im Freistaat Sachsen
Wergzahna, Zellendorf
ne di Gölsdorf del
Niedergörsdorf,
nel circondario di
ming
- e la frazione di
della città-circondario
burgo sulla Havel;
e la frazio­
comune di
Teltow-Flä­
Kirchmöser
di Brande-
c) nello Stato Libero di Sassonia
- die Landkreise Delitzsch, Ei­
lenburg und Torgau,
- die Stadt Schkeuditz und die
Gemeinden Großlehna, Kitzen,
Kursdorf, Raepitz, Scheidens und
Schkorlopp
im Landkreis Leipzig,
- die Gemeinde Schirmenitz
im Landkreis Oschatz und
- die Gemeinde Paußnitz
im Landkreis Riesa.
- i circondari di Delitzsch, Ei­
lenburg e Torgau,
- la città di Schkeuditz e i co­
muni di Großlehna, Kitzen, Kurs­
dorf, Raepitz, Scheidens e Schkor­
lopp
nel circondario di Lipsia,
- il comune di Schirmenitz
nel circondario di Oschatz
- e il comune di Paußnitz
nel circondario di Riesa.
Diese Zuordnung erfolgt unter
Zugrundelegung der zum Zeit­
punkt der Vertragsunterzeichnung
bestehenden staatlichen Gliede­
rung der Gebietskörperschaften.
Questa assegnazione viene fatta
in base alla suddivisione statale
degli enti territoriali, esistente al
momento della firma dell'Accordo.
Zu Artikel 3
In relazione all'Articolo 3
Die Ernennung eines Koadjutors erfolgt entsprechend Artikel 7
des Vertrages des Freistaates
Preußen mit dem Heiligen Stuhl
vom 14. Juni 1929.
La nomina di un Coadiutore vie­
ne fatta in conformità all'articolo
7 della Solenne Convenzione fra la
Santa Sede e la Prussia del 14 giu­
gno 1929.
Die Länder Brandenburg und
Freistaat Sachsen wenden Artikel
16 des Konkordats zwischen dem
Heiligen Stuhl und dem Deutschen
Reich vom 20. Juli 1933 nicht an.
I Länder Brandeburgo e Stato
Libero di Sassonia non applicano
l'articolo 16 del Concordato fra la
Santa Sede ed il Reich Germanico
del 20 luglio 1933.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
137
Zu Artikel 3 und 4
In relazione agli Articoli 3 e 4
Die Länder Sachsen-Anhalt,
Brandenburg und Freistaat Sach­
sen erklären, daß Artikel 140 des
Grundgesetzes in Verbindung mit
Artikel 137 Abs. 3 Satz 2 der Ver­
fassung des Deutschen Reichs vom
11. August 1919 sowie die entspre­
chenden Bestimmungen der Ver­
fassungen der Länder unberührt
bleiben.
I Länder Sassonia-Anhalt, Brandeburgo e Stato Libero di Sassonia
dichiarano che l'articolo 140 della
Legge Fondamentale in collega­
mento con l'articolo 137 comma 3
periodo 2 della Costituzione del
Reich Germanico dell'11 agosto
1919 come pure le rispettive pre­
scrizioni delle Costituzioni dei
Länder rimangono intatte.
Magdeburg, am 13. April 1994
Für den Heiligen Stuhl
Magdeburgo, 13 aprile 1994
Dr. Lajos Kada
Dr. Lajos Kada
Apostolischer Nuntius in Deutschland
Für das Land Sachsen-Anhalt
Christoph Bergner
Der Ministerpräsident des
Landes Sachsen-Anhalt
Für das Land Brandenburg
Frank E. Portz
Der Ministerpräsident
vertreten durch den Staatssekretär
im Ministerium für Wissenschaft,
Forschung und Kultur
Frank E. Portz
Für den Freistaat Sachsen
Steffen Heitmann
Der Ministerpräsident
vertreten durch den
Staatsminister der Justiz
Steffen Heitmann
Instrumenta ratihabitionis Conventionis inter Apostolicam Sedem et Foederatas Civitates Saxoniae-Anhaltini, Brandenburgi et Liberi Status Saxoniae
constitutae, accepta et reddita mutuo fuerunt Bonnae in urbe die VII mensis
Iulii anno MCMXCIV. Quae quidem Conventio insequenti die ipsius mensis
Iulii vigere coepit ad normam eiusdem Pactionis.
10 - A A S
138
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
II
INTER APOSTOLICAM SEDEM ET FOEDERATAS CIVITATES
BRANDENBURG! ET LD3ERI STATUS SAXONIAE
De erectione dioecesis Gorlicensis
Vertrag
zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Land Brandenburg
sowie dem Freistaat Sachsen über die Errichtung des Bistums Görlitz
Vom 4. Mai 1994.
Zwischen dem Heiligen Stuhl
und
dem Land Brandenburg
sowie
dem Freistaat Sachsen
Fra la Santa Sede
e
il Land Brandeburgo
come anche
lo Stato Libero di Sassonia,
wird unter Berücksichtigung des
in Geltung stehenden Konkordats
zwischen dem Heiligen Stuhl und
dem Deutschen Reich vom 20.
Juli 1933, soweit es die Länder
bindet,
considerando il vigente Concor­
dato fra la Santa Sede ed il Reich
Germanico del 20 luglio 1933, per
quanto esso vincola i Länder,
und in Würdigung des Vertrages
des Freistaates Preußen mit dem
Heiligen Stuhl vom 14. Juni 1929
folgender Vertrag geschlossen:
e tenendo presente la Solenne
Convenzione fra la Santa Sede e la
Prussia del 14 giugno 1929, viene
concluso il seguente Accordo:
Artikel 1
Articolo 1
(1) Die Apostolische Administra­
tur Görlitz wird Bistum mit einem
Bischöflichen Stuhl und einem Ka­
thedralkapitel. Das bestehende
Kanonikerkapitel wird Kathedral­
kapitel. Bischof und Kathedralka­
pitel erhalten ihren Sitz bei der
Kathedrale St. Jakobus in Görlitz.
(1) L'Amministrazione Apostoli­
ca di Görlitz viene costituita in
Diocesi con una Sede Episcopale e
un Capitolo Cattedrale. L'attuale
Capitolo dei Canonici viene costi­
tuito in Capitolo Cattedrale. Il Ve­
scovo e il Capitolo Cattedrale rice­
vono la loro sede presso la catte­
drale di San Giacomo a Görlitz.
(2) Das Bistum Görlitz ist Rechts­
nachfolger der Apostolischen Admi-
(2) La Diocesi di Görlitz è suc­
cessore legale dell'Amministrazione
Acta Ioannis Pauli Pp. II
139
nistratur Görlitz. Bistum, Bischöf­
licher Stuhl und Kathedralkapitel
sind Körperschaften des öffentli­
chen Rechts.
Apostolica di Görlitz. La Diocesi,
la Sede Episcopale e il Capitolo
Cattedrale sono enti di diritto
pubblico.
Artikel 2
Articolo 2
(1) Das Gebiet des Bistums Gör­
litz, derzeit gegliedert in die Deka­
nate Cottbus, Finsterwalde-Lübben, Görlitz, Neuzelle und Senftenberg, erstreckt sich auf Teile
des Landes Brandenburg und des
Freistaates Sachsen.
(1) Il territorio della Diocesi di
Görlitz, attualmente suddiviso nei
vicariati foranei di Cottbus, Finsterwalde-Lübben, Görlitz, Neuzel­
le e Senftenberg, si estende su par­
ti del Land Brandeburgo e dello
Stato Libero di Sassonia.
(2) Die im Bereich des Bistums
Görlitz gelegenen Gebietskörper­
schaften des Landes Brandenburg
und des Freistaates Sachsen erge­
ben sich aus dem Schlußprotokoll.
(2) Gli enti territoriali del Land
Brandeburgo e dello Stato Libero
di Sassonia, siti nell'ambito della
Diocesi di Görlitz, si rilevano dal
Protocollo Finale.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 3
Articolo 3
Die Besetzung des Bischöflichen
Stuhles erfolgt entsprechend Arti­
kel 6 des Vertrages des Freistaates
Preußen mit dem Heiligen Stuhl
vom 14. Juni 1929.
La provvista della Sede Episco­
pale viene fatta in conformità al­
l'articolo 6 della Solenne Conven­
zione fra la Santa Sede e la Prus­
sia del 14 giugno 1929.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 4
Articolo 4
(1) Das Kathedralkapitel besteht
aus dem Dompropst und fünf re­
sidierenden Domkapitularen.
(1) Il Capitolo Cattedrale è co­
stituito dal Preposto e da cinque
Canonici effettivi.
(2) Der Diözesanbischof ernennt
den Dompropst abwechselnd nach
(2) Il Vescovo Diocesano nomi­
na il Preposto, alternativamente,
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
140
Anhörung und auf Ansuchen des
Kathedralkapitels. Die Besetzung
der Kanonikate erfolgt entspre­
chend Artikel 8 Abs. 2 des Vertra­
ges des Freistaates Preußen mit
dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni
1929.
udito il Capitolo Cattedrale e ad
istanza del medesimo Capitolo. La
provvista dei canonicati viene fat­
ta in conformità all'articolo 8, ca­
poverso 2, della Solenne Conven­
zione fra la Santa Sede e la Prus­
sia del 14 giugno 1929.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 5
Articolo 5
Das Bistum Görlitz ist der Kir­
chenprovinz Berlin zugeordnet;
La Diocesi di Görlitz è assegna­
ta alla Provincia Ecclesiastica di
Berlino.
Artikel 6
Articolo 6
Die Regelung der Staatsleistun­
gen an das Bistum Görlitz bleibt
weiteren Verträgen zwischen den
jeweils beteiligten Ländern Bran­
denburg und Freistaat Sachsen
und der katholischen Kirche vor­
behalten.
La regolamentazione delle pre­
stazioni statali alla Diocesi di Gör­
litz resta riservata ad ulteriori ac­
cordi tra i Länder, rispettivamente
interessati, di Brandeburgo e Sta­
to Libero di Sassonia e la Chiesa
Cattolica.
Artikel 7
Articolo 7
Die Vertragsparteien werden
zwischen ihnen etwa entstehende
Meinungsverschiedenheiten
über
die Auslegung oder Anwendung
einer Bestimmung dieses Vertrages
auf freundschaftliche Weise bei­
legen.
Le Parti contraenti comporran­
no in via amichevole le divergenze
d'opinione, che sorgessero even­
tualmente fra di Esse circa l'inter­
pretazione o l'applicazione di qual­
che disposizione del presente Ac­
cordo.
Artikel 8
Articolo 8
(1) Dieser Vertrag einschließlich
des Schlußprotokolls, dessen deut-
(1) Il presente Accordo, incluso
il Protocollo Finale, i cui testi ita-
Acta Ioannis Pauli Pp. II
141
scher und italienischer Text glei­
chermaßen verbindlich ist, bedarf
der Ratifizierung. Die Ratifika­
tionsurkunden sollen möglichst
bald ausgetauscht werden.
liano e tedesco fanno ugualmente
fede, necessita della ratifica. Gli
Strumenti di ratifica dovranno es­
sere scambiati quanto prima.
(2) Der Vertrag einschließlich des
Schlußprotokolls, das Bestandteil
des Vertrages ist, tritt am Tage
nach dem Austausch der Ratifika­
tionsurkunden in Kraft.
(2) L'Accordo, incluso il Proto­
collo Finale che è parte costitutiva
dell'Accordo medesimo, entra in
vigore il giorno successivo allo
scambio degli Strumenti di ratifica.
Geschehen in dreifacher Ausfer­
tigung.
Fatto in triplice esemplare.
Görlitz, am 4. Mai 1994.
Görlitz, il 4 maggio 1994.
Für den Heiligen Stuhl
Dr. Lajos Kada
Dr. Lajos Kada
Apostolischer Nuntius in
Deutschland
Für das Land Brandenburg
Manfred Stolpe
Der Ministerpräsident
des Landes Brandenburg
Für den Freistaat Sachsen
Hans Joachim Meyer
Der Ministerpräsident
vertreten durch den Staatsminister
für Wissenschaft und Kunst
Professor Dr. Hans Joachim Meyer
Schlußprotokoll
Protocollo Finale
Die Vertragschließenden streben
den Abschluß von Verträgen zwi­
schen der katholischen Kirche und
den einzelnen Ländern an, um
noch offene Grundfragen ihres
Verhältnisses partnerschaftlich zu
regeln.
Le Parti contraenti si adopere­
ranno per la stipulazione di accor­
di tra la Chiesa Cattolica e i singo­
li Länder al fine di regolamentare,
in uno spirito di mutua coopera­
zione, questioni fondamentali, an­
cora aperte, inerenti alle loro rela­
zioni.
142
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Zu Artikel 2
In relazione all'Articolo 2
Das Bistum Görlitz umfaßt vom
Land Brandenburg folgende Ge­
bietskörperschaften:
La Diocesi di Görlitz compren­
de, del Land Brandeburgo, gli enti
territoriali seguenti:
die kreisfreie Stadt Cottbus;
la città-circondario di Cottbus;
den Landkreis Spree-Neiße;
il circondario di Spree-Neiße;
vom Landkreis Dahme-Spree­
wald die Stadt Lübben/Spreewald,
die Ämter Golßener Land, Heide­
blick, Lieberose, Luckau, Märki­
sche Heide, Oberspreewald, Straupitz, Unterspreewald sowie von
dem Amt Friedersdorf die Gemein­
den Friedersdorf, Blossin, Streganz
und Wolzig;
del circondario di Dahme-Spreewald, la città di Lübben/Spree­
wald, i raggruppamenti ammini­
strativi (propriamente Ämter) di
Golßener Land, Heideblick, Lieberose, Luckau, Märkische Heide,
Oberspreewald, Straupitz e Unter­
spreewald come anche, del rag­
gruppamento amministrativo di
Friedersdorf, i comuni di Frieders­
dorf, Blossin, Streganz e Wolzig;
vom Landkreis Elbe-Elster die
Stadt Finsterwalde, die Ämter Doberlug-Kirchhain, Elsterland, Klei­
ne Elster, Sonnewalde sowie die
zum Amt Plessa gehörende Ge­
meinde Staupitz;
del circondario di Elbe-Elster, la
città di Finsterwalde, i raggruppa­
menti amministrativi di DoberlugKirchhain, Elsterland, Kleine El­
ster e Sonnewalde, come anche il
comune di Staupitz appartenente
al raggruppamento amministrativo
di Plessa;
den Landkreis OberspreewaldLausitz ohne die Stadt Lauchham­
mer außer dem Ortsteil Kostebrau
und ohne die Stadt Ortrand und
die Gemeinde Großkmehlen;
il circondario di OberspreewaldLausitz, senza la città di Lauchhammer, eccetto la frazione di Ko­
stebrau, e senza la città di Ortrand
e il comune di Großkmehlen;
vom Landkreis Oder-Spree die
Städte Beeskow und Eisenhütten­
stadt, das Amt Brieskow-Finkenheerd ohne die Gemeinden Brieskow-Finkenheerd und Groß-Lindow, das Amt Friedland, vom
Amt Glienicke/Rietz-Neuendorf die
del circondario di Oder-Spree, le
città di Beeskow e Eisenhütten­
stadt; il raggruppamento ammini­
strativo di Brieskow-Finkenheerd
senza i comuni di Brieskow-Fin­
kenheerd e Groß-Lindow; il rag­
gruppamento amministrativo di
Ada Ioannis Pauli Pp. II
143
Gemeinden Ahrensdorf, Birkholz,
Buckow, Glienicke, Görzig, Groß
Rietz, Herzberg ohne die Ortsteile
Hartensdorf und Krachtsheide so­
wie den zu Neubrück (Spree) gehö­
renden Ortsteil Raßmannsdorf, das
Amt Neuzelle, das Amt Schlaubetal
ohne die Stadt Müllrose, vom Amt
Scharmützelsee die Gemeinden
Dahmsdorf, Wendisch-Rietz und
Reichenwalde ohne den Ortsteil
Neu-Reichenwalde sowie die Äm­
ter Storkow und Tauche-Trebatsch;
Friedland; del raggruppamento
amministrativo di Glienicke/RietzNeuendorf, così i comuni di Ah­
rensdorf, Birkholz, Buckow, Glie­
nicke, Görzig, Groß Rietz, Herzberg senza le frazioni di Hartens­
dorf e Krachtsheide, come la fra­
zione di Raßmannsdorf apparte­
nente a Neubrück (Spree); il rag­
gruppamento amministrativo di
Neuzelle; il raggruppamento am­
ministrativo di Schlaubetal senza
la città di Müllrose; del raggruppa­
mento amministrativo di Schar­
mützelsee, i comuni di Dahmsdorf,
Wendisch-Rietz e Reichenwalde
senza la frazione di Neu-Reichen­
walde, come anche i raggruppa­
menti amministrativi di Storkow e
di Tauche-Trebatsch;
vom Landkreis Teltow-Fläming
die Ämter Dahme (Mark), Baruth/
Mark, von dem Amt Niederer Flä­
ming die Gemeinden Herbersdorf,
Hohenseefeld, Ihlow, Meinsdorf,
Nonnendorf, Wiepersdorf, Walters­
dorf und von der Gemeinde Nuthe-Urstromtal der Ortsteil Lynow.
del circondario di Teltow-Flä­
ming, i raggruppamenti ammini­
strativi di Dahme (Mark) e Baruth/Mark; del raggruppamento
amministrativo di Niederer Flä­
ming, i comuni di Herbersdorf,
Hohenseefeld, Ihlow, Meinsdorf,
Nonnendorf, Wiepersdorf e Waltersdorf e la frazione di Lynow del
comune di Nuthe-Urstromtal.
Das Bistum Görlitz umfaßt vom
Freistaat Sachsen folgende Ge­
bietskörperschaften :
La Diocesi di Görlitz compren­
de, dello Stato Libero di Sassonia,
gli enti territoriali seguenti:
die kreisfreie Stadt Görlitz,
die Landkreise Hoyerswerda,
Niesky und Weißwasser
la città-circondario di Görlitz;
i circondari di Hoyerswerda,
Niesky e Weißwasser;
sowie
den Landkreis
Görlitz-
Land ohne die Stadt Ostritz und
come anche il circondario di
Görlitz-campagna, senza la città di
144
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
die Gemeinden Schönau-Berzdorf
auf dem Eigen und Sohland am
Rotstein.
Ostritz e senza i comuni di Schö­
nau-Berzdorf auf dem Eigen e
Sohland am Rotstein.
Diese Zuordnung erfolgt unter
Zugrundelegung der zum Zeit­
punkt der Vertragsunterzeichnung
bestehenden staatlichen Gliede­
rung der Gebietskörperschaften.
Questa assegnazione viene fatta
in base alla suddivisione statale
degli enti territoriali, esistente al
momento della firma dell'Accordo.
Zu Artikel 3
In relazione all'Articolo 3
Die Ernennung eines Koadjutors erfolgt entsprechend Artikel 7
des Vertrages des Freistaates
Preußen mit dem Heiligen Stuhl
vom 14. Juni 1929.
La nomina di un Coadiutore vie­
ne fatta in conformità all'articolo
7 della Solenne Convenzione fra la
Santa Sede e la Prussia del 14 giu­
gno 1929.
Die Länder Brandenburg und
Freistaat Sachsen wenden Artikel
16 des Konkordats zwischen dem
Deutschen Reich und dem Hei­
ligen Stuhl vom 20. Juli 1933
nicht an.
I Länder Brandeburgo e Stato
Libero di Sassonia non applicano
l'articolo 16 del Concordato fra la
Santa Sede ed il Reich Germanico
del 20 luglio 1933.
Zu Artikel 3 und 4
In relazione agli Articoli 3 e 4
Das Land Brandenburg und der
Freistaat Sachsen erklären, daß
Artikel 140 des Grundgesetzes in
Verbindung mit Artikel 137 Abs. 3
Satz 2 der Verfassung des Deut­
schen Reiches vom 11. August
1919 sowie die entsprechenden Be­
stimmungen der Verfassungen der
Länder unberührt bleiben.
Il Land Brandeburgo e lo Stato
Libero di Sassonia dichiarano che
l'articolo 140 della Legge Fonda­
mentale in collegamento con l'arti­
colo 137 comma 3 periodo 2 della
Costituzione del Reich Germanico
dell'11 agosto 1919 come pure le
rispettive prescrizioni delle Costi­
tuzioni dei Länder rimangono in­
tatte.
Görlitz, am 4. Mai 1994.
Görlitz, il 4 Maggio 1994.
Acta Ioannis Pauli Pp
II
145
Für den Heiligen Stuhl
Dr. Lajos Kada
Dr. Lajos Kada
Apostolischer Nuntius in
Deutschland
Für das Land Brandenburg
Manfred Stolpe
Der Ministerpräsident
des Landes Brandenburg
Für den Freistaat Sachsen
Hans Joachim Meyer
Der Ministerpräsident
vertreten durch den Staatsminister
für Wissenschaft und Kunst
Professor Dr. Hans Joachim Meyer
Instrumenta ratihabitionis Conventionis inter Apostolicam Sedem et Foederatas Civitates Brandenburgi et Liberi -Status Saxoniae constitutae, accepta
et reddita mutuo fuerunt Bonnae in urbe die VII mensis Iulii anno
MCMXCIV. Quae quidem Conventio insequenti die ipsius mensis Iulii vigere coepit ad normam eiusdem Pactionis.
III
INTER APOSTOLICAM SEDEM ET LIBERUM STATUM THURINGIAE
De erectione dioecesis Erfordiensis
Vertrag zwischen dem Heiligen Stuhl und dem Freistaat Thüringen
über die Errichtung des Bistums Erfurt
vom 14. Juni 1994
Vertrag
Accordo
zwischen dem Heiligen Stuhl und
dem Freistaat Thüringen über die
Errichtung des Bistums Erfurt
fra la Santa Sede e lo Stato Li­
bero di Turingia sull'erezione della
Diocesi di Erfurt
Zwischen dem Heiligen Stuhl
und
dem Freistaat Thüringen
Fra la Santa Sede
e
lo Stato Libero di Turingia
wird unter Berücksichtigung des
in Geltung stehenden Konkordats
considerando il vigente Concor­
dato fra la Santa Sede ed il Reich
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
146
zwischen dem Heiligen Stuhl und
dem Deutschen Reich vom 20. Ju­
li 1933, soweit es den Freistaat
bindet, und in Würdigung des
Vertrages des Freistaates Preußen
mit dem Heiligen Stuhl vom 14.
Juni 1929 der folgende Vertrag ge­
schlossen:
Germanico del 20 luglio 1933, per
quanto esso vincola lo Stato
Libero, e tenendo presente la So­
lenne Convenzione fra la Santa
Sede e la Prussia del 14 giugno
1929, viene concluso il seguente
Accordo:
Artikel 1
Articolo 1
(1) In Erfurt wird ein Bistum
mit einem Bischöflichen Stuhl und
einem Kathedralkapitel errichtet.
Bischof und Kathedralkapitel er­
halten bei der Propsteikirche Bea­
tae Mariae Virginis in Erfurt ihren
Sitz.
(1) A Erfurt viene eretta una
Diocesi con una Sede Episcopale e
un Capitolo Cattedrale. Il Vescovo
e il Capitolo Cattedrale ricevono la
loro sede presso la chiesa prepositurale Beatae Mariae Virginis a
Erfurt.
(2) Bistum, Bischöflicher Stuhl
und Kathedralkapitel sind Körper­
schaften des öffentlichen Rechts.
(2) La Diocesi, la Sede Episco­
pale e il Capitolo Cattedrale sono
enti di diritto pubblico.
Das Bistum Erfurt ist innerhalb
seiner Grenzen Rechtsnachfolger
des Bischöflichen Amtes ErfurtMeiningen.
La Diocesi di Erfurt è, entro i
propri confini, successore legale
dell'Ufficio
dell'Amministratore
Apostolico in Erfurt-Meiningen.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 2
Articolo 2
Das Gebiet des Bistums Erfurt
ist, nach der derzeitigen pastoralen
Organisation, gegliedert in die De­
kanate Arnstadt, Bischofferode,
Eisenach-Gotha, Erfurt, Ershau­
sen, Heilbad Heiligenstadt, Kirch­
gandern, Kirchworbis, Küllstedt,
Leinefelde, Lengenfeld unterm Ste­
in, Meiningen-Suhl (I und II), Nord­
hausen, Saalfeld und Weimar.
Il territorio della Diocesi di Er­
furt è suddiviso, secondo l'attuale
organizzazione pastorale, nei vica­
riati foranei di Arnstadt, Bischoffe­
rode, Eisenach-Gotha, Erfurt, Ers­
hausen, Heilbad Heiligenstadt,
Kirchgandern, Kirchworbis, Küll­
stedt, Leinefelde, Lengenfeld unterm
Stein, Meiningen-Suhl (I e II), Nord­
hausen, Saalfeld e Weimar.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
147
Diese Gebiete werden aus den
Bistümern Fulda und Würzburg
ausgegliedert. Die im Bereich des
Bistums Erfurt gelegenen kommu­
nalen Gebietskörperschaften erge­
ben sich aus dem Schlußprotokoll.
Questi territori vengono distac­
cati dalle Diocesi di Fulda e di
Würzburg. Gli enti territoriali co­
munali, siti nell'ambito della Dio­
cesi di Erfurt, si rilevano dal Pro­
tocollo Finale.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 3
Articolo 3
Die Besetzung des Bischöflichen
Stuhles erfolgt entsprechend Arti­
kel 6 des Vertrages des Freistaates
Preußen mit dem Heiligen Stuhl
vom 14. Juni 1929.
La provvista della Sede Episco­
pale viene fatta in conformità al­
l'articolo 6 della Solenne Conven­
zione fra la Santa Sede e la Prus­
sia del 14 giugno 1929.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 4
Articolo 4
(1) Das Kathedralkapitel wird
gebildet aus dem Propst, vier re­
sidierenden und drei nichtresidierenden Kapitularen.
(1) Il Capitolo Cattedrale è for­
mato dal Preposto, da quattro Ca­
nonici effettivi e da tre Canonici
onorari.
(2) Der Diözesanbischof ernennt
den Propst abwechselnd nach An­
hörung und auf Ansuchen des Kathedralkapitels.
(2) Il Vescovo Diocesano nomi­
na il Preposto, alternativamente,
udito il Capitolo Cattedrale e ad
istanza del medesimo Capitolo.
Die Besetzung der Kanonikate
erfolgt entsprechend Artikel 8 Ab­
satz 2 des Vertrages des Freistaa­
tes Preußen mit dem Heiligen
Stuhl vom 14. Juni 1929.
La provvista dei canonicati vie­
ne fatta in conformità all'articolo
8, comma 2, della Solenne Conven­
zione fra la Santa Sede e la Prus­
sia del 14 giugno 1929.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 5
Articolo 5
Das Bistum Erfurt ist der Kir­
chenprovinz Paderborn zugeord­
net.
La Diocesi di Erfurt è assegnata
alla Provincia Ecclesiastica di Paderborna.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
148
Artikel 6
Articolo 6
(1) Ein vom Bischof gemäß dem
kirchlichen Recht errichtetes Diözesanseminar (Hochschule im Sin­
ne des Kirchenrechts und Priester­
seminar) zur wissenschaftlichen
Vorbildung der Geistlichen kann
die Eigenschaft einer staatlich an­
erkannten Hochschule erhalten.
(1) Un Seminario diocesano (Al­
ta Scuola nel senso del diritto ca­
nonico e Seminario Maggiore),
eretto dal Vescovo a norma del di­
ritto canonico per la formazione
scientifica degli ecclesiastici, può
ricevere la prerogativa di un'Alta
Scuola riconosciuta dallo Stato.
(2) Diese Anerkennung richtet
sich nach dem Recht des Frei­
staats Thüringen.
(2) Questo riconoscimento segue
le norme della legislazione dello
Stato Libero di Turingia.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 7
Articolo 7
Die Regelung der Staatsleistun­
gen bleibt einer künftigen Verein­
barung zwischen dem Freistaat
Thüringen und der Katholischen
Kirche vorbehalten.
La regolamentazione delle pre­
stazioni statali resta riservata a
una futura intesa tra lo Stato Li­
bero di Turingia e la Chiesa Catto­
lica.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 8
Articolo 8
Die Vertragsparteien werden
zwischen ihnen etwa entstehende
Meinungsverschiedenheiten
über
die Auslegung oder Anwendung
einer Bestimmung dieses Vertrages
auf freundschaftliche Weise beile­
gen.
Le Parti contraenti comporran­
no in via amichevole le divergenze
d'opinione, che sorgessero even­
tualmente fra di Esse circa l'inter­
pretazione o circa l'applicazione di
qualche disposizione del presente
Accordo.
Artikel 9
Articolo 9
(1) Dieser Vertrag, einschließlich
des Schlußprotokolls, dessen deut-
(1) Il presente Accordo, incluso
il Protocollo Finale, i cui testi ita-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
149
scher und italienischer Text glei­
chermaßen verbindlich ist, bedarf
der Ratifikation.
liano e tedesco fanno ugualmente
fede, necessita della ratifica.
(2) Der Vertrag einschließlich
des Schlußprotokolls, das Bestand­
teil des Vertrages ist, tritt am Ta­
ge nach dem Austausch der Ratifi­
kationsurkunden in Kraft.
(2) L'Accordo, incluso il Proto­
collo Finale che è parte costitutiva
dell'Accordo medesimo, entra in
vigore il giorno successivo allo
scambio degli Strumenti di ratifica.
Geschehen in doppelter Urschrift.
Erfurt, am 14. Juni 1994.
Fatto in doppio originale.
Erfurt, il 14 giugno 1994.
Für den Heiligen Stuhl
Lajos Kada
Dr. Lajos Kada
Apostolischer Nuntius in Deutschland
Für den Freistaat Thüringen
Bernhard Vogel
Dr. Bernhard Vogel
Der Thüringer Ministerpräsident
Schlussprotokoll
Protocollo Finale
Zu Artikel 1 Absatz 2
In relazione all'Articolo 1, comma 2
Das Bistum Erfurt ist innerhalb
seiner Grenzen auch Rechtsnach­
folger aller Einrichtungen des Erz­
bistums Paderborn sowie der Bi­
stümer Fulda und Würzburg, ein­
schließlich des Bischöflichen Generalvikariats Erfurt und des Bi­
schöflichen Vikariats Meiningen.
La Diocesi di Erfurt è, entro i
propri confini, anche successore le­
gale di tutte le istituzioni dell'Arcidiocesi di Paderborna, come an­
che delle Diocesi di Fulda e di
Würzburg, inclusi il Vicariato Ge­
nerale Vescovile di Erfurt e il Vi­
cariato Vescovile di Meiningen.
Zu Artikel 2
in relazione all'Articolo 2
Im Bistum Erfurt sind gelegen:
Nella Diocesi di Erfurt sono siti:
a) die kreisfreien Städte Erfurt,
Jena, Suhl und Weimar, die Land­
a) le città-circondario di Erfurt,
Jena, Suhl e Weimar; i circondari
150
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
kreise Eichsfeld, Gotha, Hildburg­
hausen, Nordhausen, Sömmerda,
Sonneberg, Ilmkreis, der Kyffhäuserkreis und der Unstrut-Hainichkreis;
di Eichsfeld, Gotha, Hildburghau­
sen, Nordhausen, Sömmerda e Son­
neberg; i circondari di Ilm, Kyffhäuser e Unstrut-Hainich;
b) der Wartburgkreis mit Aus­
nahme der Gemeinden Andenhau­
sen, Bermbach, Dietlas, Borsch,
Bremen, Brunnhartshausen, Butt­
lar,
Dermbach, Diedorf/Rhön,
Dorndorf, Dönges, Empfertshausen, Fischbach/Rhön, Frauensee, Ge­
haus, Geismar, Gerstengrund, Gei­
sa, Kaltennordheim, Ketten, Kie­
selbach, Klings, Kranlucken, Mar­
tinroda, Merkers, Motzlar, Neid­
hartshausen, Oechsen, Otzbach,
Pferdsdorf/Rhön, Schleid, Spahl,
Stadtlengsfeld, Sünna, Unterbreiz­
bach, Urnshausen, Vacha, Völkers­
hausen, Weilar, Wenigentaft, Wie­
senthal, Wölferbütt, Zella und Zit­
ters;
b) il circondario di Wartburg, ad
eccezione dei comuni di Andenhausen, Bermbach, Dietlas, Borsch,
Bremen, Brunnhartshausen, Butt­
lar, Dermbach, Diedorf/Rhön, Dorn­
dorf,
Dönges,
Empfertshausen,
Fischbach/Rhön, Frauensee, Ge­
haus, Geismar, Gerstengrund, Gei­
sa, Kaltennordheim, Ketten, Kie­
selbach, Klings, Kranlucken, Mar­
tinroda, Merkers, Motzlar, Neid­
hartshausen, Oechsen, Otzbach,
Pferdsdorf/Rhön, Schleid, Spahl,
Stadtlengsfeld, Sünna, Unterbreiz­
bach, Urnshausen, Vacha, Völkers­
hausen, Weilar, Wenigentaft, Wie­
senthal, Wölferbütt, Zella e Zitters;
c) der Landkreis SchmalkaldenMeiningen mit Ausnahme der Ge­
meinden Aschenhausen, Birx, Er­
benhausen, Frankenheim/Rhön, Ger­
thausen, Kaltensundheim, Kalten­
westheim, Melpers, Oberweid und
Unterweid;
c) il circondario di Schmalkal­
den-Meiningen, ad eccezione dei
comuni di Aschenhausen> Birx,
Erbenhausen, Frankenheim/Rhön,
Gerthausen, Kaltensundheim, Kal­
tenwestheim, Melpers, Oberweid e
Unterweid;
d) der Landkreis Weimar-Land
mit Ausnahme der Gemeinden
Drößnitz und Blankenhain Ortsteil
Keßlar;
d) il circondario di WeimarLand, ad eccezione del comune di
Drößnitz e della frazione di Keßlar
del comune di Blankenhain;
e) im Holzlandkreis die Gemein­
den
Beulbar-Ilmsdorf,
Bucha,
Bürgel, Camburg, Dornburg/Saale,
Dorndorf-Steudnitz, Frauenprieß-
e) nel circondario di Holzland, i
comuni di Beulbar-Ilmsdorf, Bu­
cha, Bürgel, Camburg, Dornburg/
Saale, Dorndorf-Steudnitz, Frauen-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
151
nitz, Graitschen a.d. Höhe, Grait­
schen bei Bürgel, Golmsdorf, Groß­
löbichau, Hainichen, Jenalöbnitz,
Lehesten, Löberschütz, Merten­
dorf, Milda, Nausnitz, Neuengön­
na, Renthendorf, Rockau, Rothen­
stein, Poxdorf, Wetzdorf, Wich­
mar, Taupadel, Tautenburg, Thal­
bürgel, Thierschnek, Zimmern und
Zöthen;
prießnitz, Graitschen a.d. Höhe,
Graitschen bei Bürgel, Golmsdorf,
Großlöbichau, Hainichen, Jenalöb­
nitz, Lehesten, Löberschütz, Mer­
tendorf, Milda, Nausnitz, Neuen­
gönna, Renthendorf, Rockau, Ro­
thenstein, Poxdorf, Wetzdorf, Wich­
mar, Taupadel, Tautenburg, Thal­
bürgel, Thierschnek, Zimmern e
Zöthen;
f) der Saale-Orla-Kreis mit Aus­
nahme der Gemeinden: Altenge­
sees, Birkenhügel, Blankenberg,
Blankenstein, Blintendorf, Burgemnitz, Burgk, Crispendorf, Gei­
tersdorf, Dittersdorf, Dragensdorf,
Dobareuth, Ebersdorf/ Th., Elias­
brunn, Frössen, Gahma, Gefell,
Gerbersreuth, Gleima, Görlitz, Gör­
kwitz, Göschitz, Göttengrün, Grä­
fenwarth, Grochwitz, Grumbach,
Harra, Heinersdorf, Hirschberg,
Kirschkau, Künsdorf, Langenbuch,
Langenorla, Langgrün, Lohma,
Lössau, Oberböhmsdorf, Oßla, Plo­
then, Pottiga, Pörmitz, Mielesdorf,
Moorbad Lobenstein, Möschlitz,
Neundorf b. Lobenstein, Neundorf
b. Schleiz, Raila, Rauschengesees,
Remptendorf, Rothenacker, Rup­
persdorf,
Saalburg,
Schiibach,
Schlegel, Schleiz, Schöndorf, Seub­
tendorf, Sparnberg, Stelzen, Tan­
na, Tegau, Thierbach, Thimmendorf,
Titschendorf, Ullersreuth, Unterkoskau, Unterlemnitz, Volkmanns­
dorf, Wurzbach und Zollgrün;
f) il circondario di Saale-Orla,
ad eccezione dei comuni di Altengesees, Birkenhügel, Blankenberg,
Blankenstein, Blintendorf, Burgemnitz, Burgk, Crispendorf, Oettersdorf, Dittersdorf, Dragensdorf,
Dobareuth, Ebersdorf/Th., Elias­
brunn, Frössen, Gahma, Gefell,
Gerbersreuth, Gleima, Görlitz,
Görkwitz, Göschitz, Göttengrün,
Gräfenwarth, Grochwitz, Grum­
bach, Harra, Hemersdorf, Hirsch­
berg, Kirschkau, Künsdorf, Langen­
buch, Langenorla, Langgrün, Lohma,
Lössau,
Oberböhmsdorf,
Oßla,
Plothen, Pottiga, Pörmitz, Mieles­
dorf, Moorbad Lobenstein, Mö­
schlitz, Neundorf b. Lobenstein,
Neundorf b. Schleiz, Raila, Rau­
schengesees, Remptendorf, Rothe­
nacker, Ruppersdorf, Saalburg,
Schiibach, Schlegel, Schleiz, Schön­
dorf, Seubtendorf, Sparnberg, Stel­
zen, Tanna, Tegau, Thierbach, Thim­
mendorf, Titschendorf, Ullersreuth,
Unterkoskau, Unterlemnitz, Volk­
mannsdorf, Wurzbach e Zollgrün;
g) im Landkreis Greiz die Ge­
meinden: Auma, Berga/Elster, Boc-
g) nel circondario di Greiz, i
comuni di Auma, Berga/Elster,
152
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ka, Braunsdorf, Burkersdorf, Crim­
la, Clodra, Endschütz, Forstwol­
fersdorf, Friedmannsdorf, Frieß­
nitz, Großebersdorf, Großkundorf,
Hohenölsen, Hundhaupten, Köfeln,
Lederhose, Lindenkreuz, Lunzig,
Merkendorf, Mosen, Muntscha,
Münchenbernsdorf, Niederpöllnitz,
Neumühle/Elster, Neundorf, Rohna,
Schömberg, Schwarzbach, Silber­
feld, Staitz, Steinsdorf, Teichwitz,
Waltersdorf b. Berga/Elster, Wei­
da, Wenigenauma, Wiebelsdorf,
Wolfersdorf, Wünschendorf, Zadels­
dorf und Zedlitz;
Bocka, Braunsdorf, Burkersdorf,
Crimla, Clodra, Endschütz, Forst­
wolfersdorf, Friedmannsdorf, Frieß­
nitz, Großebersdorf, Großkundorf,
Hohenölsen, Hundhaupten, Köfeln,
Lederhose, Lindenkreuz, Lunzig,
Merkendorf, Mosen, Muntscha,
Münchenbernsdorf, Niederpöllnitz,
Neumühle/Elster, Neundorf, Rohna,
Schömberg, Schwarzbach, Silber­
feld, Staitz, Steinsdorf, Teichwitz,
Waltersdorf b. Berga/ Elster, Wei­
da, Wenigenauma, Wiebelsdorf, Wol­
fersdorf, Wünschendorf, Zadelsdorf
e Zedlitz;
h) der Schwarza-Kreis mit Aus­
nahme der Gemeinden: Beutelsdorf,
Dorndorf, Engerda, Etzelbach, Hei­
lingen, Kleinkochberg, Kolkwitz,
Lothra, Mötzelbach, Neusitz, Niederkrossen, Rödelwitz, Rutters­
dorf, Schmieden, Uhlstädt, Weißen
und Zeutsch.
h) il circondario di Schwarza, ad
eccezione dei comuni di Beutels­
dorf, Dorndorf, Engerda, Etzel­
bach, Heilingen, Kleinkochberg,
Kolkwitz, Lothra, Mötzelbach, Neu­
sitz, Niederkrossen, Rödelwitz, Rut­
tersdorf, Schmieden, Uhlstädt, Wei­
ßen e Zeutsch.
Diese Zuordnung erfolgt unter
Zugrundelegung der zum 31. De­
zember 1993 bestehenden Gemein­
den und der im Thüringer Neuglie­
derungsgesetz vom 16. August
1993 bestimmten Landkreise und
kreisfreien Städte.
Questa assegnazione viene fatta
in base ai comuni, esistenti al 31
dicembre 1993, e ai circondari e
alle città-circondario, stabiliti nella
legge sulla nuova suddivisione del­
la Turingia del 16 agosto 1993.
Zu Artikel 3
In relazione all'Articolo 3
Die Ernennung eines Koadjutors erfolgt entsprechend Artikel 7
des Vertrages des Freistaates
La nomina di un Coadiutore vie­
ne fatta in conformità all'articolo
7 della Solenne Convenzione fra la
Acta Ioannis Pauli Pp. II
153
Preußen mit dem Heiligen Stuhl
vom 14. Juni 1929.
Santa Sede e la Prussia del 14 giu­
gno 1929.
Der Freistaat Thüringen wendet
Artikel 16 des Konkordats zwi­
schen dem Heiligen Stuhl und dem
Deutschen Reich vom 20. Juli
1933 nicht an.
Lo Stato Libero di Turingia non
applica l'articolo 16 del Concorda­
to fra la Santa Sede ed il Reich
Germanico del 20 luglio 1933.
Zu Artikel 3 und 4
In relazione agli Articoli 3 e 4
Der Freistaat Thüringen erklärt,
daß Artikel 140 des Grundgesetzes
in Verbindung mit dem Artikel
137 Abs. 3 Satz 2 der Verfassung
des Deutschen Reiches vom 11.
August 1919 sowie Artikel 40 der
Verfassung des Freistaates Thürin­
gen unberührt bleiben.
Lo Stato Libero di Turingia di­
chiara che l'articolo 140 della Leg­
ge Fondamentale unitamente al­
l'articolo 137, capoverso 3, secon­
do periodo, della Costituzione del
Reich Germanico dell'11 agosto
1919, come anche l'articolo 40 del­
la Costituzione dello Stato Libero
di Turingia, rimangono intatti.
Zu Artikel 6
In relazione all'Articolo 6
Dieses Seminar kann auch in
der Trägerschaft mehrerer Bistü­
mer stehen.
Questo Seminario può essere te­
nuto in gestione anche da più Dio­
cesi.
Am Regionalseminar Erfurt be­
steht zum Zeitpunkt des Vertrags­
abschlusses das PhilosophischTheologische Studium Erfurt, das
den Status einer staatlich aner­
kannten Hochschule erhalten hat.
Nel Seminario Regionale di Er­
furt esiste, al momento della sti­
pulazione dell'Accordo, lo Studio
Filosofico-Teologico di Erfurt, che
ha ricevuto lo status di un'Alta
Scuola riconosciuta dallo Stato.
Zu Artikel 7
In relazione all'Articolo 7
Die Vertragschließenden sind
sich darin einig, daß infolge der
Errichtung des Bistums Erfurt
neue Staatsleistungen nicht be­
gründet werden.
Le Parti contraenti convengono
che in seguito dell'erezione della
Diocesi di Erfurt non vengono
fondate nuove prestazioni statali.
Erfurt, am 14. Juni 1994.
Il - A A. S
Erfurt, il 14 giugno 1994.
154
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
Für den Heiligen Stuhl
Lajos Kada
Dr. Lajos Kada
Apostolischer Nuntius
in Deutschland
Für den Freistaat Thüringen
Bernhard Vogel
Dr. Bernhard Vogel
Der Thüringer Ministerpräsident
Instrumenta ratihabitionis Conventionis inter Apostolicam Sedem et Liberum Statum Thuringiae constitutae, accepta et reddita mutuo fuerunt Bonnae in
urbe die VII mensis Iulii anno MCMXCI V. Quae quidem Conventio insequenti die ipsius mensis Iulii vigere coepit ad normam eiusdem Pactionis.
IV
INTER APOSTOLICAM SEDEM ET
LIBERAM ET HANSEATICAM CIVITATEM HAMBURGI NECNON
FOEDERATAM CIVITATEM MEGALOBURGI-POMERANIAE ANTERIORIS
ATQUE FOEDERATAM CIVITATEM SLESVICIAE-HOLSATIAE
De erectione Archidioecesis et Ecclesiasticae Provinciae Hamburgensis
Vertrag
zwischen dem Heiligen Stul und der Freien und Hansestadt Hamburg,
dem Land Mecklenburg-Vorpommern und dem Land Schleswig-Holstein
über die Errichtung von Erzbistum und Kirchenprovinz Hamburg
vom 22. September 1994
In Würdigung des Bestrebens der
katholischen Kirche, die pastorale
Situation in den vertragschließen­
den Ländern zu verbessern und in
dem gemeinsamen Wunsch, die ver­
traglichen Beziehungen zwischen
Staat und Kirche im Geiste freiheit­
licher
Partnerschaft
fortzuent­
wickeln,
Tenendo presente l'aspirazione
della Chiesa Cattolica a migliorare
la situazione pastorale nei Länder
contraenti, e nel desiderio comune
di sviluppare i rapporti pattizi fra
Stato e Chiesa nello spirito di una
cooperazione secondo i principi di
libertà,
Acta Ioannis Pauli Pp. II
155
schliessen der Heilige Stuhl
und
die Freie und Hansestadt
Hamburg,
das Land MecklenburgVorpommern
und
das Land Schleswig-Holstein
la Santa Sede
e
la Città Libera e Anseatica
di Amburgo,
il Land Meclemburgo-Pomerania
Anteriore
e
il Land Schleswig-Holstein
unter Anerkennung der Fortgel­
tung des Konkordats zwischen dem
Heiligen Stuhl und dem Deutschen
Reich vom 20. Juli 1933 und unbe­
schadet einer Fortgeltung des Ver­
trages des Freistaates Preußen mit
dem Heiligen Stuhl vom 14. Juni
1929 folgenden
riconoscendo che continua ad es­
sere in vigore il Concordato fra la
Santa Sede ed il Reich Germanico
del 20 luglio 1933, e fermo restando
che continua ad essere in vigore la
Solenne Convenzione fra la Santa
Sede e la Prussia del 14 giugno
1929, concludono il seguente
Vertrag:
Accordo:
Artikel 1
Articolo 1
(1) In Hamburg wird ein Erzbi­
stum mit einem Erzbischöflichen
Stuhl und einem Metropolitankapitel errichtet.
(1) Ad Amburgo viene eretta
un'Arcidiocesi con una Sede Arcive­
scovile ed un Capitolo Metropolita­
no.
(2) Erzbischof und Metropolitankapitel nehmen ihren Sitz bei der
Kirche »Maria — Hilfe der Chri­
sten« in Hamburg.
(2) L'Arcivescovo e il Capitolo
Metropolitano stabiliranno la loro
sede presso la chiesa di « Maria,
Aiuto dei Cristiani » ad Amburgo.
(3) Erzbistum, Erzbischöflicher
Stuhl und Metropolitankapitel sind
Körperschaften des öffentlichen
Rechts.
(3) L'Arcidiocesi, la Sede Arcive­
scovile e il Capitolo Metropolitano
sono enti di diritto pubblico.
Artikel 2
Articolo 2
(1) Das Erzbistum Hamburg um­
faßt das Gebiet der Freien und
Hansestadt Hamburg, das Gebiet
des Bischöflichen Amtes Schwerin
(1) L'Arcidiocesi di Amburgo
comprende il territorio della Città
Libera e Anseatica di Amburgo, il
territorio dell'Ufficio dell'Ammini-
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
156
im Land Mecklenburg-Vorpom­
mern und das Gebiet des Landes
Schleswig-Holstein.
stratore Apostolico in Schwerin nel
Land Meclemburgo-Pomerania An­
teriore e il territorio del Land
Schleswig-Holstein.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
(2) Mit dem Inkrafttreten dieses
Vertrages und der kanonischen Er­
richtung des Erzbistums Hamburg
endet die Jurisdiktion der Bischöfe
von Osnabrück und Hildesheim so­
wie des Apostolischen Administra­
tors in Schwerin in den genannten
Gebieten.
(3) In bezug auf die genannten
Gebiete sind der Erzbischöfliche
Stuhl zu Hamburg und das Erzbi­
stum Hamburg Rechtsnachfolger
der Bischöflichen Stühle zu Osna­
brück und Hildesheim und der Bi­
stümer Osnabrück und Hildesheim
sowie des Bischöflichen Amtes
Schwerin, soweit dieser Vertrag
nichts anderes bestimmt.
(2) Con l'entrata in vigore del
presente Accordo e con l'erezione
canonica dell'Arcidiocesi di Ambur­
go termina la giurisdizione dei Ve­
scovi di Osnabrück e di Hildesheim,
come anche dell'Amministratore
Apostolico in Schwerin, nei predetti
territori.
(3) In riferimento ai predetti ter­
ritori, la Sede Arcivescovile di Am­
burgo e l'Arcidiocesi di Amburgo
sono successori legali delle Sedi
Episcopali di Osnabrück e di Hilde­
sheim e delle Diocesi di Osnabrück
e di Hildesheim, come anche del­
l'Ufficio dell'Amministratore Apo­
stolico in Schwerin, nella misura in
cui il presente Accordo non dispon­
ga altrimenti.
Artikel 3
Articolo 3
Es wird eine neue Kirchenpro­
vinz Hamburg gebildet. Ihr gehö­
ren das Erzbistum Hamburg sowie
die Bistümer Osnabrück und Hil­
desheim an. Das Bistum Osnabrück
wird aus der Kirchenprovinz Köln,
das Bistum Hildesheim aus der
Kirchenprovinz Paderborn ausge­
gliedert.
Viene costituita la nuova Provin­
cia Ecclesiastica di Amburgo. Ne
fanno parte l'Arcidiocesi di Ambur­
go come anche le Diocesi di Osna­
brück e di Hildesheim. La Diocesi di
Osnabrück viene dismembrata dalla
Provincia Ecclesiastica di Colonia,
la Diocesi di Hildesheim dalla Pro­
vincia Ecclesiastica di Paderborna.
Artikel 4
Articolo 4
(1) Das Metropolitankapitel wird
aus dem Dompropst und fünf re-
(1) Il Capitolo Metropolitano è
formato dal Preposto e da cinque
Ada Ioannis Pauli Pp
II
157
sidierenden Domkapitularen gebil­
det; ihm gehört ferner je ein nichtresidierendes Mitglied aus dem
hamburgischen, dem mecklenburgi­
schen und dem schleswig-holsteini­
schen Teil des Erzbistums an.
Canonici effettivi; ne fanno parte,
inoltre, un membro onorario da cia­
scuna delle porzioni dell'Arcidiocesi, corrispondenti ai territori di Am­
burgo, del Meclemburgo e dello
Schleswig-Holstein.
(2) Der Erzbischof bestellt den
Dompropst und die Domkapitulare
abwechselnd nach Anhörung und
mit Zustimmung des Metropolitankapitels. Die Abwechslung fin­
det beim Dompropst und den re­
sidierenden Domkapitularen einer­
seits und bei den nichtresidierenden
Domkapitularen andererseits ge­
sondert statt.
(2) L'Arcivescovo nomina il Pre­
posto e i Canonici, alternativamen­
te, udito il Capitolo Metropolitano e
con il consenso del medesimo Capi­
tolo. L'alternanza ha luogo separa­
tamente, da un lato, per il Preposto
e i Canonici effettivi e, dall'altro la­
to, per i Canonici onorari.
(3) Rechtzeitig vor der Bestel­
lung werden der Senat der Freien
und Hansestadt Hamburg und die
Landesregierungen von Mecklen­
burg-Vorpommern und SchleswigHolstein über die Person des betref­
fenden Geistlichen informiert.
(3) In tempo opportuno prima del­
la nomina, il Senato della Città Libe­
ra e Anseatica di Amburgo e i Gover­
ni dei Länder Meclemburgo-Pomerania Anteriore e Schleswig-Holstein
vengono informati della persona del­
l'ecclesiastico in questione.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 5
Articolo 5
Dem Erzbischof können Weihbi­
schöfe zur Seite gestellt werden, de­
nen auch regionale Zuständigkeiten
übertragen werden.
All'Arcivescovo possono essere
assegnati Vescovi Ausiliari, ai quali
vengano affidate anche competenze
regionali.
Artikel 6
Articolo 6
(1) Zur Neubesetzung des Erzbi­
schöflichen Stuhls reichen sowohl
das Metropolitankapitel als auch
die Diözesanerzbischöfe und -bischöfe der Kirchenprovinzen Ham­
burg, Köln und Paderborn, der Erz-
(1) Per la provvista della Sede
Arcivescovile, così il Capitolo Me­
tropolitano come anche gli Arcive­
scovi e Vescovi Diocesani delle Pro­
vince Ecclesiastiche di Amburgo,
Colonia e Paderborna, l'Arcivesco-
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
158
bischof von Berlin und der Bischof
von Görlitz dem Heiligen Stuhl Li­
sten von kanonisch geeigneten
Kandidaten ein. Unter Würdigung
dieser Listen benennt der Heilige
Stuhl dem Metropolitankapitel drei
Personen, aus denen es in freier, ge­
heimer Abstimmung den Erzbischof
zu wählen hat. Bei der Aufstellung
der Kandidatenliste und bei der
Wahl wirken die nichtresidierenden
Domkapitulare mit.
vo di Berlino e il Vescovo di Görlitz
presentano alla Santa Sede liste di
candidati canonicamente idonei.
Tenendo presenti queste liste, la
Santa Sede designa al Capitolo Me­
tropolitano tre persone, tra le quali
esso ha da eleggere per votazione li­
bera e segreta l'Arcivescovo. Alla
formazione della lista dei candidati
e all'elezione partecipano anche i
Canonici onorari.
(2) Das Metropolitankapitel in­
formiert rechtzeitig vor der Veröf­
fentlichung der Bestellung des Erzbischofs den Senat der Freien und
Hansestadt Hamburg und die Lan­
desregierungen von MecklenburgVorpommern und Schleswig-Hol­
stein über die Person des Gewähl­
ten.
(2) In tempo opportuno prima
della pubblicazione della nomina
dell'Arcivescovo, il Capitolo Metro­
politano informa il Senato della Cit­
tà Libera e Anseatica di Amburgo e
i Governi dei Länder Meclemburgo-Pomerania Anteriore e Schle­
swig-Holstein della persona del­
l'eletto.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
(3) Der Heilige Stuhl informiert
rechtzeitig vor der Veröffentli­
chung der Bestellung eines Koadjutors den Senat der Freien und
Hansestadt Hamburg und die Lan­
desregierungen von MecklenburgVorpommern und Schleswig-Hol­
stein über die Person des Ernann­
ten.
(3) In tempo opportuno prima
della pubblicazione della nomina di
un Coadiutore, la Santa Sede infor­
ma il Senato della Città Libera e
Anseatica di Amburgo e i Governi
dei Länder Meclemburgo-Pomerania Anteriore e Schleswig-Holstein
della persona dell'ecclesiastico che è
stato nominato.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 7
Articolo 7
Die Freie und Hansestadt Ham­
burg sowie die Länder Mecklen­
burg-Vorpommern und SchleswigHolstein verzichten auf die Ablei­
stung des im Artikel 16 des Konkor-
La Città Libera e Anseatica di
Amburgo come anche i Länder Meclemburgo-Pomerania Anteriore e
Schleswig-Holstein rinunciano alla
prestazione del giuramento di fedel-
Acta Ioannis Pauli Pp. II
159
dats zwischen dem Heiligen Stuhl
und dem Deutschen Reich vom 20.
Juli 1933 vorgesehenen Treueides.
tà, previsto nell'articolo 16 del Con­
cordato fra la Santa Sede ed il
Reich Germanico del 20 luglio 1933.
Artikel 8
Articolo 8
Ein vom Erzbischof gemäß dem
kirchlichen Recht errichtetes erzbi­
schöfliches Seminar (kirchliche
Hochschule und Priesterseminar)
zur wissenschaftlichen Vorbildung
der Geistlichen kann als Hochschu­
le staatlich anerkannt werden. Die­
se Anerkennung richtet sich nach
dem Recht des Landes, in dem die
Ausbildungsstätte ihren Sitz hat.
Un Seminario arcivescovile (Alta
Scuola ecclesiastica e Seminario
Maggiore), eretto dall'Arcivescovo
a norma del diritto canonico per la
formazione scientifica degli eccle­
siastici, può, in quanto Alta Scuola,
essere riconosciuto dallo Stato.
Questo riconoscimento segue le nor­
me della legislazione del Land, nel
quale l'istituto di formazione ha la
propria sede.
Artikel 9
Articolo 9
Staatsleistungen werden durch
diesen Vertrag nicht geregelt.
Prestazioni finanziarie dello Sta­
to non vengono regolamentate dal
presente Accordo.
Artikel 10
Articolo 10
(1) Der Erzbischof berücksichtigt
bei der organisatorischen Gliede­
rung des Erzbistums entsprechend
den Möglichkeiten des Kirchen­
rechts, daß das Erzbistum sich auf
das Gebiet dreier Länder erstreckt.
( 1 ) Per quanto riguarda la struttu­
ra organizzativa dell'Arcidiocesi,
l'Arcivescovo tiene conto, conforme­
mente alle possibilità del diritto ca­
nonico, del fatto che l'Arcidiocesi si
estende sul territorio di tre Länder.
(2) Der Erzbischöfliche Stuhl un­
terhält am Sitz der Landesregie­
rung von Mecklenburg-Vorpom­
mern und der Landesregierung von
Schleswig-Holstein je eine regionale
Behörde, deren Leitung einem
ständigen Beauftragten des Erzbischofs anvertraut ist. In Schwerin
ist er zugleich Beauftragter des
Erzbischofs von Berlin gegenüber
der Landesregierung.
(2) La Sede Arcivescovile mantie­
ne presso le sedi del Governo del
Land Meclemburgo-Pomerania An­
teriore e del Governo del Land
Schleswig-Holstein rispettivamente
un ufficio regionale, la cui direzione
è affidata ad un incaricato perma­
nente dell'Arcivescovo. A Schwerin
egli è, in pari tempo, incaricato del­
l'Arcivescovo di Berlino nei con­
fronti del Governo del Land.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
160
Artikel 11
Articolo 11
(1) Das Diözesanrecht von Osna­
brück und Hildesheim sowie das
Recht des Bischöflichen Amtes
Schwerin gelten auch mit Wirkung
für den staatlichen Rechtskreis bis
zu einer Neuordnung durch das
Erzbistum Hamburg fort. Die Be­
rechtigung, Diözesankirchensteuer
zu erheben, geht von den bisher
erhebungsberechtigten Körperscha­
ften auf das Erzbistum Hamburg
über.
(1) L'ordinamento diocesano di
Osnabrück e di Hildesheim, come
anche l'ordinamento dell'Ufficio
dell'Amministratore Apostolico in
Schwerin, perdurano in vigore, an­
che con effetto per il foro civile, fino
ad un riordinamento da parte dell'Arcidiocesi di Amburgo. L'auto­
rizzazione a percepire imposte ec­
clesiastiche diocesane passa dagli
enti, finora aventi diritto a tale per­
cezione, all'Arcidiocesi di Amburgo.
(2) Das Erzbistum Hamburg und
der Erzbischöfliche Stuhl zu Ham­
burg treten in die Dienst- und Ver­
sorgungsverhältnisse der Bistümer
Osnabrück und Hildesheim und der
Bischöflichen Stühle zu Osnabrück
und Hildesheim hinsichtlich der
Mitarbeiter ein, deren Dienstsitz im
Zeitpunkt der Errichtung des Erz­
bistums Hamburg in dessen Gebiet
liegt. Der Erzbischof regelt das Nä­
here.
(2) L'Arcidiocesi di Amburgo e la
Sede Arcivescovile di Amburgo su­
bentrano nei rapporti di servizio e di
assistenza e previdenza sociale delle
Diocesi di Osnabrück e di Hildesheim
e delle Sedi Episcopali di Osnabrück
e di Hildesheim per quanto riguarda
quei collaboratori, la cui sede di ser­
vizio al momento dell'erezione del­
l'Arcidiocesi di Amburgo si trova nel
territorio di questa. L'Arcivescovo
regola i particolari.
(Schlußprotokoll )
(Protocollo Finale)
Artikel 12
Articolo 12
Die zur Durchführung dieses
Vertrages im staatlichen Rechtskreis erforderlichen Maßnahmen
sind frei von Gebühren und sonsti­
gen Abgaben.
I provvedimenti, necessari per
l'attuazione del presente Accordo
nel forò civile, sono esenti da tasse e
da altri contributi.
(Schlußprotokoll)
(Protocollo Finale)
Artikel 13
Articolo 13
Die Vertragschließenden werden
eine etwa in Zukunft auftretende
Le Parti contraenti comporranno
in via amichevole le divergenze
Acta Ioannis Pauli Pp. II
161
Meinungsverschiedenheit über die
Auslegung oder Anwendung einer
Bestimmung dieses Vertrages und
des Schlußprotokolls, das einen we­
sentlichen Bestandteil dieses Ver­
trages bildet, auf freundschaftliche
Weise beilegen.
d'opinione, che sorgessero eventual­
mente in avvenire circa l'interpre­
tazione o l'applicazione di qualche
disposizione del presente Accordo e
del Protocollo Finale, che forma
una parte costitutiva sostanziale
del medesimo Accordo.
Artikel 14
Articolo 14
(1) Dieser Vertrag, dessen italieni­
scher und deutscher Text gleiche
Kraft haben, soll ratifiziert, und die
Ratifikationsurkunden sollen mög­
lichst bald ausgetauscht werden.
(1) Il presente Accordo, i cui testi
italiano e tedesco fanno ugualmente
fede, dovrà essere ratificato e gli
Strumenti di ratifica dovranno es­
sere scambiati quanto prima.
(2) Der Vertrag tritt mit dem
Austausch der Ratifikationsurkun­
den in Kraft.
(2) L'Accordo entra in vigore con
lo scambio degli Strumenti di ra­
tifica.
(3) Zu Urkund dessen haben die
Bevollmächtigten diesen Vertrag
unterzeichnet.
(3) In fede di che i Plenipotenzia­
ri hanno sottoscritto il presente Ac­
cordo.
Geschehen in vierfacher Urschrift.
Fatto in quadruplice originale.
Hamburg, am 22. September 1994.
Amburgo, 22 settembre 1994.
Für den Heiligen Stuhl
Lajos Kada
Dr. Lajos Kada
Apostolischer Nuntius in Deutschland
Für die Freie und Hansestadt Hamburg
Der Präsident des Senats
Henning Voscherau
Dr. Henning Voscherau Erster Bürgermeister
Für das Land Mecklenburg-Vorpommern
Steffie Schnoor
Der Ministerpräsident vertreten durch
die Kultusministerin Steffie Schnoor
Für das Land Schleswig-Holstein
Marianne Tidick
Die Ministerpräsidentin vertreten durch die Ministerin
für Wissenschaft, Forschung und Kultur Marianne Tidick
162
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Schlußprotokoll
Protocollo Finale
1. Zu Artikel 2 Absatz 1
1. In relazione all'Articolo 2,
comma 1
Änderungen der Diözesanzirkumskription bleiben vorbehalten.
Der Vertragsform bedarf es nicht
bei Grenz Verlegungen, die lediglich
im Interesse der örtlichen Seelsorge
geschehen.
I cambiamenti della circoscrizio­
ne diocesana restano riservati. Non
si richiede la forma pattizia per mu­
tamenti di confini, che sono attuati
unicamente nell'interesse della cura
d'anime locale.
2. Zu Artikel 4 Absatz 3
und zu Artikel 6 Absätze 2 und 3
2. In relazione all'Articolo 4,
comma 3, e all'Articolo 6,
commi 2 e 3
(1) Bis zur Veröffentlichung der
Ernennung wird über die Person
des Ernannten volle Vertraulich­
keit gewahrt.
(1) Fino alla pubblicazione della
nomina sarà mantenuto il più stret­
to segreto sulla persona dell'eccle­
siastico che è stato nominato.
(2) Die Information umfaßt
besondere Namen, Vornamen,
Ordensnamen, Geburtsdatum
-ort, derzeitigen Wohnsitz
Amtsstellung.
(2) L'informazione comprende in
special modo il cognome, il nome,
eventualmente il nome in religione,
la data e il luogo di nascita, il luogo
attuale di residenza e l'ufficio che
occupa.
ins­
ggf.
und
und
3. Übergangsregelung
zu Artikel 11
3. Regolamentazione transitoria
in relazione all'Articolo 11
Die Vertragschließenden sind
sich darin einig, daß das bisherige
Bischöfliche Amt Schwerin, der
Verband der römisch-katholischen
Kirchengemeinden in der Freien
und Hansestadt Hamburg (Bistum
Osnabrück) und der Verband der
römisch-katholischen
Kirchenge­
meinden in der Freien und Hanse­
stadt Hamburg (Bistum Hildes­
heim) als Rechtspersönlichkeiten
Le Parti contraenti convengono
che l'Ufficio, esistente fino a questo
momento, dell'Amministratore Apo­
stolico in Schwerin, l'Associazione
delle comunità parrocchiali roma­
no-cattoliche nella Città Libera e
Anseatica di Amburgo (Diocesi di
Osnabrück) e l'Associazione delle
comunità parrocchiali romano-cat­
toliche nella Città Libera e Anseati­
ca di Amburgo (Diocesi di Hilde-
Acta Ioannis Pauli Pp. II
163
für die Wahrnehmung von Rechten
und Pflichten aus Dienst- und Ver­
sorgungsverhältnissen, im Bereich
der Vermögensverwaltung und bei
der Trägerschaft von kirchlichen
Einrichtungen vorerst im Sinne ei­
ner Übergangsregelung bestehen
bleiben. Die Dienst- und Versor­
gungsverhältnisse der Mitarbeiter
und Mitarbeiterinnen der in Satz 1
genannten Institutionen richten
sich vorerst nach dem in dem jewei­
ligen Land geltenden Arbeits- und
Tarifrecht. Der Erzbischof regelt
das Nähere.
sheim) continuano a sussistere per
ora, nel senso di una regolamenta­
zione transitoria, come persone giu­
ridiche per la cura di diritti e di do­
veri, derivanti da rapporti di servi­
zio e di assistenza e previdenza so­
ciale, nell'ambito dell'amministra­
zione dei beni e nella gestione di isti­
tuzioni ecclesiastiche. I rapporti di
servizio e di assistenza e previdenza
sociale dei collaboratori e delle colla­
boratrici delle istituzioni, menziona­
te nel periodo primo, seguono per
ora le norme della legislazione del
lavoro e delle tariffe vigente nel ri­
spettivo Land. L'Arcivescovo regola
i particolari.
4. Übergangsregelung
zu Artikel 12
4. Regolamentazione transitoria
in relazione all'Articolo 12
Aus Anlaß der Errichtung des
Erzbistums kann der Erzbischof
von Hamburg innerhalb einer Frist
von fünf Jahren ab Inkrafttreten
des Vertrags durch Gesetz, das je­
weils im einzelnen den Umfang be­
zeichnet, Vermögen unter den
kirchlichen Körperschaften neu
ordnen.
Dem Erzbischof von Hamburg
ist auch nach Ablauf der Frist von
fünf Jahren die Möglichkeit eröff­
net, gegen Gebühren Veränderun­
gen im Vermögensbereich unter den
kirchlichen Körperschaften vorzu­
nehmen.
Contestualmente all'erezione dell'Arcidiocesi, l'Arcivescovo di Am­
burgo, entro un termine di cinque
anni dall'entrata in vigore del pre­
sente Accordo, può riordinare il pa­
trimonio fra gli enti ecclesiastici per
mezzo di una legge, che indichi di
volta in volta la portata nei parti­
colari.
Anche dopo che sia trascorso il
termine di cinque anni, è aperta al­
l'Arcivescovo di Amburgo la possi­
bilità di effettuare cambiamenti
nell'ambito patrimoniale fra gli enti
ecclesiastici dietro pagamento di
tasse.
Hamburg, am 22. September
1994.
Amburgo, 22 settembre 1994.
164
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Für den Heiligen Stuhl
Lajos Kada
Dr. Lajos Kada
Apostolischer Nuntius in Deutschland
Für die Freie und Hansestadt Hamburg
Der Präsident des Senats
Henning Voscherau
Dr. Henning Voscherau Erster Bürgermeister
Für das Land Mecklenburg-Vorpommern
Steffie Schnoor
Der Ministerpräsident vertreten durch
die Kultusministerin Steffie Schnoor
Für das Land Schleswig-Holstein
Marianne Tidick
Die Ministerpräsidentin vertreten durch die Ministerin
für Wissenschaft, Forschung und Kultur Marianne Tidick
Instrumenta ratihabitionis Conventionis inter Apostolicam Sedem et
Liberam et Hanseaticam Civitatem Hamburgi nec non Foederatam Civitatem
Megaloburgi-Pomeraniae Anterioris atque Foederatam Civitatem SlesviciaeHolsatiae constitutae, accepta et reddita mutuo fuerunt Bonnae in urbe die IV
mensis Novembris anno MCMXCI V; a quo ipso die Conventio vigere coepit ad
normam eiusdem Pactionis.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
165
HOMILIA
In foro S. Petri habita ob decretos Isidoro Bakania, Ioannae Beretta Molla, Elisabeth Canori Mora Beatorum caelitum honores.*
1. « Io sono il buon pastore. Il buon pastore offre la vita per le pecore »Udiamo queste parole ogni anno nella quarta domenica di Pasqua. In
esse Cristo parla di sé, della sua morte e della sua risurrezione: « Io offro la
mia vita, per poi riprenderla di nuovo. Nessuno me la toglie, ma la offro
da me stesso, poiché ho il potere di offrirla e il potere di riprenderla di
nuovo ». Il mistero pasquale di Cristo è opera d'immenso amore. Cristo
offre la vita sulla croce per amore dell'uomo e, pur morendo, rimane il
Signore della propria vita e della propria morte. Risorgendo il terzo giorno,
manifesta la vita che è nata dalla morte e dopo la risurrezione entra nel
Cenacolo per trasmettere agli Apostoli il potere di sconfìggere la morte e
di restituire la vita. Siamo così resi anche noi partecipi del suo Mistero
pasquale.
1
2
2. Oggi desideriamo venerare in modo particolare coloro che hanno
avuto parte alla morte di Cristo e alla sua risurrezione. Essi hanno offerto
la loro vita, quella stessa vita che è loro restituita da Cristo mediante la
sua risurrezione. L'odierna celebrazione avviene mentre è in pieno svolgi­
mento l'Assemblea Speciale per l'Africa del Sinodo dei Vescovi. Pertanto
anche il solenne rito di beatificazione di Isidoro Bakanja, Gianna Beretta
Molla ed Elisabetta Canori Mora riveste una particolare eloquenza: è l'elo­
quenza di una fede eroica e di un'eroica sollecitudine. La fede eroica rende
testimonianza alla verità che è Cristo. L'eroica sollecitudine rende testimo­
nianza all'amore che non indietreggia davanti ad alcun sacrifìcio. E questo
l'amore con cui Cristo ci ha amati.
3. Tu as été un homme à la foi héroïque, Isidore Bakanja, jeune laïc du
Zaïre. En tant que baptisé, appelé à répandre la Bonne Nouvelle, tu as su
partager ta foi et témoigner du Christ avec tant de conviction que, pour
tes compagnons, tu paraissais faire partie des valeureux fidèles laïcs que
sont les catéchistes. Oui, bienheureux Isidore, pleinement fidèle aux pro* Die 24 Aprilis 1994.
Gv 10, 11.
Ibid 10, 17-18,
1
2
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
166
messes de ton baptême, tu as été véritablement un catéchiste, tu as œuvré
généreusement pour « l'Eglise en Afrique et sa mission évangélisatrice ».
Au cours de l'Assemblée spéciale du Synode des Evêques, le jour où
nous proclamons tes mérites, nous voulons rendre hommage à tous les ca­
téchistes, ces collaborateurs indispensables pour l'édification de l'Eglise sur
le continent africain. Les catéchistes précèdent, accompagnent et com­
plètent l'oeuvre des prêtres dans leur peuple. À maintes époques de l'his­
toire, ils ont permis à la foi de survivre aux persécutions. Ils savent être
de vrais pasteurs, qui connaissent les brebis et que les brebis connaissent;
et, s'il le faut, ils défendent le troupeau au prix de leur vie. Les catéchistes
ont bien conscience qu'un grand nombre de leurs frères et soeurs ne sont
pas encore de la bergerie et attendent de leur sollicitude fraternelle l'an­
nonce de la Bonne Nouvelle. Par toute leur action, les catéchistes rendent
un témoignage vrai au Christ, l'unique Pasteur.
Toi, Isidore, ta participation au mystère pascal du Christ, à l'œuvre su­
prême de son amour, a été totale. Parce que tu voulus demeurer fidèle
coûte que coûte à la foi de ton baptême, tu as subi la flagellation comme
ton Maître. Tu as pardonné à tes persécuteurs, comme ton Maître sur la
Croix; et tu t'es montré artisan de paix et de réconciliation.
Dans une Afrique douloureusement éprouvée par les luttes entre
ethnies, ton exemple lumineux est un encouragement à la concorde et au
rapprochement entre fils du même Père céleste. Tu as pratiqué la charité
fraternelle envers tous, sans distinction de race ou de condition sociale; tu
as gagné l'estime et le respect de tes compagnons, dont beaucoup n'étaient
pas chrétiens. Tu nous montres ainsi le chemin du dialogue nécessaire
entre les hommes.
En cet Avent préparatoire au troisième millénaire, tu nous invites à ac­
cueillir, à ton exemple, le don que, sur la Croix, Jésus nous a fait de sa pro­
pre Mère. Revêtu de 1'« habit de Marie », tu as avancé, comme elle et avec
elle, dans ton pèlerinage de foi; comme Jésus le Bon Pasteur, tu es allé jus­
qu'à donner ta vie pour les brebis. Aide-nous, nous qui devons parcourir le
même chemin, à lever les yeux vers Marie et à la prendre pour guide.
3
4. Innalziamo oggi agli onori degli altari anche due donne italiane:
Gianna Beretta Molla ed Elisabetta Canori Mora. Donne d'eroico amore.
Ambedue spose e madri esemplari, impegnate a testimoniare nella vita
quotidiana i valori esigenti del Vangelo.
3
Cf. Jn 19, 27.
Acta Ioannis Pauli Pp
II
167
Gianna Beretta Molla, coronando un'esistenza esemplare di studentessa,
di ragazza impegnata nella comunità ecclesiale e di sposa e mamma felice,
seppe offrire in sacrifìcio la vita, affinché potesse vivere la creatura che
portava in grembo — e che oggi è qui con noi! Ella, come medico chirurgo,
era ben consapevole di ciò a cui andava incontro, ma non indietreggiò di­
nanzi al sacrifìcio, confermando in tal modo l'eroicità delle sue virtù.
Elisabetta Canori Mora, da parte sua, in mezzo a non poche difficoltà
coniugali dimostrò una totale fedeltà all'impegno assunto con il sacra­
mento del matrimonio e alle responsabilità da esso derivanti. Costante
nella preghiera e nell'eroica dedizione alla famiglia, seppe educare cristia­
namente le figlie ed ottenne la conversione del marito.
Additando queste due donne come modelli di cristiana perfezione, desi­
deriamo rendere omaggio a tutte le madri coraggiose, che si dedicano senza
riserve alla propria famiglia, che soffrono nel dare alla luce i propri figli, e
sono poi pronte ad intraprendere ogni fatica, ad affrontare ogni sacrificio,
per trasmettere loro quanto di meglio esse custodiscono in sé.
La maternità può essere fonte di gioia, ma può diventare pure sorgente
di sofferenze, e talvolta di grandi delusioni. In questo caso, l'amore diviene
una prova, non di rado eroica, che costa tanto al cuore di una madre. Oggi
vogliamo venerare non soltanto queste due donne eccezionali, ma anche
quelle che non risparmiano alcuna fatica per educare i propri figli.
5. Come è straordinaria a volte la loro partecipazione alla sollecitudine
del Buon Pastore! Quanto devono lottare contro le difficoltà e i pericoli!
Quante volte sono chiamate ad affrontare autentici « lupi », decisi a portar
via e a disperdere il gregge! E non sempre queste madri eroiche trovano
sostegno nel loro ambiente. Anzi, i modelli di civiltà, spesso promossi e
propagati dai mezzi di comunicazione, non favoriscono la maternità. Nel
nome del progresso e delle modernità vengono presentati come ormai su­
perati i valori della fedeltà, della castità, del sacrificio, nei quali si sono
distinte e continuano a distinguersi schiere di spose e di madri cristiane.
Succede così che una donna decisa ad essere coerente con i propri prin­
cipi si sente spesso profondamente sola. Sola con il suo amore che non può
tradire, e a cui deve rimanere fedele. Il suo principio-guida è Cristo, che ha
rivelato quale amore ci viene elargito dal Padre. Una donna che crede a
Cristo trova un potente sostegno proprio in tale amore che tutto sopporta.
È un amore che le permette di ritenere che quanto fa per un figlio conce­
pito, nato, adolescente o adulto lo fa allo stesso tempo per un figlio di Dio.
Come afferma San Giovanni nell'odierna lettura: « Siamo stati chiamati fi-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
168
gli di Dio: e lo siamo realmente ». Siamo figli di Dio. Quando tale realtà si
manifesterà pienamente saremo simili a Dio, perché lo vedremo così come
egli è.
Vi ringraziamo, madri eroiche, per il vostro amore invincibile! Vi rin­
graziamo per l'intrepida fiducia in Dio e nel suo amore. Vi ringraziamo per
il sacrificio della vostra vita. Oggi Cristo nel Mistero pasquale vi restituisce
il dono che gli avete fatto. Egli infatti ha il potere di restituirvi la vita che
gli avete portato in offerta.
4
5
6. « Il Padre mi ama — dice Cristo — perché io offro la mia vita, per
poi riprenderla di nuovo ».
Il Padre ti ama, Africa! Vi ama, vescovi e pastori del continente nero!
Vi ama, sacerdoti, persone consacrate, figli e figlie dell'Africa nera! Vi ama
catechisti! Vi ama, padri e madri! Vi ama, gioventù africana, famiglie afri­
cane, genitori e figli! Abbiate fiducia in Cristo! Lui solo è la pietra angolare
su cui poggia la dignità dell'uomo e il suo futuro. E non vi è salvezza in
nessun altro. « Non vi è infatti altro nome dato agli uomini sotto il cielo
nel quale sia stabilito che possiamo essere salvati ».
Nel tuo nome Cristo Gesù, noi contiamo.
Sii tu la nostra salvezza!
Amen!
6
7
ALLOCUTIONES
I
Ad episcopos Sancti Dominici sacra limina visitantes.*
Amadísimos Hermanos
en el episcopado:
1. Mi saludo a todos vosotros, en este encuentro colectivo con el que
culmina vuestra visita « ad Limina Apostolorum », quiere expresar el pro­
fundo « afecto en la caridad » que une al Sucesor de Pedro con los Pastores
4
5
6
7
1 Gv 3, 1.
Cf. ibid. 3, 2.
Gv 10, 17.
At 4, 12.
* Die 25 Martii 1994.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
169
de la Iglesia en la República Dominicana. Os deseo, con palabras del após­
tol san Pablo, « gracia, misericordia y paz, de parte de Dios y de Cristo
Jesús ».*
Al agradecer vivamente las amables palabras que, en nombre de todos,
me ha dirigido el Señor Cardenal Nicolás de Jesús López Rodríguez, Arzo­
bispo de Santo Domingo y Presidente de la Conferencia del Episcopado
Dominicano, mi pensamiento, lleno de afecto, se dirige a las Iglesias parti­
culares que el Señor ha puesto bajo vuestro cuidado y de las cuales sois
portadores de sus problemas y dificultades, ilusiones y esperanzas.
2. En esta circunstancia viene a mi memoria la visita pastoral que hice
a vuestra patria en octubre de 1992, con ocasión de la IV Conferencia Ge­
neral del Episcopado Latinoamericano. Con tan importante asamblea, de
la que fuisteis pródigos anfitriones, se quiso conmemorar también el V
Centenario de la llegada del Evangelio al Nuevo Mundo. Por ello, Santo
Domingo fue, más que nunca, Pórtico de las Américas, donde la gran fami­
lia eclesial latinoamericana se postró en acción de gracias a Dios por el don
de la fe en Jesucristo, faro y guía del continente de la esperanza.
Fueron días de ricas vivencias espirituales y humanas, compartidas en
intensas celebraciones litúrgicas, durante las cuales los fieles dominicanos
supieron mostrar su acendrada religiosidad, piedad mariana y filial cerca­
nía al Sucesor de Pedro. A todos ellos, que en tan gran manera contribuye­
ron a la solemne conmemoración de aquel histórico 12 de octubre de 1492,
en que la Cruz de Cristo fue plantada en la bendita tierra americana, deseo
hacer llegar una vez más, por vuestro medio, mi viva gratitud y profundo
afecto.
3. Durante nuestros encuentros personales y a través de las relaciones
quinquenales que habéis enviado, he podido apreciar la situación actual de
vuestras diócesis, con sus luces y sombras. Ahora, en este encuentro colec­
tivo, quisiera ofrecer algunas consideraciones que puedan servir de orienta­
ción para vuestros proyectos pastorales.
Nuestro tiempo —lo sabéis bien— se caracteriza por un proceso de
cambios acelerados, que deja sentir sus efectos a todos los niveles, y que
requiere por nuestra parte un esfuerzo generoso para hacer llegar al hom­
bre de hoy el mensaje evangélico de salvación.
A este propósito, me complace saber que tenéis ya en avanzada fase de
elaboración el II Plan Nacional de Pastoral con el que, a la luz de las Con1
1 Tim 1, 2.
12 - A. A. S
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
170
clusiones de la IV Conferencia General del Episcopado Latinoamericano,
queréis dar un renovado impulso a la acción evangelizadora mediante
oportunas directrices pastorales que lleven a una presencia viva de la Igle­
sia en los individuos, en las familias y en la sociedad. Uno de los frutos del
precedente Plan Pastoral lo ha constituido el I Concilio Plenario, que tras
arduo trabajo en el seno de las comunidades, de las parroquias y de las
diócesis, está recogiendo las aspiraciones apostólicas de pastores y fieles en
orden a la renovación en profundidad de la vida eclesial. Por otra parte, y
para ofrecer una mejor atención pastoral a los fieles, ha sido erigida recien­
temente la provincia eclesiástica de Santiago de los Caballeros. De corazón
pido a Dios que bendiga con abundantes frutos estas iniciativas con las
que se busca poner en acto las mejores energías de vuestra Iglesia local pa­
ra dar nuevo impulso a las tareas de la nueva evangelizaeión.
4. « Jesucristo ayer, hoy y siempre », lema de la Conferencia de Santo
Domingo, ha de ser el centro focal de toda acción evangelizadora. Como
señalé en aquella memorable circunstancia, « la nueva evangelizaeión no
consiste en un "nuevo evangelio", que surgiría siempre de nosotros mismos,
de nuestra cultura, de nuestro análisis de las necesidades del hombre. Por
ello, no sería "evangelio", sino mera invención humana y no habría en él sal­
vación... No, la nueva evangelizaeión no nace del deseo "de agradar a los
hombres" o de "buscar su favor", sino de la responsabilidad para con el don
que Dios nos ha hecho en Cristo, en el que accedemos a la verdad sobre
Dios y sobre el hombre, y a la posibilidad de la vida eterna ». La tarea pri­
mordial de la evangelizaeión es, pues, presentar a Cristo Jesús como Re­
dentor del hombre y de todos los hombres: de su vida personal y social,
del ambiente familiar y profesional, del mundo del trabajo y de la cultura,
en una palabra, de los diversos ámbitos en que se desarrolla la actividad
de la persona.
« Es la persona del hombre la que hay que salvar —afirma el Concilio
Vaticano II—. Es la sociedad humana la que hay que renovar. Es, por
consiguiente, el hombre; pero el hombre todo entero, cuerpo y alma, cora­
zón y conciencia, inteligencia y voluntad ». Desde vuestra misión, como
« verdaderos y auténticos maestros en la fe », estáis llamados a servir al
2
3
4
5
6
2
3
4
5
6
Cf. Heb 13, 8.
Gali, 10.
Discurso inaugural, Santo Domingo, 12. X. 1992, n. 6.
Gaudium et spes, 3.
Christus Dominus, 2.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
171
hombre « en toda su verdad, en su plena dimensión ». Los fieles, y también
la sociedad, esperan de vosotros la palabra orientadora que los ilumine en
su caminar como hijos de Dios y les ayude a descubrir el valor transcen­
dente de su existencia. Lo esperan las familias, cuyos valores como comu­
nidad de vida y amor se ven amenazados ante el acoso de la creciente se­
cularización y laxitud de los principios morales. Lo esperan los jóvenes,
que encuentran dificultad para vivir su fe cristiana con autenticidad y co­
herencia en un mundo que promueve la cultura hedonista y la sociedad de
consumo. Lo esperan los trabajadores de las ciudades y de las zonas rura­
les, que sufren el abandono y la falta de solidaridad de quienes pudiendo
ayudarles no lo hacen. Lo esperan, en fin, los pobres y desamparados, co­
mo destinatarios privilegiados del amor de Jesús a través de vuestro minis­
terio pastoral.
7
5. Para llevar a cabo tan ingente tarea se necesitan hombres y mujeres
que consagren su vida por entero a la causa del Evangelio. Por consiguien­
te, es necesario aunar esfuerzos para acrecentar en número y santidad « los
obreros de la mies », lo cual permita mirar con mayor esperanza al futuro
de vuestras Iglesias particulares y, a la vez, estimule la proyección misio­
nera hacia otras partes del mundo, dando « desde vuestra pobreza ».
El Señor está bendiciendo a vuestras comunidades con un consolador
aumento de vocaciones a la vida sacerdotal y consagrada, lo cual refleja la
madurez de la vida cristiana, pues es el amor a Dios y á los hermanos lo
que, en última instancia, mueve a aceptar la llamada divina. Es éste un
don que debéis agradecer a Dios y al que hay que corresponder trabajando
con mayor ahínco en la diligente selección de los candidatos y en su ade­
cuada preparación y seguimiento solícito para que perseveren. Como lo in­
dican las diversas instrucciones de la Santa Sede, hay que prestar una
atención prioritaria a los seminarios y casas de formación religiosa, de tal
manera que sean centros donde se impartan sólidos principios en el or­
den espiritual, intelectual, pastoral y humano; donde reine un clima de pie­
dad comunitaria y personal, de estudio y disciplina, de convivencia frater­
na y de iniciación pastoral, como garantía de fecundidad en el futuro ser­
vicio a las comunidades, que esperan que sus sacerdotes sean, ante todo,
maestros en la fe y testigos del amor al prójimo.
6. A vuestros principales colaboradores, los presbíteros, habéis de dedi­
caros muy directamente, estando muy cerca de ellos, con sincera amistad y
7
Redemptor hominis, 13.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
172
ayudándolos en sus necesidades; de esta manera construiréis una firme co­
munión que será ejemplo para los fieles y sólido fundamento de caridad.
Muestra de vuestra solicitud por los sacerdotes será fomentar también es­
tructuras que contribuyan a una más adecuada formación permanente del
clero, como he señalado en la Exhortación Apostólica postsinodal Pastores
dabo vobis* Con ello se favorecerá un medio muy apto para centrar cons­
tantemente el sentido de la misión sacerdotal y garantizar su realización
fiel y generosa. En efecto, « la formación permanente ofrece una continua y
equilibrada revisión de sí mismo y de la propia actividad, una búsqueda
constante de motivaciones y medios para la propia misión; de esta manera,
el sacerdote mantendrá el espíritu vigilante y dispuesto a las constantes y
siempre nuevas peticiones de salvación que, como "hombre de Dios", recibe ».
9
7. Una palabra de particular aprecio deseo dedicar a los religiosos y re­
ligiosas que viven y trabajan apostólicamente en vuestro País. La vida re­
ligiosa constituye, ciertamente, una realidad eclesial que cada Obispo, en
su solicitud pastoral debe promover, valorizar y defender. El carisma de la
vida religiosa y el específico de cada Instituto es un don del Espíritu a la
Iglesia para su vida y su ministerio.
Por todo ello, es de particular importancia la estrecha y fraterna cola­
boración y comunión entre los Obispos y los Institutos de vida consagrada.
Como se señala en el documento Mutuae relationes: « Los Obispos, en unión
con el Romano Pontífice, reciben de Cristo-Cabeza la misión de discernir
los dones y las atribuciones, de coordinar las múltiples energías y de guiar
a todo él pueblo a vivir en el mundo como signo e instrumento de salva­
ción. Por lo tanto, también a ellos ha sido confiado el cuidado de los carismas religiosos... Y por lo mismo, al promover la vida religiosa y protegerla
según sus propias notas características, los Obispos cumplen su propia mi­
sión pastoral ».
Me es grato reiterar en esta circunstancia las palabras que dirigí a los
religiosos y religiosas congregados en la catedral de Santo Domingo, con
ocasión del V Centenario de la llegada del Evangelio a América: « En voso­
tros se manifiesta la variedad de carismas del Espíritu en la vida de la
Iglesia, los cuales representan una gran riqueza en las tareas de la nueva
evangelizaeión. ¡Permaneced fieles al espíritu de vuestros Fundadores!
10
n
8
9
10
11
Cf. nn. 70-81.
Ibid., 77.
Cf. Lumen gentium, 43.
N. 9c.
Acta Ioannis Pauli Pp, II
173
¡Mantened una estrecha comunión con los Obispos, sucesores de los Após­
toles y responsables de toda la acción pastoral en las diócesis! ».
12
8. Me alegra saber que, entre vuestras prioridades pastorales, está la de
« defender, alentar, apoyar y ayudar » a la familia dominicana, como habéis
señalado en el reciente documento colectivo « Consolidemos la familia ». Os
invito a continuar en esta tarea pastoral en favor del valor permanente de
la familia, fundada en el matrimonio, pues es una institución del Creador y
un sillar para la edificación de la Iglesia y de la sociedad. Ella es « camino
común, aunque particular, único e irrepetible, como irrepetible es todo
hombre; un camino del cual no puede alejarse el ser humano ». Me asocio,
pues, a vuestro llamado para que toda la comunidad dominicana y, en es­
pecial, quienes detentan responsabilidades en el ámbito político, legislativo
y social, muestren su solidaridad hacia aquellas familias particularmente
afectadas por la pobreza para que, con el esfuerzo común, puedan salir de
su estado de postración y ocupar en la sociedad el puesto que les corres­
ponde como ciudadanos e hijos de Dios.
Un factor que se está revelando disgregador en el seno de las familias
es la acción proselitista de las sectas, que, además de minar la identidad
cultural del pueblo dominicano, son también, en no pocos casos, causa de
ruptura de la unidad familiar. Sé que éste es un tema que os preocupa y
que, por otra parte, ha evidenciado una evangelizaeión no suficientemente
profunda en ciertos sectores del Pueblo de Dios, en especial entre la gente
sencilla. La Iglesia debe preguntarse cuál es el desafío que las sectas fundamentalistas plantean a la propia acción pastoral y a la formación cristiana
de los fieles. Es importante, por ello, instruir, mediante una creciente acti­
vidad de catequesis, a todo el pueblo fiel, para que conozca la verdadera
doctrina de Jesucristo y las enseñanzas de la Iglesia, que es Madre y Maes­
tra de nuestra fe. Ante estos desafíos, deseo animaros a vosotros y a todos
los agentes de pastoral a perseverar en el fervor y en la acción evangeliza­
dora con constante y renovada solicitud. A intensificar la catequesis y la
pastoral de los sacramentos, especialmente la frecuencia del sacramento de
la penitencia y la participación en la Eucaristía.
13
9. Asistidos por los sacerdotes y religiosos, los laicos cristianos deben
participar en la acción evangelizadora mediante el testimonio y el anuncio
de la fe, la catequesis, la animación litúrgica, la educación religiosa de los
12
13
Homilía, 10.X.1992, n. 6.
Carta a las Familias, 2.
174
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
niños y jóvenes, las actividades asistenciales y caritativas. Es necesario
que ellos sean cada vez más conscientes de sus responsabilidades como
miembros de la Iglesia. Han de ser también como levadura en medio de la
masa y, movidos por su fe, protagonistas en la construcción de una socie­
dad más justa, fraterna y acogedora. Ellos, que viven plenamente insertos
en el mundo, han de hacer valer los principios evangélicos y la doctrina so­
cial de la Iglesia en el ordenamiento de la colectividad, en el desarrollo cul­
tural y económico, en el mundo del trabajo, de la comunicación social, de
la educación, de la política.
Vuestra misión, queridos Hermanos en el episcopado, supone el oportu­
no discernimiento de las circunstancias propias de vuestro País para descu­
brir en los signos de los tiempos —leídos a la luz de la Palabra de Dios,
de la tradición y, especialmente, de la doctrina social de la Iglesia— las
opciones y los criterios que deben guiar vuestra acción pastoral en la for­
mación de las conciencias, preparando los caminos del Señor en la libertad
y en la justicia.
En efecto, vemos que no pocos problemas de carácter social e incluso
político tienen sus causas profundas en motivaciones de orden moral. Por
ello, la Iglesia, movida por su deseo de servicio, trata de iluminarlos des­
de el Evangelio, contribuyendo, al mismo tiempo, a su positiva solución
mediante su actividad pastoral, educativa y asistencial.
Con el debido respeto a la legítima autonomía de las instituciones y de
las autoridades, vuestra acción apostólica no ha de ahorrar esfuerzos en
promover todas aquellas iniciativas que sirvan a la causa del hombre, a su
dignificación y progreso integral, a la defensa de la vida y de los derechos
de la persona, en el marco de la justicia y del respeto mutuo. A este pro­
pósito, deseo alentaros en vuestro empeño en favor del amado pueblo hai­
tiano para que, con la ayuda de Dios y la solidaridad de los hermanos,
pueda superar las graves dificultades por las que atraviesa, las cuales son
motivo de preocupación en mi solicitud pastoral por tantos hijos de la
Iglesia que sufren marginación y pobreza en aquella amada Nación.
10. Queridos Hermanos, antes de concluir este encuentro deseo agrade­
ceros vivamente vuestros trabajos por el Evangelio y alentaros en la ardua
tarea que os ha sido confiada. Cristo está con vosotros y os sostiene con la
fuerza de su Espíritu para llevar a cabo la misión de hacer vida la Buena
Nueva, que hace ya cinco siglos fue anunciada en vuestra bendita tierra
dominicana. Cuando comenzamos ya a prepararnos espiritualmente para
el Gran Jubileo del Año 2000, vienen a mi mente aquellas palabras escul-
Acta Ioannis Pauli Pp. II
175
pidas en piedra en la fachada del majestuoso y monumental « Faro a Co­
lon » de la capital dominicana: « ¡América del tercer milenio cristiano sé
siempre fiel a Jesucristo! Sé digna de aquellos abnegados misioneros que en
ti plantaron la simiente de la fe. Ábrete más y más, con humildad y amor,
a la Buena Nueva que libera y salva. Resiste firmemente a los embates del
maLy a la tentación de la violencia. Avanza, entre gozos y lágrimas, hacia
la anhelada civilización del amor ».
Mientras invoco sobre cada uno de vosotros, sobre vuestras Iglesias
particulares, con sus sacerdotes, religiosos, religiosas y fieles la protección
de Nuestra Señora de Altagracia, Patrona de la Nación dominicana, os im­
parto con gran afecto la Bendición Apostólica.
II
Ad eos qui plenario coetui Pontificii Consilii « Cor Unum » interfuerunt coram
admissos.*
Monsieur le Cardinal,
Chers amis,
1. En cette semaine pascale, l'Assemblée plénière du Conseil pontifical
Cor Unum prolonge en quelque sorte naturellement l'effort poursuivi au
long du Carême dans toute l'Eglise pour mettre en œuvre la charité sans
laquelle le disciple du Christ « n'est rien », comme le dit saint Paul. Je re­
mercie le Cardinal Roger Etchegaray, votre Président, des paroles qu'il
vient de m'adresser pour présenter vos travaux. Et je vous rejoins dans
l'action de grâce pour la charité vécue dans l'Église: vous en êtes les té­
moins et souvent les inspirateurs ou les animateurs.
Placé au cœur de l'Église, votre Conseil a en effet la mission de coor­
donner tout ce que l'amour fraternel inspire d'actions concrètes d'entraide
aux différentes communautés. Par quelques réflexions, je voudrais simple­
ment souligner les trois aspects majeurs du travail de Cor Unum.
1
2. En premier lieu, vous vous attachez à développer la catéchèse de la
charité. Vous avez à rappeler sans cesse la véritable source des actions
charitables, cet « amour [qui] est de Dieu », l'amour dont nous sommes
* Die 8 Aprilis 1994.
1 Co 13, 2.
1
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
176
aimés, au nom duquel « nous devons, nous aussi, nous aimer les uns les au­
tres ». Il ne faut pas vider ees mots de leur sens. Le Concile Vatican II a
rappelé à son tour que, parmi les voies de la sainteté, figure en bonne
place «le service actif de ses frères». Sans développer ce thème qui vous
est familier, j'insiste seulement sur la nécessité de ne jamais perdre de vue
que, selon saint Paul, c'est la foi qui opère par la charité dans le Christ, de
même que, selon saint Jacques, les œuvres sont nécessaires au plein ac­
complissement d'une vie de foi.
Dans la diversité des organisations et des programmes que vous êtes
appelés à coordonner, une telle inspiration doit toujours demeurer pré­
sente. Les exigences techniques modernes et la recherche de la meilleure ef­
ficacité dans une bonne organisation ne feront pas oublier que les structu­
res n'ont d'autre fin que d'être des canaux pour la charité du peuple de
Dieu. Comme les simples fidèles ne doivent pas se désintéresser de l'action
qu'ils confient à des organismes spécialisés, les responsables de ces groupes
ne peuvent s'ériger en maîtres indépendants de leurs projets ou en posses­
seurs autonomes de leurs moyens. Eux-mêmes mus par une générosité à la­
quelle je rends hommage, ils sont les serviteurs de la charité qui est appe­
lée à refléter l'unité fraternelle des membres du peuple de Dieu.
2
3
4
5
3. A tout moment, vous pouvez être appelés à répondre à des appels
urgents, à la suite de catastrophes naturelles ou d'autres situations de
crise. C'est le deuxième aspect important de votre mission. Cela demande à
Cor Unum une constante vigilance, afin de connaître sans tarder les détres­
ses les plus vives et de susciter les secours d'urgence les plus appropriés.
Dans ces domaines, aux côtés d'organisations qui puisent ailleurs leur ins­
piration, la présence de l'Eglise a souvent été reconnue pour son efficacité
réelle, grâce aux liens constants maintenus entre les institutions caritatives
qui agissent dans les différentes régions; dans ce cadre, les chrétiens ren­
dent ainsi un témoignage important et donnent un signe de la solidarité
qui devrait être naturelle à toute la famille humaine. Au-delà du caractère
spectaculaire de certaines actions, à cause de l'écho donné par les médias,
il vous revient de suivre attentivement le déroulement de vos interventions
afin que leur utilité soit durable, et de le faire en pleine entente avec les
populations concernées et leurs propres organisations locales d'entraide.
2
3
4
5
1 Jná, 7-11.
Lumen gentium, n. 42.
Cf. Ga 5, 6.
Cf Je 2, 14-26
Ada Ioannis Pauli Pp. II
177
4. L'animation de la charité comporte le souci de faire connaître à l'en­
semble du peuple chrétien les dimensions réelles des souffrances à soulager
et des pauvretés à secourir. Ce troisième aspect de votre mission vous per­
met, par l'information que vous rassemblez et les contacts que vous entre­
tenez à travers le monde, d'aider les membres de l'Eglise à mieux saisir les
besoins de leurs frères, proches ou lointains. Ainsi, ces dernières décennies,
les chrétiens ont eu le souci de prendre en considération les nécessités du
développement, comme l'avait demandé Paul VI dans l'Encyclique Populorum progressio.
Tous les ans, je vous confie le soin de diffuser un message de Carême
qui met l'accent chaque fois sur un domaine particulier où doit s'exercer la
solidarité active de la famille humaine. Ainsi, nous avons souligné récem­
ment la situation des réfugiés, le partage des ressources de la création, les
problèmes de l'eau et de la désertification, et tout dernièrement le rôle de
la famille dans l'exercice de la charité, tout en demandant le soutien de la
charité envers les familles démunies. Dans leur diversité, ces quelques
exemples suffisent à rappeler l'ampleur des champs d'action qui se présen­
tent aujourd'hui. On doit évidemment lier étroitement les appels à la cha­
rité avec les exigences de justice, le devoir d'assistance avec la définition et
la défense des droits de l'homme. Souvenons-nous des paroles du Seigneur
selon le prophète Jérémie, quand il invitait le roi à suivre l'exemple de son
père: « Il pratiquait le droit et la justice... il jugeait la cause du pauvre et
du malheureux... Me connaître, n'est-ce pas cela? ».
Le thème principal des travaux de votre Assemblée revêt une impor­
tance particulière dans la situation présente du monde: « Le témoignage de
la charité du Christ dans l'action humanitaire en temps de guerre ». Nous
le savons, de nombreux peuples subissent aujourd'hui les conséquences de
conflits qui provoquent des souffrances dramatiques. Vous avez à conduire
ou à conseiller l'action humanitaire menée par l'Église, souvent en lien
avec d'autres organisations. Il y a un devoir de solidarité qui amène à dé­
fendre le droit des peuples à vivre dignement dans la paix. L'action huma­
nitaire doit être conduite en s'affranchissant des conditionnements politi­
ques; il faut rappeler, le cas échéant, que la nécessité d'une assistance l'em­
porte même sur la compétence des États lorsque la vie humaine et sa di­
gnité sont en jeu. Il convient aussi d'intégrer dans la réflexion non seule­
ment le point de vue des besoins matériels de survie, mais aussi le point de
vue spirituel au sujet des droits humains, car il s'agit de défendre les peu6
6
Jn 22, 15-16.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
178
pies avec leur culture, leur religion, leurs structures familiales et sociales
légitimes. Je vous remercie de reprendre sur ces points la réflexion que j'ai
déjà abordée devant les représentants de la communauté internationale.
Vous aurez en particulier à aider à ce que soit pratiqué lucidement le dis­
cernement toujours nécessaire pour que l'action humanitaire des fidèles de­
meure un témoignage de la charité du Christ, en même temps par l'authen­
ticité de la motivation et par le désintéressement d'une aide apportée à
tout frère et à toute soeur en humanité, sans exclure personne.
7
5. Au terme de cette rencontre, je voudrais à nouveau vous remercier
d'être d'inlassables inspirateurs de l'action charitable dans l'Église, en ac­
complissant les divers aspects de votre mission. En particulier, vous aidez
le Successeur de Pierre à répondre à de nombreux appels. Je vous sais gré
également de présider aux deux fondations que je vous ai confiées: la fon­
dation pour le Sahel, qui aide les populations à lutter contre la désertifica­
tion, et la fondation Populorum progressio, qui soutient les groupes d'au­
tochtones les plus défavorisés en Amérique Latine; ces deux fondations,
qui réunissent des concours généreux, adressent des signaux au monde, par
des actions concrètes substantielles et concertées avec les personnes concer­
nées, afin qu'on n'oublie pas le dénuement souvent tragique de groupes
importants de nos frères en humanité.
Au-delà de l'action de votre Conseil et de tous les organismes représen­
tés dans votre Assemblée, je voudrais dire la gratitude de l'Église aux
hommes et aux femmes qui savent répondre concrètement, avec humilité
et avec générosité, au précepte de l'amour fraternel. Je pense notamment
aux pauvres qui n'hésitent pas à apporter leur obole à de plus pauvres
qu'eux: par l'ouverture de leur cœur et par le partage de leurs biens, ils té­
moignent de la charité du Christ qui devrait inspirer ceux qui pourraient
faire davantage pour que la solidarité franchisse toutes les frontières.
Que la lumière de Pâques éclaire votre foi, que le Christ ressuscité forti­
fie votre espérance et épanouisse votre charité! Que la Bénédiction de Dieu
vous accompagne sur les chemins du monde!
7
Cf. Discours du 5 décembre 1992 et du 16 janvier 1993.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
179
III
Ineunte Synodo episcoporum pro Africa habita.*
1. «Questo è il giorno fatto dal Signore: rallegriamoci ed esultiamo in
esso!...
Così canta la Chiesa per tutta l'Ottava di Pasqua, mentre gioisce del
Cristo che è la « pietra angolare » della sua costruzione eterna.
« Questo è il giorno fatto dal Signore... ». Così canta oggi in modo parti­
colare la Chiesa che è nel Continente africano, la Chiesa che condivide le
sorti dei popoli e delle nazioni di questo antico Continente. Lì essa ha ra­
dici così antiche, come in poche altre parti del mondo. Guardando indietro,
verso l'Antico Testamento, troviamo che lì, attraverso l'Egitto, già pas­
sava la strada di Abramo, padre della nostra fede, e poi la strada di
Israele. Lì ha inizio la Pasqua dell'Antica Alleanza, la liberazione dalla
schiavitù, lì sta il Monte Sinai dove Mose ricevette i Dieci Comandamenti,
lì si svolsero i quarant'anni del popolo eletto nel deserto. Tutto sta lì.
L'Africa è anche in un certo senso la seconda patria di Gesù. Piccolo
bimbo, fu lì che cercò rifugio contro la crudeltà di Erode.
Vengono, poi, i tempi apostolici. E la Chiesa torna nuovamente in
Africa per mezzo del diacono Filippo, che battezza un funzionario della re­
gina d'Etiopia. In questo modo nasce la Chiesa in quell'antica, venerata
parte del Continente africano.
Seguono, poi, i tempi dei martiri. Il periodo del primo Concilio, l'indi­
menticabile attività della Chiesa alessandrina, sant'Atanasio, un po' più
tardi sant'Agostino, sant'Antonio Eremita e la grande tradizione ascetica
dei Padri del Deserto. Tutto questo è l'Africa! Come si vede, il giorno del­
l'Africa nella Chiesa dura ormai da quasi 2000 anni.
2
2. We must remember this today, as we begin the Synod of the Church
for the African Continent, the first in history.
Naturally, we remember the African Synods of the first centuries, the
activity of Origen and Saint Cyprian, the ecclesiological controversies
which then divided Christianity. But those events were concentrated above
ali along the Northern coasts of the Continent. Today for the first time
there is taking place a Synod of the African Church involving the whole
* Die 19 Aprilis 1994.
Sal 117-118, 24.
Cf. Ef 2, 20.
1
2
Ada Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
180
Continent: from Alexandria to the Cape of Good Hope, from the Persian
Gulf to Gorée and the Atlantic islands of Cape Verde.
All of Africa is présent today in Saint Peter's Basilica. With deep affec­
tion the Bishop of Rome greets Africa. He greets it in the persons of the
Bishops gathered for the Synod, the great majority of whom are now sons
of the African peoples: chosen from among those peoples and appointed on
their behalf. The Holy Spirit has placed you as Bishops in the Churches
of Africa. The Bishop of Rome greets ali the peoples of your Continent,
dearest Brothers, who represent ali the races and cultures, the languages,
traditions and customs through which these cultures have been expressed
for centuries. From the very beginning of the Christian era, and even before that, Rome has feit united to Africa. Sons and daughters of Africa
were already coming to Italy in the time of the ancient Roman Empire,
just as they come today. It is not possible to recali all the historical détails
from the times before Christ, but it must be mentioned that from the begin­
ning of the new era the children of Africa were présent in the Church, and
exercised various ministries within the Church. There were also Africans
among the Popes.
3
3. Today the Bishop of Rome greets the Church which is in Africa, in
every part of that great Continent: in the immense Sahara, as in the
depths of the African savannas and the lush tropical forests where very
ancient peoples live. The Church of Rome salutes these peoples, especially
their religious traditions, in which is expressed the ardent search for the
one God through vénération of their ancestors.
These traditions are stili the héritage of the majority of the inhabitants
of Africa. They are traditions which are open to the Gospel, open to the
truth, expressed today by Saint John, who affirms that Jesus is the Messiah: "Every one who believes that Jesus is the Christ is a child of God, and
every one who loves the parent loves the child".
The sons and daughters of Africa love life. It is precisely this love for
life which leads them to give such great importance to the vénération of
their ancestors. They believe instinctively that the dead continue to live
and remain in communion with them. Is this not in some way a prépara­
tion for belief in the Communion of Saints? The peoples of Africa respect
the life which is conceived and born. They rejoice in this life. They reject
4
3
4
Cf. Heb 5:1.
1 Jn 5:1.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
181
the idea that it can be destroyed, even when the so-called "progressive civilizations" would like to lead them in this direction. And practices hostile to
life are imposed on them by means of economie Systems which serve the
selfìshness of the rich.
The Church which at this moment is speaking through my words rejoices in the fact that the peoples of Africa with their cultures and traditions
are living today in their own States and Systems, that they are sovereign in
their own Continent. This sovereignty enables them to evalúate all that
was positive in what Europeans brought for the development of their
Continent; it also enables them to judge critically ali the injustices suffered
during the colonial period and even earlier, resulting from the cruel prac­
tice, which lasted so long, of reducing to slavery many sons and daughters
of Africa in order to déport them to the New World.
4. Mais si, d'un côté, nous constatons avec satisfaction que l'ouverture
à la vie constitue une des caractéristiques les plus belles et les plus ty­
piques du continent africain, d'un autre côté, nous voyons avec grande
douleur et grande inquiétude que ce continent est déchiré par des tensions
anciennes et par des luttes sanglantes. Nous ne pouvons qu'être profon­
dément frappés et troublés par ce contraste dramatique entre l'amour et
la haine, entre la joie de vivre et la terreur, entre la solidarité et le
fratricide, entre la vie et la mort.
Dans ce contexte qui concerne malheureusement de nombreux pays, je
tiens à évoquer maintenant spécialement le peuple et l'Église du Rwanda,
éprouvés en ces jours par une tragédie bouleversante, en liaison notam­
ment avec l'assassinat dramatique des Présidents du Rwanda et du Burundi.
Je partage votre souffrance avec vous, les Évêques, devant cette vague
nouvelle, catastrophique, de violence et de mort qui, recouvrant ce pays
bien-aimé, a fait couler, dans des proportions que l'on n'avait plus connues
depuis longtemps, le sang de prêtres, de religieuses et de catéchistes, vic­
times innocentes d'une haine absurde.
Avec vous, réunis en ce Synode africain, et en communion d'Esprit
avec les Évêques du Rwanda qui n'ont pu être avec nous aujourd'hui, je
ressens le devoir de lancer un appel afin que l'on arrête la main homicide
des violents. Avec vous, j'élève la voix pour dire à tous: arrêtez ces vio­
lences! Arrêtez ces tragédies! Arrêtez ces massacres fratricides!
Au Rwanda et au Burundi, durement éprouvés ces derniers temps, de
même que dans toute l'Afrique, l'Église doit apporter sa contribution pré­
cieuse et irremplaçable pour promouvoir une œuvre urgente et radicale de
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
182
réconciliation, afin de faire du Continent africain une terre où régnent la
paix et l'amour pour la vie.
5. Le Concile Vatican II, qui est la principale source d'inspiration du
Synode africain, a ouvert un dialogue fécond non seulement avec les chré­
tiens, mais avec les religions non chrétiennes. En Afrique, ce dialogue
prend une grande ampleur. Cela concerne spécialement ceux qui se consi­
dèrent comme la descendance spirituelle d'Abraham, c'est-à-dire les musul­
mans. L'Église de Rome salue tous les disciples de l'Islam qui vivent dans
le Continent africain, en particulier dans sa partie septentrionale. Elle leur
souhaite de recevoir la bénédiction de Dieu tout-puissant et miséricor­
dieux.
En même temps, notre Église, qui est répandue sur toute la terre et qui
s'exprime aujourd'hui d'une manière particulière par la présence des
Évêques africains, croit fermement que la toute-puissance et la miséricorde
du Dieu unique se sont manifestées avant tout par l'Incarnation du Fils de
Dieu, le Fils qui est consubstantiel au Père, qui agit avec le Père dans
l'Esprit Saint et qui, dans cette unité trinitaire, reçoit en plénitude gloire
et honneur. L'homme et l'humanité entière sont appelés à honorer ce Dieu
en Esprit et en vérité. Jésus-Christ est celui qui est venu, comme le dit
saint Jean, « par l'eau et par le sang: pas seulement l'eau, mais l'eau et le
sang. Et celui qui rend témoignage, c'est l'Esprit, car l'Esprit est la vé­
rité ». Telle est notre foi, telle est la foi de l'Église, telle est la foi de toutes
les Églises particulières qui avancent sur le Continent africain dans leur
pèlerinage vers la maison du Père. Telle est la foi qui remporte la victoire
sur le monde. Il est vainqueur du monde, celui qui croit que Jésus est le
Fils de Dieu. Il est vainqueur du monde, celui qui est né de Dieu.
5
6
6. Devant vous, croyants qui professez un seul Dieu, nous rendons té­
moignage de ce mystère ineffable que Dieu a voulu révéler à l'homme en
Jésus-Christ, en lui apportant la justification par la foi et la rémission des
péchés. Jésus est le Fils de Marie, la Vierge de Nazareth, comme vous le
reconnaissez, vous aussi. Ce Jésus, Dieu-Homme crucifié et ressuscité, est
l'espérance de toute l'humanité. Il est aussi l'espérance de l'Afrique!
En ouvrant le Synode des Évêques pour l'Afrique, nous vous deman­
dons de prier le Dieu unique, par Abraham, père de notre foi, afin que
5
6
1 Jn 5, 6.
Cf. ibid , 5, 4-5
Acta Ioannis Pauli Pp. II
183
nous puissions répondre pleinement à la vocation que les peuples d'Afrique
reçurent de Dieu il y a deux mille ans, par le Christ, dans sa sainte Église.
La liturgie de ce jour, deuxième Dimanche de Pâques, nous renvoie
aux plus anciennes époques de l'Église, lorsque « la multitude de ceux qui
avaient adhéré à la foi avait un seul cœur et une seule âme..., que les
Apôtres portaient témoignage de la résurrection du Seigneur Jésus et jouis­
saient tous d'une grande estime ». Nous demandons à l'Esprit Saint que
cette « grande estime » anime notre assemblée synodale. Cette assemblée est
le fruit d'un long travail. L'Église qui est dans toute l'Afrique a d'abord
cherché une forme appropriée pour cette rencontre. Puis on s'est rendu
compte que cette forme existait déjà depuis bien longtemps dans de nom­
breux Synodes africains. Aujourd'hui cette forme se réalise dans le Synode
des Évêques de l'Église qui est dans le Continent africain, en communion
avec l'Évêque de Rome. De cette manière, le présent Synode revêt un ca­
ractère totalement africain et, en même temps, il participe de la pleine uni­
versalité de l'Église, telle qu'elle se traduit par le ministère du Successeur
de Pierre.
7
7. Dése jamos, pois, que este se ja um Sínodo plenamente africano, que
vá às proprias raízes, através daquilo que faz com que a Igreja em África
seja contemporaneamente africana e universal. Dése jamos que ele
confronte a vida de todas as Igrejas de África com o mandamento do amor
de Deus e do próximo e com toda a rica mensagem crista da verdade mo­
ral, que tem a sua dimensâo pessoal, familiar, social, nacional e internacio­
nal. Dése jamos que este Sínodo estude a aplicaçào dos principios da doutrina social católica às necessidades de África, reavivando ao mesmo tempo
a exigencia de justiça e de paz no ámbito internacional e continental. Se,
no decurso da Historia, a África sofreu tantos atrópelos da parte de outrem, devemos pôr-nos a questäo: o que se há-de fazer para mudar este es­
tado de coisas? A quem é preciso dirigir-se e com quai mensagem, convencendo e exigindo, exortando em nome de Deus, e também em nome dos direitos do hörnern e do bem comum da familia humana inteira, da qual os
filhos e filhas de África sao urna parte importante?
Por conseguinte, o Sínodo Africano há-de derivar de todo o patrimo­
nio do Magisterio da Igreja, deve também 1er, em profundidade e a partir
da sua específica perspectiva, todas as verdades do recente Catecismo da
Igreja Católica. Depois da fase romana dos trabalhos, o Sínodo trans7
Ac 4, 32-33.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
184
ferir-se-á com o proprio patrimonio para Africa, e lá, em lugares adequados, dará testemunho de quanto eie se ja um Sínodo nascido em Africa e à
África destinado.
8. L'odierno Vangelo ricorda come Gesù, otto giorni dopo la Risurre­
zione, venne per la seconda volta al cenacolo e si rivolse a Tommaso il
quale prima era assente. Gesù gli disse: « Metti qui il tuo dito e guarda le
mie mani; stendi la tua mano, e mettila nel mio costato; e non essere più
incredulo ma credente ». Tommaso gli rispose: « Mio Signore e mio Dio! ».
La confessione di fede con cui Tommaso si rivolge a Gesù Cristo, DioUomo, unisce tutti noi che oggi iniziamo i lavori del Sinodo africano.
Questa confessione ci unisce anche ai nostri fratelli cristiani, che non per­
mangono con noi nella piena unità della Chiesa universale. Oggi in modo
particolare diamo anche a loro il benvenuto. Salutiamo sia i rappresentanti
delle Chiese ortodosse, specialmente dell'antichissima Chiesa copta in
Egitto e in Abissinia, sia quelli delle Chiese e delle comunità nate dopo la
Riforma: anglicani, luterani e riformati. Salutiamo quanti confessano che
Gesù è il Cristo, il Figlio di Dio, vero Dio e vero uomo, sia che apparten­
gano alla popolazione indigena o siano venuti da altri Paesi come missio­
nari. E proprio a loro che dobbiamo in modo particolare il rilancio dell'im­
pegno per l'unità dei cristiani nell'epoca moderna. Annunziando Cristo e il
Vangelo, essi sperimentarono ben presto quanto le divisioni confessionali
ostacolassero la loro missione evangelizzatrice nel Continente africano. Si
fecero perciò promotori dell'attività ecumenica per il superamento di tale
divisione e la ricomposizione dell'unità dei cristiani. Si può dunque dire
che il movimento ecumenico contemporaneo ha preso inizio tra le missioni
africane.
Salutiamo tutti questi nostri fratelli e sorelle nella fede in Cristo risorto
e li invitiamo a partecipare al Sinodo africano che si svolge nel tempo pa­
squale. In questo periodo, tutti confessiamo insieme a Tommaso: « Mio Si­
gnore e mio Dio! » e tutti, come Tommaso, udiamo dalla bocca di Gesù il
monito: « Perché mi hai veduto, hai creduto: beati quelli che pur non
avendo visto crederanno ». Davvero beati, beati tutti coloro che nel Conti­
nente africano, senza vedere il Cristo con i propri occhi, hanno creduto in
Lui. Beati i santi martiri ugandesi, beata suor Giuseppina Bakita del
Sudan, beata suor Anuarite dello Zaire, beato Joseph Gerald O.M.I.,
8
9
10
8
9
10
Gv 20, 27.
Ibid., 20, 28.
Ibid., 20, 29.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
185
missionario del Lesoto, beati tutti i Servi di Dio, come Isidoro Bakanja ed
altri, la cui elevazione agli altari attendiamo.
« Questo è il giorno fatto dal Signore! ». Gioisci, Africa, di tutti i tuoi fi­
gli e figlie che, anche se non hanno visto, hanno creduto! Allietati dei tuoi
uomini di Stato, degli uomini di cultura. Gioisci di tutti coloro che svilup­
pano le ricchezze della vita e del pensiero africani, di coloro che sono fe­
deli, allo stesso tempo, agli autentici valori del Continente nero e a Cristo,
quel Cristo che all'uomo ha rivelato l'uomo e la sua altissima vocazione.
Africa, gioisci nel Signore!
Amen, Alleluia!
IV
Ad Burundiae episcopos limina Apostolorum visitantes.*
Chers fr ères dans Vépiscopat,
1. Je suis heureux de vous accueillir en ces lieux pour votre visite ad
limina, la première depuis mon mémorable voyage pastoral dans votre
pays, en septembre 1990, et la rencontre privée que nous avons eue à la
Nonciature de Bujumbura. Je remercie de tout cœur Monseigneur Bernard
Bududira, Evêque de Bururi et Président de la Conférence des Evêques
catholiques du Burundi, des paroles très aimables qu'il m'a adressées en
votre nom.
Cette année, votre venue à Rome coïncide avec la tenue de l'Assemblée
spéciale pour l'Afrique du Synode des Evêques, en un moment où l'Eglise
universelle est en quelque manière invitée à vivre à l'heure de votre conti­
nent. C'est une conjoncture bénie pour exprimer vos liens de communion
avec le Successeur de Pierre, entouré, en ces jours, de tant de membres du
collège episcopal. Ce temps de grâce vous permet de partager vos préoccu­
pations et vos espoirs avec des pasteurs d'autres pays, tout en recevant
d'eux encouragement et soutien fraternels. C'est une occasion favorable de
rendre encore plus éloquente votre prière aux tombeaux des saints
Apôtres, alors que de nombreux amis de l'Afrique intercèdent avec vous.
Puisse votre visite ad limina de 1994 compter parmi les plus fructueuses,
pour le bien de l'Eglise qui est au Burundi et pour le bien de votre nation!
* Die 29 Aprilis 1994.
13 - A A S
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
186
2. Certes, nous aurions aimé que cette réunion se fasse dans une atmos­
phère toute sereine. Malheureusement, elle demeure empreinte de gravité,
en raison du drame que vit depuis quelques mois le peuple burundais, aux
côtés d'une nation sœur déchirée par une guerre civile atroce.
Je renouvelle aujourd'hui devant vous les appels que j'ai récemment
lancés en faveur du Burundi. Plus de massacres, ni de violences, ni de pil­
lages. Je forme le vœu ardent que l'on renonce aux pensées de haine et
de vengeance, et que, pratiquant le pardon, à l'exemple du Christ, on
s'engage sur la voie du dialogue, afín que la paix devienne réalité au Bu­
rundi, cette paix qui est le don du Christ ressuscité, comme nous le rappelle
le temps pascal.
3. Abordant avec vous, il y a cinq ans, la grave question ethnique, je
vous disais que la patience en même temps que la détermination étaient
nécessaires pour réussir à faire vivre en frères tous les habitants du Bu­
rundi, et je sais les efforts que vous avez déployés dans ce sens.
Dans l'actuelle période de crise, vous œuvrez sans relâche, au niveau
diocésain comme au niveau national, pour adopter une ligne d'action
claire, dans le but de contribuer à éloigner des maux encore plus graves et
de faciliter le rapprochement entre les diverses instances politiques, admi­
nistratives et militaires. L'ouragan de violence qui s'est abattu sur le pays
a non seulement semé la mort et fait un nombre considérable de veuves,
d'orphelins, de réfugiés et de sans-abri, mais elle a profondément affecté le
tissu social en révélant au grand jour une grave crise morale. Je souhaite
vivement que le programme d'action pastorale que vous avez établi pour
cette année suscite une profonde révision de vie et le redressement des
consciences. En particulier, je forme le vœu que vous favorisiez le climat
de compassion nécessaire à l'accueil charitable de tant de réfugiés ou de
personnes déplacées, victimes de l'instabilité régionale.
Laissez-moi vous encourager à être toujours et partout porteurs d'espé­
rance, afín que les membres de vos communautés diocésaines, réalisant une
sincère conversion du cœur, s'engagent résolument sur la voie de la récon­
ciliation fraternelle et cherchent à bâtir un Burundi meilleur, dans la colla­
boration avec leurs compatriotes d'autres croyances.
En ce temps pascal, où nous célébrons la victoire du Christ sur les
forces du mal et les divisions des hommes, il convient de se rappeler les
fortes paroles de saint Paul: « Vous êtes tous fils de Dieu par la foi au
Christ Jésus. Vous tous en effet, baptisés dans le Christ, vous avez revêtu
le Christ: il n'y a ni Juif ni Grec, il n'y a ni esclave ni homme libre, il n'y
a ni homme ni femme; car tous vous ne faites qu'un dans le Christ Jésus ».*
1
Ga 3, 26-28.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
187
4. À la lecture de vos rapports quinquennaux, il apparaît qu'au nombre
de vos priorités pastorales vous mettez en premier lieu la formation du
clergé, tant à son stade initial dans les séminaires qu'au niveau de l'accom­
pagnement après l'ordination.
Parmi les divers moyens indiqués dans l'exhortation apostolique Pastores dabo vobis afin de promouvoir la pédagogie dans les séminaires, la pré­
paration spécifique des éducateurs vient en tête, car ils occupent à cet
égard une position-clef, qui détermine l'esprit et l'efficacité de la forma­
tion. Permettez-moi de vous renvoyer au document que la Congrégation
pour l'Éducation catholique a publié le 4 novembre 1993 à l'intention des
évêques pour faciliter la préparation professionnelle des équipes éducatives.
Également, étant donné l'importance que revêt la charge d'éducateur des
séminaristes, je vous invite à accepter généreusement de désigner pour
cette mission les prêtres de vos diocèses que vous jugeriez aptes.
En ce qui concerne la formation permanente du clergé, tout ce que
vous faites pour soutenir la vie de prière des prêtres, leur ressourcement
par la fréquentation de la Parole de Dieu ou leur réflexion grâce à des ins­
tances de concertation et d'étude, favorisera leur équilibre personnel et en­
richira leur ministère. Le « Directoire pour le ministère et la vie des
prêtres », publié le 31 mars dernier par la Congrégation pour le Clergé,
vous sera utile pour cette formation permanente, qui est « un droit-devoir
du prêtre » et « un droit-devoir de l'Église ».
2
5. Comme dans bien des pays africains, on compte chez vous, parmi les
principaux acteurs de l'évangélisation, 1'« armée des catéchistes hommes et
femmes qui, pénétrés de l'esprit apostolique, apportent par leurs labeurs
considérables une aide singulière et absolument nécessaire à l'expansion de
la foi et de l'Église ». J'ai relevé avec satisfaction que vous vous employez
à donner une sérieuse formation de base aux débutants et que vous cher­
chez à procurer le renouvellement nécessaire à ceux qui sont déjà à
l'œuvre sur le terrain.
La préparation adéquate des catéchistes et des autres agents pastoraux,
afin qu'ils s'acquittent au mieux de leur mission, est d'autant plus néces­
saire qu'ils se trouvent en première ligne face au défi des sectes. En pas­
teurs avertis de l'ampleur de ce phénomène préoccupant, vous saurez for­
mer les uns et les autres pour qu'ils répondent avec sagesse aux besoins
3
2
3
Cf. n. 72.
Ad gentes, n. 17.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
188
spirituels qui se manifestent chez les croyants et aux questions vitales po­
sées, entre autres, sur la souffrance, la maladie et la mort.
6. Parmi les autres priorités de la pastorale diocésaine se trouve la for­
mation des fidèles laïcs, comme le demande l'exhortation Christifideles
laici. Elle doit avoir comme objectif fondamental la découverte toujours
plus claire de leur vocation personnelle et la disponibilité toujours plus
grande à la vivre dans l'accomplissement de leur mission propre.
Il convient d'aider les laïcs, et tout particulièrement les élites, à recher­
cher l'unité de leur existence. « Il ne peut y avoir deux vies parallèles: d'un
côté, la vie qu'on nomme "spirituelle" avec ses valeurs et ses exigences; et de
l'autre, la vie dite "séculière", c'est-à-dire la vie de famille, de travail, de
rapports sociaux,, d'engagement politique, d'activités culturelles ». Une foi
qui ne devient pas culture est une foi qui n'est ni pleinement pensée ni fi­
dèlement vécue.
Comme je l'ai souligné dans mon homélie à la messe d'ouverture du Sy­
node, il importe d'appliquer les principes de la doctrine sociale catholique
aux nécessités de l'Afrique. Je souhaite donc que, avec les méthodes péda­
gogiques qui conviennent, vous donniez aux fidèles les moyens de bien
connaître l'enseignement social de l'Eglise afin qu'ils sachent remplir, en
baptisés, tous leurs devoirs de citoyens. La construction politique et l'orga­
nisation de la vie sociale relèvent de leur compétence.
4
7. La solidité de la communauté familiale a longtemps été une des ri­
chesses de la société traditionnelle burundaise. En cette Année internatio­
nale de la Famille, je ne puis que vous encourager à évangéliser cette cel­
lule de base et à être des animateurs de la pastorale familiale, dans toutes
ses dimensions: la vie chrétienne des époux, leurs responsabilités pour l'ac­
cueil de la vie et l'éducation des enfants.
Comme je l'écrivais dans ma Lettre aux Familles, il faut inviter les
hommes et les femmes de notre temps à comprendre « la grandeur des
biens que sont le mariage, la famille et la vie; le grand péril constitué par
le refus de respecter ces réalités et par le manque de considération pour les
valeurs suprêmes qui fondent la famille et la dignité de l'être humain ».
Les fils et les filles d'Afrique aiment la vie: puissent-ils être fidèles à ces
valeurs traditionnelles et les transmettre à nos contemporains!
5
4
5
Christifideles laici, n 59.
N. 23.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
189
8. En m'adressant à vous, à Bujumbura, lors de ma visite pastorale, je
m'étais étendu assez longuement sur la pandémie du Sida, qui atteint un
nombre impressionnant de vos compatriotes. La pastorale de l'Eglise dans
ce domaine, vous disais-je, est confrontée à un ensemble de défis. Il faut
informer et éduquer sans accepter que le problème soit traité au mépris de
l'éthique; il faut guider les hommes et les femmes vers la maturité affec­
tive et la sexualité ordonnée.
Enfin, en attendant que vienne le jour où le fléau du Sida sera vaincu,
cherchons à aider ceux qui souffrent, à soutenir les familles brisées, à
prendre en charge les orphelins et à demeurer proches des personnes que
certains seraient tentés de fuir. Essayons de nous faire tout à tous, à
l'exemple de l'admirable apôtre des lépreux, le Père Damien de Veuster
que j'aurai la joie d'inscrire au nombre des bienheureux très prochaine­
ment. Les progrès de la médecine ont permis de vaincre la lèpre, cette
plaie des âges: prions afin que les scientifiques d'aujourd'hui trouvent les
remèdes nécessaires pour juguler le nouveau mal des temps modernes.
9. La perspective des assises synodales d'octobre prochain me donne
l'occasion de vous encourager dans votre souci de développer la vie reli­
gieuse.
Les personnes consacrées, loin d'être considérées comme de simples
auxiliaires de l'apostolat dans le diocèse, attendent des pasteurs qu'ils
cherchent à promouvoir leur vie religieuse comme école de sainteté, car les
évêques sont eux-mêmes avant tout des maîtres spirituels.
La consécration religieuse fait aussi des personnes qui la reçoivent des
artisans d'unité, des témoins des valeurs de liberté, de justice, de miséri­
corde et de paix. Puissent les religieux et les religieuses de votre pays ap­
porter toujours leur bienfaisante contribution, suivant leurs charismes spé­
cifiques, à la reconstruction d'une société burundaise pacifique, juste et
fraternelle!
10. Les catholiques burundais vont célébrer, en 1998, le centenaire de
l'évangélisation du pays. Je souhaite qu'ils se préparent à cet événement
dans la ferveur de la prière et que tous approfondissent leur foi afin qu'elle
soit la source d'un dynamisme capable de transformer la société. Confiant
vos initiatives à Notre-Dame, je donne à tous, pasteurs et fidèles, ma Bé­
nédiction Apostolique.
190
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
MJNTIUS
Egregiae Dominae Nafis Sadik, ex magistratibus Nationum Unitarum unae.
To Mrs Nafis Sadik Secretary General of the 1994
International Conference on Population and Development
and Executive Director of the United Nations Population Fund
1. I greet you, Madam Secretary General, at a time when you are
closely involved in preparing the 1994 International Conference on Popula­
tion and Development, to be held in Cairo in September. Your visit pro­
vides an occasion for me to share with you some thoughts on a topic which,
we ail agrée, is of vital importance for the well-being and progress of the
human family. The thème of the Cairo Conference takes on a heightened
signifìcance in the light of the fact that the gap between the rich and the
poor of the world continues to widen, a situation which poses an ever
increasing threat to the peace for which mankind longs.
The global population situation is very complex; there are variations
not simply from continent to continent but even from one région to
another. United Nations studies tell us that a rapid decrease in the global
rate of population growth is expected to begin during the 1990s and carry
on into the new C e n t u r y . At the same time, growth rates remain high in
some of the least developed nations of the world, while population growth
has declined appreciably in the industrialized developed nations.
2. The Holy See has carefully followed these matters, with a special
concern to make accurate and objective assessments of population issues
and to urge global solidarity in regard to development stratégies, especially
as they affect the developing nations of the world. In this we have derived
benefit from participation in the meetings of the United Nations Popu­
lation Commission and from the studies of the United Nations Popu­
lation Division. The Holy See has also participated in all the regional preparatory meetings of the Cairo Conference, gaining a better understanding
of regional différences and contributing to the discussion on each occasion.
In accordance with its specific compétence and mission, the Holy See is
concerned that proper attention should be given to the ethical principies
determining actions taken in response to the démographie, sociological and
public policy analyses of the data on population trends. Therefore, the
Holy See seeks to focus attention on certain basic truths: that each and
every person — regardless of age, sex, religion or national background —
Acta Ioannis Pauli Pp. II
191
has a dignity and worth that is unconditional and inalienable; that human
life itself from conception to natural death is sacred; that human rights
are innate and transcend any constitutional order; and that the fundamen­
tal unity of the human race demands that everyone be committed to
building a community which is free from injustice and which strives to pro­
mote and protect the common good. These truths about the human person
are the measure of any response to the fìndings which emerge from the con­
sidération of démographie data. It is in the light of authentic human values
— recognized by peoples of diverse cultures, religious and national backgrounds across the globe — that ali policy choices must be evaluated. No
goal or policy will bring positive results for people if it does not respect the
unique dignity and objective needs of those same people.
3. There is widespread agreement that a population policy is only one
part of an overall development strategy. Accordingly, it is important that
any discussion of population policies should keep in mind the actual and
projected development of nations and régions. At the same time, it is im­
possible to leave out of account the very nature of what is meant by the
term "development". All development worthy of the name must be integral,
that is, it must be directed to the true good of every person and of the
whole person. True development cannot consist in the simple accumulation
of wealth and in the greater availability of goods and services, but must
be pursued with due considération for the social, cultural and spiritual di­
mensions of the human being. Development programmes must be built on
justice and equality, enabling people to live in dignity, harmony and
peace. They must respect the cultural héritage of peoples and nations, and
those social qualities and virtues that reflect the God-given dignity of each
and every person and the divine pian which calis all persons to unity. Importantly, men and women must be active agents of their own devel­
opment, for to treat them as mere objects in some scheme or pian would
be to stifle that capacity for freedom and responsibility which is funda­
mental to the good of the human person.
4. Development has been and remains the proper context for the inter­
national community's considération of population issues. Within such dis­
cussions there naturally arise questions relating to the transmission and
nurturing of human life. But to formulate population issues in terms of in­
dividual "sexual and reproductive rights", or even in terms of "women's
rights" is to change the focus which should be the proper concern of governments and international agencies. I say this without in any way wishing to reduce the importance of securing justice and equity for women.
192
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Moreover, questions involving the transmission of life and its subsé­
quent nurturing cannot be adequately dealt with except in relation to the
good of the family: that communion of persons established by the marriage of husband and wife, which is — as the Universal Déclaration of Hu­
man Rights affírms — "the natural and fundamental group unit of society"
(art. 16.3). The family is an institution founded upon the very nature of
the human person, and it is the proper setting for the conception, birth
and upbringing of children. At this moment in history, when so many
powerful forces are arrayed against the family, it is more important than
ever that the Conference on Population and Development should respond
to the challenge implicit in the United Nations' désignation of 1994 as the
"International Year of the Family" by doing everything within its power to
ensure that the family receives from "society and the State" that protection
to which the same Universal Déclaration says it is "entitled" (ibid). Anything less would be a betrayal of the noblest ideáis of the United Nations.
5. Today, the duty to safeguard the family demands that particular at­
tention be given to securing for husband and wife the liberty to decide responsibly, free from ail social or legal coerción, the number of children
they will have and the spacing of their births. It should not be the intent
of governments or other agencies to decide for couples but, rather, to cre­
ate the social conditions which will enable them to make appropriate déci­
sions in the light of their responsibilities to God, to themselves, to the so­
ciety of which they are a part, and to the objective moral order. What the
Church calis "responsible parenthood" is not a question of unlimited procréa­
tion or lack of awareness of what is involved in rearing children, but
rather the empowerment of couples to use their inviolable liberty wisely
and responsibly, taking into account social and démographie realities as
well as their own situation and legitímate desires, in the light of objective
moral criteria. All propaganda and misinformation directed at persuading
couples that they must limit their family to one or two children should be
steadfastly avoided, and couples that gênerously choose to have large
families are to be supported.
In defence of the human person, the Church stands opposed to the im­
position of limits on family size, and to the promotion of methods of limiting births which separate the unitive and procreative dimensions of mari­
tal intercourse, which are contrary to the moral law inscribed on the hu­
man heart, or which constitute an assault on the sacredness of life. Thus,
sterilization, which is more and more promoted as a method of family
Acta Ioannis Pauli Pp
II
193
planning, because of its finality and its potential for the violation of hu­
man rights, especially of women, is clearly unacceptable; it poses a most
grave threat to human dignity and liberty when promoted as part of a
population policy. Abortion, which destroys existing human life, is a
heinous evil, and it is never an acceptable method of family planning, as
was recognized by consensus at the Mexico City United Nations Inter­
national Conference on Population (1984).
6. To summarize, I wish to emphasize once again what I have written
in the Encyclical Centesimus annus: "It is necessary to go back to seeing
the family as the sanctuary of life. The family is indeed sacred: it is the
place in which life — the gift of God — can be properly welcomed and
protected against the many attacks to which it is exposed, and can develop in accordance with what constitutes authentic human growth. In the
face of the so-called culture of death, the family is the heart of the culture
of life. Human ingenuity seems to be directed more towards limiting, suppressing or destroying the sources of life — including recourse to abortion,
which unfortunately is so widespread in the world — than towards defending and opening up the possibility of life".
1
7. As well as reaffírming the fundamental role of the family in society,
I wish to draw special attention to the status of children and women, who
all too often find themselves the most vulnerable members of our communities. Children must not be treated as a bürden or inconvenience, but
should be cherished as bearers of hope and signs of promise for the future.
The care which is essential for their growth and nurture comes primarily
from their parents, but society must help by sustaining the family in its
needs and in its efforts to maintain the caring environment in which chil­
dren can develop. Society ought to promote "social policies which have the
family as their principie object, policies which assist the family by providing adequate resources and efficient means of support, both for bringing up children and for looking after the elderly, so as to avoid distancing
the latter from the family unit and in order to strengthen relations
between générations". A society cannot say that it is treating children
justly or protecting their interests if its laws do not safeguard their rights
and respect the responsibility of parents for their well-being.
2
1
2
Ñ. 39.
Centesimus annus, n. 49
194
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
8. It is a sad reflection on the human condition that still today, at the
end of the twentieth Century, it is necessary to affirm that every woman is
equal in dignity to man, and a full member of the human family, within
which she has a distinctive place and vocation that is complementary to
but in no way less valuable than man's. In much of the world, much stili
has to be done to meet the educational and health needs of girls and
young women so that they may achieve their full potential in society.
In the family which a woman establishes with her husband she en joys
the unique role and privilège of motherhood. In a special way it belongs to
her to nurture the new life of the child from the moment of conception.
The mother in particular enwraps the newborn child in love and security,
and créâtes the environment for its growth and development. Society
should not allow woman's maternal role to be demeaned, or count it as of
little value in comparison with other possibilities. Greater considération
should be given to the social role of mothers, and support should be given
to programmes which aim at decreasing maternal mortality, providing pre­
natal and perinatal care, meeting the nutritional needs of pregnant women
and nursing mothers, and helping mothers themselves to provide preven­
tive health care for their infants. In this regard attention should be given
to the positive benefìts of breast-feeding for nourishment and disease pré­
vention in infants, as well as for maternal bonding and birth-spacing.
9. The study of population and development inevitably poses the ques­
tion of the environmental implications of population growth. The ecological issue too is fundamentally a moral one. While population growth is
often blamed for environmental problems, we know that the matter is
more complex. Patterns of consumption and waste, especially in developed
nations, depletion of natural resources, the absence of restrictions or safeguards in some industrial or production processes, all endanger the natural
environment.
The Cairo Conference will also want to give due attention to morbidity
and mortality, and to the need to eliminate life-threatening diseases of
every sort. While advances have been made that have resulted in an increased life span, policies must also provide for the elderly and for the con­
tribution that they make to society in their retirement years. Society
should develop policies to meet their needs for social security, health-care
and active participation in the life of their community.
Migration is likewise a major concern in examining démographie data,
and the international community needs to ensure that the rights of mi-
Acta Ioannis Pauli Pp. II
195
grants are recognized and protected. In this regard I draw special atten­
tion to the situation of migrant families. The State's task is to ensure that
immigrant families do not lack what it ordinarily guarantees its own Citizens, as well as to protect them from any attempt at marginalization, in­
tolérance or racism, and to promote an attitude of convinced and active
solidarity in their regard.
3
10. As the préparations for the Cairo Conference proceed, I wish to as­
sure you, Madam Secretary General, that the Holy See is fully aware of
the complexity of the issues involved. This very complexity requires that
we carefully weigh the conséquences for the présent and future générations
of the stratégies and recommendations to be proposed. In this context, the
draft final document of the Cairo Conference, which is already being circulated, is a cause of grave concern to me. Many of the principies which I
have just mentioned find no place in its pages, or are totally marginalized.
Indeed, certain basic ethical principies are contradicted by its proposais.
Politicai or ideological considérations cannot be, by themselves, the basis
on which essential décisions for the future of our society are founded.
What is at stake here is the very future of humanity. Fundamental ques­
tions like the transmission of life, the family, and the material and moral
development of society, need very serious considération.
For example, the international consensus of the 1984 Mexico City In­
ternational Conference on Population that "in no case should abortion be
promoted as a method of family planning" is completely ignored in the
draft document. Indeed, there is a tendency to promote an internationally
recognized right to access to abortion on demand, without any restriction,
with no regard to the rights of the unborn, in a manner which goes
beyond what even now is unfortunately accepted by the laws of some na­
tions. The vision of sexuality which inspires the document is individualistic.
Marriage is ignored, as if it were something of the past. An institution as
natural, universal and fundamental as the family cannot be manipulated
without causing serious damage to the fabric and stability of society.
The seriousness of the challenges that Governments and, above all,
parents must face in the éducation of the younger generation means that
we cannot abdicate our responsibility of leading young people to a deeper
understanding of their own dignity and potentiality as persons. What fu­
ture do we propose to adolescents if we leave them, in their immaturity,
3
Cf. Message for World Migration Day, 1993-94, n. 1,
196
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
to follow their instincts without taking into considération the interpersonal
and moral implications of their sexual behaviour? Do we not have an obli­
gation to open their eyes to the damage and suffering to which morally
irresponsible sexual behaviour can lead them? Is it not our task to chal­
lenge them with a demanding ethic which fully respects their dignity
and which leads them to that self-control which is needed in order to face
the many demands of life?
I am sure, Madam Secretary General, that, in the remaining period of
préparation for the Cairo Conference, you and your collaborator, as well
as the nations which will take part in the Conference itself, will devote
adequate attention to these deeper questions.
None of the issues to be discussed is simply an economie or démo­
graphie concern, but, at root, each is a matter of profound moral significance, with far-reaching implications. Accordingly, the Holy See's contri­
bution will consist in providing an ethical perspective on the issues to be
considered, always with the conviction that mankind's efforts to respect
and conform to God's providential plan is the only way to succeed in
building a world of genuine equality, unity and peace.
May Almighty God enlighten ail those taking part in the Conference.
From the Vatican, 18 March 1994.
IOANNES PAULUS PP. II
Congregatio de Causis Sanctorum
197
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM
i
PREMISLIEN. LATINORUM
Beatificationis Servi Dei Bronislai Markiewicz Sacerdotis fundatoris Congrega-
tionum Sancti Michaelis Archangeli (1842-1912)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Esulivi, et dedistis mihi manducare; sitivi, et dedistis mihi bibere; ho­
spes eram, et collegistis me; nudus, et operuistis me; infirmus, et visitastis
me; in carcere eram, et venistis ad me... Amen dico vobis: Quamdiu fecistis
uni de his fratribus meis minimis, mihi fecistis » (Mt 25, 35-36.40).
Haec Iesu Christi verba vitam et facta perfecte exprimunt Servi Dei
Patris Bronislai Markiewicz, magno amore imbuta, quo in Dominum flagrabat et in proximum, praesertim pauperiorem, neglectum, derelictum et
orphanum, cui totum dedidit seipsum. Cuncta Dei Servi vita unicus fuit
navus actus amoris in proximum. Erga hoc amoris praeceptum, cum ani­
moso pauperum studio coniunctum, fidelis ad mortem usque mansit, omni­
bus consecutionibus acceptis, quae ex huiusmodi electionibus oriuntur.
Servus Dei P. Bronislaus Bonaventura Markiewicz die 13 mensis Iulii
natus est anno 1842 in urbe Pruchnik (in Galicia), ex undecim filiis sextus,
in familia medii ordinis admodum religiosa. Die 17 mensis Iulii eodem an­
no baptizatus est in ecclesia paroeciali. Sub Mariae Sanctissimae Virginis
obtutu educatus est, in rerum condicionibus caloris, « optimismi », qui dici­
tur, simplicitatis ac fiduciae parentum plenis.
Propter paupertatem, gymnasii studia post duos retardationis annos in­
cepit; sed discipulus fuit diligentissimus; legendi erat appetens, etiam in fe­
riis, non iis tantum contentus, quae erant praescripta, sed res perdiscere nitebatur. Condicio liberalis et religioni adversa, quam in gymnasio invenit, fidei
discrimen peperit in eo, quod tamen superavit quodque intrepidam et indefatigabilem Dei quaestionem in illo excitavit et plenam in eum devotionem.
198
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Anno 1863, maturitatis experimento superato, ingressus est seminarium
episcopale Premisliense, ubi in spiritalem, theologicam et humanam forma­
tionem incubuit.
Spiritalis eius vita in seminario continuos fecit progressus; perfectior
usque esse conatus est et Iesu Exemplari propior, praesertim humilitatem
colendo, temperantiam et proximi amorem.
Die 15 mensis Septembris anno 1867 — Beatae Mariae Virginis Perdo­
lentis festo — Servus Dei sacerdos est ordinatus. Pastorali navitati totum se
dedidit, potissimum catechesi tradendae, apostolatui inter custodias et re­
conciliationis sacramento. Plura aedificanda curavit sacella in locis longiori­
bus ab ecclesia paroeciali; gratuitam cibi distributionem pauperibus et cho­
lera affectis disposuit, eorum domus visitavit, et tam materialiter eos adiu­
vit, quam spiritaliter. Inde a primis sacerdotii diebus magna eminuit cura
pastorali atque vitae sanctitate. Omnia cum gaudio facere nisus est, atque
tranquille et propter Iesu Christi amorem, omnes vitae res adversas tulit.
Per omnia Dei voluntatem exsequi voluit, secum pugnavit, se castigavit et
constanter omnes curas contulit in humilitatem colendam. Peculiariter de
pueris pauperibus, neglectis, et ad extremam societatem detrusis, tum
quoad spiritum, tum quoad corpus sedulitatem adhibuit. Multos ad eccle­
siam adduxit, ad usum religionis et ad sacramenta. Cum iuvenibus in gymnasio docendis se dedere vellet, anno 1873 nomen professus est in Studio­
rum Universitatem Leopolitanam et deinde Cracoviensem. Bene cognoscere
voluit paedagogiam, psychologiam, historiam et litteras, ut efficaciter doce­
re posset in scholis et iuventutem ab opinationibus atheis tueri. Ob sacerdo­
tum inopiam fuerunt ei studia Universitatis intermittenda et ad pastoralem
laborem redeundum. Eo tempore enituit acri contra alcoholismum certami­
ne, in eius paroecia grassantem, ac toto corde totisque viribus se apostolatui
eucharistico et mariali consecravit. Omnia experiebatur ut Deo posset servi­
re, super omnia illum diligere et omnibus opitulari, imprimis iuvenibus.
Eius id temporis pastoralis industriae ac vitae spiritalis potissimum hu­
militas et bonitas animum movent, maxima paupertas, prudentia, conti­
nentia et plena Dei fiducia. Omnibus in rebus perfectam quaerebat co­
niunctionem cum Christo. Servi Dei visis experientia pastorali atque perso­
nalibus facultatibus, anno 1882 Episcopus ei institutionem concredidit
theologiae pastoralis in seminario maiore Premisliensi. Interea muneribus
quoque est functus praefecti clericorum, librorum inspectons, Consiliarii
Consistorii et Sororum Carmelitidum atque Benedictinarum confessarii.
Divinum secutus impulsum, et Episcopi sui permissu, anno 1885 in Ita­
liam est profectus, ardenter optans in aliquod intrare religiosum Institu-
Congregatio de Causis Sanctorum
199
tum, quod praecipuum haberet propositum iuvenes educandi atque for­
mandi. Ratione vivendi et industria motus Societatis Sancti Francisci Sale­
sii, postulavit ut in eam Societatem admitteretur, a domino Ioanne Bosco
conditam. Anno 1887 vota perpetua emisit in manibus domini Bosco et est
opportunitate usus eius orationes audiendi et adhortationes. Spiritum do­
mini Bosco est nisus perscrutari et saepe oravit super huius magni magistri
sepulcro. Variis in Societate explevit officia.
Anno 1892 in Poloniam rediit et factus est parochus in Galiciae urbe
Miejsce Piastowe. Pueris derelictis et orphanis prorsus se consecravit atque
in Polonica illa condicione propositum domini Bosco ad effectum adduxit
et ita in eadem urbe Miejsce Piastowe Institutum iniit domini Bosco.
In educando plenus fuit bonitatis; numquam est corporalibus castigationibus usus; gradus morum altus fuit ipseque magna fruebatur auctorita­
te ac reverentia inter iuvenes, qui ei sincere confidebant.
Non solum pueros, verum et puellas Servus Dei congregabat, quae So­
rores fieri volebant.
Quo melius puerorum indigentium educationi prospiceret, anno 1897,
solutis votis in Societate Salesiana emissis, nova Instituta religiosa condi­
dit, alterum masculinum, alterum femininum, quae postea appellavit Con­
gregationes Sancti Michaelis Archangeli, cumque viris ac mulieribus religio­
sis suum communicavit spiritum fidei, spei, caritatis, studii deprecationis
et apostolatus, necnon ardorem animarum salutis, nitens infundere in eos
alacriorem in Dei servitio curam.
Episcopus autem Lucas Solecki eius propositum fovit novam instituen­
di Congregationem, eodem tempore laudibus extollens magnum pastoralem
fervorem et plenam Servi Dei devotionem pro iuventute paupere et dere­
licta. Servus Dei, quantum in eo erat, industriae paroeciali se sane tradidit
et Institutorum servitio, plures cotidie pueros orphanos accipiens. « Super
umeros habeo nunc in Instituto plus quadringentas personas, sine pecunia
— scripsit ad neptim suam, monialem benedictinam — et pluries decies
centena milia puerorum derelictorum colligere vellem ex omnibus populis,
eos gratuito alere eorumque spiritus et corpora vestire ».
Novorum Institutorum iter non sine difficultatibus fuit, nec sine rebus
adversis et impedimentis, quae tamen eius incrementum et confirmationem
non impediverunt.
Indefessa cura iuventutis orphanae, pauperis et derelictae sensim eius
vires consumpsit, eumque coegit primis diebus mensis Ianuarii anno 1912
lecto corpus imponere, a quo numquam surrexit. Sacramentis refectus Deo
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
200
animam reddidit mane diei 29 mensis Ianuarii anno 1912 in urbe Miejsce
Piastowe (in Polonia).
Calendis Februariis anno 1912 sollemnes exsequiae factae sunt, quibus
Episcopus Fiszer praefuit quibusque multi interfuere sacerdotes et Christi
fideles. Magnus fuit paroecianorum orphanorumque dolor; qui manus Servi
Dei rosariis tangebant, imagunculis, nomismatibus, ostendentes se illum
sanctum putare. Namque vivus is sanctus habebatur.
Causa beatificationis et canonizationis inita, celebratus est processus or­
dinarius annis 1958-1963 in curia episcopali Premisliensi; deinde Servi Dei
scripta inspecta sunt et aliae effectae inquisitiones diversis in tabulariis.
Parata Positione super vita et virtutibus, disputatum est an constaret de
virtutibus in gradu heroico. Exitu cum felici die 30 mensis Novembris an­
no 1993 actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris. Patres
Cardinales porro et Episcopi in Sessione Ordinaria diei 12 mensis Aprilis
anno 1994, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Andrea Maria Deskur, agnoverunt Servum Dei Patrem Bronislaum Markiewicz heroum in
modum virtutes théologales, cardinales iisque adnexas exercuisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, man­
davit ut super heroicis Servi Dei virtutibus decretum conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die Cardinalibus in­
frascripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis
Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissi­
mus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide,
Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico,
Servi Dei Bronislai Markiewicz, Sacerdotis, Fundatoris Congregationum
Sancti Michaelis Archangeli, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. © S .
£8 Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lünen., a Secretis
Congregatio de Causis Sanctorum
201
II
RUPELLEN.
Beatificationis seu declarationis Martyrii servorum Dei Ioannis Baptistae Souzy
et LXIII sociorum (1794-1795)
DECRETUM SUPER MARTYRIO
« Beati eritis, cum vos oderint homines et cum separaverint vos et exprobraverint et eiecerint nomen vestrum tamquam malum propter Filium
hominis. Gaudete in illa die et exsultate, ecce enim merces vestra multa in
caelo » {Lc 6, 22-23).
Divini Magistri vestigia et doctrinam secuti, non pauci ex discipulis
eius persecutionem passi sunt et mortem propter regnum Dei. Hi, caritate
moti et a Spiritu Sancto confirmati, contumeliis affici maluerunt, torqueri
et occidi, quam vitae Auctorem eiurare. Ita strenue suam Christo fidelita­
tem et Evangelio testati sunt atque tranquille martyrium oppetiverunt,
certi se aeternam beatitudinem esse consecuturos.
In magna martyrum multitudine multi christiani sunt referendi qui,
duodevicesimo saeculo exeunte, suum pro fide sanguinem fuderunt in Gal­
lia, cum in illa natione graves ac tumultuosae fiebant perturbationes socia­
les et violenta contra Christi Ecclesiam, eius membra et Instituta cooriebatur persecutio. Odio impulsi adversus Domini Iesu Sponsam, generis huma­
ni inimicam habitam, omni ope filii tenebrarum nisi sunt nomen christia­
num et Dei vivi ac veri cultum exstirpare. Ordines religiosi, Congregatio­
nes et sacerdotes peculiari modo vexati sunt.
Anno 1790 Potestates civilem cleri constitutionem promulgaverunt,
quae ad instituendam spectabat ecclesiam nationalem, fere prorsus a Ro­
mano Pontifice seiunctam, et ecclesiasticos illi assentiri per ius iurandum
iusserunt. Multi, in fide perseverare volentes et cum Ecclesia Christi in
communione manere, renuerunt. Papa Pius VI Constitutionem illam repu­
diavit, principiis nisam haereticis, et suspensos eos declaravit, qui ius iu­
randum dederant, atque irritas electiones ecclesiasticas secundum novas
normas effectas. Tunc temptatum est cleri renisum infringere vi; qua re
multi, qui iurare abnuerant, exagitati sunt, in vincula coniecti vel ad deportationem damnati.
Die 25 mensis Ianuarii anno 1794 praeceptum est ut qui in variis carce­
ribus habebantur, ad portus Burdigalensem et urbis Rochefort transferren14 - A. A. S
202
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tur, longe a Gallia deportandi. Ad urbem Rochefort, post aerumnosum
iter, 829 homines pervenerunt, qui in duas veteres naves impositi sunt,
omnino non sufficientes tam magno personarum numero. Numquam impe­
ratum est ut naves solverentur, quae in campos excidii mutatae sunt. Persecutorum arbitrio relicti, ii fidei testes quodlibet indignitatum genus, contumeliarum, minarum, iniuriarum, privationum et crudelitatis passi sunt.
Sine ulla misericordia frigori, aestui, pluviis, fami, morbis ac pestilentiis
obiecti sunt. Non siverunt eos palam fidem suam significare et res pietatis
habere. Quodvis humanum ius atque divinum semper conculcatum est et
violatum. Patebat eiusmodi tractationem, in odium fidei inflictam, idem
esse ac veram damnationem ad mortem. Victimae, ideo noxii — si ita lo­
qui fas est — quod fideles erant Ecclesiae ministri, mirum dederunt testi­
monium amoris in Christum, in Pontificem et vocationem. Patienter et for­
titer crudelem persecutionem tulerunt, solacio invento in intima cum Do­
mino coniunctione, in deprecatione et Paenitentiae sacramento, quod invi­
cem sibi secreto ministrabant. Aliqui, impensiorem appetentes cum Christo
similitudinem, paenitentias quoque et voluntarias castigationes exercebant.
Amore fraterno coniuncti, mutuo se sustinebant, diligenter assidebant in­
firmis. Plene conscii sortis, quae eos manebat, cum pacis ac veniae sensi­
bus se praeparabant ad mortem. Atrox illa via crucis die 7 mensis Februa­
rii desiit anno 1795, cum qui superfuerant expositi sunt, paulo post liber­
tatem adepturi.
Victimae quingentae quadraginta septem fuerunt, sed solummodo de
quibusdam instrumenta habemus, quae satis sint, secundum iuris normas
vigentes, earum martyrii adiunctis cognoscendis.
Intrepidi hi Christi discipuli, ad diversas dioeceses et Instituta vitae
consecratae pertinentes, praemium aeternum omnes consecuti sunt anno
1794, uno excepto, qui anno 1795 est mortuus.
Nominatim hi fuerunt:
1. Ioannes Baptista Souzy, vicarius generalis dioecesis Rupellensis, na­
tus die 19 mensis Novembris, anno 1734 et mortuus die 27 mensis Augusti;
2. Antonius Bannassat, parochus paroeciae loci Saint-Fiel, in dioecesi
Lemovicensi, natus die 20 mensis Maii anno 1729 et die 18 mensis Augusti
vita defunctus;
3. Ioannes Baptista de Bruxelles, canonicus Collegii canonicorum Sancti
Leonardi et vicarius ecclesiae Sancti Stephani in dioecesi Lemovicensi, or­
tus pridie Idus Septembres anno 1734 et mortuus die 18 mensis Iulii;
4. Florentius Dumontet de Cardaillac, vicarius generalis dioecesis Castren­
sis, ortus die 8 mensis Februarii anno 1749 et mortuus Nonis Septembribus;
Congregatio de Causis Sanctorum
203
5. Ioannes Baptista Duverneuil, sacerdos Ordinis Fratrum Discalceatorum B. Mariae V. de Monte Carmelo, natus probabiliter anno 1737 et mor­
tuus Calendis Iuliis;
6. Petrus Gabilhaud, parochus Sancti Christophori in dioecesi Lemovi­
censi, ortus die 26 mensis Iulii anno 1747, mortuus Idibus Augustis;
7. Aloisius Wulphy Huppy, dioecesis Lemovicensis, natus Calendis
Aprilibus anno 1767, mortuus die 29 mensis Augusti;
8. Petrus Jarrige de la Morelie de Puyredon, canonicus loci
Saint-Yrieix, in dioecesi Lemovicensi, qui natus die 19 mensis Aprilis anno
1737, obiit die 10 mensis Augusti;
9. Bartholomaeus Jarrige de la Morelie de Biars, dioecesis Lemovicensis,
qui ortus die 18 mensis Martii anno 1753, e vita excessit die 13 mensis Iulii;
10. Ioannes Franciscus Jarrige de la Morelie de Breuil, canonicus loci
Saint-Yrieix, in dioecesi Lemovicensi, natus die 11 mensis Ianuarii anno
1752, mortuus est die 31 mensis Iulii;
11. Ioannes Iosephus Juge de Saint-Martin, canonicus cathedralis Le­
movicensis, natus postridie Idus Iunias anno 1739, mortuus Nonis Iuliis;
12. Marcellus-Gaucher Labiche de Reignefort, sacerdos Societatis Mis­
sionariorum Lemovicensium, qui natus est die 3 mensis Novembris anno
1751 et e vita decessit die 26 mensis Iulii;
13. Petrus Yrieix Labrouhe de Laborderie, canonicus Capituli loci Au­
vergne, in dioecesi Lemovicensi, die 24 mensis Maii natus anno 1756, Ca­
lendis Iuliis mortuus;
14. Claudius Barnabas de Laurent de Mascloux, canonicus Collegii ca­
nonicorum loci Dorat, in dioecesi Lemovicensi, natus die 11 mensis Iunii
anno 1735, die 7 mensis Septembris mortuus;
15. Iacobus Lombardie, parochus Sancti Hilarii in dioecesi Lemovicen­
si, Calendis Decembribus ortus anno 1737, mortuus die 22 mensis Iulii;
16. Andreas Iosephus Marchandon, parochus loci Marsac, in dioecesi
Lemovicensi, qui ortus die 21 mensis Augusti, anno 1745, mortem obiit die
22 mensis Septembris;
17. Franciscus D'Oudinot de la Boissière, canonicus Capituli loci
Saint-Germain de Masseré, in dioecesi Lemovicensi, qui die 3 mensis Sep­
tembris natus anno 1746, est die 7 mensis Septembris mortuus;
18. Raimundus Petiniaud de Jourgnac, vicarius generalis et archidiaco­
nus dioecesis Lemovicensis, qui die 3 mensis Ianuarii natus anno 1747, die
26 mensis Iunii mortem obiit;
19. Iacobus Retouret, sacerdos Ordinis Carmelitani, qui die 15 mensis
Septembris ortus anno 1746, mensis Augusti die 26 e vita decessit;
204
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
20. Paulus Ioannes Charles, Ordinis Cisterciensis sacerdos, prior abba­
tiae de Sept-Fons, in dioecesi Molinensi, qui die 29 mensis Decembris natus
anno 1743, die 25 mensis Augusti mortem occubuit;
21. Augustinus Iosephus Desgardin, laicus professus Ordinis Cistercien­
sis, ad abbatiam de Sept-Fons pertinens, die 21 mensis Decembris natus
anno 1750, pridie Nonas Iulias mortuus;
22. Petrus Sulpitius Christophorus Faverge, sodalis Instituti Fratrum
Scholarum Christianarum, qui ortus die 25 mensis Iulii anno 1745, pridie
Idus Septembres exstinctus est;
23. Iosephus Imbert, sacerdos Societatis Iesu, vicarius apostolicus Molinensis, qui probabiliter anno 1721 natus, die 9 mensis Iunii est vita defunctus;
24. Claudius Iosephus Jouffret de Bonnefont, sacerdos Societatis Sancti
Sulpitii, parvi seminarii Augustodunensis superior, qui die 23 mensis De­
cembris ortus anno 1752, die 10 mensis Augusti e vita discessit;
25. Claudius Laplace, vicarius paroeciae loci Saint-Bonnet in dioecesi
Molinensi, in lucem editus die 15 mensis Novembris anno 1725, postridie
Idus Septembres est mortuus;
26. Natalis Hilarius le Conte, clericus addictus, tamquam musicus, Ca­
thedralis Bituricensis servitio, qui natus die 3 mensis Octobris anno 1765,
interiit die 17 mensis Augusti;
27. Petrus Iosephus Legroing de la Romagère, sacerdos Societatis Navarrae, vicarius generalis Bituricensis, natus die 28 mensis Iunii anno 1752,
exstinctus die 26 mensis Iulii;
28. Ioannes Baptista Iacobus Aloisius Xaverius Loir, sacerdos Ordinis
Fratrum Minorum Capuccinorum, qui in vitam venit die 13 mensis Martii
anno 1720 et eandem amisit die 19 mensis Maii;
29. Ioannes Mopinot, sodalis Instituti Fratrum Scholarum Christiana­
rum, qui pridie Idus Décembres natus anno 1724, die 21 mensis Maii obiit;
30. Philippus Papon, parochus oppidi Coutigny, in dioecesi Molilensi,
natus die 5 mensis Octobris anno 1744, die 17 mensis Iunii vita defunctus;
31. Nicolaus Savouret, sacerdos Ordinis Fratrum Minorum Conventua­
lium, Clarissarum Molinensium moderator, qui est in lucem editus die 27
mensis Februarii anno 1733 et postridie Idus Iulias e vita migravit;
32. Ioannes Baptista Ignatius Petrus Vernoy de Montjournal, canoni­
cus Collegii canonicorum Dominae Nostrae Molinensis, qui die 17 mensis
Novembris ortus anno 1736, est Calendis Iuniis mortuus;
33. Aloisius Armandus Iosephus Adam, Ordinis Fratrum Minorum Con­
ventualium Rotomagensium sacerdos, ortus die 19 mensis Decembris anno
1741, mortuus die 13 mensis Iulii;
Congregatio de Causis Sanctorum
205
34. Carolus Antonius Nicolaus Ancel, Congregationis Iesu et Mariae
(Eudistarum) sacerdos, in lucem editus die 11 mensis Octobris anno 1763,
exstinctus die 29 mensis Iulii;
35. Claudius Beguignot, sacerdos Ordinis Cartusiensis, qui in vitam venit
die 19 mensis Septembris anno 1736 eamque postridie Idus Iulias amisit;
36. Ioannes Bourdon, sacerdos Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum, qui die 3 mensis Aprilis anno 1747 ortus, die 23 mensis Augusti ex
hac vita discessit;
37. Aloisius Franciscus Lebrun, sacerdos Ordinis Sancti Benedicti, Con­
gregationis Sancti Mauri sodalis, natus pridie Nonas Apriles anno 1744 et
die 20 mensis Augusti mortuus;
38. Michael Bernardus Marchand, vicarius paroecialis loci Vaurouy in
archidioecesi Rotomagensi, natus die 28 mensis Septembris anno 1749, Idi­
bus Iuliis vita defunctus;
39. Petrus Michael Noël, sacerdos cooperator paroeciae loci Pavilly in
archidioecesi Rotomagensi, qui in vitam venit die 23 mensis Februarii an­
no 1754 et ex ea abiit Nonis Augustis;
40. Gervasius Protasius Brunei, Ordinis Cisterciensis sacerdos, prior ab­
batiae de Mortagne, natus die 18 mensis Iunii anno 1744 et mortuus die 20
mensis Augusti;
41. Franciscus François, sacerdos Ordinis Fratrum Minorum Capuccinorum, die 17 mensis Ianuarii genitus anno 1749 et die 10 mensis Augusti
defunctus;
42. Iacobus Gagnot, sacerdos Ordinis Fratrum Discalceatorum B. Ma­
riae V. de Monte Carmelo, die 9 mensis Februarii genitus anno 1753 et die
10 mensis Septembris mortuus;
43. Ioannes Baptista Guillaume, Instituti Fratrum Scholarum Christia­
narum sodalis, Calendis Februariis ortus anno 1755, die 27 mensis Augusti
defunctus;
44. Ioannes Georgius Rehm, Ordinis Fratrum Praedicatorum sacerdos,
die 21 mensis Aprilis in lucem susceptus anno 1752, mortuus die 11 mensis
Augusti;
45. Claudius Richard, sacerdos Ordinis Sancti Benedicti, die 19 mensis
Maii natus anno 1741, mortuus die 9 mensis Augusti;
46. Franciscus Hunot, canonicus Collegii canonicorum oppidi Brienon
in archidioecesi Senonensi, natus pridie Idus Februarias anno 1753, mor­
tuus pridie Nonas Octobres;
47. Ioannes Hunot, canonicus et parochus oppidi Brienon, genitus die
21 mensis Septembris anno 1742, Nonis Octobribus vita defunctus;
206
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
48. Sebastianus Lupus Hunot, canonicus oppidi Brienon et fratris Ioannis
vicarius, die 7 mensis Augusti natus anno 1745, mortuus die 17 Novembris;
49. Georgius Edme René, canonicus Collegii canonicorum oppidi Vézelay, in archidioecesi Senonensi, qui die 16 mensis Novembris anno 1748 ge­
nitus, postridie Calendas Octobres e vita decessit;
50. Lazarus Tiersot, Ordinis Cisterciensis sacerdos, qui in vitam venit
die 29 mensis Martii anno 1739 ex eaque exivit die 10 mensis Augusti;
51. Scipio Hieronymus Brigéat de Lambert, decanus Capituli cathedra­
lis Abrincensis, generatus die 9 mensis Iunii anno 1733, vita defunctus pri­
die Nonas Septembres;
52. Ioannes Nicolaus Cordier, sacerdos Societatis Iesu, natus die 3 men­
sis Decembris anno 1710, mortuus die 30 mensis Septembris;
53. Carolus Arnaldus Hanus, decanus Collegii canonicorum oppidi Ligny in dioecesi Virodunensi, natus die 19 mensis Octobris anno 1723, mor­
tuus die 28 mensis Augusti;
54. Nicolaus Tabouillot, parochus loci Méligny-le-Grand in dioecesi Vi­
rodunensi, ortus die 16 mensis Februarii anno 1745, mortuus die 23 mensis
Februarii anno 1795;
55. Antonius Auriel, vicarius paroecialis loci Calviat in dioecesi Cadurcensi, die 19 mensis Aprilis genitus anno 1764 et die 16 mensis Iunii vita
defunctus;
56. Elias Leymarie de Laroche, prior Sancti Ioannis de Coutras in dioe­
cesi Virodunensi, natus die 8 mensis Ianuarii anno 1758, exstinctus die 22
mensis Augusti;
57. Franciscus Mayaudon, vicarius generalis Dioecesis Suessionensis, in
lucem editus die 4 mensis Maii anno 1739, qui e vita decessit die 11 mensis
Septembris;
58. Claudius Dumonet, dioecesis Augustodunensis sacerdos, qui in vi­
tam venit postridie Calendas Februarias anno 1747 et ex ea exivit Idibus
Septembribus;
59. Ioannes Baptista Laborier du Vivier, diaconus et canonicus cathe­
dralis Matisconensis, die 19 mensis Septembris ortus anno 1734 et die 26
aut 27 mensis Septembris vita defunctus;
60. Gabriel Pergaud, sacerdos Ordinis Canonicorum Regularium Sancti
Augustini, die 29 mensis Octobris in lucem editus anno 1752, qui e vita
migravit die 21 mensis Iulii;
61. Michael Aloisius Brulard, sacerdos Ordinis Fratrum Discalceatorum
B. Mariae V. de Monte Carmelo, qui die 11 mensis Iunii natus anno 1758,
die 25 mensis Iulii periit;
Congregatio de Causis Sanctorum
207
62. Carolus Renatus Collas du Bignon, Societatis Sancti Sulpitii sacer­
dos, superior parvi seminarii Bituricensis, die 25 mensis Augusti natus an­
no 1743, die 3 mensis Iunii vita defunctus;
63. Iacobus Morellus Dupas, vicarius urbis Ruffec, tunc in dioecesi Pictaviensi positae, die 10 mensis Novembris ortus anno 1754 et die 21 mensis
Iunii mortuus;
64. Ioannes Baptista Ménestrel, canonicus oppidi Remiremont in dioe­
cesi Sancti Deodati, natus Nonis Decembribus anno 1748, die 16 mensis
Augusti mortuus.
Horum Servorum Dei fama martyrii numquam defecit; quam ob rem
Episcopus Rupellensis Causam iniit canonizationis per celebrationem pro­
cessus informativi (annis 1932-1936), cuius auctoritas et vis probata est a
Congregatione de Causis Sanctorum decreto die 7 mensis Februarii anno
1992 promulgato. Positione super martyrio apparata, disputatum est an
constaret de martyrio eiusque causa. Die 29 mensis Ianuarii anno 1994,
exitu cum prospero, actus est Consultorum Theologorum Congressus Pecu­
liaris. Patres Cardinales deinde et Episcopi, in Sessione Ordinaria diei 17
mensis Maii subsequentis, Causae Ponente Eminentissimo Cardinali Ber­
nardino Gantin, agnoverunt Servos Dei Ioannem Baptistam Souzy et LXIII
Socios veros martyres esse putandos, qui ultro mortem oppetiverunt ut
suam Christo et Ecclesiae fidelitatem testarentur.
De hisce omnibus rebus, referente subscripto Cardinali Praefecto, cer­
tior factus, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis de
Causis Sanctorum excipiens rataque habens, praecepit ut decretum super
martyrio Servorum Dei rite conscriberetur.
Quod cum esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus infrascripto
Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis ceterisque de
more convocandis eisque adstantibus Beatissimus Pater declaravit: Constare
de martyrio eiusque causa Servorum Dei Ioannis Baptistae Souzy et LXIII
Sociorum, annis 1794-1795 interjectorum, in casu et ad effectum de quo agitur.
Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in
acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. © S.
© Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lünen., a Secretis
208
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
III
VENETIARUM
Beatificationis Servi Dei Aloisii Caburlotto, Sacerdotis patriarchatus venetiarum, fundatoris Congregationis Filiarum a S. Ioseph (1817-1897)
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Vera educatio prosequitur formationem personae humanae in ordine ad
finem eius ultimum et simul ad bonum societatum, quarum homo membrum
exstat et in quarum officiis, adultus effectus, partem habebit » (CONC. OECUM.
VAT. II, Declaratio de educatione christiana Gravissimum educationis, 1).
Humana et christiana populi educatio ac praesertim iuventutis masculinae et femininae caput fuit pastoralis industriae Aloisii Caburlotto qui, ini­
quis Ecclesiae Italicaeque societatis temporibus, magna cum caritate in bo­
num incubuit iuvenum ac puellarum, eos docendo in viis Dei ambulare et
probos atque navos fieri cives.
Servus Dei Venetiis natus est die 7 mensis Iunii anno 1 8 1 7 a coniugibus
Angelo Stephano Caburlotto et Helena Giove, modestis operariis bonisque
christianis. Discipulus fuit diligens et magni existimatus scholae caritatis, a
Venerabilibus Sacerdotibus Angelo et Marco Antonio Cavanis rectae; dein­
de, vocatione ad sacerdotium animadversa, studiis philosophicis et theolo­
gicis se dedit apud seminarium patriarchale. Iam tum ille ortus est cordis
morbus, qui vicibus per totam vitam eum afflixit. Sedulo suam coluit
scholasticam atque spiritalem formationem et constantem ostendit perfec­
tionis christianae appetitionem sincerumque animarum salutis studium.
Die 24 mensis Septembris anno 1842 sacrum accepit presbyteratus Or­
dinem. Se tradidit pastorali ministerio in paroecia Sancti Iacobi de Orio,
cuius parochus est factus anno 1849. Corde paterno et sapientia veri magi­
stri fidei suae inservivit communitati. Accurate praedicationi verbi Dei, ca­
techesi tradendae, sacramentorum administrationi atque sedulitati pauperi­
bus praebendae operam dedit. Peculiarem adhibuit curam de puellarum
pauperum ac derelictarum educatione, et ad hoc assequendum propositum
Congregationem Filiarum a Sancto Ioseph condidit, persuasum habens hoc
institutum aptissimam esse rationem compellendi ad honestatem paroe­
ciam ac societatem simulque bonas matres familias praeparandi. Die 24
mensis Octobris novem puellae vestem religiosam induerant. Anno 1 8 5 7 al­
teram constituit domum, nempe Institutum femininum Manin, ubi solas
accipere pusas publica beneficentia adiutas pollicebatur.
Per hoc opus Servus Dei necessitudinem incepit consociatae operae cum
Institutis publicis urbis, qua per reliquam vitam obstrictus est onera maio-
Congregatio de Causis Sanctorum
209
ra usque ac difficiliora sibi sumere. Eodem anno primum Capitulum cele­
bratum est novae religiosae familiae, in quo quindecim Filiae Sancti Ioseph
professionem fecerunt et Congregatio canonicam obtinuit approbationem.
Amore et cura educationis iuventutis Servus Dei inductus est ad acci­
piendum etiam officium sponsoris ac rectoris Instituti masculini Manin,
auctoritatibus civilibus urbis obnoxii. Novum hoc munus, gratuito exple­
tum cumque propositis omnino pastoralibus atque socialibus, pio sacerdoti
populi gratiam ipsarumque potestatum conciliavit, eique Equitis Coronae
Italicae insignia collata sunt. Hic titulus, quem is non petierat quemque
solummodo accepit, ut suum posset officium continuare pro iuventute indi­
genti, causa ei fuit reprehensionum et inclementiarum ab ecclesiasticis ca­
tholicisque Venetis severis, et quater ei beneficium canonicum Capituli
Cathedralis negatum est. Postea solum parte remedium allatum est per no­
minationem ad canonicum honorarium.
Anno 1872, propter infirmae valetudinis causam, paroeciam deposuit et
exinde omnibus viribus se tradidit multis Operibus institutoriis regendis,
quae ob eius prudentiam, peritiam et sacrificii spiritum copiosos ediderunt
fructus pro iuventute egena, pro Ecclesia proque societate.
Eodem tempore alias explicavit impigre pastorales navitates, quales
fuere cura Tertii Ordinis Servorum Mariae et sacrorum recessuum ad sacer­
dotes praedicatio, missionum popularium, piarum ad clerum et religiosos
exercitationum.
Diligenter attendit ad confirmationem et incrementum Congregationis
quam condiderat et cum benignitate, simplicitate caritateque suas direxit
Filias spiritales in sanctitatis, fiduciae Dei, amoris crucis, oboedientiae et
concordiae via. Moribus suis continuum praebuit exemplum fidelitatis erga
vocationem, plenae pro animarum bono devotionis et indefatigabilis alacritatis in Dei regno aedificando in societate, quae a Christi atque Ecclesiae
praeceptis discedebat.
Multiplicis sui apostolatus Servus Dei fundamentum iecit impensam vi­
tam spiritalem et cotidianum virtutum christianarum ac sacerdotalium
exercitium. Solidae et altae fidei fuit, quam Sacrarum Litterarum aluit
fontibus, Ecclesiae Patrum operibus, liturgia atque theologia.
« Non sufficit — sacerdotibus dicebat — pios esse et bonos, sed opus
est humili ac reverenti studio normarum Ecclesiae ad fidem defendendam
et fructuose sacrum ministerium exercendum ». Non modo lumine fidei collustratus vixit et egit, sed sese impendit ut in populo, et potissimum in iu­
venibus, Dei cognitionem disseminaret atque legis eius observantiam.
Ad Domini voluntatem docilis fuit, quam etiam acerbioribus in casibus
agnoscere sciebat, quamque his contrahebat verbis: « Voluntas Dei, paradisus meus », vel: « In cruce pax invenitur, in voluntate Dei vera laetitia ».
Erga Romanum Pontificem et Superiores ecclesiasticos sincerum et obse-
210
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
quentem nutrivit amorem. Cum est iniuste reprehensus, omnia magno ani­
mo tulit et forti, cum spem suam in Domino collocasset. Pro Dei gloria et
animarum salute semper ad laborem erat paratus, ad sacrificium et, si ne­
cesse erat, etiam ad indignitates et dolores. Novas semper vires novumque
ardorem hausit ex coniunctione cum Deo, fervida Eucharistiae celebratio­
ne, deprecatione assidua et religione erga Virginem Mariam, cuius cultum
multis auxit inceptis. In amorem Domini, qui eius cogitationum et affec­
tuum cardo fuit, proximi inseruit caritatem, humilium, pauperum et iu­
ventutis. Apostolatus opera, Congregationis Filiarum Sancti Ioseph consti­
tutio et laboriosa rectio multorum Institutorum educationi fovendae, cla­
rissimum sunt signum magnitudinis et veritatis eius de aliis sollicitudinis.
Voluit caritatem regnare inter Filias Sancti Ioseph, et in ephebeis, quae
regebat, reginam, et omnes humaniter, affabiliter, paterne tractavit, certus
« benignitate feras in mansuetos agnos mutari », et « benignitate fieri sanc­
tos ». Liberalis vir fuit et claram ostendit dialogi peritiam etiam cum per­
sonis et potestatibus civilibus, quae non christiane vitam sentiebant atque,
earum sibi existimationem et fiduciam conciliando, evangelii fermentum in
ambitus portavit, qui aliter eius expertes mansissent.
In itinere ad perfectionem christianam atque in variis pastoralibus et
insti tu toriis negotiis semper summa egit cum prudentia. Copiose a fontibus
gratiae sumpsit auxilium, ut quam optime suum exsequeretur sacerdotale
munus et aeternam adipisceretur beatitudinem. Numquam con citationum
animi impulsu est operatus, festinationis vel suae voluntatis, sed coram
Deo omnia ponderabat, difficultates iudicabat et possibilitates successus,
rationes instituebat capiebatque consilia, ad incrementum spectans regni
Christi. A prudentibus humiliter consilia petebat et caute suos eligebat
adiutores; proximi bonum suo anteponebat et, firmo animo constantique
servitii voluntate, incommodorum neglegens quae eum manebant, opus aggrediebatur. Acriter iustitiam in Deum sensit et in homines. In suis scripsit
propositis: « Dominus tam multa pro me fecit; iustum est igitur et me ali­
quid facere pro eo », et etiam: « Iesus Christus (est) pro me crucifixus, et
ego pro eo esse volo crucifixus ».
Numquam suam quaesivit gloriam, sed Dei et Ecclesiae; suosque evi­
dentes successus non tam suis facultatibus ascribebat, quam gratiae divi­
nae. Unicuique suum dedit et in bonorum terrestrium administratione cum
diligentia se gessit, abstinentia et neglectione. « Statuo — scripsit — rebus
huius mundi uti, prout mihi servire possunt tamquam scala ad caelum ».
Hinc egregie temperantiam coluit, sensuum et voluntatis castigationem,
paupertatem. Multimodis multisque in casibus documentum dedit se gradu
Congregatio de Causis Sanctorum
211
eminenti virtutibus fortitudinis, humilitatis, oboedientiae et castitatis or­
natum esse.
Meritis abundans et fama sanctitatis clarus, Servus Dei pie exstinctus
est postridie Nonas Iulias anno 1897, Infirmorum accepta Unctione a Pa­
triarcha Iosepho Sarto et Sanctissima Virgine invocata. Eius non commu­
nium virtutum memoria viva in populo Dei, praesertim vero in Filiarum
Sancti Ioseph Instituto mansit; quam ob rem Venetiarum Patriarcha Cau­
sae canonizationis initium fecit per celebratum processum ordinarium in­
formativum (anni 1963-1969), cuius auctoritas et vis est per decretum pro­
bata Congregationis de Causis Sanctorum die 20 mensis Ianuarii anno 1989
promulgatum. Apparata Positione super virtutibus, disputatum est an con­
staret de virtutibus in gradu heroico. Prospero cum eventu actus est Con­
sultorum Theologorum Peculiaris Congressus postridie Idus Décembres an­
no 1993. Patres Cardinales deinde et Episcopi in Sessione Ordinaria diei 17
mensis Maii subsequentis anni, Causae Ponente Em.mo Cardinali Antonio
Innocenti, professi sunt sacerdotem Aloisium Caburlotto virtutes théologa­
les, cardinales iisque adnexas heroum in modum exercuisse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, man­
davit ut super heroicis Servi Dei virtutibus decretum conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die Cardinalibus in­
frascripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis
Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissi­
mus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide,
Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico,
Servi Dei Aloisii Caburlotto, Sacerdotis Patriarchatus Venetiarum, Fundatoris Congregationis Filiarum a S. Ioseph, in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. © S .
£8 Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lünen., a Secretis
212
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus PP. II,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros
Praesules praefecit, videlicet:
die 1 Octobris 1994. — Cathedrali Ecclesiae Derriensi Exc.mum P.D. Ia­
cobum Hegarty, hactenus Episcopum Rapotensem.
die 7 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Gurecsamiensi R.D. Eduinum
Regan, hactenus paroeciae Beatae Mariae in civitate vulgo dicta Bridgend
parochum.
die 15 Novembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Vulturariensi R.D.
Rolandum Tirona, in Insulis Philippinis Ordinis Fratrum Discalceatorum
Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo Provincialem, quem Auxiliarem
Archidioecesis Manilensis deputavit.
die 2 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Pagadianensi R.D. Zachariam
Jiménez, hactenus Beatae Virginis Mariae Seminarii in civitate vulgo dicta
Ozamis rectorem.
die 8 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Zamboangensi Exc.mum
P.D. Carmelum Morelos, hactenus Episcopum Butuanensem.
die 10 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Crossensi, R.D. Raimondum
Leonem Burke, e clero eiusdem dioecesis, hactenus defensorem vinculi
apud Supremum Tribunal Signaturae Apostolicae.
die 12 Decembris. — Coadiutorem Exc.mi P.D. Leonis Clarke, Episcopi
Maitlandensis, Exc.mum P.D. Michaelem Ioannem Malone, e clero Sinus
Tortuosi.
die 13 Decembris. — Coadiutorem Em.mi P.D. Cathaldi S.R.E. Cardina­
lis Daly, Archiepiscopi Armachani, R.D. Ioannem Brady, hactenus in loco
vulgo dicto Ballyhaise parochum.
die 17 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Sancti Iacobi Veraguensis
Exc.mum P.D. Ansgarium Marium Brown Jiménez, hactenus Episcopum
titularem Scilitanum et Auxiliarem Panamensem.
die 19 Decembris. — Titulari episcopali Ecclesiae Afufeniensi, R.D. Fri­
dericum Colli, e clero dioecesis Sanctae Catharinae in Ontario, quem depu­
tavit Auxiliarem archidioecesis Ottaviensis.
Congregatio pro Episcopis
213
die 20 Decembris 1994. —Cathedrali Ecclesiae Calbayoganae, Exc.mum
P.D. Maximianum Cruz, hactenus Episcopum titularem Tanudaiensem et
Administratorem Apostolicum eiusdem dioecesis.
die 27 Decembris. — Metropolitanae Ecclesiae Bogotensi Exc.mum P.D.
Petrum Rubiano Sáenz, hactenus Archiepiscopum Caliensem.
die 30 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Limonensi R. D. Iosephum
Franciscum Ulloa Rojas, hactenus parochum-moderatorem Basilicae
« Nuestra Señora de los Angeles ».
die 30 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Augustanae Exc.mum P.D.
Iosephum Anfossi, hactenus directorem Officii pro familia apud Conferen­
tiam Episcoporum Italiae.
die 4 Ianuarii 1995. — Coadiutorem Cathedralis Ecclesiae Miracemanae
Tocantinensis R.P. Ioannem Iosephum Burke, Ordinis Fratrum Minorum
sodalem.
die 5 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Adiacensi P. D. Andream Lacrampe, Praelatum Missionis Galliae seu Pontiniacensis.
die 11 Ianuarii. — Cathedrali Ecclesiae Guarapuavensi R.D. Ioannem
Zerbini, Societatis S. Francisci Salesii sodalem.
COLLATIO D I G N I T A T I S A R C H I E P I S C O P A L I S
Decreto Congregationis pro Episcopis
die 19 Decembris 1994. — Exc.mo P. D. Iuliano Herranz Casado, Epi­
scopo titulari Vertarensi, Pontificii Consilii de Legum Textibus interpre­
tandis Praesidi, dignitas archiepiscopalis collata est.
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congregatio­
ne pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros
Pastores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Lit­
teras praefecit:
214
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
die 11 Novembris 1994. — Cathedrali Ecclesiae Dibrugerhensi R.P. Io­
sephum Aind, e Societate S. Francisci Salesii, hactenus paroeciae in oppido
vulgo Dimakuchi curionem.
die 19 Decembris — Metropolitanae Ecclesiae Abidianensi Exc.mum
P.D. Bernardum Agré, hactenus Episcopum Yamussukroënsem.
— Metropolitanae Ecclesiae Buakensi, noviter erectae Exc.mum P.D.
Vitalem Komenan Yao, hactenus Episcopum eiusdem sedis episcopalis.
— Metropolitanae Ecclesiae Gagnoaënsi, noviter erectae, Exc.mum P.D.
Natalem Kokora-Tekry, hactenus Episcopum eiusdem sedis episcopalis.
— Metropolitanae Ecclesiae Korhogoënsi, noviter erectae, Exc.mum
P.D. Augustum Nobou, hactenus Episcopum eiusdem sedis episcopalis.
— Cathedrali Ecclesiae Bassam Maioris Exc.mum P.D. Paulum Dacoury-Tabley, hactenus Episcopum titularem Castraseverianensem et Auxilia­
rem Abidianensem.
— Cathedrali Ecclesiae Odiennensi, noviter erectae in Litore Eburneo,
R.D. Mauricium Konan Kouassi, hactenus templi cathedralis Buakensis
parochum.
— Cathedrali Ecclesiae Kandinae, noviter erectae in Benin, R.D. Mar­
cellum Honoratum Leonem Agboton, in oppido vulgo Malanville curionem.
— Cathedrali Ecclesiae Moptiensi Exc.mum P.D. Ioannem Zerbo, hac­
tenus Episcopum titularem Acciensem et Auxiliarem Bamakoënsem.
— Cathedrali Ecclesiae Vaënsi R.D. Paulum Bemile, hactenus Semina­
rii interdioecesani Tamalensis rectorem.
— Cathedrali Ecclesiae Hamiltonensi in Nova Zelandia Exc.mum P.D.
Dionysium Georgium Browne, hactenus Episcopum Aucopolitanum.
— Cathedrali Ecclesiae Aucopolitanae Exc.mum P.D. Patricium Iaco­
bum Dunn, hactenus Episcopum titularem Fesseitanum et Auxiliarem
eiusdem dioecesis.
— Cathedrali Ecclesiae Mysuriensi R.D. Iosephum Roy, paroeciae Mysuriensis curionem
NOMINATIO
Peculiari dato decreto, Congregatio pro Gentium Evangelizatione ad
suum beneplacitum renuntiavit:
die 10 Iulii 1994. — R.P. Acacium Valbuena, Congregationis Missiona­
riorum Oblatorum B.M.V. Immaculatae sodalem, Apostolicum Praefectum
de Sahara Occidentali.
Diarium Romanae Curiae
215
DIARIUM ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in udienza:
Lunedì, 9 Gennaio 1 9 9 5 , l'Ecc.mo Corpo Diplomatico accreditato presso la Santa Sede.
Dall'11 al 21 Gennaio 1995 il Santo Padre si è recato in Apostolico pelle­
grinaggio nelle Filippine, Papua Nuova Guinea, Australia e Sri Lanka.
S E G R E T E R I A D I STATO
NOMINE
Con Biglietti della Segreteria di S t a t o il S a n t o P a d r e Giovanni P a o l o II ha n o minato:
28 n o v e m b r e 1994.
»
»
»
17
dicembre
»
20
»
»
2
»
»
gennaio
P. Giovanni B a t t i s t a Mondin, S.X.,
zione delle Cause dei Santi «
L ' E c c . m o m o n s . Luigi De Magistris,
zione delle Cause dei Santi «
Consultore della Congregaad quinquennium ».
Consultore della Congregain aliud quinquennium ».
Gli E m . m i Signori Cardinali A d a m J o s e p h Maida e J u a n Sand o v a l Iñiguez, Membri della Congregazione per l'Educazione Cattolica « ad quinquennium ».
Gli E m . m i Signori Cardinali Nasrallah Pierre Sfeir e J a i m e L u cas Ortega y A l a m i n o , Membri del Pontificio Consiglio della pastorale per gli Operatori Sanitari « ad
quinquennium
».
»
Mons. Mario P a v a t , Consultore della Congregazione per il Culto
Divino e la Disciplina dei Sacramenti « ad quinquennium ».
1995. Mons. A n t o n i o Macculi e m o n s . Vincenzo Ferrara, Prelati Chierici della Reverenda Camera Apostolica.
Il prof. Giulio N i c o t r a , Direttore del Fondo Assistenza Sanitaria.
S.E. m o n s . J e a n B a l l a n d , A r c i v e s c o v o di R e i m s , Membro della
Congregazione per i Vescovi « ad quinquennium ».
Mons. V i n c e n z o Ceravolo, Capo Ufficio nella Congregazione per
il Culto Divino e la Disciplina dei Sacramenti.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
216
NECROLOGIO
1
gennaio
1995. Mons.
9
11
»
»
»
»
»
»
»
14
»
»
Pierre-Marie P u e c h , V e s c o v o e m . di Carcassonne
(Francia).
Mons. J a c q u e s H u y n h V a n Cua, V e s c o v o tit. di Mizigi.
Mons. G i o v a n n i B a t t i s t a Parodi, V e s c o v o e m . di S a v o n a
(Italia).
Mons. N i c o l a s H a j j , A r c i v e s c o v o e m . di B ä n i y ä s , Cesarea di
F i l i p p o (Libano).
Mons. J a m e s P. Carroll, A r c i v e s c o v o tit. di A m a s e a .
An. et vol. LXXXVH
8 Martii 1995
N. 3
ACTA APOSTOLICAE SE
COMMENTARIUM O F F I C I A L
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio: Libreria EditricY Vaticana
ACTA IOANNIS PAULI PP. II
CONSTITUTIONES A P O S T O L I C A E
I
BEROLINENSIS
Provincia ecclesiastica Berolinensis constituitur.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Certiori christifidelium commodo spiritali consulere contendentes Sacro­
rum Antistites, quorum intererat ipsorum, audita prius Episcoporum Ger­
maniae Conferentia, ab hac Nostra postulaverunt Sede Apostolica vehe­
menter ut fines dioecesium Berolinensis et Dresdensis-Misnensis necnon
Administrationis Apostolicae Gorlicensis ad haec usque tempora Sanctae
Sedi recta subiecti in novam transformarentur provinciam ecclesiasticam,
sede in urbe Berolinensi collocata, atque eiusdem nominis ipsa Ecclesia ad
dignitatem honoremque proveheretur metropolitanae Ecclesiae. Excepta
ante sententia secunda Venerabilis Fratris Ludovici Kada, Archiepiscopi
titulo Thibicensis simulque in Germania Nuntii Apostolici auditoque Secre­
tariae Status et Congregationis pro Episcopis consilio preces illas ad Nos
admotas, quippe quas saluti hominum aeternae plurimum profuturas arbitremur, benigne excipiendas esse iudicamus. Quapropter e potestatis No­
strae plenitudine, secundum iuris conventi regulam haec statuimus quae
subsequuntur edicimusque. Berolinensem sedem episcopalem ad condicio­
nem attollimus metropolitanae ecclesiae cui iura et privilegia tribuimus
15 - A.. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
218
quibus reliquae per orbem eiusdem ordinis fruuntur ecclesiasticae diciones
e iuris communis norma. Commemorata autem provincia quam novam fieri
iubemus Berolinensis constabit ex ecclesia eiusdem nominis necnon Dresdensi-Misnensi dicione tunc etiam ab integro excitata dioecesi Gorlicensi.
Episcopum porro Berolinensem pro tempore gradu ornamus Metropolitae
iuribusque et privilegiis augemus quibus ceteri in terris catholicis Metropo­
litae sacrorum ad canonum legem perimuntur at oneribus quoque et obli­
gationibus obstringimus quibus iidem Antistites vinciuntur. Berolinensem
nunc ipsum Ordinarium Venerabilem Fratrem Nostrum Georgium Maximilianum S.R.E. Cardinalem Sterzinsky ad statum promovemus Metropolitae
cui iura addimus ac privilegia cuncta quae reliquis pariter sunt per orbem
Metropolitis dum officiis similiter obligationibusque nectimus quibus illi
item obstringuntur. Ad singula denique haec consilia exsequenda Nostra
superius iam commemoratum Venerabilem Fratrem Ludovicum Kada de­
stinamus, necessarias et opportunas concedentes facultates etiam subdele­
gandi ad effectum de quo agitur quemvis virum in ecclesiastica dignitate
constitutum, onere adiuncto ad Congregationem pro Episcopis quam pri­
mum fieri licuerit germanum exemplar actus illius peractae exsecutionis
pervehendi. Has demum Litteras Nostras tam in praesens valere quam in
posterum volumus tempus, nullis cuiuspiam generis obsistentibus causis,
atque ratas perpetuo esse iubemus.
Datum Romae apud S. Petrum die septimo et vicesimo mensis Iunii
anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quarto, Pontificatus No­
stri decimo sexto.
6B ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
ES BERNARDINUS
card.
GANTIN
Congr. pro Episcopis Praef.
Eugenius Sevi, Protonot. Apost.
Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost.
Loco 88 Plumbi
In Secret. Status tab., n. 353.657
Acta Ioannis Pauli Pp. II
219
II
GORLICENSIS
In Republica Foederata Germaniae Gorlicensis dioecesis conditur.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Solet usque Ecclesia iustas servare consuetudines et translaticium cul­
tum humanitatemque, quo commodius fideles pietatem religionemque ex­
plicent. Inita igitur congrua Conventione die iv mensis Maii anno MCMXCIV
cum foederatis civitatibus, Brandenburgo et Libero Statu Saxoniae; prae­
habitis favorabilibus votis Venerabilis Fratris Ludovici Kada, Archiepisco­
pi titulo Thibicensis et in Germania Apostolici Nuntii, Venerabilis Fratris
Nostri Georgii Maximiliani S.R.E. Cardinalis Sterzinsky, Episcopi Beroli­
nensis, Venerabilium Fratrum Ioannis Ioachimi Degenhardt, Archiepiscopi
Paderbornensis, Bernardi Huhn, Episcopi titulo Tasaccorensis et Admini­
stratoris Apostolici Gorlicensis, ac Leopoldi Nowak, Episcopi titulo Cissensis et territorii Magdeburgensis Administratoris Apostolici, atque audita
Conferentia Episcoporum Germaniae; de consilio Secretariae Status et Con­
gregationis pro Episcopis; Nos de plenitudine Apostolicae potestatis iube­
mus et statuimus ut memorata Administratio Apostolica Gorlicensis, quae
comprehendit decanatus, vulgo appellatus, Cottbus, Finsterwalde-Lübben,
Görlitz, Neuzelle et Senftenberg, cum mutationibus quae infra describun­
tur, ad gradum et dignitatem dioecesis, Gorlicensis appellandae, constitua­
tur ac erigatur.
A decanatu, vulgo, Neuzelle separatur et erigendae archidioecesi Berolinensi adnectitur paroecia, nomine vernáculo dicta, Golzow;
a dioecesi Berolinensi separantur et novae dioecesi Gorlicensi adnectun­
tur curatia, vulgo, Dahme (Mark) necnon municipia, quorum nomina sunt,
Liessen et Petkus;
a territorio archidioecesis Paderbornensis, lingua vernacula appellato,
«Bischöfliches Amt Magdeburg» distrahuntur et novae dioecesi Gorlicensi
adiunguntur municipia, vulgari lingua, Langengrassau, Wüstermarke et
Schöna-Kolpien necnon portio Altsorgefeld municipii Kemlitz atque portio­
nes Neusorgefeld et Schwarzenburg municipii Walddrehna.
Huius novae dioecesis sedem in urbe Gorlicensi locamus et templum
pro-cathedrale ibi exstans, Deo in honorem Sancti Iacobi dicatum, ad gra-
220
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
dum et dignitatem Ecclesiae Cathedralis evehimus, eique insignia, privile­
gia et honores tribuimus quibus ceterae in orbe catholico Cathedrales Ec­
clesiae fruuntur. Gorlicensi pro tempore Episcopo honores, insignia, privile­
gia iuraque concedimus, iisdemque oneribus et officiis adstringimus, quibus
ceteri Praesules Ordinarii locorum gaudent ac adstringuntur.
Novam erectam dioecesim suffraganeam constituimus Ecclesiae Beroli­
nensis, quae hodie pertinenti Decreto ad gradum Metropolitanae Ecclesiae
evehitur, eiusque Episcopum metropolitico iuri Archiepiscopi Berolinensis
subicimus. Capitulum canonicorum apud ecclesiam pro-cathedralem Sancti
Iacobi, exstans, per aliud Decretum edendum, ad Capituli Cathedralis gra­
dum et fastigium extollatur; idemque ex una dignitate constabit, idest
Praeposito, ac quinque canonicis titularibus. Hoc vero capitulum tum iuri­
bus ac privilegiis fruetur, tum obligationibus tenebitur, quae ex iure cano­
nico necnon ex normis iuris conventi statuuntur. Huius novae dioecesis,
per aliud decretum edendum, Sancta Hedvigis Patrona, quondam Slesiae
ducissa, statuatur. Congruae sustentationi Episcopi novae dioecesis provi­
debitur dote cum civilibus Guberniis, quorum interest, secundum supradic­
tam Conventionem diei iv mensis Maii anno MCMXCIV determinanda, nec­
non Curiae emolumentis, fidelium oblationibus et portione ei ob veniente ex
divisione, secundum canonem 122 Codicis Iuris Canonici facienda bonorum,
quae hucusque ad memorata territoria pertinuerunt. Circa seminarii dioe­
cesani erectionem necnon candidatorum ad sacerdotium formationem ser­
ventur praescripta iuris communis, prae oculis habitis normis et regulis a
Congregatione de Institutione Catholica statutis. Nonnulli seminarii alum­
ni, philosophicis et theologicis disciplinis imbuendi necnon sacerdotes ad
studia complenda Romam, si fas est, mittantur. Quod vero attinet ad no­
vae dioecesis regimen, administrationem bonorum, Administratoris dioece­
sani sede vacante electionem, fidelium iura, et onera, aliaque id genus,
quae sacri canones praescribunt adamussim serventur. Simul ac Gorlicensis
Ecclesiae constitutio erit ad actum deducta, eo ipso clerici qui in territorio
novae dioecesis ecclesiasticum officium detinent eidem incardinati censean­
tur; ceteri vero sacerdotes seminariique tirones Ecclesiae illi incardinati
maneant vel incardinentur in cuius territorio legitimum habent domici­
lium. Uniuscuiusque tamen circumscriptionis Ordinariis fas est, iusta de
causa, rationibus perpensis cum sacerdotibus et clericis quorum interest,
aliter de eorum incardinatione disponere. Acta et documenta quae territo­
ria dismembrata, clericos, fideles et forte bona temporalia respiciunt, a Cu­
riis a quibus ad Curias circumscriptionum ecclesiasticarum quibus territo­
ria aggreganda sunt rite transmittantur. Ad haec omnia perficienda, Vene-
Acta Ioannis Pauli Pp. II
221
rabilem Fratrem Ludovicum Kada, quem supra memoravimus, deputamus, necessarias et opportunas eidem tribuentes facultates etiam subdele­
gandi quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposi­
to ad Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae
exsecutionis sollicite remittendi, contrariis rebus minime efficientibus qui­
buslibet.
Datum Romae, apud S. Petrum, die septimo et vicesimo mensis Iunii,
anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quarto, Pontificatus
Nostri sexto decimo.
ÊB ANGELUS
card.
68 BERNARDINUS card. GANTIN
SODANO
Secretarius Status
Congr. pro Episc. Praef.
Franciscus Cascone, Protonot. Apost. s.n.
Archangelus Moscone, Protonot. Apost. s.n.
Loco 68 Plumbi
In Secret. Status tab., n. 353.658
III
ERFORDIENSIS
In Republica Foederata Germaniae nova constituitur dioecesis Erfordiensis
nomine.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Quo aptius consulatur spirituali bono Dei populi degentis in territo­
rio dioecesium Fuldensis et Herbipolensis lingua vernacula nuncupato
«Bischöfliches Amt Erfurt-Meiningen»; inita congrua Conventione die xiv
mensis Iunii anno MCMXCIV cum Libero Statu Thuringiae; praehabitis fa­
ventibus votis Venerabilium Fratrum Ludovici Kada, Archiepiscopi titulo
Thibicensis et in Germania Apostolici Nuntii, Ioannis Ioachimi Degen­
hardt, Archiepiscopi Paderbornensis, Ioannis Dyba, Archiepiscopi-Episcopi
Fuldensis, Pauli Varnerii Scheele, Episcopi Herbipolensis, Iosephi Homeyer, Episcopi Hildesiensis, Ioachimi Friderici Reinelt, Episcopi Dresdensis-Misnensis, Leopoldi Nowak, Episcopi titulo Cissensis ac territorii Mag-
222
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
deburgensis Administratoris Apostolici, et Ioachimi Wanke, Episcopi titulo
Castellani in Mauretania et territorii Erfordiensis-Meiningensis Administra­
toris Apostolici, atque audita Conferentia Episcoporum Germaniae; de con­
silio Secretariae Status et Congregationis pro Episcopis deque plenitudine
Apostolicae potestatis memorati territorii Erfordiensis-Meiningensis deca­
natus vulgo appellatus Arnstadt, Bischofferode, Eisenach-Gotha, Erfurt,
Ershausen, Heilbad Heiligenstadt, Kirchgandern, Kirchworbis, Küllstedt,
Leinefelde, Lengenfeld unterm Stein, Meiningen-Suhl (I und II), Nordhau­
sen, Saalfeld et Weimar a dioecesi Fuldensi et a dioecesi Herbipolensi sepa­
ramus atque ex ita distracto territorio, cum mutationibus, quae infra de­
scribuntur, novam dioecesim Erfordiensem appellandam constituimus.
Singulatim: a decanatu vulgo Meiningen-Suhl (I und II) separatur et
dioecesi Fuldensi adnectitur municipium nomine vernáculo dictum Dietlas;
a decanatibus vulgari lingua nuncupatis Nordhausen, Saalfeld et Wei­
mar segregantur et erigendae dioecesi Magdeburgensi adiunguntur municipia, quorum nomina sunt Benneckenstein, Sorge, Breitenstein, Kurort
Stolberg (cum portione Hainfeld), Rottleberode, Uftrungen, Berga (cum
portione Bösenrode), Allstedt, Mittelhausen, Niederröblingen, Winkel, Wolferstedt, Crölpa-Löbschütz (cum portionibus Freiroda et Heiligenkreuz),
Janisroda, Leislau (cum portionibus Crauschwitz et Kleingestewitz), Lossa,
Molau (cum portione Aue), Neidschütz, Priessnitz, Seidewitz, Sieglitz,
Utenbach (cum portionibus Abtlöbnitz, Cauerwitz, Mollschütz et Seiselitz)
necnon portio Einzingen municipii Nienstedt; portio Landgrafroda munici­
pii Ziegelroda; portio Allerstedt municipii Wohlmirstedt; portiones Boblas
et Neidschütz urbis Naumburg; Casekirchen (cum portione Köckenitzsch)
et portiones Schieben et Tultewitz oppidi Bad Kosen;
a decanatibus vulgari lingua Saalfeld et Weimar distrahuntur et dioece­
si Dresdensi-Misnensi aggregantur municipia vulgo Gefäll, Blintendorf,
Thränitz, Russdorf, Teichwolframsdorf, Läwitz (cum portionibus Förthen
et Plothen);
ab archidioecesis Paderbornensis territorio lingua vernacula appellato
« Bischöfliches Amt Magdeburg » distrahuntur et novae dioecesi Erfordiensi
adiunguntur municipia vulgo Auerstedt, Artern/Unstrut (cum portione
Kachstedt), Bottendorf, Gehofen, Kalbsrieth (cum portione Ritteburg),
Rossleben, Schönewerda, Schönfeld, Voigtstedt, et portio Nikolausrieth
municipii Mönchpfiffel-Nikolausrieth;
a dioecesi Hildesiensi segregantur et novae dioecesi Erfordiensi adiun­
guntur municipia lingua vernacula nuncupata Niedersachswerfen, Appen­
rode, Harzungen, Ilfeld, Ilfeld-Wiegersdorf, Neustadt/Harz, Osterode,
Acta Ioannis Pauli Pp
II
223
Buchholz, Leimbach, Gut Himmelgarten, Nordhausen-Krimderode, Peter­
sdorf Rüdigsdorf, Steigerthal, Urbach, Bösenrode, Ellrich-Ost, Rothesütte,
Sophienhof et Sülzhayn necnon fractiones Eisfelder Talmühle, Birkenmoor,
Bischoferode bei Woffleben, Braunsteinhaus, Christianenhaus, Hufhaus,
Königerode, Netzkater;
a dioecesi Fuldensi distrahuntur et erigendae dioecesi Erfordiensi aggre­
gantur municipia vulgari lingua appellata Abterode, Gasteroda, Vitzeroda,
Hämbach, Kaiseroda, Tiefenort et Weissendiez;
a dioecesi Dresdensi-Misnensi separantur et novae dioecesi Erfordiensi
adnectuntur municipia, quorum nomina sunt Saalthal, Schweinitz, Ammel­
städt.
Huius novae dioecesis sedem in urbe Erfordiensi ponimus et mirabile
architecturae genere templum praepositurale ibi exstans, Deo in honorem
Beatae Mariae Virginis dicatum, ad gradum et dignitatem Ecclesiae cathe­
dralis evehimus, eique insignia, privilegia et honores tribuimus quibus cete­
rae in orbe catholico cathedrales Ecclesiae fruuntur. Erfordiensi pro tem­
pore Episcopo honores, insignia, privilegia iuraque tribuimus atque iisdem
oneribus et officiis adstringimus quibus ceteri Praesules Ordinarii locorum
gaudent atque adstringuntur. Novam conditam dioecesim suffraganeam fa­
cimus Ecclesiae Metropolitanae Paderbornensi eiusque Episcopum metro­
politico iuri Archiepiscopi Paderbornensis subicimus. Apud ecclesiam praeposituralem Beatae Mariae Virginis, per aliud Decretum edendum, ad iuris
conventi normam, Capitulum cathedrale instituatur, quod ex una dignitate
constabit, id est Praeposito, quattuor canonicis titularibus, ac tribus cano­
nicis honorariis. Hoc vero capitulum tum iuribus et privilegiis fruetur, tum
obligationibus tenebitur, quae ex iure canonico necnon ex normis iuris con­
venti statuuntur. Huius novae dioecesis, per aliud Decretum edendum,
Sancta Elisabetha de Thuringia Patrona, quae in Wartburg, intra fines
nunc ipsius dioecesis, dedita operibus caritatis saeculo xni vixit, atque
Sanctus Bonifatius, Germaniae Apostolus itemque conditor primae dioece­
sis Erfordiensis anno DCCXLI, et Sanctus Chilianus Patroni secundarii sta­
tuantur. Congruae sustentationi Episcopi novae dioecesis providebitur dote
cum Libero Statu Thuringiae, secundum supra dictam Conventionem diei
XIV mensis Iunii anno MCMXCIV determinanda, necnon Curiae emolumentis,
fidelium oblationibus et portione ei ob veniente ex divisione, secundum ca­
nonem 122 Codicis Iuris Canonici facienda, bonorum quae hucusque ad
memorata territoria pertinuerunt. Circa seminarii dioecesani aedificationem
necnon candidatorum ad sacerdotium formationem serventur praescripta
iuris communis, prae oculis habitis normis et regulis a Congregatione de
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
224
Institutione Catholica statutis. Selecti seminarii alumni philosophicis ac
theologicis disciplinis imbuendi necnon sacerdotes ad studia complenda
Romam, si fas est, mittantur. Quod vero attinet ad novae dioecesis regi­
men, administrationem bonorum, Administratoris dioecesani sede vacante
electionem, fidelium iura et onera aliaque id genus, quae sacri canones
praescribunt adamussim serventur. Simul ac Erfordiensis Ecclesiae consti­
tutio ad actum deducta erit, eo ipso clerici, qui in territorio novae dioece­
sis ecclesiasticum officium detinent, eidem incardinati censeantur; ceteri
vero sacerdotes seminariique tirones Ecclesiae illi incardinati maneant vel
incardinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium. Uniuscuius­
que tamen circumscriptionis Ordinariis fas est, iusta de causa, rationibus
perpensis cum sacerdotibus et clericis quorum interest, aliter de eorum in­
cardinatione disponere. Acta et documenta quae ad territoria dismembra­
ta, clericos, fideles et forte bona temporalia respiciunt, a Curiis a quibus
ad Curias circumscriptionum ecclesiasticarum quibus territoria aggreganda
sunt rite transmittantur. Haec, quae praescripsimus, perficienda committi­
mus memorato Venerabili Fratri Ludovico Kada, necessarias et opportu­
nas eidem tribuentes facultates etiam subdelegandi ad effectum de quo
agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere impo­
sito ad Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus perac­
tae exsecutionis remittendi.
Hanc denique Constitutionem Nostram nunc et in posterum ratam esse vo­
lumus, contrariis quibuslibet rebus non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die septimo et vicesimo mensis
Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quarto, Pontifica­
tus Nostri sexto decimo.
83 ANGELUS
card.
SODANO
Secretarius Status
Y
83 BERNARDINUS
card.
GANTIN
Congr. pro Episcopis Praef.
Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n.
Archangelus Moscóne, Protonot. Apost. s.n.
Loco 68 Plumbi
In Secret. Status tab., n. 353.660
Acta Ioannis Pauli Pp. II
225
IV
MAGDEBURGENSIS
In Republica Foederata Germaniae nova dioecesis erigitur Magdeburgensis appellanda.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Cum gaudio et spe conspicimus in Germania orientali catholicae fidei
renovatum emolumentum, quod Nos permovit ad novas ibidem ecclesiasti­
cas circumscriptiones statuendas.
Ad satius ergo consulendum spirituali bono Christifidelium in territorio
archidioecesis Paderbornensis et dioecesis Hildesiensis, lingua vernacula
nuncupato « Bischöfliches Amt Magdeburg », degentium; inita congrua Con­
ventione die decimo tertio mensis Aprilis anno MCMXCIV cum foederatis ci­
vitatibus, Saxonia-Anhaltino, Brandenburgo et Libero Statu Saxoniae;
praehabitis favorabilibus votis Venerabilium Fratrum Ludovici Kada, Ar­
chiepiscopi titulo Thibicensis et in Germania Apostolici Nuntii, Ioannis
Ioachimi Degenhardt, Archiepiscopi Paderbornensis, Ioannis Dyba, Archie­
piscopi-Episcopi Fuldensis, Iosephi Homeyer, Episcopi Hildesiensis, Ioachi­
mi Reinelt, Episcopi Dresdensis-Misnensis, Bernardi Huhn, Episcopi titulo
Tasaccorensis et Administratoris Apostolici Gorlicensis, Ioachimi Wanke,
Episcopi titulo Castellani in Mauretania et territorii Erfordiensis-Meinin­
gensis Administratoris Apostolici, ac Leopoldi Nowak, Episcopi titulo Cissensis et territorii Magdeburgensis Administratoris Apostolici, atque audita
Conferentia Episcoporum Germaniae; de consilio Secretariae Status et Con­
gregationis pro Episcopis, deque plenitudine igitur Apostolicae Nostrae po­
testatis statuimus ut memoratum territorium Magdeburgense, quod com­
prehendit decanatus, vulgo appellatos, Bernburg, Burg, Dessau, Egeln, Eis­
leben, Halberstadt, Halle, Magdeburg, Naumburg-Zeitz, Oschersleben,
Stendal, Torgau et Wittenberg, ab archidioecesi Paderbornensi et a dioece­
si Hildesiensi separetur atque ex ita distracto territorio, cum mutationibus
quae infra describuntur, nova dioecesis, Magdeburgensis appellanda, con­
stituatur ac erigatur.
A decanatu, vulgo, Halberstadt separatur et dioecesi Hildesiensi adnec­
titur municipium, nomine vernáculo dictum, Hornburg;
226
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
a decanatu, vulgo, Torgau separantur et erigendae dioecesi Gorlicensi
adnectuntur municipia, quorum nomina sunt, Langengrassau, Wüstermar­
ke et Schona-Kolpien necnon portio Altsorgefeld municipii Kemlitz atque
portiones Neusorgefeld et Schwarzenburg oppidi Walddrehna;
a decanatu, vulgari lingua, Naumburg-Zeitz distrahuntur et dioecesi
Dresdensi-Misnensi aggregantur municipia, vulgo, Falkenhain, Naundorf
(cum portionibus Tanna et Wernsdorf), Ahlendorf, Grossheimsdorf, Krossen/Elster (cum portione Tauchlitz), Lindau, Nautschütz (cum portionibus
Böhlitz, Pratschütz et Zschorgula), Dothen, Schkölen, Silbitz et portiones
Brossen et Zipsendorf oppidi Meuselwitz;
a decanatu, vulgo, Eisleben segregantur et erigendae dioecesi Erfordien­
si adnectuntur municipia, vulgari lingua, Auerstedt, Artern/Unstrut (cum
portione Kachstedt), Bottendorf, Gehofen, Kalbsried (cum portione Ritteburg), Rossleben, Schönewerda, Schönfeld, Voigtstedt, et portio Nikolausried municipii Mönchpfiffel-Nikolausried;
a territorio dioecesis Fuldensis, lingua vernacula appellato, « Bi­
schöfliches Amt Erfurt-Meiningen » distrahuntur et novae dioecesi Magdeburgensi adiunguntur municipia, vulgari lingua, Benneckenstein, Sorge,
Breitenstein, Kurort Stolberg (cum portione Hainfeld), Rottleberode, Uftrungen, Berga (cum portione Bösenrode), Allstedt, Mittelhausen, Nieder­
röblingen, Winkel, Wolferstedt, Crölpa-Löbschütz (cum portionibus Freiro­
da et Heiligenkreuz), Janisroda, Leislau (cum portionibus Crauschwitz et
Kleingestewitz), Lossa, Molau (cum portione Aue), Neidschütz, Priessnitz,
Seidewitz, Sieglitz, Utenbach (cum portionibus Abtlöbnitz, Cauerwitz,
Mollschütz et Seiselitz) necnon portio Einzingen municipii Nienstedt; por­
tio Landgrafroda municipii Ziegelroda; portio Allerstedt municipii Wohl­
mirstedt; portiones Boblas et Neidschütz urbis Naumburg; Casekirchen
(cum portione Köckenitzsch) et portiones Schieben et Tultewitz oppidi
Bad Kosen.
Huius novae dioecesis sedem in urbe Magdeburgensi statuimus, et tem­
plum praepositurale ibi exstans, Deo in honorem Sancti Sebastiani dica­
tum, ad gradum et dignitatem Ecclesiae Cathedralis evehimus, eique insi­
gnia, privilegia et honores tribuimus quibus ceterae in orbe catholico Ca­
thedrales Ecclesiae fruuntur. Magdeburgensi pro tempore Episcopo hono­
res, insignia, privilegia iuraque tribuimus atque iisdem oneribus et officiis
adstringimus quibus ceteri Praesules Ordinarii locorum gaudent ac adstrin­
guntur. Novam erectam dioecesim suffraganeam constituimus Ecclesiae
Metropolitanae Paderbornensis eiusque Episcopum metropolitico iuri Ar­
chiepiscopi Paderbornensis subicimus. Apud ecclesiam praeposituralem
Acta Ioannis Pauli Pp. II
227
Sancti Sebastiani, per aliud Decretum edendum, ad iuris conventi nor­
mam, Capitulum cathedrale instituatur, quod ex una dignitate constabit,
id est Praeposito, quattuor canonicis titularibus, ac tribus canonicis hono­
rariis. Hoc vero capitulum tum iuribus ac privilegiis fruetur, tum obliga­
tionibus tenebitur, quae ex iure canonico necnon ex normis iuris conventi
statuuntur. Huius novae dioecesis, per aliud decretum edendum, Sanctus
Norbertus, qui eiusdem urbis insignis exstitit Episcopus, Patronus atque
Sanctus Mauricius et Sancta Gertrudis de Helfta, illius regionis flos spiri­
tualis, Patroni secundarii statuantur. Congruae sustentationi Episcopi no­
vae dioecesis providebitur dote cum civilibus Guberniis, quorum interest,
secundum supradictam Conventionem die decimo tertio mensis Aprilis an­
no MCMXCIV initam determinanda, necnon Curiae emolumentis, fidelium
oblationibus et congruenti portione ei ob veniente ex divisione, secundum
canonem 122 Codicis Iuris Canonici facienda, bonorum quae hucusque ad
memorata territoria pertinuerunt. Circa Seminarii dioecesani erectionem
necnon candidatorum ad sacerdotium institutionem serventur praescripta
iuris communis, prae oculis habitis normis et regulis a Congregatione de
Institutione Catholica statutis. Selecti Seminarii alumni, philosophicis et
theologicis disciplinis imbuendi, necnon sacerdotes ad studia complenda
Romam, si fas est, mittantur. Quod vero attinet ad novae dioecesis regi­
men, administrationem bonorum, Administratoris dioecesani sede vacante
electionem, fidelium iura, et onera, aliaque id genus, quae sacri canones
praescribunt adamussim serventur. Simul ac Magdeburgensis Ecclesiae
constitutio erit ad actum deducta, eo ipso clerici qui in territorio novae
dioecesis ecclesiasticum officium detinent eidem incardinati censeantur; ce­
teri vero sacerdotes seminariique tirones Ecclesiae illi incardinati maneant
vel incardinentur in cuius territorio legitimum habent domicilium. Unius­
cuiusque tamen circumscriptionis Ordinariis fas est, iusta de causa, rationi­
bus perpensis cum sacerdotibus et clericis quorum interest, aliter de eorum
incardinatione disponere. Acta et documenta quae territoria dismembrata,
clericos, fideles et forte bona temporalia respiciunt, a Curiis a quibus ad
Curias circumscriptionum ecclesiasticarum quibus territoria aggreganda
sunt rite transmittantur. Ad haec omnia perficienda legamus memoratum
Venerabilem Fratrem Ludovicum Kada, necessarias et opportunas eidem
tribuentes facultates etiam subdelegandi ad effectum de quo agitur,
quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad
Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exse­
cutionis remittendi. Contrariis rebus quibuslibet minime obsistentibus.
Super novam vero dioecesim imploramus a Domino copiam gratiarum
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
228
caelestium, ut fide et vita christiana eniteat multasque virtutes concitare
valeat.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die septimo et vicesimo mensis
Iunii, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quarto, Pontifica­
tus Nostri sexto decimo.
$B
card.
ANGELUS
SODANO
68 BERNARDINUS card. GANTIN
Secretarius Status
Congr. pro Episcopis Praef.
Eugenius Sevi, Protonot. Apost.
Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost.
Loco 88 Plumbi
In Secret. Status tab., n. 353.662
V
HAMBURGENSIS
Nova Provincia ecclesiastica Hamburgensis constituitur.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Omnium Christifidelium spiritale bonum curantes, pastoralibus necessi­
tatibus catholicorum qui terram Germanicam incolunt providere cupimus.
Inita igitur Conventione, die xxii mensis Septembris anni MCMXCIV, cum
Libera et Hanseatica Civitate Hamburgensi, cum foederata civitate Megaloburgensi - Pomerana Anteriori nec non cum foederata civitate Slesvica-Holsatiensi, atque accepto favorabili voto Venerabilis Fratris Ludovici Kada,
Archiepiscopi titulo Thibicensis et in Germania Apostolici Nuntii, Vene­
rabilis Fratris Nostri Ioachimi S.R.E. Cardinalis Meisner, Archiepiscopi
Coloniensis, et Venerabilium Fratrum Ioannis Ioachimi Degenhardt, Ar­
chiepiscopi Paderbornensis, Ludovici Averkamp, Episcopi Osnabrugensis,
Iosephi Homeyer, Episcopi Hildesiensis ac Norberti Werbs, Episcopi titulo
Amaurensis et territorii Sverinensis Administratoris dioecesani, audita
Conferentia Episcoporum Germaniae, de consilio Secretariae Status et Con­
gregationis pro Episcopis, deque plenitudine Apostolicae Nostrae potestatis
Acta Ioannis Pauli Pp. II
229
statuimus ex finibus dioecesium Osnabrugensis et Hildesiensis in Libera et
Hanseatica Civitate Hamburgensi sitis, nec non ex parte dioecesis Osna­
brugensis in civitate foederata Slesvica-Holsatiensi sita atque ex territo­
rio dioecesis Osnabrugensis in civitate Megaloburgensi-Pomerana Ante­
riori collocato et vulgo dicto « Bischöfliches Amt Schwerin » novam sedem
Metropolitanam Hamburgensem appellandam condere eidemque conferre
iura et privilegia quibus ceterae metropolitanae sedes, ad normam iuris
communis, gaudent. Nova Provincia Hamburgensis constituetur ex Eccle­
sia Metropolitana noviter constituta, eiusdem nominis, nec non ex dioecesi
Osnabrugensi, hactenus Provinciae ecclesiasticae Coloniensi subiecta, et
dioecesi Hildesiensi hactenus suffraganea Provinciae Paderbornensi. Novae
Ecclesiae Metropolitanae sedem in urbe Hamburgensi statuimus, et tem­
plum ibi exstans, Deo in honorem Beatae Mariae Virginis Auxilii Christia­
norum dicatum, ad gradum et dignitatem ecclesiae cathedralis evehimus
eique insignia, privilegia et honores tribuimus quibus ceterae in orbe ca­
tholico cathedrales ecclesiae fruuntur. Hamburgensi pro tempore Archiepi­
scopo Metropolitae insignia, privilegia, onera iuraque tribuimus quibus ce­
teri praesules Ordinarii locorum atque Metropolitae gaudent. Apud eccle­
siam Beatae Mariae Virginis Auxilii Christianorum, per aliud Documentum
edendum, ad iuris conventi normam Capitulum Metropolitanum institua­
tur, quod ex una dignitate constabit, id est Praeposito, quinque canonicis
titularibus ac tribus canonicis honorariis. Novae Ecclesiae Metropolitanae,
per aliud Documentum edendum, sanctus Ansgarius Patronus statuatur.
Congruae sustentationi Archiepiscopi Metropolitae novae Sedis providebi­
tur Curiae emolumentis, fidelium oblationibus et parte ei obveniente ex di­
visione, secundum canonem 122 Codicis Iuris Canonici facienda, bonorum
quae hucusque ad memorata territoria pertinebant. Circa Seminarii archi dioecesani erectionem nec non candidatorum ad sacerdotium formationem
serventur praescripta iuris communis, prae oculis habitis normis et regulis
a Congregatione de Institutione Catholica statutis. Selecti Seminarii alum­
ni nec non sacerdotes ad studia complenda Romam, si fas est, mittantur.
Quod vero ad novae Ecclesiae Metropolitanae regimen, bonorum admini­
strationem, Administratoris dioecesani sede vacante electionem, fidelium
iura et onera attinet, quae sacri canones praescribunt adamussim serven­
tur. Simul ac Hamburgensis Ecclesiae constitutio ad effectum deducta erit,
eo ipso clerici illi Ecclesiae incardinati censeantur in cuius territorio eccle­
siasticum officium detinent; ad ceteros vero sacerdotes atque Seminarii ti­
rones quod spectat, praescriptiones quae ab Ordinariis quorum interest ad
normam iuris communis statutae sunt, observentur. Uniuscuiusque tamen
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
230
circumscriptionis Ordinario fas est, iusta de causa, rationibus perpensis
cum sacerdotibus et clericis quorum interest, aliter de eorum incardinatio­
ne disponere. Acta et documenta, quae territoria sic divisa, clericos, fideles
et forte bona temporalia respiciunt, a Curiis a quibus ad Curiam Hamburgensem rite transmittantur. Haec, quae praescripsimus, committimus perfi­
cienda memorato Venerabili Fratri Ludovico Kada, necessarias et opportu­
nas ei tribuentes facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur,
quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad
Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exse­
cutionis remittendi. Has denique Litteras Nostras firmas esse nunc et in
posterum volumus, quibusvis rebus haudquaquam obstantibus, certo fore
confisi ut haec consilia hodie tam graviter capta Ecclesiae Catholicae fiori
prosperitatique in Germania plurimum proficiant.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die vicesimo quarto mensis Oc­
tobris, anno Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quarto, Pontifica­
tus Nostri septimo decimo.
68 ANGELUS card. SODANO
68 BERNARDINUS card. GANTIN
Secretarius Status
Congr. pro Episcopis Praef.
Marcellus Rossetti, Protonot. Apost.
Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost.
Loco ffi Plumbi
In Secret. Status tab., n. 360.730
L I T T E R A E APOSTOLICAE
I
Sanctus Norbertus, episcopus, sanctus Mauricius, martyr, et sancta Gertrudis de
Helfta, virgo, Patroni caelestes dioecesis Magdeburgensis confirmantur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Sanctum Norbertum, qui Magdebur­
gensis dicionis veneratus episcopus exstitit, sanctum Mauricium martyrem,
qui eiusdem dicionis Patronus iam colebatur, atque sanctam Gertrudem de
Helfta, virginem, clerus et Christifideles dioecesis Magdeburgensis peculiari
necnon assiduo cultu prosequuntur.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
231
Qua de causa Venerabilis Frater Leopoldus Nowak, Episcopus Magde­
burgensis, communia cleri et populi fidelis vota excipiens, electionem sanc­
ti Norberti episcopi in Patronum principalem et sancti Mauricii martyris
una cum sancta Gertrude de Helfta virgine in Patronos secundarios apud
Deum dioecesis Magdeburgensis rite approbavit. Idem vero enixe petivit
ut huiusmodi electio ab hac Apostolica Sede confirmaretur.
Nos vero piis eiusdem Venerabilis Fratris precibus libentissimo animo
obsecundantes, comprobatis iis, quae Congregatio de Cultu Divino et Disci­
plina Sacramentorum, factis a Nobis facultatibus, hac in re egit, Apostoli­
ca Nostra potestate, harum Litterarum vi perpetuumque in modum sanc­
tum Norbertum episcopum in Patronum principalem et sanctum Mauricium martyrem una cum sancta Gertrude de Helfta virgine in Patronos
secundarios apud Deum dioecesis Magdeburgensis confirmamus, omnibus
factis iuribus ac liturgicis concessionibus, quae in Normis de Patronis con­
stituendis indicantur [AAS, LXV (1973) 276-279]. Ceterum volumus ut
hae Litterae Nostrae religiose serventur suosque plenos effectus sive nunc
sive in posterum consequantur. Contrariis quibuslibet rebus minime obs­
tantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xn
mensis Iulii, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri sexto decimo.
EB ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco 68 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 353.764
II
Sancta Elisabetha Thuringa, Patrona principalis, atque sanctus Bonifatius, episcopus et martyr, et sanctus Chilianus Patroni secundarii apud Deum dioecesis
Erfordiensis confirmantur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Fideles ecclesialis communitatis Erfor­
diensis, a Nobis nuper constitutae, sanctam Elisabetham Thuringam, at­
que sanctum Bonifatium, episcopum et martyrem, et sanctum Chilianum
clara veneratione prosequuntur, atque iis impetrantibus caelestium gratia-
232
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
rum copiam sibi exposcunt. Quam ob rem Venerabilis Frater Ioachimus
Wanke, Episcopus Erfordiensis, communia cleri populique vota excipiens,
electionem sanctae Elisabethae Thuringae in Patronam principalem, atque
sanctum Bonifatium, episcopum et martyrem, et sanctum Chilianum in
Patronos secundarios apud Deum dioecesis suae peregit rite, itemque peti­
vit ut huiusmodi electio ab hac Apostolica Sede confirmaretur. Nos vero
enixis Venerabilis Fratris precibus libentissimo animo obsecundantes, com­
probatis iis quae Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramento­
rum factis a Nobis facultatibus hac in re egit, Apostolica Nostra potestate,
harum Litterarum virtute perpetuumque in modum Sanctam Elisabetham
Thuringam, Patronam principalem, atque Sanctum Bonifatium et Sanc­
tum Chilianum, Patronos secundarios apud Deum dioecesis Erfordiensis
confirmamus, omnibus factis iuribus ac liturgicis concessionibus, quae in
Normis de Patronis constituendis nec non in Instructione « de Calendariis
particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recognoscendis », n.
30, indicantur. Contrariis quibuslibet rebus non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxi
mensis Septembris, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri sexto decimo.
68 ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco 68 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 355.871
III
Sancta Hedvigis Silesiana Gorlicensis dioecesis apud Deum caelestis Patrona
confirmatur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — Semper studuit catholica Ecclesia et
caelites honorare consuevit, qui tum sanctitatis exempla praebent, tum ho­
minibus ipsis, in vitae angustiis versantibus, beneficia opemque ferunt.
Sancta Hedvigis in Beatorum ordine magnum obtinet locum, quippe quae,
complures liberos enixa, domesticas virtutes valde coluerit. Ideo nostra
aetate clara cunctis familiis exhibet vitae christianae testimonia. Quapropter
libenter postulatis obsecundare properamus Venerabilis Fratris Bernardi
Acta Ioannis Pauli Pp. II
233
Huhn, Administratoris Apostolici Gorlicensis, qui communia optata exci­
piens, a Nobis postulavit ut Sancta Hedvigis Silesiana ipsius Sedis auctori­
tate Nostra caelestis Patrona confirmaretur, ad normam Instructionis « de
Calendariis particularibus atque Officiorum et Missarum Propriis recogno­
scendis », n. 30. Nos vero ad iuris praescripta omnia acta esse pro comperto
habentes scientesque hanc rem fidei et pietati incrementum afferre, admo­
tis precibus ex animo concedimus. Itaque iis probatis quae statuit Congre­
gatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, factis a Nobis olim fa­
cultatibus, placet Sanctam Hedvigem Silesianam dioecesis Gorlicensis esse
haberique caelestem Patronam, omnibus concessis iuribus et privilegiis,
quae rubricae convenienter tribuunt, contrariis quibusvis non efficientibus
rebus.
Ceterum exoptamus ut fideles, ob oculos huius Sanctae habentes virtu­
tes, ipsius invocent patrocinium et imitentur sanctimoniam, quo uberior sit
vitae christianae fructus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxi
mensis Septembris, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri sexto decimo.
68 ANGELUS card. SODANO
Secretarius Status
Loco ffi Sigilli
In Secret. Status tab., n. 355.872
HOMILIA
Habita occasione oblata sollemnis beatificationis servorum Dei Nicolai Roland,
Alberti Hurtado, Mariae Rafols, Petrae Pérez, Iosephae Vannini.*
1. Il Figlio dell'uomo è venuto per servire.
Con queste parole, che abbiamo ascoltato nel brano evangelico di oggi,
Gesù risponde alla richiesta dei figli di Zebedeo: gli apostoli Giacomo e
Giovanni. Nel racconto dell'evangelista Marco sono loro stessi a domanda­
re di poter sedere, nella gloria, uno alla destra e uno alla sinistra del loro
Maestro, mentre secondo il racconto di san Matteo la domanda viene avan­
zata dalla loro madre.
1
2
* Die 16 Octobris 1994.
Cf. Me 10, 45.
Cf. Mt 20, 20.
1
2
16 - A. A S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
234
« Voi non sapete ciò che domandate », è la risposta di Cristo. Chiedono
infatti di poter partecipare immediatamente alla gloria del Regno di Dio,
mentre la strada che ad essa conduce passa necessariamente attraverso il
calice della passione; quel calice che Gesù dovrà bere fino in fondo. Il Si­
gnore chiede agli apostoli: « Potete bere il calice che io bevo? » ed essi ri­
spondono: « Lo possiamo » (10, 38). Forse in quel momento non sanno nep­
pure con precisione a che cosa stanno dando il loro assenso. Il Maestro in­
vece sa bene che, quando arriverà la loro ora, avranno parte al calice della
sua passione, corrispondendo fedelmente alla grazia del martirio.
Fin qui la prima parte della risposta di Gesù. La seconda è ancor più
importante. Egli spiega ai due fratelli che nel suo Regno la misura della
grandezza è costituita dall'atteggiamento di servizio: « Chi vuole essere
grande tra voi si farà vostro servitore, e chi vuol essere il primo tra voi sa­
rà il servo di tutti. Il Figlio dell'uomo infatti non è venuto per essere ser­
vito, ma per servire e dare la propria vita in riscatto per molti ».
3
4
5
2. Abbiamo davanti agli occhi la scena descritta dall'evangelista e ri­
suonano nell'intimo del nostro cuore le parole del Maestro divino mentre,
nel corso dell'odierna liturgia domenicale, innalziamo alla gloria degli al­
tari cinque nuovi Beati, che hanno speso la loro esistenza nella generosa
consacrazione di sé a Dio e nel generoso servizio ai fratelli. Essi sono:
Nicola Roland, Sacerdote e Fondatore della Congregazione delle Suore del
Santo Bambino Gesù; Alberto Hurtado Cruchaga, Sacerdote della Compa­
gnia di Gesù; Maria Rafols, Fondatrice delle Suore di Carità di Sant'An­
na; Petra de San José Pérez Florido, Fondatrice dell'Istituto delle Suore
« Madri degli Abbandonati » e di « San Giuseppe della Montagna »;
Giuseppina Vannini, Fondatrice della Congregazione delle Figlie di San
Camillo.
Sono figli e figlie della Chiesa, pieni di santo ardimento, che hanno scel­
to la via del servizio seguendo le orme del Figlio dell'uomo, che non è ve­
nuto per essere servito, ma per servire, ed ha servito dando la vita stessa
in riscatto per molti.
La santità nella Chiesa ha sempre la sua sorgente nel mistero della
Redenzione.
6
3
Me 10, 38.
4
Cf ibid , 10, 39.
5
Ibid., 10, 44-45
Cf. ibid., 10, 45.
6
Acta Ioannis Pauli Pp
II
235
3. Le mystère de la Rédemption, chers frères et sœurs, nous est rappelé
ce matin avec force. Oui, nous avons « un grand prêtre souverain qui a tra­
versé les cieux ». C'est le Christ Jésus, le Seigneur crucifié, ressuscité et vi­
vant dans la gloire. C'est lui qui fut l'âme de l'action de Nicolas Roland.
Au cours de sa vie, brève, mais d'une grande densité spirituelle, il n'a
cessé de laisser le Rédempteur accomplir à travers lui sa mission de grand
prêtre. Configuré à la personne du Christ, il partageait son amour pour
ceux qu'il guidait vers le sacerdoce afin de leur « obtenir miséricorde »:
« L'amour immense de Jésus pour vous, disait-il, est encore plus grand que
votre infidélité ».
Cette foi et cette espérance indéfectibles en l'amour miséricordieux du
Verbe incarné le conduisirent à fonder la congrégation des Sœurs de l'En­
fant-Jésus, qui se consacreraient à l'apostolat de l'éducation et de l'évangélisation des enfants pauvres. Il affirmait, en effet, de manière admirable:
« Les orphelins nous représentent Jésus-Christ en l'état de son enfance ».
Béni soit Dieu qui, au moment même où se déroule le Synode des
Évêques sur la vie consacrée, nous fait reconnaître en Nicolas Roland, qui
a favorisé l'éducation des plus pauvres, un vivant exemple pour tant de re­
ligieux et de religieuses de notre temps!
7
8
4. « El Hijo del hombre no ha venido para ser servido, sino para ser­
vir ». El beato Alberto Hurtado se hizo servidor para acercar los hombres a
Dios. Su profunda vida interior dejaba en quienes le trataron la imagen
imborrable de hombre de Dios siempre dispuesto a la ayuda generosa. Su
figura de religioso ejemplar en el cumplimiento heroico de sus votos cobra
especial realce precisamente en estos días en los que se está celebrando el
Sínodo de los Obispos dedicado a la vida consagrada.
En su ministerio sacerdotal, marcado por un vivo amor a la Iglesia, se
distinguió como maestro en la dirección espiritual y como predicador in­
cansable, transmitiendo a todos el fuego de Cristo que llevaba dentro,
especialmente en el fomento de vocaciones sacerdotales y en la formación
de laicos comprometidos en la acción social.
La vida del nuevo Beato nos recuerda que el amor a Cristo no se agota
en la sola persona del Verbo Encarnado. Amar a Cristo es servir a todo su
Cuerpo, especialmente a los más pobres: fue ésta una gracia singular que el
beato Alberto Hurtado recibió y que nosotros hemos de pedir incesante9
7
8
9
He 4, 14,
Ibid., 4, 16.
Me 10, 45.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
236
mente a Dios. Impactado por la situación de los pobres y movido por su
fidelidad a la doctrina social de la Iglesia, trabajó por remediar los males
de su tiempo, enseñando a los jóvenes que « ser católicos equivale a ser so­
ciales ». Hijo glorioso del continente americano, el beato Alberto Hurtado
aparece hoy como signo preclaro de la nueva evangelizaeión, « una visita
de Dios a la patria chilena ».
5. En la beata María Rafols contemplamos la acción de Dios que hace
« Heroína de la caridad » a la humilde joven que dejó su casa en Villafran­
ca del Penedés (Barcelona) y, en compañía de un sacerdote y otras once
muchachas, comienza un camino de servicio a los enfermos, siguiendo a
Cristo y dando, como El, « su vida en rescate por muchos ». Contemplativa
en la acción: éste es el estilo y el mensaje que nos deja María Rafols. Las
horas de silencio y oración en la tribuna de la capilla del Hospital de Gra­
cia de Zaragoza, conocido como « Domus infirmorum urbis et orbis », se
prolongan después en el servicio generoso a todos los desvalidos que allí se
daban cita: enfermos, dementes, mujeres abandonadas a su suerte y niños.
De este modo manifiesta que la caridad, la verdadera caridad, tiene su ori­
gen en Dios, que es amor.
Después de gastar gran parte de su vida en el mortificado y escondido
servicio de la « Inclusa », derrochando amor, abnegación y ternura, abraza­
da a la cruz consuma su entrega definitiva al Señor, dejando a la Iglesia, y
en especial a sus Hijas, la gran enseñanza de que la caridad no muere, no
pasa jamás, la gran lección de una caridad sin fronteras, vivida en la en­
trega de cada día. Todos los consagrados podrán ver en ella una expresión
de la perfección de la caridad a la que están llamados, y a cuya profunda
vivencia quiere contribuir la celebración de la presente Asamblea sinodal.
10
11
6. « El que quiera ser el primero, sea el siervo de todos ». La beata Pe­
tra de San José es ejemplo de mujer consagrada que, en medio de innume­
rables dificultades, acoge con fe el carisma que el Espíritu le otorga al ser­
vicio de todos.
Huérfana desde muy niña tomó por madre a la Virgen. Esta experien­
cia marcó toda su vida, descubriendo que su quehacer debía consistir en
ser madre para niños, jóvenes o ancianos que carecían del cariño y afecto
familiar. Así Madre Petra manifiesta cómo la virginidad de los religiosos y
12
10
11
12
Me 10, 45.
1 Jn 4, 8.
Me 10, 44.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
237
religiosas se convierte en una fecunda maternidad espiritual, encauzada y
llevada a plenitud a través del amor esponsal a Jesucristo, y realizada en
la disponibilidad total y abierta a los desamparados. Sintiéndose amada
por Dios y respondiendo a ese amor, incluso en medio de las pruebas, nos
ofrece un modelo luminoso de oración, de sacrifìcio por los hermanos y de
servicio a los pobres, manifestaciones de la vida religiosa sobre la que refle­
xionan ahora los Padres sinodales.
Su profunda devoción y su confianza ilimitada en San José caracteriza­
ron toda su vida y su obra, siendo llamada « apóstol josefino del siglo
XIX». En los últimos momentos de su existencia terrena afloran a sus la­
bios los nombres de Jesús, María y José: la Sagrada Familia de Nazaret,
en cuya escuela de amor, oración y misericordia forjó su espiritualidad,
conduciendo a sus Hijas por este camino de santidad.
7. Servire i sofferenti: ecco lo speciale carisma di Giuseppina Vannini
fondatrice della Congregazione delle Figlie di san Camillo. Essere tutta di
Dio, amato ed onorato in chi è nel bisogno, fu la sua costante preoccupa­
zione, tradotta in una carità quotidiana senza confini accanto agli infermi,
sulle orme del grande apostolo degli ammalati, san Camillo de Lellis.
« Vedete sempre negli infermi l'immagine di Gesù sofferente », ripeteva
la Madre Vannini, invitando le consorelle a meditare sul Salvatore crocifis­
so, che il profeta Isaia presenta come « disprezzato e reietto dagli uomini,
uomo dei dolori che ben conosce il patire ». Ed è qui, nella contemplazione
del Cristo sulla croce, la chiave di lettura dell'esistenza e dell'attività della
nuova Beata, oggi additata al popolo cristiano come esempio luminoso da
imitare.
Quanto attuali sono la sua testimonianza ed il suo messaggio! Madre
Vannini rivolge un forte richiamo anche ai giovani ed alle giovani di oggi,
talora titubanti nell'assumere impegni totali e definitivi. Ella invita a ge­
nerosa corrispondenza sia quanti sono chiamati alla vita consacrata, sia co­
loro che realizzano la loro vocazione nella vita familiare: su tutti Dio ha
un disegno di santità.
13
8. Una settimana fa, in Piazza S. Pietro si sono radunate famiglie pro­
venienti da tutto il mondo, per celebrare uno speciale incontro nel contesto
dell'Anno della Famiglia. Abbiamo meditato, in quella circostanza, come la
« communio personarum », che si attua nella famiglia, apra la prospettiva
Is 53, 3.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
238
verso quella « communio sanctorum », a cui fa riferimento il Simbolo Apo­
stolico. E una professione di fede che costituisce al tempo stesso un impe­
gno e un programma da realizzare nella vita. La vocazione alla santità, in­
fatti, è la vocazione essenziale di tutti i membri del popolo cristiano.
Oggi rendiamo grazie al Signore per tutti coloro che, come le persone
poc'anzi iscritte nell'albo dei Beati, prendono parte alla sua infinita e per­
fetta santità. Al tempo stesso, vogliamo pregare per tutte le famiglie del
mondo, perché, costruite sul fondamento del « grande Sacramento » del ma­
trimonio, diventino già sulla terra l'inizio di quella « comunione dei santi »
che si realizzerà in pienezza nel cielo.
«Benedictus Dominus in sanctis suis... et Sanctus in omnibus operibus
suis ».
Amen!
14
ALLOCUTIONES
I
Ad quosdam Mexici episcopos habita.*
Amadísimos Hermanos
en el episcopado:
1. Os doy mi más cordial bienvenida, pastores de las diócesis del norte
y del occidente de México, presentes en este encuentro con el que culmina
vuestra visita « ad Limina Apostolorum ». Al mismo tiempo, deseo renova­
ros la expresión de mi profundo afecto, que hago extensivo también al
pueblo fiel y, en especial, a los sacerdotes, religiosos, religiosas, diáconos y
catequistas, que colaboran generosamente en la edificación del Reino de
Dios en vuestro país.
Hasta Roma, la sede de Pedro, habéis querido traer los gozos, esperanzas
y preocupaciones pastorales, para que vuestro celo evangelizador reciba nue­
vo impulso del ejemplo e intercesión de los Apóstoles Pedro y Pablo, pilares
de este centro de comunión de la Iglesia universal. Con palabras de san Pa­
blo, « doy gracias a Dios sin cesar por vosotros, por el favor que os ha conce­
dido mediante Cristo Jesús, pues en Él habéis sido enriquecidos en todo »1
14
Cf. Bf 5, 32.
* Die 11 Iunii 1994.
1 Cor 1, 4-5.
1
Acta Ioannis Pauli Pp. II
239
Agradezco vivamente el amable saludo que, como expresión del sentir
común, me ha dirigido Mons. Adolfo Suárez Rivera, Arzobispo de Monte­
rrey y Presidente de la Conferencia episcopal. Sus palabras me han hecho
evocar mis viajes pastorales a vuestro país, del que tan agradables impre­
siones han quedado grabadas en mi corazón. Os puedo asegurar que en mis
oraciones recuerdo frecuentemente las celebraciones, los rostros, el sentido
afecto del amado pueblo mexicano hacia el Sucesor de Pedro.
2. « Los obispos —enseña el Concilio Vaticano II—, puestos por el Espí­
ritu Santo, suceden a los Apóstoles como pastores de las almas. Juntamen­
te con el Sumo Pontífice y bajo su autoridad, han sido enviados para per­
petuar la obra de Cristo, Pastor eterno (...). El Espíritu Santo que han re­
cibido, ha hecho de los obispos los verdaderos y auténticos maestros de la
fe, pontífices y pastores ». Habéis recibido, pues, la misión de enseñar con
autoridad la verdad revelada y vigilar para prevenir los errores en ei anun­
cio del Evangelio.
El reto que la situación actual de vuestro país representa para la Igle­
sia exige de vosotros un particular empeño y fidelidad en la acción evange­
lizadora. Como señalaba en la encíclica Veritatis splendor, « el momento que
estamos viviendo —al menos en no pocas sociedades— es más bien el de
un formidable desafío a la nueva evangelizaeión, es decir, al anuncio del
Evangelio siempre nuevo y siempre portador de novedad ». Por ello, en mi
solicitud por todas las Iglesias, no dejo de recordar la urgencia de esta ta­
rea primordial, que ha de ser « algo operativo y dinámico », como reitera
también el documento de Santo Domingo.
En efecto, las tres líneas de fuerza de la nueva evangelizaeión, es decir,
el nuevo ardor, los nuevos métodos y las nuevas expresiones, quieren indi­
car que la comunidad eclesial está llamada a una renovación profunda, pa­
ra poder anunciar de manera transparente a Cristo resucitado. « En ver­
dad, la llamada a la nueva evangelizaeión es ante todo una llamada a la
conversión. En efecto, mediante el testimonio de una Iglesia cada vez más
fiel a su identidad y más viva en todas sus manifestaciones, los hombres
y los pueblos de América Latina, y de todo el mundo, podrán seguir en­
contrando a Jesucristo, y en Él la verdad de su vocación y su espe­
ranza: el camino hacia una humanidad mejor ».
2
3
4
5
Christus Dominiis, 2.
N. 106.
N. 24..
Discurso inaugural de la IV Conferenda General del Episcopado Latinoamericano, Santo
Domingo, 12-X-1992, n. 1.
2
3
4
5
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
240
3. El nuevo ardor se refiere principalmente a las personas, es decir, a
los agentes de pastoral, sacerdotes, almas consagradas y laicos, llamados a
asumir responsablemente los compromisos de su vocación específica, con
un claro testimonio de vida y con una decidida y generosa inserción en el
propio ambiente. Los nuevos métodos indican una renovación de los me­
dios y modos de hacer llegar el mensaje al hombre de hoy, inmerso en una
sociedad que pide signos inteligibles y medios de comunicación inmediatos
y eficaces. Las nuevas expresiones se refieren a la presentación de los con­
tenidos doctrinales que, siendo inmutables, necesitan un lenguaje concep­
tual y unas motivaciones que lleguen verdaderamente al hombre en sus si­
tuaciones concretas. Así, la nueva evangelizaeión, anuncio transparente de
Jesucristo resucitado, fomentará la verdadera promoción humana y hará
que los valores culturales, una vez purificados, lleguen a su plenitud en
Cristo.
4. La riqueza espiritual y cultural de vuestro pueblo, así como la varie­
dad de situaciones en el entramado social, requieren una atención especial
por parte de la Iglesia que, como forjadora de unidad, tiene la misión de
construir la comunión en toda la familia humana, imagen de la comunión
trinitaria.
En el reciente documento colectivo « Por la justicia, la reconciliación y
la paz en México » habéis puesto de relieve, queridos Hermanos en el epis­
copado, la urgencia de una radical renovación personal y social para hacer
frente a los arduos problemas con que se enfrenta vuestro país. Los diver­
sos y graves episodios de violencia que han sacudido a la sociedad mexica­
na en los últimos tiempos han venido a poner de manifiesto la necesidad
de fortalecer los valores éticos y morales, que son la verdadera base para el
auténtico progreso social. Por eso, no habéis dudado en afirmar en el cita­
do documento que « a la pobreza de los bienes materiales, se añade otra
más preocupante: la falta de conciencia moral, fruto de tantos años de lai­
cismo, de exclusión sistemática de los valores éticos en la educación, del
abandono de los valores tradicionales de la familia mexicana, agredidos
por todas partes, en particular, por los medios masivos de comunicación ».
6
5. La Iglesia, por su parte, para poder dar una respuesta válida a los
problemas que afectan a la sociedad mexicana, ha de renovar y reavivar la
conciencia de su propia misión y naturaleza. El servicio más preciado que
N.
6.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
241
podéis dar a vuestro país es el de continuar trabajando intensa y generosa­
mente para hacer realidad en la Iglesia el ideal de santidad. Sólo una Igle­
sia santa y unida será instrumento de reconciliación. Sólo una Iglesia ani­
mada por la caridad y la fraternidad podrá ser garantía de justicia.
En estos momentos, en los que se están produciendo profundos cambios
en el ámbito social, político y económico de vuestro país, vosotros, pasto­
res de la Iglesia, tenéis la responsabilidad de favorecer todas aquellas ini­
ciativas encaminadas al crecimiento espiritual y humano de vuestro pue­
blo. Por tanto, sed siempre heraldos de la caridad, de la justicia y de la re­
conciliación. « Urge la reconciliación entre todos los mexicanos, pues cons­
tatamos —afirmáis en el documento colectivo antes citado— la existencia
de divisiones, odios, rencores y resentimientos de carácter racial o étnico,
social, cultural, económico y hasta religioso y eclesial, que pueden desbor­
darse incontroladamente ».
Construir la unidad en la caridad es una tarea ardua, de todos los días,
casi siempre escondida y frecuentemente sin resultados espectaculares.
Pero sólo la caridad permanece, sólo « la caridad edifica » y sólo ella « no
acaba » ni se extingue.
7
8
9
6. Como habéis reiterado en numerosas ocasiones, amados hermanos, la
Iglesia está llamada a iluminar, desde el Evangelio, todos los ámbitos de la
vida del hombre y de la sociedad. Y ha de hacerlo desde su misión propia,
que « es de orden religioso. Pero precisamente de esta misma misión religio­
sa —enseña el Concilio Vaticano II— fluyen tareas, luz y fuerzas que pue­
den servir para construir y fortalecer la comunidad de los hombres según
la ley divina ».
En vuestra misión de maestros y guías contáis, en primer lugar, con la
colaboración de los presbíteros, que han de ser siempre servidores del
anuncio de la verdad salvifica, modelos de santidad, ministros de reconci­
liación. Por todo ello, al sacerdote se le pide una adecuada formación doc­
trinal, espiritual y pastoral, de tal manera que su vida esté profundamente
unida a Cristo, a quien anuncia, hace presente y comunica a los demás. No
hay que olvidar nunca que « la Eucaristía aparece como la fuente y la cul­
minación de toda la evangelizaeión ». Cuando la vida sacerdotal se centra
10
n
7
8
9
10
11
N. 9.
1 Cor 8, 2.
Cf. 1 Cor 13, 8.
Gaudium et spes, 42.
Presbyterorum Ordinis, 5.
242
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
en la Eucaristía, queda asegurada la obra evangelizadora y alejado el peli­
gro de dicotomías entre vida interior y acción apostólica: « Existe una ínti­
ma unión entre la primacía de la Eucaristía, la caridad pastoral y la uni­
dad de vida del presbítero ».
12
7. Es importante que en vuestros presbiterios haya un proyecto de vida
y de formación sacerdotal bien definido para edificación de toda la comu­
nidad eclesial. Reitero la invitación que os hice durante mi visita al Ponti­
ficio Colegio Mexicano de Roma: « Ojalá que con vuestro esfuerzo y el de
los sacerdotes en vuestras diócesis, se logren elaborar unos programas de
formación permanente, capaces de sostener, de una manera real y eficaz, el
ministerio y vida espiritual de los sacerdotes ».
Uno de los compromisos asumidos en la Conferencia General de Santo
Domingo fue precisamente éste: « Buscar en nuestra oración litúrgica y pri­
vada y en nuestro ministerio una permanente y profunda renovación espi­
ritual para que en los labios, en el corazón y en la vida de cada uno de
nosotros, esté siempre presente Jesucristo ».
13
14
8. Sé que una de vuestras principales preocupaciones es la pastoral vocacional. El Señor está bendiciendo a vuestra Iglesia con abundantes voca­
ciones a la vida sacerdotal y religiosa. A este respecto, durante mis viajes
pastorales a México he podido constatar la vitalidad de los Seminarios. Por
todo ello, es también necesario que fomentéis en vuestras parroquias el es­
píritu misionero para evangelizar más allá de vuestras fronteras. El Papa
abriga vivas esperanzas de que la Iglesia mexicana pueda contribuir aún
con mayor generosidad al bien de otras Iglesias más necesitadas, enviando
numerosos evangelizadores que dediquen su vida a la expansión del Reino
de Dios. Como señala el documento de Puebla, « es verdad que nosotros
mismos necesitamos misioneros, pero debemos dar desde nuestra pobreza ».
De especial importancia para la vida del Seminario, lo sabéis bien, es la
cuidadosa selección de los formadores y profesores, los cuales desempeñan
una tarea tan trascendental como oculta. Vaya desde aquí mi vivo agrade­
cimiento a tantos sacerdotes que gozosa y abnegadamente dedican todos
sus esfuerzos y capacidades a la formación de los seminaristas. Los sacrifi­
cios que todo ello comporta se verán recompensados con el inapreciable
15
12
13
14
15
Directorio para el ministerio y la vida de los presbíteros, n. 48.
Pastores dabo vobis, 3; Homilía, 24-XI-1992, n. 3.
Conclusiones, 71.
N. 368.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
243
don de lograr la perseverancia de numerosos e idóneos candidatos al sacer­
docio. Éstos necesitan encontrar en sus formadores esa dedicación compro­
metida y especializada, que nace principalmente de su relación íntima con
Cristo como centro de su vida personal y comunitaria. Por todo ello, el grupo
de formadores debe ser modelo de aquella vida fraterna y comunitaria que los
futuros sacerdotes tendrán que encontrar o fomentar en el presbiterio.
16
9. Entre tantos puntos como convendría recordar sobre la vida del
seminario, en sus cuatro áreas —humana, espiritual, intelectual y pasto­
ral— quisiera recalcar principalmente el hilo conductor que las armoniza y
vivifica a todas: la relación personal con Cristo, hasta llegar a una profun­
da amistad con Él. En efecto, a partir del encuentro cotidiano con el Se­
ñor, especialmente en la Eucaristía, es posible alcanzar un equilibrio afecti­
vo, una actitud de entrega, un estudio profundo del misterio de Cristo y
una disponibilidad apostólica incondicional. En todo el itinerario de la for­
mación seminaristica, « se requiere ante todo, el valor y la exigencia de vi­
vir íntimamente unidos a Jesucristo ».
Las futuras vocaciones, en su nacimiento y en su formación, depende­
rán, en gran parte, de esta realidad vivencial del seminario, donde se respi­
re la verdadera identidad del sacerdote, como colaborador inmediato del
obispo y como servidor cualificado de la Iglesia diocesana.
17
10. Al ofreceros estas orientaciones pastorales, que tendré el gozo de
completar en los sucesivos encuentros con los demás grupos del Episcopado
Mexicano, mi plegaria se dirige a Nuestra Señora de Guadalupe, Estrella
de la Evangelizaeión, en cuyo regazo materno deposito vuestras aspiracio­
nes y esperanzas en el servicio de las comunidades que el Buen Pastor os
ha confiado. Os reitero mi agradecimiento y afecto, y pido al Señor que es­
te encuentro consolide y confirme aún más vuestra unión mutua como
Pastores de la Iglesia en la amada Nación mexicana. Con ello, vuestro mi­
nisterio episcopal ganará en eficacia e intensidad, lo cual redundará en
bien de las comunidades eclesiales.
Antes de terminar, os confío el encargo de llevar a vuestros sacerdotes,
religiosos, religiosas, seminaristas y fieles laicos mi saludo entrañable y
afectuoso. Decidles que el Papa los encomienda en la oración y les agrade­
ce sus trabajos por el Señor y por la causa del Evangelio.
Con estos deseos imparto a todos de corazón la Bendición Apostólica.
16
17
Cf. CIC, can. 245, párr. 2.
Pastores dabo vobis, 46.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
244
II
Ad Aequatoriae episcopos limina Apostolorum visitantes.*
Amadísimos Hermanos
en el episcopado:
1. Sed bienvenidos a este encuentro con el que culmina vuestra visita
« ad Limina Apostolorum », que renueva el gozo y el compromiso de uni­
dad eclesial entre los Pastores, clero y fieles de la Iglesia en Ecuador y el
Sucesor de Pedro. Os saludo a todos con gran afecto, y en vuestras perso­
nas saludo también a todos vuestros diocesanos, especialmente a los más
necesitados, a los pobres y a los enfermos. En este encuentro de comunión
fraterna nos sentimos unidos en « un solo corazón y una sola alma », para
poder dar « testimonio de la resurrección del Señor Jesús ».*
Agradezco las amables palabras que en nombre de todos me ha dirigido
Mons. José Mario Ruiz Navas, Arzobispo de Porto vie jo y Presidente de la
Conferencia episcopal, con las que ha querido reiterar la profunda comu­
nión con la Sede Apostólica que anima vuestro generoso y abnegado minis­
terio. Vuestra presencia aquí evoca en mi recuerdo la visita pastoral que
en mil novecientos ochenta y cinco el Señor me concedió realizar al Ecua­
dor, durante la cual pude apreciar los valores espirituales que adornan a
vuestro pueblo, signo de sus acendradas raíces cristianas.
2. En las relaciones quinquenales habéis dejado constancia de vuestro
firme compromiso de llevar a cabo la apremiante tarea de la nueva evan­
gelizaeión, promoviendo también los valores del hombre y sus derechos, e
inculturando cada vez más el Evangelio en la realidad ecuatoriana, como
ha sido formulado por la IV Conferencia General del Episcopado Latino­
americano. Para estudiar las Conclusiones de dicha Conferencia habéis cele­
brado una asamblea a nivel nacional con la participación de sacerdotes, re­
ligiosos, religiosas y delegados laicos de todo el país, cuyos trabajos han si­
do compendiados en el documento « Líneas pastorales. Documento de apli­
cación de Santo Domingo a la Iglesia en el Ecuador ».
En dicho documento habéis señalado la familia como tema prioritario
de vuestra acción pastoral, en este año dedicado particularmente a ella. Os
aliento vivamente en vuestra solicitud por la institución familiar y me uno
* Die 21 Iunii 1994.
Act 4, 32-33
1
Acta Ioannis Pauli Pp. II
245
espiritualmente a vuestras preocupaciones por esta célula fundamental de
la sociedad, que se enfrenta hoy a innumerables retos y que ningún poder
humano tiene derecho a manipular. La Iglesia reitera su aprecio a la fami­
lia y renueva su compromiso de anuncio y garantía de este « gran miste­
rio ». En efecto, « la Iglesia profesa que el matrimonio, como sacramento de
la alianza de los esposos, es un « gran misterio », ya que en él se manifiesta
el amor esponsal de Cristo por su Iglesia ».
2
3
3. La familia es el primer templo en el que se aprende a orar, el lugar
privilegiado de formación y evangelizaeión, la primera escuela de solidari­
dad y de servicio recíproco, y el punto de partida de nuestras experiencias
comunitarias. Ella es la « iglesia doméstica » en la que « se aprende la pa­
ciencia y el gozo del trabajo, el amor fraterno, el perdón generoso, incluso
reiterado, y, sobre todo, el culto divino por medio de la oración y la ofren­
da de la propia vida ».
A la familia, y en particular a los padres, está encomendada, como hon­
roso derecho y sagrado deber, la misión educadora. Ella es la primera res­
ponsable y protagonista de la educación de los hijos y con ella han de cola­
borar tanto el Estado como la Iglesia.
4
5
6
4. Mirando a la realidad del Ecuador, vuestra solicitud pastoral os ha
movido a denunciar los males que hoy afectan a la institución familiar en
vuestro país, como son el divorcio, el aborto, las campañas antinatalistas
—que no tienen en cuenta la genuina paternidad responsable, — así como
las uniones de hecho, no santificadas por la gracia sacramental. A todo
esto se añaden los graves condicionamientos que, para la unidad y estabili­
dad de la familia y también para una verdadera paternidad responsable,
suponen la situación de extrema necesidad material y de pobreza cultural
en que viven muchas de ellas. Ante esta preocupante realidad, es necesario
aunar esfuerzos para que la familia pueda salir indemne de los peligros que
la acechan y se refuerce su identidad como célula primera de la sociedad y
comunidad de personas al servicio de la transmisión de la vida y de la fe.
Por todo ello, animad a vuestros sacerdotes a dedicar una especial
atención a la pastoral familiar. « Ellos deben sostener a la familia en sus
7
2
3
4
5
6
7
Cf. Ef 5, 32.
Carta a las familias, 19.
Cf. Familiaris consortio, 21.
Catecismo de la Iglesia Católica, 1657.
Cf. Dignitatis humanae, 5.
Cf. Gaudium et spes, 50-51.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
246
dificultades y sufrimientos, acercándose a sus miembros, ayudándoles a ver
su vida a la luz del Evangelio », con la convicción de que de esta tarea sa­
carán « nuevos estímulos y energías espirituales aun para la propia voca­
ción y para el ejercicio mismo de su ministerio ».
8
9
5. Esta atención privilegiada a las familias redundará, sin duda, en una
potenciación de la pastoral vocacional y hará que surjan de los hogares
cristianos numerosas vocaciones a la vida sacerdotal y religiosa. A este
propósito, deseo unirme a vuestra acción de gracias a Dios por el creci­
miento del número de seminaristas y de ordenaciones sacerdotales durante
este último quinquenio en el Ecuador. En la actualidad, vuestros semina­
rios mayores son ocho, sabiamente distribuidos por toda la geografía nacio­
nal. Os aliento vivamente a continuar sin descanso en esta acción pastoral
de tanta transcendencia para el presente y el futuro de la Iglesia en vues­
tro país. De modo particular, deseo exhortaros a que prestéis especial aten­
ción a la formación de los futuros sacerdotes. Como lo indican repetida­
mente las instrucciones emanadas de la Sede Apostólica, los seminarios han
de ser centros de preparación integral de la persona, desde una sólida base
humana, espiritual, intelectual y pastoral, en los que no falte la adecuada
disciplina y el espíritu de sacrificio. Sólo así se podrá responder a las nece­
sidades de los fieles, que esperan que sus sacerdotes sean, ante todo, hom­
bres de Dios, maestros de la fe y testigos del amor al prójimo.
Cuidad, por tanto, de dotar al seminario de formadores y profesores
virtuosos y competentes en las ciencias eclesiásticas y humanísticas, que
den siempre testimonio de fe profunda y de diáfano amor a la Iglesia. A
este propósito, os aliento también a continuar el plan sobre la formación
permanente del clero, preparado por el Departamento competente de la
Conferencia Episcopal, poniendo a disposición los medios adecuados para
llevar a cabo los programas de cursos, retiros espirituales y demás iniciati­
vas orientadas a ayudar más intensamente a los presbíteros en su vida y
ministerio.
6. En el solícito y abnegado servicio pastoral a todo el Pueblo de Dios,
veo con satisfacción que los sacerdotes y demás agentes de pastoral dedi­
can especial atención a los sectores de población más desprotegidos como
son los indígenas, afroecuatorianos y habitantes de los suburbios de las
grandes ciudades. Como señalé en la apertura de la Conferencia de Santo
8
9
Cf. Familiaris consortio, 73
Ibid.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
247
Domingo, « vosotros, Pastores de la Iglesia, constatáis la difícil y delicada
realidad social por la que atraviesa hoy América Latina, donde existen
amplias capas de población en la pobreza y la marginación. Por ello, soli­
darios con el clamor de los pobres, os sentís llamados a asumir el papel del
buen samaritano, pues el amor a Dios se muestra en el amor a la persona
humana.
Conozco bien la preocupación pastoral con que habéis asumido la tarea
evangelizadora de hacer presente a Jesús en medio de las comunidades in­
dígenas. A ello está contribuyendo la creación de centros de formación, con
formadores nativos, así como el Instituto Nacional de Pastoral Indígena.
Por otra parte, me complace saber que la invitación que os hice, durante
el inolvidable encuentro en Latacunga, a fomentar las vocaciones autócto­
nas para la vida sacerdotal y religiosa en las comunidades indígenas, se
está haciendo gozosa realidad. Como muestra de solicitud en favor de los
más desprotegidos, no habéis dejado de hacer oír vuestra voz afrontando
la compleja cuestión de la tenencia de tierras y exhortando a la solidari­
dad como camino que conduce a la justicia.
10
11
7. Uno de mis entrañables recuerdos del Ecuador es el de su arraigada
religiosidad popular, especialmente en torno a los Santuarios marianos. Es
consolador ver a tantas familias, a tantos jóvenes y gentes de toda clase
social acercarse a esos lugares de culto para orar y para encontrar más
profundamente a Jesucristo, nacido de María.
El documento de Santo Domingo, siguiendo las pautas ya trazadas an­
teriormente por el Papa Pablo VI en la Exhortación apostólica Evangelii
nuntiandi, así como por el documento de Puebla, ha hecho hincapié en los
valores de la religiosidad popular, desde la perspectiva de la nueva evange­
lizaeión, promoción humana y cultura cristiana. « La religiosidad popular
—se afirma en una de sus Conclusiones— es una expresión privilegiada de
la inculturación de la fe. No se trata sólo de expresiones religiosas sino de
valores, criterios, conductas y actitudes que nacen del dogma católico y
constituyen la sabiduría de nuestro pueblo formando su matriz cultural ».
12
8. Sois bien conscientes de que, junto al aprecio de la religiosidad popu­
lar, se hace necesaria también su conveniente purificación y perfecciona­
miento, sobre todo prestando una gran atención a la catequesis, a la litur10
11
12
Cf Lc 10, 25-37.
Discurso inaugural, 12..X.1992, n. 13.
Santo Domingo, Conclusiones, 36.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
248
già eucaristica y penitencial, a los compromisos de caridad y de justicia
social, y así, « purificadas de sus posibles limitaciones y desviaciones lle­
guen a encontrar su lugar propio en nuestras Iglesias locales y en su acción
pastoral ».
No hay que olvidar que la acción proselitista de las sectas, al igual que
el peligro del secularismo, encuentran puntos de apoyo en el desmantelamiento de aquellas expresiones culturales y religiosas que, dentro de su
simplicidad e incluso limitaciones, aseguraban a la gente sencilla la viven­
cia de la religiosidad e incluso las experiencias de fraternidad y de convi­
vencia familiar y social.
Que la religiosidad popular sea, pues, como lo fue para muchos obispos
y sacerdotes del pasado en vuestro país, un punto de apoyo eficaz para la
renovación de las comunidades eclesiales, por medio de la escucha de la
Palabra de Dios, la celebración de los sacramentos, el testimonio de la ca­
ridad y los compromisos en el apostolado. Insistid, pues, en la catequesis a
todos los niveles, anunciando a Cristo, el Hijo de Dios hecho hombre,
muerto y resucitado, que llama a la conversión y nos infunde una vida
nueva.
13
9. En esta irrenunciable tarea por anunciar a Jesucristo y difundir el
Evangelio, los laicos cristianos han de desempeñar también la misión que
les corresponde. Ellos, por su condición secular, están llamados « a impreg­
nar y perfeccionar con espíritu evangélico el orden temporal ».
Si la Iglesia tiene como misión ayudar a los hombres a orientar todo el
orden temporal según los planes salvíficos de Dios en Cristo, a los laicos les
toca « un puesto original e irreemplazable: por medio de ellos la Iglesia de
Cristo está presente en los más variados sectores del mundo, como signo y
fuente de esperanza y de amor ». Hoy en día, corresponde especialmente a
los laicos contribuir a la promoción de la persona en todas sus dimensio­
nes, puesto que, en una sociedad donde domina el afán de ganancia y de
placer, es la dignidad personal la que está más amenazada. Si los laicos
« participan en la misión de servir a las personas y a la sociedad », deberán
comprometerse en « el respeto, la defensa y la promoción de los derechos
de la persona humana ».
14
15
16
17
Santo Domingo, Conclusiones, 36.
Apostolicam actuositatem, 2.
Christifideles laici, 7.
Ibid., 36.
Ibid., 38.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
249
Por otra parte, es necesario que estén también presentes en el campo
de la cultura, donde se gesta el pensamiento, así como en los medios de co­
municación social, tan importantes en la transmisión del mensaje y tan in­
fluyentes en las costumbres y en los modos de vida. Iluminados por el
Evangelio y estimulados por la doctrina social de la Iglesia, los seglares
cristianos, hombres y mujeres, han de sentirse siempre llamados a contri­
buir al bien común, promoviendo la justicia y la solidaridad y haciendo
sentir su condición de creyentes en el campo de la actividad política y eco­
nómica, cultural y educativa.
10. Al referirme a la acción educativa, deseo poner de relieve una vez
más la importancia de la escuela católica, así como la presencia formativa
y evangelizadora de la Iglesia en las instituciones de enseñanza estatales.
Os aliento y acompaño en vuestro empeño en favor de la enseñanza reli­
giosa en las escuelas públicas para que los niños y jóvenes, cuyos padres,
en el ejercicio de sus derechos, lo piden, puedan ser instruidos en las verda­
des de la religión católica.
La Iglesia ha de hacer cuanto esté en su mano para que los jóvenes se acer­
quen a Cristo. Es necesario estar con los jóvenes, darles ideales altos y nobles,
hacerles sentir que el Señor puede satisfacer las ansias de sus corazones.
Al concluir este coloquio fraterno, os ruego que llevéis mi saludo afectuo­
so a vuestros sacerdotes, religiosos y religiosas; a los catequistas y cristia­
nos comprometidos en el apostolado; a los jóvenes y a los padres; a las co­
munidades indígenas; a los ancianos, a los enfermos y a los que sufren.
Al agradeceros, en el nombre del Señor Jesús, la entrega y solicitud
pastoral por la grey que os ha sido confiada, os encomiendo a vosotros, así
como a vuestras comunidades eclesiales, a la maternal intercesión de la
Virgen María, Estrella de la Evangelizaeión, mientras os imparto con gran
afecto la Bendición Apostólica.
17 - A. A S
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
250
III
Ad Cunae sacros praesules habita.*
Amadísimos Hermanos en el episcopado:
1. Es para mí motivo de gran alegría daros mi más cordial bienvenida
a este encuentro, Pastores de la Iglesia en Cuba, con el que culmina vues­
tra visita « ad Limina Apostolorum ». Vuestra presencia colegial es testimo­
nio elocuente de la comunión eclesial que os anima y da fuerzas en el
abnegado, y no exento de dificultades, trabajo apostólico que desarrolláis
en favor de las comunidades que el Señor ha confiado a vuestro cuidado
pastoral.
Como «ministros de Cristo (...) y administradores de los misterios de
Dios »,* representáis a las Iglesias particulares de vuestro noble país, al que
se dirige mi pensamiento y mi vivo afecto, en particular, a los sacerdotes,
religiosos, religiosas, diáconos y laicos comprometidos, que colaboran gene­
rosamente en la construcción del Reino de Dios.
Por una feliz coincidencia, esta visita « ad Limina » tiene lugar en el
mes de junio, tiempo especialmente dedicado al Sagrado Corazón de Jesús,
que, junto con la devoción a la Virgen de la Caridad, ocupa un lugar pree­
minente en la religiosidad de los católicos cubanos.
Agradezco a Mons. Jaime Ortega y Alamino, Arzobispo de La Habana
y Presidente de la Conferencia Episcopal, las amables palabras que me ha
dirigido en nombre de todos, mientras ruego a Dios que esta visita a Roma
sea fuente de bendiciones para cuantos trabajan apostólicamente en vues­
tra Nación.
2. En las relaciones quinquenales y durante los coloquios privados ha­
béis querido poner de manifiesto los temas más salientes de la vida eclesial
en Cuba. Deseo ahora reflexionar con vosotros sobre algunos puntos espe­
cíficos, teniendo también en cuenta vuestros documentos colectivos y la
realidad pastoral y social del momento presente.
En primer lugar, quiero unirme a vosotros para dar fervientes gracias a
Dios, rico en misericordia, por el crecimiento espiritual con que está bendi­
ciendo a la Iglesia en Cuba. En efecto, estamos asistiendo a un momento
de gracia en la vida de vuestras comunidades eclesiales, que crecen no sólo
* Die 25 Iunii 1994.
1 Cor 4, 1.
1
Acta Ioannis Pauli Pp. II
251
numéricamente sino, sobre todo, en el fervor de su adhesión a Cristo y en
la estrecha comunión de sus miembros. Catequistas, animadores de comu­
nidades, misioneros, visitadores de enfermos, predicadores de la Palabra
son testimonios elocuentes de la acción del Espíritu en su Iglesia y signos
de nuevos fermentos de vida cristiana.
A ejemplo del minúsculo grano de mostaza que llega a hacerse árbol
frondoso, y como la levadura que hace fermentar a toda la masa, la acción
del Espíritu está transformando los corazones, mostrando a muchos la vía
del retorno a la casa del Padre y abriendo nuevos caminos de evangeliza­
eión y esperanza hasta ahora desconocidos. Todo esto, representa una
mayor exigencia apostólica en la difusión del mensaje cristiano y en el tes­
timonio de caridad y unidad de todos los miembros de la Iglesia. La hora
presente, queridos Hermanos, debe ser la hora del anuncio gozoso del
Evangelio, la hora del renacimiento moral y espiritual de vuestro pueblo.
Ha llegado el momento de desplegar en toda su amplitud la acción pasto­
ral de la Iglesia para que los necesitados de la luz de la fe acojan el mensa­
je de salvación, para que los pobres, los más olvidados, los ancianos sien­
tan la cercanía de la solidaridad fraterna, para que los marginados, los
encarcelados experimenten el amor de Cristo, para que los sin voz se sien­
tan escuchados, para que los tratados injustamente encuentren defensa y
ayuda.
3. Como enseña el Concilio Vaticano II, habéis sido puestos por el Espí­
ritu Santo para suceder a los Apóstoles como Pastores de las almas me­
diante la triple función de enseñar, gobernar y santificar. La « Constitución
dogmática sobre la Iglesia » nos recuerda que « entre los oficios principales
de los Obispos se destaca la predicación del Evangelio ». La obra evangeli­
zadora exige de los Pastores una entrega sin reservas a la predicación de la
verdad de Cristo « fuerza y sabiduría de Dios ». Poned, pues, todo vuestro
empeño para que su voz y su luz lleguen a los hombres con valentía y con­
fianza en el poder del Espíritu. Mediante la función de gobierno en las
Iglesias particulares de las que sois Pastores y fundamento visible de uni­
dad, servís igualmente al misterio de la comunión de la Iglesia universal.
Cuando aconsejáis, exhortáis o hacéis uso de vuestra potestad espiritual,
guiáis a los fieles hacia Cristo y sois artífices de unidad en la fe y en la ca­
ridad. Por otra parte, la experiencia nos enseña constantemente que nada
2
3
4
2
3
4
Cf, Christus Dominus, 2.
N. 25.
1 Cor 1, 24.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
252
puede sustituir el testimonio de vida del Pastor; y hoy tal vez más que
nunca, pues los hombres son especialmente sensibles a la autenticidad y a
la coherencia. Por ello, en el evangelizador ha de resplandecer ante todo la
santidad de vida, dando testimonio de una intensa vivencia del misterio de
Jesucristo, sentido profundamente en la Eucaristía, en la asidua escucha
de la Palabra de Dios, en la oración, en el sacrificio, en la entrega generosa
al Señor, que en los Obispos, sacerdotes y demás personas consagradas se
expresa de modo especial mediante el celibato. Hoy es absolutamente nece­
sario que los Pastores de la Iglesia sobresalgan por el testimonio de santi­
dad, pues ésta es la primera forma de evangelizaeión.
5
4. A este propósito, os aliento a proseguir en vuestra línea pastoral de
formar integralmente a las personas que han optado por seguir a Jesucris­
to y su Evangelio, sin escatimar esfuerzos en la labor catequética a todos
los niveles. Como señala el « Documento de Santo Domingo » « existe toda­
vía mucha ignorancia religiosa; la catequesis no llega a todos y muchas ve­
ces llega en forma superficial, incompleta en cuanto a sus contenidos, o pu­
ramente intelectual, sin fuerza para transformar la vida de las personas y
de sus ambientes ». Es necesario que los fíeles puedan continuar teniendo
acceso a una catequesis completa y adecuada a las circunstancias persona­
les, familiares y sociales. Fruto de la acción catequética será, sin duda, una
participación más viva y consciente de los cristianos en las celebraciones li­
túrgicas, de manera que éstos puedan hallar motivaciones y fuerzas para
dar razón de su fe, y se hagan presentes en los ambientes descristianizados
para favorecer su reencuentro con el Señor.
6
5. En la tarea de la nueva evangelizaeión, que tan decididamente ha­
béis impulsado con ocasión del V Centenario de la llegada de la Buena
Nueva a América, contáis, en primer lugar, con los que el Concilio llama
« colaboradores diligentes » del Obispo: los sacerdotes. Ellos son servidores
del anuncio de la verdad salvifica, maestros y guías de sus comunidades,
instrumentos de unidad y reconciliación. A ellos se les confía también la
inculturación del Evangelio en la sociedad, como hizo el P. Félix Várela,
hijo insigne de Cuba y maestro de humanismo cristiano.
Conozco el celo apostólico y la abnegada dedicación de vuestros sacer­
dotes, entregados a una exigente labor pastoral para atender a las múlti7
5
6
7
Cf. Redemptoris missio, 42-43.
Santo Domingo, Conclusiones, 41.
Cf. Lumen gentium, 28.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
253
pies y apremiantes necesidades de los fieles y teniendo que hacer frente a
graves dificultades. Dedicad a ellos lo mejor de vuestro tiempo. Sea vues­
tro trato como el de un padre, hermano, amigo. Apoyadlos y confortadlos
en sus tareas pastorales y en su vida personal. Ante la cercanía del Obispo,
el sacerdote se siente animado a vivir intensamente su vocación de segui­
miento a Cristo y de amor incondicional a la Iglesia. Igualmente, fomentad
el espíritu de estrecha colaboración con los religiosos y religiosas. Animad
con la palabra y el ejemplo a todos los miembros de la comunidad cristia­
na para que sientan la alegría de formar parte del pueblo de Dios, como
germen de unidad, de esperanza y salvación para toda la sociedad.
6. Hemos de dar gracias a Dios, queridos Hermanos, porque en los últi­
mos años crece entre los jóvenes el deseo de una entrega total al Señor en
la vida sacerdotal o religiosa. Pero ¡qué insuficientes son aún los sacerdotes
con que contáis en la actualidad para atender las necesidades pastorales
del pueblo de Dios en Cuba! Se puede constatar, con gran pesar, que la
proporción de sacerdotes con respecto al número de fieles es el más bajo de
toda América Latina. Por eso confío en que la comunión y ayuda mutua
que debe reinar entre las Iglesias hermanas a nivel universal, permita aco­
ger, en número aún mayor, la disponibilidad y colaboración generosa de
sacerdotes, religiosos y religiosas deseosos de trabajar en favor de las co­
munidades eclesiales cubanas. Hago fervientes votos para que, con el fin
de satisfacer las legítimas y justas aspiraciones de los fieles de poder con­
tar con una adecuada asistencia espiritual, se superen los obstáculos que
impiden aún el ingreso en vuestro país de estos obreros del Evangelio.
7. No os canséis de dar a conocer la doctrina social de la Iglesia en to­
da su amplitud, tratando de iluminar, desde el Evangelio, la vida del hom­
bre y de la sociedad, de modo que sirva a todos de ayuda e inspiración a
la hora de enfocar los problemas con criterios auténticamente cristianos.
Por fidelidad a Jesucristo, la Iglesia tiene entre sus objetivos priorita­
rios la salvaguardia del carácter trascendente de la persona humana, crea­
da a imagen y semejanza de Dios. El carácter espiritual y religioso de su
misión le permite llevar a cabo su servicio al hombre y a todos los hom­
bres por encima de motivaciones terrenas o intereses de parte, pues, como
enseña el Concilio Vaticano II, « no está ligada a ninguna forma particular
de cultura humana o sistema político, económico o social. Por ello, la Igle­
sia, desde su universalidad, puede ser un vínculo muy estrecho entre las di­
ferentes comunidades humanas y naciones, a condición de que éstas con-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
254
fíen en ella y reconozcan realmente su verdadera libertad para cumplir
esta misión suya ».
De lo anterior se sigue que el mensaje salvifico que Cristo le ha con­
fiado ha de proyectarse en la realidad social, para iluminarla desde el
Evangelio. En efecto, a la Iglesia compete —enseña el Concilio—, « ejercer
sin impedimentos su tarea entre los hombres y emitir un juicio moral,
también sobre cosas que afectan al orden político cuando lo exijan los de­
rechos fundamentales de la persona o la salvación de las almas ».
8
9
8. Por consiguiente, siempre abiertos al diálogo como instrumento de
mutua comprensión, no dudéis en defender en todo momento los legítimos
derechos de la persona como exigencia del profundo respeto que merece
por ser criatura de Dios, dotada de una dignidad única y llamada a un
destino trascendente. Toda ofensa a un ser humano es también una ofensa
a Dios, y se habrá de responder de la misma ante Él, justo Juez. No pode­
mos, sin embargo, olvidar que la raíz de todo mal está en el corazón del
hombre, de cada hombre. Sólo de un corazón renovado nacerá la exigencia
interior de respetar la dignidad de cada persona, perdonar al enemigo,
aceptar al que tiene una opinión distinta de la nuestra, compartir con el
necesitado, sentirse responsables del bien común. Como habéis afirmado en
el documento colectivo « El amor todo lo espera », « es la hora de levantar
los ojos del corazón a Dios nuestro Padre, suplicándole la reconciliación
entre nosotros, el triunfo del amor y de la paz ». El Señor os ha confiado,
como servidores del Evangelio, ser instrumentos de reconciliación.
9. El laicado católico está llamado a desempeñar un papel de suma im­
portancia ante los retos que el presente y el futuro de Cuba plantean. En
la medida en que los laicos cristianos vivan más abiertos a la presencia y a
la gracia de Dios en lo profundo de su corazón serán más capaces de ofre­
cer a sus hermanos el testimonio de una vida renovada, tendrán la libertad
y la fuerza de espíritu necesarias para transformar las relaciones sociales y
la sociedad misma según los designios de Dios.
Para hacer presente en medio del mundo los valores del Evangelio, los
cristianos necesitan estar firmemente enraizados en el amor de Dios y en la
fidelidad a Cristo tal como se transmiten y se viven en la Iglesia. Por ello,
quiero exhortaros a intensificar los esfuerzos en la formación de un laicado
adulto, que colabore activamente en la vida y misión de la Iglesia.
8
9
Gaudium et spes, 4 2 .
Ibid.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
255
En esta labor de formación, os animo igualmente a' que prestéis una
particular atención a los jóvenes. Presentadles en toda su autenticidad y
riqueza los altos ideales de la vida y la espiritualidad cristiana. Este es el
modo privilegiado para suscitar y cultivar las vocaciones al ministerio sa­
cerdotal y a la vida religiosa. Pero esto será posible sólo si, en el seno de
las familias, los jóvenes aprenden los valores y pautas de vida aptos para
afrontar los retos del presente. Y en este Año de la Familia ¿cómo no aso­
ciarme a vuestra justificada preocupación ante las graves amenazas que
hoy atentan contra la institución familiar? Las rupturas matrimoniales, la
plaga del aborto, la mentalidad anticoncepcional, la corrupción moral, las
infidelidades y violencias son otros tantos factores que ponen en peligro la
familia, célula fundamental de la sociedad y de la Iglesia.
10. Un motivo de especial sufrimiento para vosotros es el difícil mo­
mento que atraviesa hoy vuestro país, donde muchas personas y familias,
además de otros arduos problemas, sufren las graves consecuencias de la
crisis económica. Ante la situación angustiosa de tantos hermanos que se
ven privados de los bienes más fundamentales, habéis afirmado en vuestro
documento colectivo « El amor todo lo espera »: « Los obispos de Cuba re­
chazamos cualquier tipo de medida que, pretendiendo sancionar al,Gobier­
no cubano, contribuya a aumentar las dificultades de nuestro pueblo ». A
este propósito, deseo unirme a vuestra acción solidaria en favor de los más
desprotegidos, a la vez que aliento a los organismos eclesiales e internacio­
nales de ayuda humanitaria y asistencial para que, en el ámbito de la im­
prescindible libertad para realizar su labor, continúen contribuyendo ge­
nerosamente a aliviar las necesidades de tantos hermanos nuestros que ca­
recen de lo necesario para una vida auténticamente humana.
11. Queridos Hermanos, el Papa os agradece vivamente la abnegada la­
bor en favor de las Iglesias particulares que el Señor ha confiado a vues­
tros cuidados pastorales, la cercanía y solicitud por quienes más sufren,
vuestra indefectible solidaridad con el pueblo a pesar de las dificultades. El
pueblo de Dios en Cuba espera y necesita vuestra guía espiritual para po­
der purificarse y afianzar así en la verdad sus creencias religiosas. Como
habéis expresado en el documento antes citado « todos quisiéramos, y ésta
es nuestra constante oración, que en Cuba reinara el amor entre sus hijos,
un amor que cicatrice tantas heridas abiertas por el odio, un amor que
estreche a todos los cubanos en un mismo abrazo fraterno, un amor que
haga llegar para todos la hora del perdón, de la amnistía, de la misericor-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
256
dia. Un amor, en fin, que convierta la felicidad de los demás en la felicidad
propia ».
Al volver a vuestras diócesis os ruego que transmitáis a los sacerdotes,
diáconos, religiosos, religiosas y fieles el saludo entrañable del Papa, que
en todos piensa y por todos ora con gran afecto. En el corazón materno de
la Virgen de la Caridad del Cobre, Patrona de Cuba, pongo mi ferviente
deseo de poder ir un día a visitarles y compartir con ellos las riquezas de
nuestra fe, el gozo de nuestra esperanza, el testimonio del amor que todo
lo puede.
Mientras encomiendo al Señor vuestras personas e intenciones pastora­
les, para que llevéis a cabo con ilusión y gozo las tareas de la nueva evan­
gelizaeión, os imparto una especial Bendición Apostólica.
IV
Ad Ciadiae episcopos limina sacra visitantes.*
Chers Frères dans l'épiscopat,
1. C'est avec joie que je vous accueille en ces lieux à l'occasion de votre
visite ad limina, et j'adresse un salut particulier à ceux qui prennent part
pour la première fois à cette rencontre quinquennale: Monseigneur Michele
Russo, premier Évêque de Doba, et Monseigneur Edmond Djitangar, nou­
vel Evêque de Sarh.
Je remercie vivement Monseigneur Charles Vandame, Archevêque de
N'Djaména et Président de la Conférence episcopale du Tchad, de s'être
fait très aimablement votre porte-parole. Je le félicite aussi d'avoir été re­
conduit à la tête de la Conférence et je lui offre mes meilleurs vœux pour
l'heureux accomplissement de son nouveau mandat.
Ma visite pastorale en terre tchadienne, il y a quatre ans, avait été l'oc­
casion de resserrer les liens de communion entre nous. Je suis heureux de
vous entendre dire qu'elle a permis aux catholiques de vos diocèses de dé­
velopper leur sens de l'appartenance à une seule et même Église répandue
dans le monde entier, et l'on sait toute l'importance que l'Africain porte
au rattachement à un grand ensemble!
* Die 27 Iunii 1994.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
257
Votre pèlerinage traditionnel aux tombeaux des saints Apôtres Pierre
et Paul ainsi que les diverses rencontres romaines qui l'accompagnent
constituent d'autres moments privilégiés de notre vie de communion et
sont destinés à la renforcer. Nous rendons grâce à Dieu pour ces multiples
échanges entre nous et ces célébrations tonifiantes de notre foi commune,
au Tchad et à Rome.
Laissez-moi de nouveau vous remercier de m'avoir permis de faire, sur
votre sol, la connaissance de vos attachantes communautés diocésaines, dont
je garde un vivant souvenir: je pense à celles de N'Djaména, de Moundou et
de Sarh. Veuillez leur transmettre, ainsi qu'à celles de Pala et de Doba, les
salutations affectueuses du Pape, qui les garde toutes dans sa prière.
2. De la lecture de vos rapports quinquennaux, il ressort qu'une bonne
entente règne entre vous ainsi qu'entre pasteurs et ouvriers apostoliques
diocésains. Cette concorde contribue au développement d'un sentiment de
solidarité ecclésiale, qui gagne les catholiques de tout le pays. C'est d'au­
tant plus encourageant pour votre apostolat que le Tchad connaît une di­
versité ethnique, linguistique, et religieuse aussi, qui peut être source de
tension sociale ou créer un environnement difficile pour l'action de l'Eglise.
Grâce à l'adoption de plans pastoraux définis et grâce aussi à vos
échanges fraternels sur les problèmes de l'Eglise et de la société, votre ac­
tion diocésaine présente une homogénéité qui bénéficie à l'ensemble de
l'Eglise au Tchad. Soyez-en félicités!
Soyez félicités également de guider et d'accompagner votre peuple sur
« les chemins de la vérité, de la justice et de la paix », dans sa marche vers
la démocratie, en lui offrant le « puissant ferment de changement » qu'est
l'Évangile, pour reprendre les termes de Mgr Vandame.
Je vous invite à poursuivre l'édification de cette « Église-Famille » de
Dieu, dont a parlé la récente Assemblée spéciale pour l'Afrique du Synode
des Évêques, en reprenant un thème très évocateur pour les habitants de
votre continent. En effet, 1'« Église-Famille » met l'accent sur l'attention à
l'autre, l'entraide, la chaleur des relations, l'accueil, le dialogue et la
confiance; elle indique aussi comment l'autorité s'exerce à la manière d'un
service dans l'amour.
3. Pour bâtir cette « Église-Famille », vous avez besoin de collabora­
teurs en nombre suffisant. Bien que les vocations sacerdotales soient en
augmentation, vous n'avez pas assez de prêtres, car on assiste, parmi les
Tchadiens, à un très fort mouvement de conversions au christianisme.
258
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Aussi, pour faire face à cette situation, vous frappez à de nombreuses
portes: je souhaite vivement que vos appels soient entendus. Vous êtes une
Église jeune, en croissance au cœur du continent africain. Chez vous, la
grande épopée de l'annonce missionnaire date seulement de soixante-cinq
ans; il faut donc qu'elle se poursuive, ne serait-ce qu'en raison de la place im­
portante du Tchad dans la géographie religieuse de l'Afrique: vous vous si­
tuez sur une ligne stratégique de rencontre entre l'islam et le christianisme.
Également, pour aider les prêtres tchadiens trop peu nombreux, il vous
faut continuer à appeler des missionnaires étrangers, qui apporteront à
l'Église locale l'ouverture à l'universel et l'aideront à dépasser les clivages
ethniques.
En ce qui concerne la préparation des candidats au sacerdoce et la for­
mation permanente des prêtres, je sais que vous y apportez l'attention re­
quise et que vous cherchez à gérer au mieux l'héritage des structures mises
en place par les congrégations missionnaires. Pour vous guider dans ce do­
maine, vous disposez maintenant du « Directoire pour le ministère et la vie
des prêtres », publié en mars dernier par la Congrégation pour le Clergé.
4. Dans la perspective des futures assises synodales sur la vie religieuse,
je voudrais saluer à travers vous les membres des divers Instituts de vie
consacrée et de vie apostolique qui sont à l'œuvre au Tchad. Je leur ex­
prime ma gratitude pour leur précieux témoignage évangélique et pour
leur action.
Dans une « Église-Famille », la vie consacrée joue un rôle particulier
pour manifester concrètement aux yeux de tous l'appel à la sainteté et
pour témoigner de la fraternité communautaire. En outre, l'Afrique ayant
été, dès les premiers siècles du christianisme, le berceau de la vie monas­
tique, il convient, dans la fidélité à cet héritage, de favoriser et de soutenir
les vocations religieuses, actives ou contemplatives, pour le bien des
Églises locales et de l'Église universelle. Que les vocations fassent l'objet
d'un discernement approprié, étant donné que la qualité a plus d'impor­
tance que le nombre!
5. Suivant les vœux exprimés par les Pères synodaux au cours de leur
assemblée d'avril-mai, vous aidez les fidèles laïcs à prendre de plus en plus
conscience de leur rôle et de leur place dans l'Église. Avec raison, vous le
faites par la promotion de communautés ecclesiales de base. Je salue, entre
autres, l'initiative du « Centre de Formation pour les Laïcs » à Sarh, placé
sous la protection de la bienheureuse Bakhita, digne figure africaine.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
259
Le témoignage d'une vie en accord avec la foi étant un acte d'évangélisation de première valeur, il convient d'assurer à tous les baptisés, en par­
ticulier aux décideurs chrétiens, une initiation soignée à la doctrine sociale
de l'Église. C'est d'autant plus nécessaire chez vous que l'une des caracté­
ristiques de votre Église est précisément d'être fortement engagée dans les
tâches de développement.
Vos populations citadines ou rurales sont dynamiques; les nombreux
événements tragiques qu'a connus le Tchad ont eu, entre autres, pour ré­
sultat de les obliger à s'organiser et à mettre en place des groupements qui
représentent une grande force de croissance. Je vous exhorte à stimuler
toujours davantage les fidèles afin qu'ils soient réellement porteurs d'espé­
rance pour votre pays. Continuez à les aider à éclairer de la lumière de
l'Évangile les divers champs de leurs activités: la santé, l'éducation, la pro­
motion féminine, l'entraide sociale, la sauvegarde de l'environnement et
surtout les institutions familiales; en effet, sous votre conduite pastorale, il
convient d'affermir la famille, certes en tenant compte des valeurs du ma­
riage propres aux Africains, mais dans la mesure où elles sont compatibles
avec les principes chrétiens.
6. La situation des droits de l'homme au Tchad fait l'objet de toute
votre attention. Les chrétiens sont nombreux à s'engager dans les ligues et
associations de défense de ces droits et, au niveau ecclésial, les commis­
sions diocésaines « Justice et Paix » ou les comités paroissiaux du même
nom sont actifs. En oeuvrant à la promotion d'une culture de la paix, vous
apportez une contribution positive à la reconstruction du pays ravagé par
de longues années de guerre et de conflits socio-religieux. Des événements
récents sont des signes d'espérance pour l'engagement des Tchadiens sur la
voie de la coopération et de la paix.
7. Le rôle des catéchistes a été et demeure déterminant dans l'implan­
tation et l'extension de l'Église en Afrique. Je vous encourage à accorder
toujours, comme vous le faites, une attention spéciale à leur formation, à
leurs conditions de vie et de travail, à leur ressourcement. Vous avez, du
reste, des écoles pour catéchistes qui font votre fierté et qui permettent de
fonder de bons espoirs pour l'avenir de l'Église.
Pareillement, il est encourageant de constater que les femmes s'en­
gagent de plus en plus dans l'apostolat. Je souhaite que les «ma­
mans-catéchistes » répondent toujours mieux à la nécessité de l'éducation
chrétienne de la jeunesse, génération qui a le plus souffert de la guerre.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
260
Non seulement elles contribuent à l'éveil des enfants à la foi mais elles
aident les adolescents à faire face aux exigences de la vie chrétienne.
8. Sur le plan des ressources économiques et de leur gestion, l'Eglise
dans votre pays dépend beaucoup des dons de l'étranger et, en vivant
ainsi essentiellement de subsides qu'elle n'a pas eu elle-même à collecter,
elle risque de perdre le sens d'un certain réalisme. Normalement, la vie
matérielle d'une Église particulière devrait être assurée grâce à la généro­
sité de ses fidèles: il convient donc, malgré les difficultés économiques ac­
tuelles, de former les mentalités et les comportements dans ce sens.
Tout en souhaitant que les Églises aînées continuent à remplir leur de­
voir de solidarité à l'égard des plus jeunes, il faut encourager les catho­
liques tchadiens à devenir de plus en plus autosuffisants et à s'orienter da­
vantage vers l'édification de communautés ecclesiales plus économes.
9. Parmi vos soucis de pasteurs, il faut noter également le réveil isla­
mique, qui se manifeste par la présence active de prédicateurs étrangers et
qui revêt parfois des aspects violents. Devant la présence massive de l'is­
lam au Tchad, et au regard de ce qui se passe dans des pays voisins, des
catholiques sont inquiets. Dans un contexte aussi difficile que le vôtre et
compte tenu du prosélytisme de certains militants islamistes partisans d'un
autre projet de société, je vous invite à poursuivre les sessions de forma­
tion à la connaissance de l'islam. D'une part, les chrétiens abandonneront
certains préjugés qu'engendre l'ignorance; d'autre part, ils découvriront
mieux par contrecoup les richesses de leur foi, ils en seront fiers et, grâce
aux bases solides acquises de cette manière, ils se sentiront plus assurés
dans le dialogue avec leurs frères musulmans. Je souhaite que, là où c'est
possible, et tout en restant vigilant sur certaines pratiques déloyales, le
« dialogue de la vie » entre chrétiens et musulmans se poursuive et pro­
gresse, ainsi que le « dialogue des œuvres de miséricorde ». On peut aussi
exprimer le vœu que le bénévolat apporte une contribution à une plus
grande solidarité et à un dialogue sincère avec les musulmans les plus ou­
verts et les plus généreux.
10. En terminant, je forme le vœu que vos jeunes Églises poursuivent
leur élan missionnaire, qu'elles continuent à prendre leurs responsabilités
évangéliques dans la défense des droits de l'homme et à demeurer dans
l'unité, pour une proclamation toujours plus efficace de la Bonne Nouvelle.
1
1
Cf. Jn 17, 21.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
261
Je demande à Dieu d'accorder à tous les Tchadiens un réel bien-être
physique et spirituel, dans la dignité qui sied à des personnes aimées de
Dieu et rachetées par le sang du Christ. Je les bénis de tout cœur, spéciale­
ment ceux et celles qui souffrent. Enfin, à vos collaborateurs dans l'édifi­
cation de l'Eglise qui est au Tchad et à chacun d'entre vous, je donne une
affectueuse Bénédiction Apostolique.
V
Ad quosdam Mexici episcopos in visitatione sacrorum liminum.*
Venerables Hermanos en el episcopado:
1. Es sumamente grato para mí tener este encuentro con los Pastores
del Sur de México, con ocasión de la visita "ad Limina Apostolorum". Junto
a vosotros siento cercanos a todos los miembros de las respectivas comuni­
dades eclesiales, a los cuales dirijo también mi afectuoso saludo, asegurán­
doos, con palabras de san Pablo, que « no ceso de dar gracias por vosotros
recordándoos en mis oraciones, para que el Dios de nuestro Señor Jesucris­
to... os conceda espíritu de sabiduría y de revelación para conocerle perfec­
tamente; iluminando los ojos de vuestro corazón para que conozcáis cuál
es la esperanza a que habéis sido llamados por él
Agradezco, en primer lugar, las amables palabras que en nombre de los
presentes me ha dirigido Monseñor Manuel Castro Ruiz, Arzobispo de Yu­
catán, a las que correspondo reiterando mi vivo afecto, que hago extensivo
a los queridos sacerdotes, diáconos, religiosos, religiosas, agentes de pasto­
ral y a todos los fieles diocesanos.
Los coloquios personales y los informes quinquenales sobre el estado de
vuestras diócesis han traído a mi mente las inolvidables jornadas vividas
con los amadísimos hijos de México, durante las tres visitas pastorales que
el Señor me ha concedido realizar, la última a Yucatán, donde pude encon­
trar a los representantes de las queridas comunidades indígenas de México.
2. En este encuentro de hoy, amados Hermanos, quiero alentaros a
seguir reforzando la unidad entre vosotros. Esto será una realidad cada día
más palpable si la comunión íntima en la fe y en la caridad penetra vues* Die 5 Iulii 1994.
Efl, 16 ss.
1
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
262
tro ser y vuestro ministerio pastoral al participar, junto con el Sucesor de
Pedro, « de la solicitud por todas las Iglesias ».
Me conforta saber que, en la mayoría de los planes pastorales de vues­
tras diócesis, habéis dado prioridad a la pastoral familiar, y que en la últi­
ma Asamblea General habéis reflexionado sobre la familia, dando valiosas
orientaciones para la organización de dicha pastoral en las diversas regio­
nes de México.
La familia mexicana es depositaria de los grandes valores humanos,
espirituales y morales que han hecho posible no sólo la superación de fuer­
tes crisis económicas, políticas, sociales e incluso religiosas, sino que consti­
tuyen la garantía de un porvenir mejor a nivel eclesial y social. Continuad,
pues, promoviendo y purificando el hondo sentido de lo trascendente que
hay en las familias mexicanas y que las abre a la fe y da sólidos funda­
mentos a la religiosidad popular; suscitando en no pocos de sus miembros
el testimonio heroico de esa misma fe que les llevó a dar la vida en el mar­
tirio; propagando la solidaridad y la generosidad sobre todo entre los más
necesitados; despertando un gran amor y veneración a Nuestra Señora de
Guadalupe, presente en todos los hogares mexicanos como su Reina y
Madre.
2
3. Ante los cambios profundos que están afectando a vuestra Nación, la
familia no puede quedar a merced de las grandes transformaciones ni ser
víctima de los acontecimientos, sino que debe ser protagonista en la pro­
moción y defensa de sus propios valores, fundamentales para el progreso
de vuestra Patria, así como para dar mayor vitalidad a las propias comu­
nidades eclesiales. Por eso, comparto con vosotros la preocupación por
aquellas familias con características culturales muy particulares, y que por
desgracia tienen en común la extrema pobreza. Me refiero especialmente a
las familias indígenas y a las que se encuentran marginadas.
Las familias indígenas son una gran riqueza para el país, las cuales de­
béis cuidar con especial solicitud pastoral, ante todo por la dignidad de sus
miembros como hijos de Dios, pero también por todos los valores que po­
seen en sus propias culturas y por lo que pueden aportar a la Nación con
sus formas particulares de concebir la vida, percibir los lazos familiares, or­
ganizarse, compartir y practicar la fe cristiana, evitando el riesgo de ce­
rrarse en sí mismas aislándose de la comunidad de la Patria y de la Iglesia,
lo cual dificultaría el crecimiento humano, cultural y religioso que anhelan.
2
Christus Dominus, 3.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
263
Los grupos marginados, con el desarraigo que han sufrido y el rechazo
que sufren continuamente, sobre todo en las grandes ciudades, presentan
características culturales muy diversas y padecen males muy profundos
que requieren iniciativas y medidas pastorales adecuadas, a fin de fortale­
cer esos núcleos familiares tantas veces disgregados y víctimas de la incu­
ria y el abandono.
4. Junto con la apertura de nuevos mercados en vuestra Nación, se han
abierto aún más otras puertas por las que penetran modelos de vida y cri­
terios muy distintos de aquellos que han consolidado la sociedad mexicana.
Muchas veces los medios de comunicación social, siguiendo intereses poco
éticos, difunden mensajes que llevan a la violencia y al desenfreno de las
costumbres.
Frente a ello tenéis, como Pastores, el deber ineludible de guiar a vues­
tras comunidades eclesiales iluminándolas sobre el recto « camino moral » a
seguir, para defender la dignidad inviolable de la persona humana y el valor
perenne de la familia, la cual, por ser « una institución fundamental para la
vida de toda sociedad..., como comunidad de amor y de vida, es una realidad
social sólidamente arraigada y, a su manera, una sociedad soberana ». Sin
embargo, en vuestra solicitud y labor pastoral no debéis « prescindir nunca
de un respeto profundo y sincero —animado por el amor paciente y confia­
do—, del que el hombre necesita siempre en su camino moral, frecuentemen­
te trabajoso debido a dificultades, debilidades y situaciones dolorosas ».
3
4
5. Al hablar de los valores de la familia y de su tutela, vienen a mi
mente los tristes hechos que han sembrado dolor y luto en tantos hogares
mexicanos. Los momentos por los que atraviesa México son ciertamente di­
fíciles. Como habéis puesto de relieve en el documento conclusivo de la
LVI Asamblea Plenaria, os preocupa profundamente « la violencia, la incertidumbre, la desconfianza y el empobrecimiento creciente ».
Pero esta hora difícil es también esperanzadora, pues, apoyados en la
fuerza de Cristo Resucitado y en la intercesión de su Madre, se puede vis­
lumbrar el surgimiento de una sociedad más justa y solidaria, y también
más cristiana, dando testimonio de unidad.
Por ello, la Iglesia no deja de proclamar que « la disponibilidad al diálo­
go y a la colaboración incumbe a todos los hombres de buena voluntad y,
5
3
4
5
Carta a las Familias, 17.
Veritatis splendor, 95.
Mensaje, 15-IV-94, n. 1.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
264
en particular, a las personas y los grupos que tienen una específica respon­
sabilidad en el campo político, económico y social ».
6
6. Esta es la hora de una profunda reconciliación nacional, de manera
especial entre las queridas comunidades y pobladores de Chiapas. En efec­
to, se debe trabajar ahora sin descanso, con la ilusión de ofrecer a las gene­
raciones futuras un país en el que colaboren fraternalmente todos los secto­
res de la sociedad: los trabajadores y empresarios, los habitantes del cam­
po y de la ciudad, los hombres de la cultura y los dedicados a diversas ac­
tividades, las autoridades y los ciudadanos. Hoy más que nunca, México
necesita paz con justicia; necesita reconciliación, rechazando toda tenta­
ción de violencia. La violencia armada sería no sólo un camino equivocado,
sino el mayor de los males, como lo muestra tristemente la historia de los
recientes conflictos que destruyen a los pueblos vencidos por el odio.
La justicia es un valor que ha de penetrar todas las relaciones humanas
a nivel económico, social, político, cultural e incluso religioso. Es un valor
que compromete a todos: individuos, familias, grupos sociales, poderes pú­
blicos. Por tanto todos están llamados a ponerla en práctica de modo que
sea el camino para la auténtica paz.
Ahora bien, observando los acontecimientos con los ojos de la fe, descu­
brimos que las dolorosas laceraciones que padece, hoy por hoy, la Nación
mexicana brotan, como de su raíz más profunda, de la herida que existe en
lo más íntimo del hombre, que es el pecado. Por eso, en el urgente proceso
de reconciliación que requiere el país, el primer paso a dar es un llamado a
la conversión para poder ofrecer con abundancia y generosidad a todos los
mexicanos la oportunidad de un encuentro personal con el perdón y la mi­
sericordia del Padre y con su Hijo Jesucristo, que nos reconcilia a todos.
A este respecto decía en la Exhortación apostólica Reconciliatio et paenitentia: « La función reconciliadora de la Iglesia debe desarrollarse así se­
gún aquel íntimo nexo que une profundamente el perdón y la remisión del
pecado de cada hombre a la reconciliación plena y fundamental de la hu­
manidad, realizada mediante la Redención. Este nexo nos hace compren­
der que, siendo el pecado el principio activo de la división —división entre
el hombre y el Creador, división en el corazón y en el ser del hombre, divi­
sión entre los hombres y los grupos humanos, división entre el hombre y la
naturaleza creada por Dios—, sólo la conversión ante el pecado es capaz
7
6
7
Centesimus annus, 60.
Cf. Reconciliatio et paenitentia, 2.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
265
de obrar una reconciliación profunda y duradera, donde quiera que haya
penetrado la división ».
8
7. Aunque el país cuenta con abundantes recursos naturales, no se pue­
de olvidar que su mayor riqueza son sus gentes y los valores que encarnan.
A pesar de las dificultades actuales, los católicos mexicanos en su conjunto
cuentan con un riquísimo patrimonio cultural y espiritual. Una fe viva y
operante, una arraigada piedad popular, sólidos valores familiares, una de­
voción tierna y confiada a la Santísima Virgen y una firme adhesión a la
Sede de Pedro.
Es grave responsabilidad de los Pastores de la Iglesia conservar ese ina­
preciable tesoro y preservarlo constantemente de las múltiples agresiones
que experimenta por la influencia del materialismo práctico de nuestro
tiempo y del proceso de secularización tan extendido en Occidente, sin ol­
vidar la acción disgregadora producida por las sectas y nuevos grupos
pseudorreligiosos.
Los difíciles momentos por los que ha pasado recientemente la sociedad
mexicana requieren una exquisita prudencia y un claro discernimiento.
Aunque es legítimo, y a veces incluso necesario, que los Obispos iluminen
todos los ámbitos de la vida del hombre y de la sociedad con la luz del
Evangelio, no se puede olvidar, como enseña el Concilio Vaticano II, que
la misión confiada por Cristo a la Iglesia no es de orden político, económi­
co o social, sino religiosa y moral. En efecto, no se contribuye a la comu­
nión ni a la reconciliación con acciones o palabras que sean sólo expresión
o promoción ideológica.
9
8. Por otra parte, como vosotros habéis subrayado en el mensaje antes
citado, en México y en el mundo se da una « alarmante crisis de verdad ».
Mientras los hombres más necesitan de la verdad, como condición indis­
pensable para toda auténtica reconciliación, no se puede por menos de
constatar la mentira, el engaño, las dobles intenciones y la simulación.
A este respecto decía en la Encíclica Veritatis splendor: «Ante las gra­
ves formas de injusticia social y económica, así como de corrupción política
que padecen pueblos y naciones enteras, aumenta la indignada reacción de
muchísimas personas oprimidas y humilladas en sus derechos humanos
fundamentales, y se difunde y agudiza cada vez más la necesidad de una
10
8
9
10
N. 23„
Cf. Gaudium et spes, 42.
Mensaje del Episcopado Mexicano, 15-IV-94, nn. 5 y 39.
1 8 - A - A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
266
radical renovación personal y social capaz de asegurar justicia, solidaridad,
honestidad y transparencia (...). El Bien supremo y el bien moral se en­
cuentran en la verdad: la verdad de Dios Creador y Redentor, y la verdad
del hombre creado y redimido por EL Únicamente sobre esta verdad es po­
sible construir una sociedad renovada y resolver los problemas complejos y
graves que la afectan ».
Sólo sobre este sólido fundamento podrá construirse una sociedad justa
en la que se garantice la libertad plena para los individuos y los grupos y,
en consecuencia, la genuina y duradera paz social que tanto anhela la Na­
ción mexicana.
H
9. A este propósito, la Iglesia siempre ha rechazado las diversas formas
de violencia como camino para resolver los problemas que afligen a la so­
ciedad. Como vosotros mismos habéis reiterado: « la violencia engendra
más violencia». Ante cualquier forma de violencia la Iglesia proclama el
mandamiento del amor fraterno, tratando de persuadir, con su carga de in­
mensa esperanza, que el auténtico progreso pasa por la conversión de los
corazones, lo cual presupone un cambio personal con frutos duraderos, por­
que son nacidos de la libertad, de la fuerza renovadora de unos propósitos
brotados de «un amor que transciende al hombre y por lo tanto de una
efectiva disponibilidad al servicio ».
En estos delicados momentos, México requiere, por parte de las diver­
sas Instancias, un alto grado de responsabilidad y madurez que favorezca
la mutua comprensión y la convivencia cristiana, para encontrar, mediante
el esfuerzo común y el diálogo, las vías más convenientes para la solución
de la confrontación y del conflicto.
En este proceso de reconciliación y renovación de la sociedad mexicana
tienen los laicos un cometido indeclinable. En efecto, no dejéis de recordar
a los laicos cristianos que es « obligación suya propia la instauración del or­
den temporal, y que actúen en él de una manera directa y concreta/guia­
dos por la luz del Evangelio y el pensamiento de la Iglesia y movidos por
el amor cristiano ». Por eso, es también misión vuestra promover una ade­
cuada formación para que los laicos, sin ruptura entre su fe y la vida, se­
pan exigir sus derechos y cumplir sus deberes mientras están inmersos en
las más variadas actividades de la vida social.
12
13
14
15
11
12
13
14
15
NN. 98 y 99.
Mensaje, 15-IV-94, n. 28.
Octogésima adveniens, 45.
Apostolicam actuositatem, 7.
Cf. Christifideles laici, 59.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
267
10. Antes de concluir, os ruego que llevéis mi afectuoso saludo a todos
los miembros de vuestras Iglesias particulares: a los sacerdotes y diáconos,
a los religiosos, religiosas y demás agentes de pastoral, a los seminaristas y
a los jóvenes, a todas las familias, de modo especial a los niños y a los en­
fermos. Hacedles saber que el Papa sigue con gran solicitud pastoral e in­
terés los acontecimientos de vuestro noble país, y que cada día pide al Se­
ñor que sostenga con su providencia a todos los hombres de buena volun­
tad que trabajan por la concordia, la reconciliación y la pacífica conviven­
cia de todos los ciudadanos de México.
Al encomendaros a la intercesión maternal de Nuestra Señora de Gua­
dalupe, y como prenda de la constante asistencia divina, os imparto mi
Bendición Apostólica.
VI
Ad Paraquariae sacros praesules habita.*
Queridos Hermanos en el episcopado:
1. Con gran gozo os recibo hoy al terminar vuestra visita « ad Limina ».
Peregrinando a las tumbas de los bienaventurados apóstoles Pedro y Pablo
y manteniendo los encuentros conmigo y con mis colaboradores en los di­
versos Dicasterios de la Curia Romana, habéis manifestado vuestra comu­
nión con el Sucesor de Pedro. Con vosotros, los sacerdotes, religiosos y fie­
les del Paraguay estrechan sus vínculos con la Iglesia de Roma, y se vive
aquella unidad afectiva y efectiva que quiso Jesucristo para su Iglesia.
Quiero agradecer, en primer lugar, las amables palabras que Mons. Os­
ear Páez Garcete, Presidente de la Conferencia episcopal, me ha dirigido,
haciéndose intérprete de los sentimientos de todos. Ellas son expresión de
vuestro sincero deseo de llevar adelante la misión que habéis recibido de
ser, en cada una de vuestras Iglesias, maestros, sacerdotes y guías autori­
zados del pueblo de Dios.
2. He constatado con satisfacción la profunda unión que existe entre
vosotros. Vuestra unidad no responde sólo a las características personales
de cada uno sino que es exigencia misma de la misión pastoral, la cual está
destinada a « impulsar y defender la unidad de la fe y la disciplina común
* Die 30 Augusti 1994.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
268
de toda la Iglesia ».* Así, afianzando esa cohesión en el seno de vuestra Con­
ferencia Episcopal, aunando esfuerzos y coordinando las iniciativas se con­
seguirá irradiar con nitidez la imagen del misterio de la Iglesia, que es co­
munión. Y de esa unidad brotarán abundantes frutos de evangelizaeión, de
la cual sois los primeros impulsores para « hacer que la verdad sobre Cristo,
la Iglesia y el hombre penetre más profundamente en todos los estratos de
la sociedad en búsqueda de su progresiva transformación ».
2
3. Vuestro pueblo puede gloriarse en verdad de sus raíces cristianas. Ya
desde los comienzos de la evangelizaeión del continente americano la fe se
encarnó en vuestro País y tuvo una expresión particular en las llamadas
« Reducciones », estructura religiosa y social en la cual se distinguió vuestro
primer Santo, Roque González, al que tuve la dicha de canonizar cuando
visité el Paraguay.
La religiosidad popular de vuestros fieles es expresión de un rico patri­
monio que, conservado y protegido, es importante para hacer frente al pe­
ligro, siempre real, de la descristianización de la sociedad, de la aparición
de nuevas ideologías contrarias a la verdad del Evangelio así como del pro­
selitismo de las sectas. Para ello se impone un renovado empeño en hacer
crecer la fe de diversos modos, poniendo en acción nuevas metodologías
evangelizadoras y teniendo en cuenta las indicaciones de la IV Asamblea
General del Episcopado Latinoamericano.
No se puede subestimar lo que esa « religiosidad del pueblo » representa
como base sobre la que poder seguir construyendo el edificio de « la nueva
Evangelizaeión», presentando a Cristo Jesús como Redentor de todos los
hombres: de su vida personal y social, del ambiente familiar y profesional,
del mundo del trabajo y de la cultura, en una palabra, de los diversos ám­
bitos en que se desarrolla la actividad de la persona.
Vuestros fieles esperan y necesitan vuestra guía doctrinal segura, para
poder así purificar las expresiones de la fe que profesan y consolidar sus
vivas creencias religiosas. Por vuestra parte, como « verdaderos y auténti­
cos maestros de la fe », habéis recibido la misión de ofrecerles rectos crite­
rios, de manera que brille siempre la verdad y la sana doctrina y se eviten
desviaciones que atentan a la pureza de la fe misma.
3
4. Para llevar a cabo vuestra sublime y a la vez ardua tarea contáis a
vuestro lado con los presbíteros. Ellos participan de vuestra importantísima
1
2
3
Lumen gentium, 23.
Mensaje de la Conferencia de Santo Domingo a los pueblos de América Latina y el Caribe, 3.
Christus Dominus, 2.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
269
misión y además « en la celebración de todos los sacramentos, ... están uni­
dos jerárquicamente con su obispo de diversas maneras. Así lo hacen presen­
te, en cierto sentido, en cada una de las comunidades de los fieles ».
A ellos tenéis que dedicar vuestros mejores desvelos. Por eso os aliento a
que siempre estéis cerca de cada uno, a mantener con ellos una relación de
amistad sacerdotal, al estilo del Buen Pastor. Ayudadles a ser hombres de
oración asidua, tanto en el silencio contemplativo y unificador que hace
frente al ruido y a la dispersión de las múltiples actividades, como en la ce­
lebración devota y diaria de la Eucaristía y de la Liturgia de las Horas, que
la Iglesia les ha encargado para bien de todo el Cuerpo de Cristo. La oración
de los sacerdotes es también una exigencia pastoral, porque para la comuni­
dad, hoy más que nunca, es imprescindible el testimonio del sacerdote oran­
te, que proclama la trascendencia y se sumerge en el misterio de Dios.
Preocupaos por la situación particular de cada uno para de estimularlos
a proseguir con ilusión y esperanza por el camino de la santidad sacerdotal
y ofrecerles la ayuda de necesiten. ¡Qué a ninguno de vuestros sacerdotes
le falten los medios necesarios para vivir su sublime vocación y ministerio!
4
5. Otra de las atenciones primordiales de los Obispos ha de ser el Semi­
nario. En la Exhortación Apostólica Pastores dabo vobis he tenido oportu­
nidad de señalar las pautas para una sólida formación de los futuros sacer­
dotes a nivel espiritual, académico y humano. Sabéis bien cuan importante
es el Seminario, no sin razón llamado « el corazón de la diócesis ». Por eso,
os exhorto a visitar con frecuencia y a conocer a cada uno de vuestros se­
minaristas, ayudándolos con vuestra palabra y animándolos con vuestro
ejemplo. A ellos debéis enseñar a vivir el celibato con espíritu de entrega a
Cristo; a adquirir un estilo de vida apostólico; a estar siempre disponibles
al servicio de la Iglesia, en el modo como ella espera; así como a desarro­
llar el necesario espíritu misionero que, si las circunstancias lo permiten,
los haga capaces de ir a otras tierras para anunciar a Jesucristo.
Para llevar a buen fin la formación de los seminaristas, es importante
contar con sacerdotes que se ocupen, incluso a tiempo completo, de la edu­
cación de las nuevas generaciones sacerdotales. Los responsables del Semi­
nario han de distinguirse, junto con una sólida preparación académica, por
un testimonio de vida sacerdotal íntegra. Así no sólo ejercerán con compe­
tencia su oficio sino que, a la vez, serán modelos para los candidatos al
sacerdocio que les son confiados.
4
Presbyterorum ordinis, 5.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
270
6. Los consoladores frutos, que en vuestro País va ofreciendo la pasto­
ral vocacional, deben inducir a proseguir y ensanchar los objetivos y reali­
zaciones. « Ciertamente la vocación es un misterio inescrutable que implica
la relación que Dios establece con el hombre como ser único e irrepetible »,
pero esto no excluye que la Iglesia se sienta particularmente implicada en
el proceso del nacimiento, discernimiento y formación de las vocaciones. El
Concilio Vaticano II afirma explícitamente que « toda la comunicad cristia­
na tiene el deber de fomentar las vocaciones, y debe procurarlo, ante todo,
con uña vida plenamente cristiana ».
Esto lo hará, en primer lugar, siguiendo la invitación del Señor, que
nos exhorta a pedir al dueño que mande operarios a su mies. La oración y
el sacrifico por las vocaciones sacerdotales y religiosas deben ocupar un lu­
gar destacado entre las prácticas de la vida cristiana de todos los fieles,
que deben ser instruidos frecuentemente en este sentido, además de servir­
se de momentos fuertes, como la Jornada anual que, para toda la Iglesia,
convoco en el tiempo pascual.
Vosotros, llamados un día a imponer responsablemente las manos a los
nuevos sacerdotes para perpetuar en la Iglesia el único sacerdocio de Cris­
to, debéis velar para que en las grandes líneas de los proyectos diocesanos
de pastoral esté integrada la pastoral vocacional. Los sacerdotes, las parro­
quias, las familias, los grupos y movimientos de fieles laicos, las escuelas
cristianas y demás organizaciones de la Iglesia han de trabajar para que
los jóvenes puedan descubrir la voluntad de Dios sobre sus vidas, sin ex­
cluir nunca que ésta sea la vocación al ministerio sacerdotal o a la vida
consagrada.
5
6
7
7. En el Año de la Familia, que la Iglesia está celebrando con múltiples
actividades e iniciativas, quiero dirigir también una palabra a todos los ho­
gares del Paraguay, exhortándolos a acoger y meditar cuanto he escrito en
mi Carta a las Familias. Entre las amenazas que la civilización actual pre­
senta al hombre, las más graves y preocupantes son las que se infligen a la
familia, santuario mismo de la vida humana. Este año ha de ser una oca­
sión propicia para reafirmar la verdad fundamental, a veces oscurecida, so­
bre el sentido de la familia. La Iglesia ha reconocido siempre que las fami­
lias son un lugar privilegiado para su acción evangelizadora, sin cuya cola5
6
7
Pastores dabo vobis, 38.
Optatam totius, 2.
Cf. Mt 9, 38.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
271
boración las acciones pastorales más válidas pueden perder vitalidad y fe­
cundidad.
Por consiguiente hay que fomentar, con renovado esfuerzo, la consoli­
dación de la vida cristiana en los hogares. En primer lugar, considerando a
la familia como célula de la Iglesia y de la sociedad, como la primera
transmisora de la fe y de sus expresiones; y acompañando también a los
cristianos que van a iniciar su vida matrimonial y familiar mediante la
conveniente preparación para la celebración del sacramento del matrimo­
nio. Esta atención pastoral, que debe preceder al matrimonio, es necesaria
para ayudar a la formación de auténticas familias que vivan según el plan
de Dios.
La vida matrimonial y familiar ha de presentarse como un verdadero
camino de santificación, porque está llamada a ser « signo y participación
de aquel amor con el que Cristo ha amado a su esposa y se ha entregado a
sí mismo por ella ». Experimentando ese amor divino, no les será difícil a
los esposos vivir las exigencias del matrimonio cristiano, más aún, desear­
las, movidos por la gracia del sacramento que han recibido y por una ade­
cuada pastoral matrimonial y familiar.
8
9
8. Otra de las urgencias de nuestro tiempo es procurar que el Evangelio
esté presente en la sociedad y, en consecuencia, influya en el entramado vi­
vo de la cultura. En el Paraguay existen estructuras que tienen esta finali­
dad, y entre ellas está la Universidad Católica, « Nuestra Señora de la
Asunción », que cuenta con distintas Facultades. A su lado, existen otras
instituciones que se dedican también a la investigación y la trasmisión de
la cultura cristiana.
Adecuándose en su funcionamiento y estructura a las disposiciones de
la Santa Sede, serán sin duda medios muy válidos para la nueva evangeli­
zaeión. Con su labor, los diferentes centros de formación con los que con­
táis, han de hacer frente a las formas elementales o muy deformadas de
presentar los dogmas y las enseñanzas de la Iglesia, tanto en lo que atañe
a la ciencia, la historia o la filosofía, como en lo referente a las materias
morales.
Los alumnos que frecuenten centros de formación bien capacitados, no
sólo recibirán una sólida preparación intelectual, sino que además estarán
en condiciones de realizar aquel mandato del apóstol Pedro de dar « res8
9
Cf. C.I.C., cc. 1063-1064.
Audiencia Cenerai, 3.VIII.1994.
272
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
puesta a todo el que os pida razón de vuestra esperanza ». Así se favorece­
rá también el papel de los laicos en la evangelizaeión, pues « a ellos corres­
ponde animar con empeño cristiano, las realidades temporales y, en ellas,
mostrar que son testigos y operadores de paz y de justicia ».
Al terminar este encuentro, deseo reiteraros, queridos Hermanos, mi
gratitud por los esfuerzos realizados en los diferentes campos de acción
pastoral; por el espíritu de sacrificio en guiar al Pueblo de Dios con gene­
rosidad; la decidida voluntad de servir al hombre a través del anuncio del
evangelio que salva a todo el que cree en Jesucristo. Y alentándoos a un
renovado empeño en la evangelizaeión del querido Paraguay, os pido que
llevéis mi afectuoso saludo y bendición a vuestros sacerdotes, religiosos, re­
ligiosas y fieles, en especial a aquellos que están enfermos, son ancianos o
sufren por cualquier causa, y que tienen siempre un lugar especial en el co­
razón del Papa.
Que la Virgen María, venerada con el cariñoso título de la Pura y Lim­
pia Concepción de Caacupé, interceda por la santidad de toda la Iglesia
que está en el Paraguay, por la prosperidad en paz de la Nación, por el
bienestar de cada una de sus familias. Con estos fervientes deseos, os im­
parto de corazón la Bendición Apostólica.
u
12
NUNTII
I
Ob diem ad Evangelium nuntiandum ubique terrarum dicatum.
Carissimi fratelli e sorelle!
1. La Chiesa, mandata in tutto il mondo ad annunciare il Vangelo di
Cristo, ha dedicato il 1994 alla Famiglia, pregando con essa e per essa, e
riflettendo sulle problematiche che la riguardano. Anche nel presente Mes­
saggio annuale per la Giornata Missionaria Mondiale desidero riferirmi a
questo tema, consapevole come sono dello stretto rapporto che intercorre
tra la missione della Chiesa e la famiglia.
10
11
12
1 Pe 3 , 1 5 .
Sollicitudo rei socialis, 38.
Born 1, 16.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
273
Cristo stesso ha scelto la famiglia umana come ambito della sua incarna­
zione e della preparazione alla missione affidatagli dal Padre celeste. Egli,
inoltre, ha fondato una nuova famiglia, la Chiesa, quale prolungamento del­
la sua universale azione di salvezza. Chiesa e famiglia, quindi, nella prospet­
tiva della missione di Cristo, manifestano vicendevoli legami e convergenti
finalità. Se ogni cristiano è corresponsabile dell'attività missionaria, costitu­
tiva della Famiglia ecclesiale alla quale, per grazia di Dio, tutti appartenia­
mo, a maggior ragione sollecitata dall'anelito missionario deve sentirsi la fa­
miglia cristiana, che poggia su di uno specifico sacramento.
1
2. L'amore di Cristo che consacra il patto coniugale è anche il fuoco
sempre ardente che sospinge l'evangelizzazione. Ogni membro della fami­
glia, in sintonia con il Cuore del Redentore, è invitato ad impegnarsi per
tutti gli uomini e le donne del mondo, manifestando « la sollecitudine per
coloro che sono lontani, come per quelli che sono vicini ».
E questo amore che spinge i missionari ad annunciare con zelo e perse­
veranza la Buona Notizia « alle genti » e a darne testimonianza con il dono
di se stessi, talvolta sino al supremo segno del martirio. Scopo unico del
missionario è l'annuncio del Vangelo al fine di edificare una comunità che
sia estensione della famiglia di Gesù Cristo e « lievito » per la crescita del
Regno di Dio e per la promozione dei più alti valori dell'uomo. Lavorando
per Cristo e con Cristo, egli opera per una giustizia, per una pace, per uno
sviluppo non ideologici, ma reali contribuendo così a costruire la civiltà
dell'amore.
2
3
3. Il Concilio Vaticano II ha voluto fortemente riaffermare il concetto
— caro alla tradizione dei Padri della Chiesa — secondo il quale la fami­
glia cristiana, costituita con la grazia sacramentale, riflette il mistero della
Chiesa nella dimensione domestica. La Santissima Trinità abita nella fami­
glia fedele, la quale, in virtù dello Spirito, partecipa alla sollecitudine della
Chiesa intera per la missione, contribuendo all'animazione ed alla coopera­
zione missionaria.
E opportuno sottolineare come i due santi Patroni delle missioni, al pa­
ri di tanti operai del Vangelo, abbiano goduto nella loro fanciullezza di un
ambiente familiare veramente cristiano. San Francesco Saverio rifletté nel4
1
2
3
4
Cf. Redemptoris missio, 77.
Ibid.
Cf. ibid., 34.
Cf. Lumen gentium, 11.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
274
la vita missionaria la generosità, la lealtà e il profondo spirito religioso di
cui aveva fatto esperienza all'interno della sua famiglia e specialmente ac­
canto alla madre. Santa Teresa di Gesù Bambino, per parte sua, annota
con la caratteristica semplicità: «Per tutta la vita il buon Dio ha voluto
circondarmi di amore: i miei primi ricordi sono pieni delle carezze e dei
sorrisi più teneri! ».
La famiglia partecipa alla vita e alla missione ecclesiale secondo una
triplice azione evangelizzatrice: al suo stesso interno, nella comunità di
appartenenza e nella Chiesa universale. Il sacramento del matrimonio, in­
fatti, « costituisce i coniugi e i genitori cristiani testimoni di Cristo "fino
agli estremi confini della terra", veri e propri "missionari" dell'amore e della
vita ».
5
6
4. La famiglia è missionaria anzitutto con la preghiera e col sacrificio.
Come ogni orazione cristiana, quella familiare deve includere anche la di­
mensione missionaria, cosi da essere efficace per l'evangelizzazione. Per ta­
le ragione i missionari, secondo la logica evangelica, sentono la necessità di
sollecitare costantemente preghiere e sacrifìci come aiuto validissimo per la
loro opera evangelizzatrice.
Pregare con spirito missionario comporta vari aspetti, tra i quali è pre­
minente la contemplazione dell'azione di Dio, che ci salva per mezzo di Ge­
sù Cristo. La preghiera diventa così un vivo ringraziamento per l'evange­
lizzazione che ci ha già raggiunto e che prosegue diffondendosi nel mondo
intero; al tempo stesso, essa si fa invocazione al Signore affinché faccia di
noi strumenti docili della sua volontà, concedendoci i mezzi morali e mate­
riali indispensabili per la costruzione del suo Regno.
Complemento inseparabile dell'orazione è poi il sacrificio, tanto più effi­
cace quanto più generoso. Di valore inestimabile è la sofferenza degli inno­
centi, degli infermi, dei malati, di quanti patiscono oppressione e violenza,
di coloro cioè che sono uniti in modo speciale, sulla via della Croce, a Gesù
redentore di ogni uomo e di tutto l'uomo.
5. Opinioni e avvenimenti, problemi e conflitti, successi e fallimenti del
mondo intero, grazie all'azione persuasiva propria degli strumenti di comu­
nicazione sociale, esercitano una notevole influenza sulle famiglie. I genito­
ri, pertanto, svolgono un loro specifico ruolo quando, commentando insie­
me ai figli le notizie, le informazioni e le opinioni, riflettono in modo matu5
6
Storia di un'anima, Manoscritto A, f. 4v.
Familiaris consortio, 54.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
275
ro su quanto i mezzi di comunicazione fanno entrare nelle loro case e si
impegnano anche in azioni concrete.
La famiglia, in tal modo, corrisponde anche alla funzione più vera della
comunicazione sociale, che consiste nel promuovere la comunione e lo svi­
luppo della famiglia umana. Un simile obiettivo non può che essere condi­
viso da ogni apostolo del Vangelo, che lo persegue, alla luce della fede, nel­
la prospettiva della civiltà dell'amore.
Ma l'azione nel delicato e complesso ambito dei massmedia comporta
notevoli investimenti di capacità umane e di mezzi economici. Ringrazio
quanti contribuiscono con generosità affinché, tra gli innumerevoli messag­
gi che percorrono il pianeta, non manchi la voce, mite ma ferma, di chi an­
nuncia Cristo, salvezza e speranza per ogni uomo.
7
6. L'espressione più alta di generosità è il dono integrale di sé. In occa­
sione della Giornata Missionaria non posso fare a meno di rivolgermi in
modo particolare ai giovani. Carissimi! Il Signore vi ha dato un cuore aper­
to a grandi orizzonti: non temete di impegnare interamente la vostra vita
nel servizio di Cristo e del suo Vangelo! AscoltateLo mentre ripete anche
oggi: « La messe è molta, ma gli operai sono pochi ».
Mi rivolgo, inoltre, a voi genitori. Mai venga meno nei vostri cuori la
fede e la disponibilità, quando il Signore vorrà benedirvi chiamando un fi­
glio o una figlia ad un servizio missionario. Sappiate rendere grazie! Fate
anzi in modo che questa chiamata sia preparata con la preghiera familiare,
con un'educazione ricca di slancio e di entusiasmo, con l'esempio quotidia­
no dell'attenzione agli altri, con la partecipazione alle attività parrocchiali
e diocesane, con l'impegno nell'associazionismo e nel volontariato.
La famiglia, che coltiva lo spirito missionario nel modo d'impostare lo
stile di vita e la stessa educazione, prepara il buon terreno per il seme del­
la divina chiamata e rafforza, al tempo stesso, i vincoli affettivi e le virtù
cristiane dei suoi membri.
8
7. Maria santissima, Madre della Chiesa, e San Giuseppe, suo sposo, in­
vocati con fiducia da tutte le famiglie cristiane, ottengano che in ogni co­
munità domestica si sviluppi durante tutto quest'anno lo spirito missiona­
rio, affinché l'intera umanità diventi «in Cristo la famiglia dei figli di
Dio».
9
7
8
9
Cf. Communio et progressio, 1; Aetatis novae, 6-11.
Lc 10, 2.
Gaudium et spes, 92.
276
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
Con tale auspicio invoco sui missionari sparsi nel mondo come pure su
ogni famiglia cristiana, in modo speciale su quelle impegnate nell'annuncio
del Vangelo, i doni del divino Spirito, in pegno dei quali a tutti imparto la
Benedizione Apostolica.
Dal Vaticano, 22 maggio, Solennità di Pentecoste, dell'anno 1994, sedi­
cesimo di Pontificato.
IOANNES PAULUS PP. II
II
Occasione oblata civilis belli Ruandensis missus.
A mes Frères dans l'épiscopat au Rwanda,
aux prêtres, aux religieux et aux religieuses,
aux fidèles catholiques et à tout le peuple rwandais,
Profondément bouleversé par les nouvelles qui me parviennent de votre
patrie, je m'unis à vous pour déplorer la mort cruelle de Monseigneur Vin­
cent Nsengiyumva, Archevêque de Kigali, de Monseigneur Thaddée Nsengiyumva, Évêque de Kabgayi et Président de la Conférence episcopale du
Rwanda, de Monseigneur Joseph Ruzindana, Évêque de Byumba, et aussi
de plusieurs prêtres et religieux.
La situation dramatique où est plongé le Rwanda à cause du terrible
conflit qui le déchire me pousse à supplier Dieu, Père de toute miséricorde,
et le Christ, qui a livré sa vie pour la multitude, de permettre la réconcilia­
tion dans cette nation martyre et d'accueillir avec bonté les victimes.
Que les pasteurs, disparus avec tant de leurs frères et sœurs tombés au
cours d'affrontements fratricides, trouvent à jamais dans le Royaume des
Cieux la paix qui leur a été refusée sur leur terre bien-aimée!
J'implore le Seigneur pour les communautés diocésaines privées de leurs
évêques et oie nombreux prêtres, pour les familles des victimes, pour les
blessés, pour les enfants traumatisés, pour les réfugiés. Que chacun re­
trouve, malgré l'horreur des événements de ces temps, le réconfort de la
charité fraternelle et la lumière de l'espérance!
J'adjure tous les Rwandais, ainsi que les responsables des nations qui
peuvent leur venir en aide, de tout faire sans délai pour que s'ouvrent les
voies de la concorde et de la reconstruction du pays si gravement meurtri.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
277
Au nom de l'amour du Christ, j'appelle les fidèles de l'Église catholique
dans le monde entier à prier sans cesse pour la paix sur la terre d'Afrique
et à déployer toutes les ressources de la solidarité afin de soutenir des
frères et des sœurs précipités dans l'abîme de l'épreuve.
Pasteurs et fidèles du Rwanda, peuple rwandais, sachez que je demeure
près de vous chaque jour. Je vous confie à l'intercession de la Mère du
Christ, qui a été debout au pied de la Croix et qui a vu transpercer le
Cœur de son Fils. Afin que Dieu vous apporte la consolation de sa grâce,
je vous envoie la Bénédiction Apostolique avec toute mon affection.
Du Vatican, le 9 juin 1994.
IOANNES PAULUS PP. II
III
Ob diem Migrantibus dicatum missus.
Carissimi Fratelli!
1. L'Anno Internazionale della Donna, indetto dalle Nazioni Unite per
il 1995 — iniziativa a cui la Chiesa ha cordialmente aderito — mi induce
ad assumere come tema del Messaggio per la prossima Giornata Mondiale
del Migrante quello della donna coinvolta nel fenomeno migratorio. Il cre­
scente spazio che essa è andata conquistando nel mondo del lavoro ha avu­
to come conseguenza il suo sempre maggiore interessamento nei problemi
connessi con le migrazioni. Le proporzioni di tale coinvolgimento variano
notevolmente all'interno dei diversi Paesi, ma il numero complessivo delle
donne in migrazione tende ad uguagliare ormai quello degli uomini.
Ciò ha riflessi di grande rilevanza sul mondo femminile. Si pensi innan­
zitutto alle donne che vivono la lacerazione degli affetti, per avere lasciato
la propria famiglia nel Paese di origine. Spesso ciò è la conseguenza imme­
diata di leggi che ritardano, quando addirittura non rifiutano, il riconosci­
mento del diritto al ricongiungimento familiare. Se si può comprendere un
provvisorio rinvio della ricomposizione della famiglia per favorirne la suc­
cessiva, migliore accoglienza, si deve respingere l'atteggiamento di chi la
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
278
rifiuta quasi si trattasse di una pretesa senza alcun fondamento giuridico.
A questo proposito, l'insegnamento del Concilio Vaticano II è esplicito:
« Nel regolare l'emigrazione sia messa assolutamente al sicuro la convi­
venza domestica »Come ignorare poi che, nella situazione di emigrazione, il peso della fa­
miglia viene sovente a ricadere in buona parte sulla donna? Le società più
evolute, che maggiormente attirano i flussi migratori, creano già per i pro­
pri componenti un ambiente in cui i coniugi si sentono spesso costretti a
svolgere ambedue un'attività lavorativa. A tale sorte soggiacciono anche
maggiormente quanti in esse si inseriscono da migranti: essi devono sottoporsi a ritmi di lavoro spossanti sia per provvedere al quotidiano sostenta­
mento familiare, sia per favorire l'attuazione degli scopi per i quali hanno
lasciato il loro Paese d'origine. Una simile situazione impone in genere i
compiti più gravosi alla donna, che di fatto è costretta a svolgere un dop­
pio lavoro, ancor più impegnativo quando ha figli da accudire.
1
2. Particolare sollecitudine pastorale deve essere riservata alle donne
non sposate, sempre più numerose all'interno del fenomeno migratorio. La
loro condizione richiede da parte dei responsabili non solo solidarietà e ac­
coglienza, ma anche protezione e tutela da abusi e sfruttamenti.
La Chiesa riconosce a ciascuno « il diritto di lasciare il proprio Paese
per vari motivi... e di cercare migliori condizioni di vita in un altro Pae­
se ». Essa, tuttavia, mentre afferma che « le Nazioni più ricche sono tenu­
te ad accogliere, nella misura del possibile, lo straniero alla ricerca della
sicurezza e delle risorse necessarie alla vita, che non gli è possibile trovare
nel proprio Paese di origine », non nega alle Autorità pubbliche il diritto
di controllare e di limitare i flussi migratori quando vi siano gravi ed
obiettive ragioni di bene comune, che toccano l'interesse degli stessi emi­
granti.
I pubblici poteri non possono dimenticare le molteplici e spesso gravi
motivazioni che spingono tante donne a lasciare il proprio Paese d'origine.
Non vi è soltanto il bisogno di maggiori opportunità all'origine della loro
decisione; esse sono spinte non di rado dalla necessità di sfuggire a conflitti
culturali, sociali o religiosi, a inveterate tradizioni di sfruttamento, a lega­
lizzazioni ingiuste o discriminatorie, per non fare che alcune esempli­
ficazioni.
2
3
1
2
3
Apostolicam actuositatem, n. 11.
Laborem exercens, n. 23.
Catechismo delia Chiesa Cattolica, n. 2.241.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
279
3. È purtroppo ben noto che, da sempre, alla migrazione regolare si ac­
compagna, come un cono d'ombra, anche quella irregolare. Un fenomeno
attualmente in espansione, con aspetti negativi che si ripercuotono con
particolare evidenza sulle donne. Nelle pieghe dell'immigrazione clandesti­
na si infiltrano non di rado elementi di degenerazione, come il commercio
della droga e la piaga della prostituzione.
Al riguardo, una doverosa vigilanza deve essere esercitata anche nei
Paesi di provenienza, poiché, approfittando della riduzione dei canali di
emigrazione legale, organizzazioni inaffidabili spingono giovani donne sulle
vie dell'espatrio clandestino, lusingandole con la prospettiva del successo,
non senza averle prima depredate dei risparmi accumulati con sacrificio.
La sorte a cui molte di esse vanno incontro è nota e triste: respinte alla
frontiera, si ritrovano spesso trascinate, loro malgrado, nel disonore della
prostituzione.
Occorre un'azione comune dei Governi interessati per individuare e pu­
nire i responsabili di simili offese alla dignità umana.
4. Il recente fenomeno di una più larga presenza della donna in emigra­
zione richiede, pertanto, un cambiamento di prospettiva nell'impostazione
delle relative politiche ed emerge l'urgenza di garantire anche alle donne la
parità di trattamento, sia per la retribuzione, sia per le condizioni di lavo­
ro e di sicurezza. Sarà così più facile prevenire il rischio che la discrimina­
zione nei confronti dei migranti in generale tenda ad accanirsi particolar­
mente contro la donna. Si impone inoltre la messa a punto di strumenti
atti a facilitare l'inserimento e la formazione culturale e professionale della
donna, nonché la sua partecipazione ai benefici dei provvedimenti sociali,
quali l'assegnazione della casa, l'assistenza scolastica per i figli ed adeguati
sgravi fiscali.
5. Rivolgo ora un invito pressante alle Comunità cristiane presso le
quali giungono i migranti. Con la loro accoglienza cordiale e fraterna esse
rendono evidente nei fatti, prima ancora che nelle parole, che « le famiglie
dei migranti... devono poter trovare dappertutto, nella Chiesa, la loro pa­
tria. È questo un compito connaturale alla Chiesa, essendo segno di unità
nella diversità » .
Il mio augurio affettuoso si rivolge in modo speciale a voi, donne, che
affrontate con coraggio la condizione di emigranti.
4
4
Familiaris consortio, n 77.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
280
Pensò a voi, mamme, ehe vi misurate con le difficoltà quotidiane, so­
stenute dall'amore per i vostri cari. Penso a voi, giovani donne, che vi in­
camminate verso un nuovo Paese, desiderose di migliorare la vostra condi­
zione e quella delle vostre famiglie, sollevandole dalle ristrettezze economi­
che. Vi sorregge la fiducia di condurre l'esistenza in contesti in cui maggio­
ri risorse materiali, spirituali e culturali vi permettano di operare con più
libertà e responsabilità le vostre scelte di vita.
Il mio augurio, accompagnato da incessante preghiera, è che possiate
raggiungere, nello svolgimento del difficile e delicato ruolo che vi compete,
le giuste mete che vi prefiggete. La Chiesa è al vostro fianco con la cura ed
il sostegno di cui avete bisogno.
Penso a voi, donne cristiane, che nell'emigrazione potete rendere un gran­
de servizio alla causa dell'evangelizzazione. Seguite con coraggio e fiducia
quanto vi suggeriscono l'amore e il senso di responsabilità, per acquistare
sempre maggiore consapevolezza della vostra vocazione di spose e di madri.
Quando vi è affidato il compito di accudire i bambini delle famiglie
presso le quali prestate servizio, senza forzature e in piena consonanza di
intenti con i genitori, approfittate della grande opportunità che vi è data
di aiutare la formazione religiosa di tali bambini. Il sacerdozio comune, ra­
dicato nel battesimo, si esprime in voi nelle doti caratteristiche della fem­
minilità, quali la capacità di servire la vita con un impegno profondo, in­
condizionato e, soprattutto, animato dall'amore.
6. La storia della salvezza ci ricorda come la Provvidenza divina ha
agito all'interno delle imprevedibili e misteriose interazioni di popoli, reli­
gioni, culture e razze diverse. Tra i tanti esempi che la Bibbia offre, mi
piace ricordarne uno in particolare, al cui centro vi è la figura di una don­
na: si tratta della storia di Rut, la Moabita, sposa di un ebreo emigrato
nella campagna di Moab a causa della carestia che affliggeva Israele. Ri­
masta vedova, ella decise di andare a vivere a Betlemme, città d'origine
del marito. Alla suocera Noemi, che l'esortava a rimanere presso sua ma­
dre nella terra di Moab, rispose: « Non insistere con ine perche ti abbando­
ni e torni indietro senza di te; perché dove andrai tu verrò anch'io; dove ti
fermerai, mi fermerò; il tuo popolo sarà il mio popolo e il tuo Dio sarà il
mio Dio; dove morirai tu, morirò anch'io e vi sarò sepolta ». Così Rut seguì
Noemi a Betlemme, dove divenne la moglie di Booz, dalla cui discendenza
nacque Davide e poi Gesù.
5
5
But 1, 16-17.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
281
In questa prospettiva acquistano un senso di forte attualità le parole
rivolte dal Signore, per bocca del profeta Geremia, al suo popolo, esiliato a
Babilonia: « Costruite case ed abitatele, piantate orti e mangiatene i frutti;
prendete moglie e mettete al mondo figli e figlie; scegliete mogli per i figli
e maritate le figlie; costoro abbiano figli e figlie. Moltiplicatevi lì e non di­
minuite. Cercate il benessere del Paese in cui vi ho fatto deportare. Prega­
te il Signore per esso, perché dal suo benessere dipende il vostro benesse­
re ». E un invito rivolto a persone piene di nostalgia per la loro terra di
origine, alla quale le legava il ricordo di persone ed eventi familiari.
Maria che, sorretta dalla fede nell'adempimento delle promesse del Si­
gnore, visse sempre attenta a cogliere negli avvenimenti i segni della realiz­
zazione della Parola del Signore, accompagni ed illumini il vostro itinerario
di donne, madri e spose emigranti.
Ella, che nel pellegrinaggio della fede ha fatto l'esperienza anche del­
l'esilio, fortifichi in voi il desiderio del bene, vi sostenga nella speranza e vi
rafforzi nella carità. Affidando alla Madre di Dio, la Vergine del cammino,
i vostri impegni e le vostre speranze, vi benedico di cuore, insieme con le
vostre famiglie e con quanti ovunque operano in favore di una vostra ac­
coglienza rispettosa e fraterna.
6
Dal Vaticano, il 10 agosto dell'anno 1994, sedicesimo di Pontificato.
IOANNES PAULUS PP. II
IV
Praeposito Congregationis Passionis Iesu Christi tertio exeunte saeculo ab ortu
sancti Pauli a Cruce.
Al diletto Figlio José A. Orbegozo Jàuregui
Prepósito Generale della Congregazione della Passione di Gesù Cristo
1. È per me motivo di gioia partecipare alle celebrazioni che codesta
Congregazione ha indetto in onore del Fondatore san Paolo della Croce nel
terzo centenario della nascita ed ho molto apprezzato il proposito di solen6
Ger 29, 5-7.
¡9 - A. A. S
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
282
nizzare la ricorrenza, non soltanto con manifestazioni esterne, ma più an­
cora con una riflessione comunitaria sulla testimonianza lasciata ai figli
spirituali ed alla Chiesa da questo grande mistico ed evangelizzatore del se­
colo XVIII.
L'anniversario invita a volgere lo sguardo verso la Passione di Gesù, in­
torno alla quale san Paolo della Croce incentrò tutta la sua vita ed il pro­
prio apostolato, facendone dapprima una mistica esperienza e poi annun­
ciandola agli altri sia nella predicazione che nella direzione spirituale.
Egli comprese a fondo l'insegnamento, particolarmente vivo nel Vange­
lo di Giovanni, secondo cui la Passione di Gesù è anche la sua glorificazio­
ne, la sua esaltazione, in quanto è l'obbediente accoglienza dell'amore infi­
nito del Padre e la sua partecipazione a tutti gli uomini. Egli vide, inoltre,
in Gesù Crocifisso, secondo l'espressione della Lettera ai Colossesi, l'imma­
gine vivente del Padre, l'icona perfetta dell'invisibile Iddio. Sono rimaste
giustamente celebri alcune espressioni con cui egli manifestava la sua pro­
fonda comprensione del mistero della Croce: « La Passione di Gesù è la più
grande e stupenda opera del Divino Amore » è « il miracolo dei miracoli
del Divino Amore
Dal mare della Divina Carità — soleva dire —- proce­
de il mare della Passione di Gesù e questi sono due mari in uno ». Non
c'era niente per lui di così adatto a convertire i cuori induriti come l'an­
nuncio della Passione di Gesù.
1
2
4
2. Il compito fondamentale della Chiesa di tutte le epoche — e in parti­
cular modo della nostra — è di portare l'umanità incontro a Cristo, incon­
tro al mistero pasquale, che, attraverso la Croce e la morte, conduce alla
risurrezione. In quel mistero Cristo si unisce ad ogni uomo, gli rivela il vol­
to del Padre e rivela pienamente l'uomo a se stesso. Nella Lettera apostoli­
ca Salvifici doloris sul senso cristiano della sofferenza umana — un docu­
mento particolarmente vicino al carisma di codesta Congregazione — mi
sono soffermato sul mistero della Croce in rapporto al drammatico proble­
ma della sofferenza dell'uomo ed ho rilevato che è proprio mediante la Cro­
ce che avviene l'unione di Cristo con ogni uomo.
L'uomo del nostro tempo percepisce con singolare vivezza la drammati­
cità della sofferenza e sente fortemente l'urgenza di fare in modo che la
5
6
1
2
3
4
5
6
Cf. 1, 15.
Lettere II, 499.
Ibid, 726.
Ibid., 717.
Cf. Redemptor hominis, 10-13
N. 20.
283
Acta Ioannis Pauli Pp. II
persona non venga lasciata sola con se stessa di fronte al dolore. Molto può
fare in tal senso la solidarietà di chi è mosso dalla carità, soprattutto
quando egli è in grado di trasmettere la buona notizia della redenzione del­
la sofferenza mediante la Passione di Gesù.
3. La Congregazione dei Passionisti, che fin dall'inizio si è impegnata
con tutte le forze nel campo dell'evangelizzazione, è chiamata oggi ad
operare con rinnovato vigore a servizio della nuova evangelizzazione: il mi­
stero della Croce è il fulcro intorno al quale ogni sforzo in tal senso dovrà
convergere. I figli di san Paolo della Croce sono gli eredi di una lunga tra­
dizione di catechesi e di annuncio del Vangelo mediante le missioni popola­
ri, gli esercizi spirituali, la direzione spirituale e tutti quei mezzi che l'amo­
re di Dio « ingegnosissimo », sa escogitare. Occorre perseverare in questo
impegno rinnovando le forme tradizionali ed approntandone di nuove, in
sintonia con lo zelo del Fondatore.
Mi rallegro anche delle numerose missioni che la Congregazione ha as­
sunto in Paesi particolarmente bisognosi di evangelizzazione, attuando un
progetto che fu sempre nell'anima di san Paolo della Croce. Nelle inevi­
tabili difficoltà che questi compiti implicano, esorto tutti i suoi membri a
mantenere ferma la persuasione che Dio sta preparando una grande pri­
mavera cristiana e missionaria, di cui già si vede l'inizio. Essenziale è
che essi non dimentichino mai che la Croce è il segno distintivo che iden­
tifica il cristianesimo come tale e lo distingue da ogni altra religione.
Nell'epoca attuale in cui spesso la confusione si insinua in tante anime,
soprattutto attraverso la penetrazione di sette e culti esoterici, i Passio­
nisti sono chiamati a mettere in evidenza la peculiarità e l'insostituibi­
lità del kerigma della Croce, costitutivo essenziale dell'annuncio della sal­
vezza.
7
8
4. San Paolo della Croce comunicò il « carisma » della Passione anzitut­
to ai « compagni », che fin dalla prima giovinezza si sentì ispirato a racco­
gliere intorno a sé e poi, per il loro tramite, all'intera Congregazione e agli
altri Istituti e Movimenti che ad essa fanno riferimento. La Chiesa ha rico­
nosciuto l'autenticità di questo carisma, affidando alla Congregazione il
compito specifico di mantenere perennemente viva la memoria Passionis,
coltivandola sia nella ricerca spirituale, personale e comunitaria, sia nel­
l'apostolato rivolto direttamente al popolo. E infatti di vitale importanza
7
8
Reg., 1775, c 16.
Redemptoris missio, 86.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
284
fare in modo che non venga resa vana la Croce di Cristo, vigilando per
smascherare la menzogna con cui il mondo tende ad appropriarsi degli
stessi doni di Dio e a deformare l'immagine di Cristo impressa con il batte­
simo nei credenti.
Tale discernimento richiede profondo distacco dalle cose del mondo e
autentica povertà di spirito, virtù che tanto stavano a cuore al Fondatore,
il quale parlava in proposito di mistica morte per rinascere in Dio, invitan­
do a immergersi nel proprio nulla: niente potere, niente avere, niente
sapere.
Fedeli alla tradizione che li vuole maestri di preghiera, i Passionisti
continueranno a coltivare una forte spiritualità che comunichi a tante altre
anime assetate di perfezione il desiderio di partecipare all'annientamento
di Cristo per rinascere ogni giorno ad una vita più alta. Ciò suppone un
profondo ascolto di Dio, impegno che san Paolo della Croce, nel suo testa­
mento spirituale, intendeva salvaguardare e custodire per mezzo della po­
vertà, della solitudine e dell'orazione. È proprio l'ascolto di Dio che rende
possibile l'ascolto dell'uomo, delle sue sofferenze, della sua fame di Dio e di
giustizia.
10
11
5. La Passione di Gesù e la sofferenza umana formano oggi uno dei te­
mi più attuali rispettivamente della teologia e delle scienze umane. Su di
esso ci si incontra più facilmente nel dialogo sia con i cristiani di altre con­
fessioni che con gli altri credenti in Dio e, in genere, con gli uomini anima­
ti da una sincera ricerca di giustizia e di amore. Tra i figli di san Paolo
della Croce vi sono stati degli autentici precursori del movimento ecumeni­
co, appassionati apostoli dell'unità di tutti i cristiani, quali il beato Dome­
nico Barberi e il padre Ignazio Spencer. Essi si sentivano eredi dell'ansia
per l'unità propria dello stesso Fondatore, che pregava intensamente per
questo scopo.
Anche i Passionisti di oggi non devono essere da meno, ma continuare
ad additare in Cristo crocifisso Colui che col suo sacrificio ha abbattuto il
muro di separazione ed ha riconciliato ogni uomo con Dio e con i propri
fratelli. Come l'Apostolo, essi devono essere intimamente entusiasti della
Croce di Cristo, follia anche oggi per il mondo, ma profondissima sapienza
per chi cerca Dio, la giustizia e la pace.
12
9
10
11
12
Cf.
Cf.
Cf.
Cf.
1 Cor 1, 17.
Cost., 37.
Redemptoris donum, 10.
Ef 2, 11-12.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
285
6. Affido a Maria Santissima le iniziative che la Congregazione intende
attuare in occasione del terzo centenario della nascita del Fondatore ed in­
voco dalla sua materna intercessione per ogni Passionista l'impegno e la
gioia di essere testimone credibile della Croce di Cristo.
Con tali sentimenti imparto a Lei, ai religiosi e alle religiose della Con­
gregazione della Passione e a tutti i membri di Istituti e Movimenti che si
riconoscono nel carisma di san Paolo della Croce una speciale Benedizione
Apostolica.
Dal Vaticano, 14 settembre 1994, Festa della Esaltazione della Santa
Croce.
IOANNES PAULUS PP. II
286
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO
PRO ECCLESIIS ORIENTALIBUS
PROVISIO ECCLESIARUM
I
Latis decretis a Congregatione pro Ecclesiis Orientalibus, Sanctissimus
Dominus Ioannes Paulus Pp. II per Apostolicas sub plumbo litteras iis
quae sequuntur Ecclesiis sacris praefecit Praesules:
die 19 Februarii 1994. — Cathedrali Ecclesiae noviter erectae Dominae
Nostrae Libanensis in civitate Angelorum in California (imm. subj.),
Exc.mum P.D. Ioannem Georgium Chedid, hactenus Auxiliarem eparchiae
S. Maronis Bruklyniensis;
die 4 Iulii — Metropolitanae Ecclesiae Fagarasiensi et Albae Iuliensi
Exc.mum P.D. Lucianum Mure§an, hactenus Episcopum Maramarosensem;
— Cathedrali Ecclesiae Maramarosensi R.D. Ioannem Qi¡|e§tean;
— Cathedrali Ecclesiae Lugosiensi constituit Coadiutorem R.D. Alexan­
drum Mesian;
— Titulari episcopali Ecclesiae Pupianensi R.D. Virgilium Bercea eum­
que constituit Auxiliarem Ecclesiae Fagarasiensi et Albae Iuliensi;
die 16 Septembris — Monasterio exarchico territoriali B. Mariae Cryptaeferratae Ordinarium R. P. Marcum Petta;
die 18 Octobris — Cathedrali Ecclesiae Nicopolitanae R.P. Christopho­
rum Petko ex Ordine Fratrum Minorum Conventualium;
die 9 Novembris — Metropolitanae Ecclesiae Pittsburgensi ritus Byzan­
tini R.D. Iudson Procyk e clero ipsius Eparchiae metropolitanae;
Congregatio pro Ecclesiis Orientalibus
287
die 28 Martii 1994. — Idem Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus
Pp. II Auxiliarem constituit:
— Cathedrali Ecclesiae S. Gregorii Narekiani Bonaerensi et Exarcatui
Apostolico Americae Latinae una cum Mexico Armenorum Exc.mum P. D.
Iosephum Arnaouti Episcopum emeritum Kamechliensem.
II
Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus Pp. II assensum ad normam
can. 182 § 3-4 et 185 CCEO sequentibus provisionibus episcopalibus rite pe­
ractis dedit, nempe:
in synodo Ecclesiae Alexandrinae Coptorum
die 10 Iulii 1994. — pro Cathedrali Ecclesia Ismailiensi R. D. Macarii
Tewfik;
in synodo Ecclesiae Chaldaeae
die 5 Augusti 1994. — pro Cathedrali Ecclesia Arbilensi R. D. Hanna
Markho e clero Eparchiae Amadiensis;
in synodo Ecclesiae Ucrainae
die 30 Martii 1994. — pro Cathedrali Ecclesia Samboriensi-Drohobychiensi Exc.mi P. D. Iuliani Voronovsky, hactenus Episcopi Sedis titularis
Deutensis;
— pro titulari ecclesia Baretensi R. P. Iuliani Gbur e Societate Verbi
Divini;
— pro titulari ecclesia Hadrianopolitana R. P. Basilii Medwit ex Ordi­
ne S. Basilii Magni.
Sanctissimus Dominus Ioannes Paulus Pp. II benedixit translationem
effectam in synodo:
Ecclesiae Alexandrinae Coptorum
die 10 Iulii 1994. — Exc.mi P. D. Ioannis Zakarya ab Ecclesia cathe­
drali Ismailiensi ad Ecclesiam cathedralem Thebanam;
Ecclesiae Syrae Antiochenae
die 6 Iulii 1994. — Exc.mi P. D. Basilii Moussa Daoud ab Ecclesia
cathedrali Cahirensi ad Ecclesiam cathedralem Hemesenam.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
288
CONGREGATIO DE CULTU DIVINO
ET DISCIPLINA SACRAMENTORUM
DE LITURGIA ROMANA ET INCULTURATIONE
Instructio Quarta « ad exsecutionem constitutionis Concilii Vaticani Secundi de
Sacra Liturgia recte ordinandam » (ad Const. art. 37-40)
1. Varietates legitimae in Ritum romanum temporibus praeteritis intro­
ductae sunt atque ut novae introducerentur, praesertim in Missionibus,
praevidit Concilium Vaticanum II per Constitutionem Sacrosanctum Concilium. Etenim « Ecclesia, in iis quae ad fidem aut bonum totius communita­
tis non tangunt, rigidam unius tenoris formam ne in Liturgia quidem im­
ponere cupit », quippe quae formarum familiarumque liturgicarum diversi­
tatem agnoverit et adhuc agnoscat, ita ut huiusmodi varietatem nedum
suae ipsius nocere unitati, eam potius fovere protenus censeat.
1
2
3
2. In Litteris Apostolicis Vicesimus quintus annus Summus Pontifex
Ioannes Paulus II conatum Liturgiam inserendi in variis culturis tamquam
officium proponit magni ponderis ad liturgicam instaurationem exsequen­
dam. Huiusmodi labor, in praecedentibus Instructionibus et in libris litur­
gicis indicatus, perstat perficiendus experientia duce, culturales valores as­
sumendo, ubi necessitas id exigit, qui « convenire possunt veris et germanis
aspectibus Liturgiae, substantiali servata Ritus romani unitate, in libris li­
turgicis expressa ».
4
5
3. Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum de man­
dato Summi Pontificis hanc Instructionem paravit, in qua Normae ad aptationem ingenio et traditionibus populorum perficiendam, sub nn. 37-40 in
1
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 3 8 ; cf.
etiam n. 4 0 , 3.
Ibid., n. 3 7 .
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Decretum Orientalium Ecclesiarum, n. 2; Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 3 et 4; Catéchisme de l'Église Catholique, nn. 1 2 0 0 - 1 2 0 6 , prae2
3
sertim nn. 1 2 0 4 - 1 2 0 6 .
4
Cf. IOANNIS PAULI I I , Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 ,
n. 1 6 : AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , 9 1 2 .
5
Ibid
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
289
Constitutione Sacrosanctum Concilium latae, clarius definiuntur, nonnulla
principia, in iisdem articulis verbis generalioribus expressa, pressius expli­
cantur, praescripta declarantur ac denique rationes servandae in iisdem ex­
sequendis determinantur, ita ut in posterum haec materia secundum ea­
dem in praxim deducatur.
Dum enim principia theologica relate ad quaestiones de fide et incultu­
ratione altius adhuc investiganda sunt, bonum visum est Dicasterio Epi­
scopis Conferentiisque Episcoporum auxilium suppeditare, ut facilius consi­
derent vel ad effectum adducant, ad normam iuris, aptationes in libris li­
turgicis statutas, accommodationes iam forte concessas critico examini su­
biciant, ac denique, si in nonnullis culturis pastoralis necessitas illa apta­
tionis Liturgiae forma urgeat, quae eadem Constitutione vocatur « pro­
fundior » ac simul tamquam « difficilior » indicatur, aptius in usu et praxi
secundum ius ordinetur.
4. Constitutio Sacrosanctum Concilium de liturgica aptatione tractavit
indicans quaedam eius genera, Ecclesiaeque deinceps magisterium vocabu­
lum « inculturatio » adhibuit ad pressius indicandam insertionem
« Evangelii in humanum autochtonum cultum atque simul inductionem in
Ecclesiae vitam ipsius illius cultus humani ». Propterea inculturatio
« intimam transformationem authenticorum valorum culturalium per inte­
grationem in christianismum et radicationem christianismi in variis cultu­
ris humanis significat ».
Lexicum cur sit mutatum facile intellegitur, etiam in ambitu liturgico.
Verbum « aptatio », a sermone missionali mutuatum, insinuare poterat mu­
tationes spectare praesertim quaedam tantum et exteriora capita. Verbum
autem « inculturatio » melius inservit ad duplicem motum significandum:
« Hanc per inculturationem corporat Ecclesia Evangelium diversis in cultu­
ris ac simul gentes eum propriis etiam culturis in eandem suam communi­
tatem inducit ». Ex una enim parte, Evangelii ingressus in quendam con6
7
8
9
10
6
Cf CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 3 7 - 4 0 .
Ioannis Pauli II, Litterae encyclicae Slavorum Apostoli, 2 Iunii 1 9 8 5 , n. 2 1 : AAS 77
( 1 9 8 5 ) , 8 0 2 - 8 0 3 ; Allocutio habita participantibus Sessioni plenariae Pontificii Consilii de Cul7
tura, 17 Ianuarii 1 9 8 7 , n. 5: AAS 79 ( 1 9 8 7 ) , 1 2 0 4 - 1 2 0 5 .
8
IOANNIS PAULI II, Litterae encyclicae Redemptoris missio, 7 Decembris 1 9 9 0 , n. 5 2 : AAS
83 (1991), 3 0 0
Cf. IOANNIS PAULI II, Litterae encyclicae Redemptoris missio, 7 Decembris 1 9 9 0 , n. 5 2 :
AAS 83 ( 1 9 9 1 ) , 3 0 0 , et SYNODUS EPISCOPALIS, Relatio finalis Exeunte coetu secundo, 7 Decembris 1 9 8 5 , D 4.
IOANNIS PAULI II, Litterae encyclicae Redemptoris missio, 7 Decembris 1 9 9 0 , n. 5 2 : AAS
9
10
83 (1991), 300.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
290
textum socialem et culturalem « animi ornamenta dotesque cuiuscumque
populi (...) velut ab intra fecundat, communit, complet atque in Christo re­
staurat »; ex altera autem, Ecclesia suos facit huiusmodi valores in quan­
tum Evangelio sunt congruentes, «ut nuntium Christi (...) altius intellegat,
in celebratione liturgica atque in vita multiformis communitatis fidelium
melius exprimat ». Duplex hic motus, qui in inculturatione operatur, expri­
mit igitur unum ex mysterii Incarnationis elementis.
n
12
13
5. Inculturatio ita definita suum habet locum et in cultu christiano et
in ceteris vitae Ecclesiae ambitibus. Equidem ipsa, cum una ex Evangelii
inculturationis rationibus exstet, veram expostulat integrationem, in vita
fidei uniuscuiusque populi, valorum permanentium culturae datae magis
quam eius manifestationum transeuntium. Pressius igitur consocianda est
cum ampliore munere, cum pastorali scilicet et harmonice concinnata ac­
tione, totam comitante humanam condicionem.
Non aliter ac omnes Evangelii nuntiandi formae, inceptum hoc, multi­
plex et assiduum, laborem requirit methodicum ac progressivum pervesti­
gandi et discernendi. Vitae christianae eiusque celebrationum liturgicarum
14
15
16
17
11
12
13
AAS 7 1
CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio pastoralis Gaudium et spes, n. 5 8 .
Ibid.
Cf. IOANNIS PAULI II, Adhortatio apostolica Catechesi tradendae, 16 Octobris 1 9 7 9 , n. 5 3 :
(1979),
1319-1321.
Cf. Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium, can. 5 8 4 § 2: « Evangelizatio gentium ita
fiat, ut servata integritate fidei et morum Evangelium se in cultura singulorum populorum
exprimere possit, in catechesi scilicet, in ritibus propriis liturgicis, in arte sacra, in iure particulari ac demum in tota vita ecclesiali ».
Cf. IOANNIS PAULI II, Adhortatio apostolica Catechesi tradendae, 16 Octobris 1 9 7 9 , n. 5 3 :
AAS 71 ( 1 9 7 9 ) , 1 3 2 0 : «Asseverare possumus (...) evangelizationi in universum, propositum esse, ut vim Evangelii in intimas rationes cultus humani et formarum eiusdem cultus inferat.
(...) Sic videlicet homines e variis humani cultus formis adducet, ut mysterium absconditum
agnoscant, eosque adiuvabit, ut e viva traditione sibi propria depromant singulares rationes,
quae christianam vitam, celebrationem sacrorum et cogitandi modum manifestant ».
Cf. IOANNIS PAULI II, Litterae encyclicae Redemptoris missio, 7 Decembris 1 9 9 0 , n. 5 2 :
AAS 83 ( 1 9 9 1 ) , 3 0 0 : «Progressio lenta est inculturatio quae totam comitatur missionariam
vitam appellatque varios actores illius missionis ad gentes, christianas communitates paulatim
procedentes ». Allocutio habita participantibus Sessioni plenariae Pontificii Consilii de Cultura, 17 Ianuarii 1 9 8 7 : AAS 79 ( 1 9 8 7 ) , 1 2 0 5 : « Je réaffirme avec insistance la nécessité de mobiliser toute l'Église dans un effort créateur, pour une évangélisation renouvelée des personnes
et des cultures. Car c'est seulement par un effort concerté que l'Église se mettra en condition
de porter l'espérance du Christ au sein des cultures et des mentalités actuelles ».
14
15
16
17
Cf. PONTIFICIA COMMISSIO BIBLICA, Foi et culture à la lumière de la Bible, 1 9 8 1 ; et COM-
MISSIO THEOLOGICA INTERNATIONALIS, Documentum de fide et inculturatione Commissio theologica, 3 - 8 Octobris 1 9 8 8 .
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
291
inculturatio, pro quodam populo in universum, nonnisi fructus esse potest
progredientis in fide maturitatis.
18
6. Instructio haec rerum adiuncta respicit maxime diversa. Imprimis
habentur nationes traditionis non christianae, quibus Evangelium aevo re­
centi nuntiatum est a missionariis, qui simul Ritum romanum attulerunt.
Nunc autem clarius elucet Ecclesiam obviam culturis venientem omnia
suscipere debere, quae in populorum traditionibus congruere possint cum
Evangelio, ad eis afferendas divitias Christi necnon ad se ipsam locupletandam multiformi universarum gentium sapientia.
19
7. Condicio alia est in regionibus occidentalibus antiquioris traditionis
christianae, in quibus cultura iam diu imbuta est fide atque Liturgia Ritu
romano peracta. Profecto, istis in regionibus, facilius recepta est instaura­
tio liturgica, aptationesque, de quibus in libris liturgicis cautum est, pares
esse videntur, in universum, ad locorum legitimis diversitatibus satisfacien­
dum (cf. infra, nn. 53-61). Nihilominus, quibusdam in nationibus, ubi plu­
res simul inveniuntur culturae, praesertim immigrationum causa, ratio ha­
benda est de peculiaribus difficultatibus, quas talis rerum condicio pror­
sum inducit (cf. infra, n. 49).
8. Pariter animus attendendus est ad instaurationem progressivam, in
regionibus traditionis sive christianae sive non, peculiaris culturae, indifferentia vel religionis incuria signatae. Huiusmodi condicione attenta, mini­
me loquendum est de Liturgiae inculturatione, cum hic minus agatur de
20
Cf. IOANNIS PAULI II, Allocutio ad quosdam Zairenses episcopos occasione oblata « ad Limina» coram admissos, 12 Aprilis 1 9 8 3 , n. 5: AAS 75 ( 1 9 8 3 ) , 6 2 0 : «Comment une foi vraiment mûrie ainsi, profonde et convaincue n'arriverait-elle pas, dès lors, à s'exprimer dans un
langage, dans une catéchèse, dans une réflexion théologique, dans une prière, dans une liturgie, dans un art, dans des institutions qui correspondent vraiment à l'âme africaine de vos
compatriotes? C'est là que se trouve la clef du problème important et complexe que vous
m'avez soumis à propos de la liturgie, pour n'évoquer aujourd'hui que celui-là. Un progrès satisfaisant en ce domaine ne pourra être le fruit que d'une maturation progressive dans la foi,
intégrant le discernement spirituel, la lucidité théologique, le sens de l'Eglise universelle, dans
une large concertation ».
IOANNIS PAULI II, Allocutio habita participantibus Sessioni plenariae Pontificii Consilii
de Cultura, 17 Ianuarii 1 9 8 7 , n. 5: AAS 79 ( 1 9 8 7 ) , 1 2 0 4 : « En entrant en contact avec les cultures, l'Église doit accueillir tout ce qui, dans les traditions des peuples, est conciliable avec
l'Évangile, pour y apporter les richesses du Christ et pour s'enrichir elle-même de la sagesse
multiforme des nations de la terre ».,
Cf. IOANNIS PAULI II, Allocutio habita participantibus Sessioni plenariae Pontificii Consilii de Cultura, 17 Ianuarii 1 9 8 7 , n. 5: AAS 79 ( 1 9 8 7 ) , 1 2 0 5 ; cf. etiam EIUSDEM, Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 , n. 17: AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , 9 1 3 - 9 1 4 .
18
19
20
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
292
assumendis atque evangelizandis valoribus religiosis praeexistentibus,
quam de institutione liturgica assequenda mediisque aptioribus invenien­
dis ad spiritus et corda movenda.
21
9. Quaestiones, quae hodie ponuntur ad Ritus romani inculturationem
exsequendam, invenire possunt quandam explanationem in ipsa historia
salutis, in qua inculturationis processus operatus est diversis sub formis.
Etenim populus Israel per universam suam historiam certum habuit se
populum esse a Deo electum, eius actionis et amoris in mediis nationibus
testem. Qui e populis propinquis quasdam cultus formas mutuatus est, sed
ob suam fidem in Deum Abraham, Isaac et Iacob mutuationes istas pro­
funde immutavit, in primis quoad sensum et compluries quoad formam, ad
memoriale celebrandum Dei magnalium in historia sua, cum elementa
huiusmodi incorporaret propriae praxi religiosae.
Congressus mundi iudaici cum graeca sapientia novae inculturationis
formae occasionem dedit: versio Librorum Sacrorum in graecam linguam
verbum Dei immisit in mundum, qui ei clausus erat, atque, Deo inspiran­
te, ad Scripturas ipsas locupletandas induxit.
10. Lex Moysis, prophetae et psalmi (cf. Lc 24, 27. 44) eo tendebant ut
pararent Filii Dei adventum inter homines. Ita Vetus Testamentum, popu­
li Israel vitam et culturam amplectens, historia est salutis.
In terram adveniens Dei Filius, « natus ex muliere, factus sub lege »
(Gal 4, 4), populi antiqui Foederis condicionibus socialibus et culturalibus
se obstrinxit, quocum ipse conversatus est et oravit. Caro scilicet factus,
populum, locum, ac tempus definitum assumpsit, sed communis naturae
humanae causa « cum omni homine quodammodo se univit ». « Sumus enim
omnes in Christo et communis humanitatis persona in ipsum reviviscit.
Nam et novissimus Adam idcirco nuncupatus est ».
22
23
24
11. Christus, qui humanam nostram condicionem participare voluit (cf.
Heb 2, 14), pro omnibus mortuus est, ut filios Dei, qui erant dispersi, in
unum congregaret (cf. Io 11, 52). Per mortem suam separationis murum
inter homines destruere atque Israel et gentes in unum populum efficere
voluit. Per suae resurrectionis virtutem ad se omnes attrahit homines, in
21
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 19 et 3 5 , 3.
2 2
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Decretum Ad gentes, n. 1 0 .
23
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio pastoralis Gaudium et spes, n. 2 2 .
24
S. CYRILLI ALEXANDRINI, In Ioannem, I, 1 4 : PG 7 3 , 1 6 2 C.
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
293
semetipso eondens unum Hominem novum (cf. Eph 2, 14-16; Io 12, 32). In
eo mundus renovatus iam ortus est (cf. 2 Cor 5, 16-17) et omnis homo no­
va creatura fieri potest. In ipso umbra cedit lumini, promissio adimpletur
et omnes universorum hominum religiosae adspirationes ad exitum perducuntur. Per oblationem sui corporis semel factam (cf. Heb 10, 10), Christus
Iesus cultus plenitudinem constituit in Spiritu et veritate eadem novitate
quam pro discipulis exoptaverat (cf. Io 4, 23-24).
12. In Christo « ...divini cultus nobis est indita plenitudo ». Ipse est Sa­
cerdos magnus prae omnibus, ex hominibus assumptus (cf. Heb 5, 15; 10,
19-21), mortificatus quidem carne, vivificatus autem Spiritu (cf. 1 Pet 3,
18). Ipse, Christus et Dominus, novum populum « fecit regnum et sacerdo­
tes Deo et Patri suo » (cf. Ap 1, 6; 5, 9-10). Priusquam vero ipse per suum
sanguinem aperiret paschale mysterium, quod essentiam christiani cultus
constituit, Eucharistiam instituere voluit, utpote memoriale suae mortis et
resurrectionis, donec rediret. Hic exordia inveniuntur Liturgiae christianae
una cum nucleo eius formae ritualis.
25
26
27
28
13. Ad Patrem suum ascensurus Christus resuscitatus discipulos suos,
quos confirmat se semper cum eis esse mansurum, mittit ad Evangelium
omni creaturae nuntiandum, gentes cunctas docentes et baptizantes (cf.
Mt 28, 19; Me 16, 15; Act 1, 8). Die autem Pentecostes Spiritus Sanctus
adveniens novam creat communitatem inter homines, quos omnes coniun­
git praeter signum eorum divisionis, praeter linguas videlicet (cf. Act 2,
1-11). Posthac Dei magnalia hominibus cunctis cuiusque linguae vel cultu­
rae nuntiabuntur (cf. Act 10, 44-48), qui homines, Sanguine Agni redempti
et in fraterna communicatione coadunati (cf. Act 2, 42), vocantur ex omni
tribu, lingua, populo et natione (cf. Ap 5, 9).
14. Fides in Christum omnibus nationibus praestat facultatem fruendi
Dei promissione hereditatem que populi Foederis participandi (cf. Eph 3, 6),
quin ipsae culturae suae renuntient. Spiritu Sancto impellente, post sanc­
tum Petrum (cf. Act 10), sanctus Paulus Ecclesiae viam dilatavit (cf. Gal 2,
2-10), quin Evangelium comprimeret intra limites legis mosaicae, servans
CONCILIUM VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 5.
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio dogmatica Lumen gentium, n. 1 0 .
Cf. Missale Romanum, Feria VI in Passione Domini, 5, oratio prima: « ...per suum cruorem instituit paschale mysterium ».
Cf. PAULI V I , Constitutio apostolica Mysterii paschalis, 14 Februarii 1 9 6 9 : AAS 61
25
26
27
28
(1969), 222-226.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
294
autem quidquid et ipse acceperat per traditionem a Domino profluentem
(cf. 1 Cor 11, 23). Itaque, a primis temporibus, Ecclesia nihil ultra oneris
conversis non circumcisis imposuit quam « quod necessarium » esset, iuxta
coetus apostolici hierosolymitani deliberationem (cf. Act 15, 28).
15. Ad panem frangendum cum prima die hebdomadae convenirent,
quae Domini seu « dominica » fit dies (cf. Act 20, 7; Ap 1, 10), primae com­
munitates christianae praeceptum Domini servaverunt, qui, in contextu memorialis Paschatis iudaici, Passionis suae memoriale instituit. In unicae sa­
lutis historiae continuitate, sponte quasdam cultus iudaici formas ac textus
nonnullos assumpserunt aptaveruntque ad novitatem radicalem christiani
cultus exprimendam. Spiritus Sancti ductu, discrimen factum est circa ea,
quae ex hereditate cultuali iudaica servari poterant vel debebant aut non.
29
16. Cum Evangelium in mundum diffunderetur, aliae formae rituales
ortae sunt in Ecclesiis e gentilitate provenientibus, sub influxu aliarum
traditionum culturalium. Semper Spiritus Sancti ductu, discrimen factum
est, in elementis a culturis « paganis » originem ducentibus, inter ea, quae
cum christianismo componi non poterant et ea, quae assumi poterant, iux­
ta apostolicam traditionem, servata erga Evangelium salutis fidelitate.
17. Celebrationis christianae formae ortae et progressae sunt gradatim
iuxta locales condiciones, intra magnas areas culturales, ubi Bonus Nuntius
diffusus est. Ita familiae liturgicae diversae in Occidente et Oriente christia­
no principium habuerunt, quarum dives patrimonium plenitudinem tradi­
tionis christianae fideliter custodit. Ecclesia Occidentis non semel elementa
suae Liturgiae a patrimonio familiarum liturgicarum Orientis mutuata est.
Romana Ecclesia in sua Liturgia vulgarem sermonem vivum adoptavit,
graecum in primis, deinde latinum atque, sicut ceterae Ecclesiae latinae,
nonnulla magni ponderis capita e vita sociali Occidentis in proprium cultum
immisit, cum christiana ditavisset significatione. Decursu autem saeculo­
rum, Ritus romanus semel iterumque ostendit virtutem suam cumulandi
textus, cantus, gestus ac ritus, diversam originem trahentes, necnon sese ap30
31
32
29
Cf. Catéchisme de l'Église Catholique, n. 1 0 9 6 .
3 0
Cf. ibid., nn, 1 2 0 0 - 1 2 0 3 .
31
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Decretum Unitatis redintegratio, nn. 1 4 - 1 5 .
Textus: cf. fontes orationum, praefationum et Precum eucharisticarum Missalis Romani.
Cantus: v. g. quaedam antiphonae in die prima Ianuarii, in festo Baptismatis Domini, in die
octava Septembris, Improperia in Actione liturgica feriae VI in Passione Domini, hymni Liturgiae Horarum. — Gestus: v. g. aspersio, turifieatio, genuflexio, manuum iunctio. — Ritus:
v. g. processio cum ramis palmarum, adoratio Crucis in Actione liturgica feriae VI in Passione Domini, rogationes.
32
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
295
tandi culturis localibus in terris Missionum, etsi in quibusdam historiae ae­
tatibus uniformitatis liturgicae sollicitudo praevaluit.
18. Temporibus nostris Concilium Vaticanum II in memoriam revocavit
quod «Ecclesia (...) facultates et copias moresque populorum, quantum bo­
na sunt, fovet et assumit, assumendo vero purificat, roborat et elevat (...).
Opera autem sua efficit, ut quidquid boni in corde menteque hominum vel
in propriis ritibus et culturis populorum seminatum invenitur, non tantum
non pereat, sed sanetur, elevetur et consummetur ad gloriam Dei, confu­
sionem daemonis et beatitudinem hominis ». Qua de re Ecclesiae Liturgia
nulli sit nationi extranea oportet, neque populo, neque personae, cum una
excedat quamlibet particularismi formam, genus vel nationem spectantem.
Suum est igitur in omni humana cultura sese manifestare, identitate serva­
ta, ut traditioni fidelis manere possit, quam a Domino accepit.
34
35
19. Liturgia, non secus ac Evangelium, culturas observare debet, licet
insimul eas invitet ad seipsas purificandas et sanctificandas.
Christo per fidem Iudaei adhaerentes, quam maxime fideles permanent
Antiquo Testamento, ad Iesum, Messiam Israel, ducenti, quem noverunt
Moysis foedus complevisse, novi et aeterni Testamenti, per suum Sangui­
nem in cruci signati. Mediatorem factum. Itemque noverunt eum, per sa­
crificium unicum ac perfectum, verum Sacerdotem magnum esse et Tem­
plum definitivum (cf. Heb 6-10). Illico praescriptiones quaedam, uti sunt
circumcisio (cf. Gal 5, 1-6), sabbatum (cf. Mt 12, 8 et par.) et sacrificia in
templo peracta (cf. Heb 10) pro ipsis contingentia fiunt.
Modo magis radicali christiani ex paganismo conversi idola, mythologias ac superstitiones recusare debuerunt (cf. Act 19, 18-19; 1 Cor 10,
14-22; Col 2, 20-22; 1 Io 5, 21).
36
Cf. ad tempora praeterita quod spectat S. GREGORII MAGNI, Epistula ad Mellitum: Reg.
XI, 59: CCL 140A, 961-962; IOANNIS VIII, Bulla Industriae tuae, 26 Iunii 880: PL 126, 904;
S. CONGREGATIO DE PROPAGANDA FIDE, Instructio Vicariis apostolicis in Sinis et Indosinis
degentibus (1654): Collectanea S.. C. de Propaganda Fide, I, 1, Roma, 1907, n. 135; Instructio
Plane compertum, 8 Decembris 1939: AAS 32 (1940), 24-26.
CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio dogmatica Lumen gentium, n. 13 et n. 17.
Cf IOANNIS PAULI II, Adhortatio apostolica Catechesi tradendae, 16 Octobris 1979, nn.
52-53: AAS 71 (1979), 1319-1321; Litterae encyclicae Redemptoris missio, 7 Decembris 1990,
nn. 53-54: AAS 83 (1991), 300-302; Catéchisme de l'Eglise catholique, nn. 1204-1206.
Cf. etiam S. IGNATII ANTIOCHENI, Epistula ad Magnesios, 9: Funk 1, 199: « Si igitur, qui
in vetere rerum ordine degerunt, ad novam spem pervenerunt non amplius sabbatum colentes, sed iuxta dominicam viventes ».
33
34
35
36
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
296
Nihilominus, quidquid est de sua origine ethnica et culturali, christiani
in historia Israel agnoscere debent promissionem, prophetiam historiamque
suae salutis; libros Veteris non aliter ac Novi Testamenti velut verbum
D e i accipiunt, itemque sacramentalia signa recipiunt, quae plene intellegi
nequeunt nisi per Sacras Scripturas et in vita Ecclesiae.
37
38
20. Renuntiationes componere, quas fides erga Christum postulat, cum
fidelitate erga culturam et traditiones suae gentis, maxima exstitit primae­
vae aetatis christianorum provocatio, cum mente ac ratione fruerentur di­
versa prout ex populo electo venirent aut ex paganismo originem sume­
rent. Quae christianorum provocatio eadem semper manebit tempore in
omni, ut verba sancti Pauli testificantur: « Nos autem praedicamus Chri­
stum crucifixum, Iudaeis quidem scandalum, gentibus autem stultitiam »
(1 Cor 1, 23).
Discernendi intellegentia, quae in Ecclesiae historia ad actum deducta
est, necessaria manet, ut per Liturgiam opus salutis a Christo consumma­
tum virtute Spiritus in Ecclesia fideliter perpetuetur, per spatium tempusque necnon intra diversas hominum culturas.
21. Ante quamlibet inculturationis inquisitionem prae oculis habeatur
natura ipsa Liturgiae, quae « locus » idcirco praecipuus « ipse est christifi­
delium congressionis cum Deo eoque simul, quem ille misit, Iesu Christo
(cf. Io 17, 3) ». Liturgia insimul actio est Christi Sacerdotis et actio eius
corporis Ecclesiae, quia ad implendum suum opus Deum glorificandi et
homines sanctificandi, quod per signa sensibilia exercetur, Christus Ecclesiam
semper sibi consociat, quae per ipsum et in Spiritu Sancto cultum tribuit
Aeterno Patri debitum.
39
40
22. Liturgiae natura tam intime cohaeret cum natura Ecclesiae, ut po­
tissimum in celebratione liturgica suam Ecclesia indolem manifestet, cui
porro notae sunt peculiares, quae eam a quocumque alio coetu vel commu­
nitate distinguunt.
41
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio dogmatica Dei Verbum, nn. 1 1 - 1 6 ; Ordo
Lectionum Missae, ed. typica altera, Praenotanda, n. 5: Catéchisme de l'Église Catholique, nn.
120-123, 128-130, 1093-1095.
38
39
AAS 8 1
Cf. Catéchisme de l'Église Catholique, nn. 1 0 9 3 - 1 0 9 6 .
IOANNIS PAULI I I , Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 , n. 7:
(1989),
903-904.
40
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 5 - 7 .
41
Cf. ibid., n. 2; IOANNIS PAULI I I , Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decem-
bris 1 9 8 8 , n. 9 : AAS 8 1 ( 1 9 8 9 ) , 9 0 5 - 9 0 6 .
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
297
Re quidem vera, Ecclesia non congregatur voluntate humana, sed con­
vocatur a Deo in Spiritu Sancto, et per fidem gratuitae vocationi eius
respondet (namque ekklesia necessitudinem habet cum klesis seu vocatio).
Ipsa peculiarem hanc notam exhibet et per suorum congregationem ut po­
pulum sacerdotalem, potissimum dominica die, et per verbum quo Deus fi­
deles suos alloquitur, necnon per sacerdotis ministerium, quem sacramen­
tum Ordinis sic Christo configurat ut in persona Christi capitis agere valeat.
Ecclesia, cum sit catholica, claustra, quae homines separant, prorsus
praetergreditur. Etenim per Baptismum omnes fiunt filii Dei et nonnisi
unum in Christo Iesu populum componunt, in quo « non est Iudaeus neque
Graecus, non est servus neque liber, non est masculus et femina » (Gal 3,
28). Quapropter ipsa vocatur omnes homines ad congregandos, omnibus
linguis ad loquendum, omnes culturas ad penetrandas.
Denique Ecclesia, in terris ambulans, peregrinatur a Domino (cf. 2 Cor
5, 6): formam scilicet fert praesentis temporis in suis sacramentis et insti­
tutis, cum exspectet beatam spem et adventum gloriae Christi Iesu (cf. Tit
2, 13). Quod eius orationis petitionis obiectum quoque manifestat: dum
enim ad hominum et societatis necessitates animum attendit (cf. 1 Tim 2,
1-4), nostrum municipatum in caelis esse proclamat (cf. Phil 3, 20).
42
43
23. Ecclesia verbo Dei alitur, scripto in Veteris et Novi Testamenti li­
bris tradito, quod, cum in Liturgia proclamat, tamquam Christi praesen­
tiam suscipit: « si quidem ipse loquitur dum Sacrae Scripturae in Ecclesia
leguntur ». Igitur Dei verbum quam maximum habet momentum in cele­
bratione liturgica, ita ut lectiones biblicae commutari nequeant cum aliis
lectionibus, quae tales non sint, etsi venerabiles. Item Scriptura Sacra Li­
turgiae rem praebet praecipuam sermonis, signorum et precum, praesertim
in Psalmis.
44
45
46
47
24. Ut Ecclesia fructus est Christi sacrificii, ita Liturgia semper est ce­
lebratio mysterii paschalis Christi, Dei Patris glorificatio hominumque
sanctificatio per virtutem Spiritus Sancti. Huiusmodi autem celebratio po48
4
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Decretum Presbyterorum ordinis, n. 2.
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio dogmatica Lumen gentium, n. 4 8 ; Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 2 et 8.
43
44
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 7.
45
Cf. ibid., n. 2 4 .
Cf. Ordo Lectionum Missae, editio typica altera, Praenotanda, n. 1 2 .
Cf. Catéchisme de l'Église Catholique, nn. 2 5 8 5 - 2 5 8 9 .
46
47
48
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 7.
20 - A. A. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
298
tissimum manifestatur cum unaquaque dominica die, ubique terrarum,
christiani in unum convenientes circum altare, sacerdote praesidente, Eu­
charistiam celebrant, verbum Dei concordes audientes et memoriam facien­
tes Christi mortis ac resurrectionis, donec gloriose veniat. Circa hunc nu­
cleum centralem ad effectum adducitur mysterium paschale, modis pecu­
liaribus statutis, per celebrationem uniuscuiusque fidei sacramenti.
49
25. Universa igitur vita liturgica volvitur circa sacrificium eucharisti­
cum in primis et circa cetera sacramenta a Christo Ecclesiae commendata,
cuius est ea cunctis generationibus fideliter ac sollicite tradere. Pastoralis
potestatis gratia Ecclesia decernere valet quid bono fidelium prosit, atten­
tis rerum adiunctis, temporibus et locis; at nullam habet potestatem circa
ea, quae a Christo sunt statuta quaeque Liturgiae partem immutabilem
constituunt. Si autem vinculum frangeretur, quod sacramenta habent cum
ipso Christo, qui ea instituit, et cum eventibus, quibus Ecclesia fundata
est, non iam ageretur de eorum inculturatione sed de eorum substantiae
evacuatione.
50
51
52
53
26. Christi Ecclesia praesens fit et significatur, dato in loco et tempore,
per Ecclesias locales seu particulares, quae in celebratione liturgica eius
manifestant germanam naturam. Qua de re unaquaeque Ecclesia particula­
ris concordare debet cum Ecclesia universali non solum quoad fidei doctri­
nam et signa sacramentalia, sed etiam quoad usus universaliter acceptos
ab apostolica et continua traditione. Huiusmodi sunt oratio cotidiana, dies
dominica sanctificanda, hebdomadae rhythmus, celebratio Paschatis et
Christi mysterii decursus per annum liturgicum, praxis paenitentialis et
54
55
56
57
49
Cf. ibid,, nn. 6, 4 7 , 5 6 , 1 0 2 , 1 0 6 ; Missale Romanum, Institutio generalis, nn. 1, 7, 8.
50
Cf CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 6.
5 1
Cf. CONCILIUM OECUM. TRIDENTINUM, Sessio 2 1 , cap. 2 : Denz.-Schönm. 1 7 2 8 ; CONCILIUM
OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 48 ss., 62 ss.
52
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 2 1 .
53
Cf. S. CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Declaratio Inter insigniores, 15 Octobris 1 9 7 6 :
AAS 6 9 ( 1 9 7 7 ) ,
54
107-108.
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio dogmatica Lumen gentium, n. 2 8 ; et
n. 2 6 ,
5 5
Cf. S. IRENAEI, Adversus Haereses, III, 2 : SCh., 2 1 1 , 2 4 - 3 1 ; cf. S. AUGUSTINI, Epistula ad
Ianuarium: 5 4 , I: PL 3 3 , 2 0 0 : « Illa autem quae non scripta, sed tradita custodimus, quae
quidem toto terrarum orbe servantur, datur intellegi vel ab ipsis Apostolis, vel plenariis conciliis, quorum est in Ecclesia saluberrima auctoritas, commendata atque statuta retineri... »;
IOANNIS PAULI II, Litterae encyclicae, Redemptoris missio, 7 Decembris 1 9 9 0 , nn. 5 3 - 5 4 : AAS
83 ( 1 9 9 1 ) , 3 0 0 - 3 0 2 ; CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI, Litterae ad catholicae Ecclesiae episco-
pos de aliquibus aspectibus Ecclesiae prout est communio Communionis notio, 28 Maii 1 9 9 2 ,
nn. 7 - 1 0 : AAS 85 ( 1 9 9 3 ) , 8 4 2 - 8 4 4 . .
56
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 8 3 .
" Cf. ibid., nn. 1 0 2 , 1 0 6 et Appendix.
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
299
ieiunii, initiationis christianae sacramenta, celebratio memorialis Domini et
necessitudo inter liturgiam verbi et liturgiam eucharisticam, remissio pec­
catorum, ministerium Ordinis, Matrimonium, Unctio infirmorum.
27. Cum in Liturgia Ecclesia fidem suam exprimat sub forma symboli­
ca et communitaria patet opus esse legibus, quae respiciant ad universum
cultum ordinandum, textus exarandus, ritus peragendos. Propterea stilo
imperativo huiusmodi legislatio iure usa est saeculorum decursu et etiam­
nunc utitur ad cultus orthodoxiam asservandam, non solum videlicet ad
errores vitandos, verum etiam ad fidei integritatem tradendam, quia Ec­
clesiae lex orandi eius legi credendi respondet.
In quocumque inculturationis gradu Liturgia nequit carere quodam gene­
re continuo legislationis et vigilantiae ex parte illorum, qui hoc obtinuerunt
in Ecclesia munus et officium: nempe Sedes Apostolica et, ad normam iuris,
Conferentiae Episcoporum in territorio definito, Episcopus in sua dioecesi.
59
60
61
28. Traditio missionalis Ecclesiae semper curavit ut homines sua qua­
que lingua evangelizarentur. Saepius vero contigit ut primi apostoli in qua­
dam natione scripto mandarent linguas antea tantummodo voce prolatas;
et iure quidem, nam lingua nativa, quae est mentis habitus et culturae ve­
hiculum, populi animum sinit attingere, spiritu christiano instruere, altius
ut participet Ecclesiae orationem fovere.
Prima evangelizatione peracta, proclamatio verbi Dei vulgari nationis
sermone maxime populo prodest in celebrationibus liturgicis. Versio Biblio­
rum Sacrorum vel saltem textuum biblicorum, qui in Liturgia adhibentur,
necessario igitur ut primum ponitur momentum cuiusdam verae incultura­
tionis progressus in ambitu Liturgiae.
Ut verbum Dei recte ac fructuose suscipiatur, « oportet ut promoveatur
ille suavis et vivus Sacrae Scripturae affectus, quem testatur venerabilis ri62
63
58
Cf. PAULI VI, Constitutio apostolica Paenitemini, 17 Februarii 1 9 6 6 : AAS 58 ( 1 9 6 6 ) ,
177-198.
89
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 2 2 ; 2 6 ; 2 8 ;
4 0 , 3 et 1 2 8 ; Codex Iuris Canonici, can. 2 et passim.
Cf. Missale Romanum, Institutio generalis, Prooemium, n. 2; PAULI VI, Allocutiones ad
Consilium ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia, 13 Octobris 1 9 6 6 : AAS 58
60
( 1 9 6 6 ) , 1 1 4 6 ; 1 4 Octobris 1 9 6 8 : AAS 6 0 ( 1 9 6 8 ) , 7 3 4 .
61
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 2 2 ; 36 §§ 3
et 4; 4 0 , 1 et 2; 4 4 - 4 6 ; Codex Iuris Canonici, cann. 4 4 7 ss. et 8 3 8 .
Cf. IOANNIS PAULI II, Litterae encyclicae Redemptoris missio, 7 Decembris 1 9 9 0 , n. 5 3 :
62
AAS 8 3
63
(1991),
300-302.
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 35 et 36 §§
2 - 3 ; Codex Iuris Canonici, can. 8 2 5 § 1.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
300
tuum cum orientalium tum occidentalium traditio ». Itaque Liturgiae in­
culturatio in primis Sacra Scriptura innititur, veluti propria facta ac vindi­
cata a data quadam cultura.
65
29. Condicionum ecclesialium diversitas non parum confert ad perpen­
dendum requisitum inculturationis liturgicae gradum. Etenim alia est con­
dicio regionum, quae a saeculis Evangelium receperunt et ubi fides chri­
stiana in cultura adstare permanet, alia vero illarum regionum, ubi evan­
gelizatio nuper facta est vel res culturales altius non penetravit. Item alia
est condicio Ecclesiae ubi christiani partem minorem populi constituunt.
Complexior autem condicio inveniri potest ubi populi pluralismo culturae
ac linguae fruuntur. Una dumtaxat condicionis certa existimatio iter illu­
strare valebit ad convenientes solutiones eligendas.
66
30. Ad rituum inculturationem apparandam Conferentiae Episcoporum
compellent oportet peritos, tam in Ritus romani traditione liturgica inqui­
renda quam in localibus valoribus culturalibus perpendendis. Necessaria
ergo evadunt studia praevia historica, anthropologica, exegetica et theolo­
gica, quae tamen comparentur oportet cum experientia pastorali cleri loca­
lis, potissimum autochthonis. Magni quoque erit momenti sententia
« sapientum » nationis, quorum humana sapientia evangelica luce est collu­
strata. Pariter inculturatio liturgica sataget ut culturae traditae exigentiis
satisfaciat, ratione habita populorum, cultura urbana et industriali signa­
turam.
67
68
31. Cum agatur de culturis localibus, intellegitur cur Constitutio Sacrosanctum Concilium hac in re interventum requirat competentium varii ge­
neris territorialium Episcoporum coetuum legitime constitutorum. Ad id,
quod attinet, Conferentiae Episcoporum « sedulo considerent quid, in hoc
negotio, ex traditionibus ingenioque singulorum populorum opportune in
cultum divinum admitti possit ». Eae quibusdam in adiunctis, in Liturgiam
admittere poterunt «quidquid (...) in populorum moribus indissolubili vin69
70
64
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 2 4 .
65
Cf. ibid.; IOANNIS PAULI I I , Adhortatio apostolica Catechesi tradendae, 16 Octobris 1 9 7 9 ,
n . 5 5 : AAS 7 1 ( 1 9 7 9 ) , 1 3 2 2 - 1 3 2 3 .
Quare Constitutio Sacrosanctum Concilium clare monet in nn. 38 et 4 0 : « praesertim in
Missionibus ».
66
6 7
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Decretum Ad gentes, nn. 1 6 et 1 7 .
Cf. ibid., n. 1 9 .
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 22 § 2; cf. ibid.,
nn. 39 et 4 0 , 1 et 2; Codex Iuris Canonici, cann. 4 4 7 - 4 4 8 ss.
68
69
70
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 4 0 .
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
301
culo superstitionibus erroribusque non adstipulatur, (...) dummodo cum ra­
tionibus veri et authentici spiritus liturgici congruat ».
71
32. Iisdem Conferentiis competit diiudicare utrum introductio in Litur­
giam, secundum modum procedendi infra indicatum (cf. infra, nn. 62 et
65-69), elementorum, quae ritibus socialibus et religiosis populorum inni­
tantur, quaeque eorum culturae partem vivam in praesenti constituant, fo­
vere possit intellegentiam actionum liturgicarum, periculo amoto repercussionum contra fidem ac pietatem fidelium. Earum est ceterum invigilare
ne huiusmodi introductio fidelibus appareat veluti reditus in quandam
condicionem evangelizationi antecedentem (cf. infra, n. 47).
Verum tamen, mutationes, quae in ritibus vel textibus necessariae aesti­
mentur, componendae sunt cum vita liturgica simul sumpta et, antequam
ad actum adducantur, nedum iubeantur, clericis in primis ac postea christi­
fidelibus diligenter declarandae sunt, ita ut periculum absit eos turbandi
nullis aequis causis (cf. infra, nn. 46 et 69).
33. Ecclesiae particulares, potissimum novellae, patrimonium liturgicum
altius pervestigantes ex Ecclesia romana matre receptum, quae eas genera­
vit, valebunt vicissim in patrimonio culturae suae, si utile vel necessarium
duxerint, formas congruas invenire, in Ritum romanum integrandas.
Institutio liturgica tum christifidelium tum cleri, quam Constitutio Sacrosanctum Concilium expostulat, sataget ut textus ac ritus, qui in libris
liturgicis vigentibus praebentur, intellegantur, itaque persaepe vitentur
mutationes aut detractiones in iis, quae a Ritus romani traditione veniunt.
72
34. Ad Ritus romam inculturationem inquirendam atque perficiendam
ratio est habenda: 1. de finalitate operi inculturationis inhaerente; 2. de
substantiali unitate Ritus romani; 3. de competenti auctoritate.
35. Finalitas, quae Ritus romani inculturationem moderari debet, non
alia est ac Concilium Vaticanum II posuit ut liturgicae instaurationis gene­
ralis fundamentum: « Textus et ritus ita ordinari oportet, ut sancta, quae
significant, clarius exprimant, eaque populus christianus, in quantum fieri
potest, facile percipere atque plena, actuosa, et communitatis propria cele­
bratione participare possit ».
73
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 3 7 .
Cf. ibid., nn. 1 4 - 1 9 .
Ibid., n. 2 1 .
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
302
Oportet insuper ut ritus « sint fidelium captui accommodati, neque ge­
neratim multis indigeant explanationibus », ut intellegantur, attentis vero
natura ipsa Liturgiae necnon notis biblicis et traditis eius structurae ac pe­
culiari sese exprimendi ratione, ut supra (nn. 21-27) exponuntur.
74
36. Inculturationis processus perficiendus est Ritus romani unitate sub­
stantiali servata. Unitas haec hisce nostris temporibus invenitur in libris li­
turgicis typicis ex auctoritate Summi Pontificis editis et in libris liturgicis il­
lis respondentibus, a Conferentiis Episcoporum probatis pro suis respectivis
dicionibus atque a Sede Apostolica confirmatis. Inculturationis inquisitio
non contendit ad novas familias rituales creandas; consulens autem culturae
datae exigentiis, aptationes inducit, quae semper pars manent Ritus romani.
75
76
77
37. Ritus romani aptationes, etiam in ambitu inculturationis, unice
pendent ab Ecclesia auctoritate, quae Sedis est Apostolicae, eam exercentis
per Congregationem de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum; est
quoque, intra limites iure statutos, Conferentiarum Episcoporum atque
Episcopi dioecesani. « Nemo omnino alius, etiamsi sit sacerdos, quidquam
proprio marte in Liturgia addat, demat, aut mutet », Inculturatio igitur
neque relinquitur celebrantium personalibus consiliis, neque cuiusdam coe­
tus communibus inceptis.
78
79
80
81
82
74
7 5
76
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 3 4 .
Cf. ibid., nn. 3 7 - 4 0 .
Cf. IOANNIS PAULI II, Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 ,
n. 16: AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , 9 1 2 .
Cf. IOANNIS PAULI II, Allocutio habita participantibus Sessioni plenariae Congregationis
de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, 26 Ianuarii 1 9 9 1 , n. 3: AAS 83 ( 1 9 9 1 ) , 9 4 0 :
« Il senso di tale indicazione non è di proporre alle Chiese particolari l'inizio di un nuovo lavoro, successivo all'applicazione della riforma liturgica, che sarebbe l'adattamento o l'inculturazione. E neppure è da intendersi l'inculturazione come creazione di riti alternativi. (...) Si
tratta, pertanto, di collaborare affinché il rito romano, pur mantenendo la propria identità,
possa accogliere gli opportuni adattamenti ».
77
78
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 22 § 1;
Codex Iuris Canonici, can. 8 3 8 §§ 1 et 2; IOANNIS PAULI II, Constitutio apostolica Pastor Bonus,
28 Iunii 1 9 8 8 , nn. 6 2 ; 64 § 3: AAS 80 ( 1 9 8 8 ) , 8 7 6 - 8 7 7 ; Litterae apostolicae Vicesimus quintus
annus, 4 Decembris 1 9 8 8 , n. 1 9 : AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , 9 1 4 - 9 1 5 .
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 22 § 2 et
79
Codex Iuris Canonici, cann. 4 4 7 ss. et 8 3 8 , § 3; IOANNIS PAULI II, Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 , n. 2 0 : AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , 9 1 6 .
80
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 22 § 1 et
Codex Iuris Canonici, can. 8 3 8 , §§ 1 et 4; IOANNIS PAULI II, Litterae apostolicae Vicesimus quintus
annus, 4 Decembris 1 9 8 8 , n. 2 1 : AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , 9 1 6 - 9 1 7 .
CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 22 § 3.
81
Situatio diversa est cum in libris liturgicis, editis post Constitutionem de sacra Liturgia
Concilii Vaticani II, Praenotanda et rubricae praevident accommodationes et selectiones op82
CongregaUo de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
303
Item, concessiones cuidam regioni factae, aliis regionibus extendi ne­
queunt sine debita licentia, etsi Conferentia quaedam Episcoporum aesti­
mat se rationes sufficientes habere ad eas in propria dicione assumendas.
38. Cum actio quaedam liturgica altius pervestigetur, ad eius incultura­
tionis aptam formam inquirendam, item sedulo consideretur oportet tradi­
tum momentum elementorum actionis ipsius, praesertim eorum origo bibli­
ca vel patristica (cf. supra, nn. 21-26), cum satis non sit distinguere quid
mutationi sit obnoxium, quidque immutabile.
39. Sermo vivus, quatenus praecipuum hominibus exstat instrumentum
mutuae communicationis, in celebrationibus liturgicis finem habet procla­
mandi fidelibus bonum nuntium salutis et Ecclesiae orationem ad Domi­
num dirigendi. Igitur manifestet semper oportet, una cum fidei veritate,
maiestatem ac sanctitatem mysteriorum, quae celebrantur.
Quamobrem magna cum cura attendendum erit quaenam uniuscuius­
que populi sermonis elementa convenienter introduci possint in celebratio­
nes liturgicas atque, peculiari studio, utrum opportunum evadat annon ut
adhibeantur expressiones a religionibus non christianis mutuatae. Pariter
spectare expedit diversa litterarum genera in Liturgia adhibita, uti sunt
lectiones biblicae, quae proclamantur, orationes praesidentiales, psalmodia,
acclamationes, responsoria, responsa, versus, hymni et oratio litanica.
83
40. Musica et cantus, quae populi animum manifestant, locum eminen­
tem in Liturgia obtinent. Ideo fovendus est cantus, in primis quidem tex­
tuum liturgicorum, ut in ipsis actionibus liturgicis fidelium voces audiri
valeant. « Cum in regionibus quibusdam, praesertim Missionum, gentes
inveniantur quibus propria est traditio musica, magnum momentum in
84
portunas quae iudicio pastorali celebrantis vel praesidentis relinquuntur et ideo in illis dicitur
v.g.: « si.;., convenit », « pro opportunitate », « his vel similibus verbis », « potest quoque », « sive...
sive », « laudabiliter », « de more », « forma aptior seligatur » In seligendis partibus, textibus,
formis ille qui praeest attendet in primis ad commune bonum spiritale coetus, respiciens ad
participantium formationem spiritalem ac ingenium potius quam ad suum proprium vel ad faciliores et expeditiores formas celebrationis. In celebrationibus pro coetibus particularibus
quaedam ulteriores facultates electionis dantur. Prudentia tamen et discrimen necessaria sunt
ad vitandam frequentem divisionem Ecclesiae localis in sic dictis « ecclesiolis », quae quodammodo in seipsis clausae manent.
Cf Codex Iuris Canonici, cann 7 6 2 - 7 7 2 , praesertim 7 6 9 .
Cf CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 1 1 8 ; etiam
n. 5 4 : Etsi linguae vernaculae congruus locus tribui possit in cantibus, providendum quoque
est « ut christifideles etiam lingua latina partes Ordinarii Missae quae ad ipsos spectant possint simul dicere vel cantare », potissimum vero orationem Dominicam seu « Pater noster »; cf..
Missale Romanum, Institutio generalis, n. 19.
83
84
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
304
earum vita religiosa ac sociali habens, huic musicae aestimatio debita nec­
non locus congruus praebeatur, tam in fingendo earum sensu religioso,
quam in cultu ad earum indolem accommodando ».
Considerandum est textum cantu prolatum profundius imprimi in me­
moria quam textum voce prolatum; quod certo severius postulat iudicium
quoad cantus textuum inspirationem biblicam et liturgicam necnon quali­
tatem litterariam.
Formas musicales, melodias, instrumenta musica « in cultum divinum
admittere licet, quatenus usui sacro apta sint aut aptari possint, templi
dignitati congruant, atque revera aedificationi fidelium faveant ».
85
86
41. Cum Liturgia ut actio volvatur, gestus et corporis habitus in ea pe­
culiaris sunt momenti. Ex quibus ea, quae ad sacramentorum ritum essen­
tialem pertinent atque ad validitatem sunt requisita, ita servari debent
prout a suprema Ecclesiae auctoritate statuta vel probata sunt.
Gestus et corporis habitus sacerdotis celebrantis exprimant oportet eius
munus proprium: etenim ipse coetui praeest in persona Christi.
Coetus autem gestus et corporis habitus, cum sint communionis et uni­
tatis signa, activam participationem fovent, mentem atque animi sensum
participantium exprimentes atque augentes. Ex humo culturali uniuscuius­
que nationis seligendi erunt gestus et corporis habitus, qui hominis coram
Deo condicionem exprimant, significationem christianam eis conferendo,
ut, quantum fieri potest, cum gestibus et corporis habitibus consonent, qui
e Sacra Scriptura originem ducunt.
87
88
89
42. Apud quosdam populos, natura duce, cantum comitantur participan­
tium manuum percussio seu plausus, fluctuationes rhythmicae seu motus
modulati, aut choreae motus. Apud eos tales formae expressionis corporeae
locum habere possunt in actione liturgica, dummodo semper sint manifesta­
tio germanae et communis orationis, quae exprimat adorationem, laudem,
oblationem vel supplicationem, non autem merum fiant spectaculum.
43. Celebratio liturgica ditior fit per artis contributionem, quae fideles
adiuvat ad ipsam celebrationem peragendam, ad Deum inveniendum, ad
85
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 1 1 9 .
Ibid., n. 1 2 0 .
Cf. Codex Iuris Canonici, can. 8 4 1 .
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 3 3 ; Codex
Iuris Canonici, can. 8 9 9 § 2.
86
87
88
89
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 3 0 .
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
305
orationem faciendam. Qua de re, in Ecclesia omnium gentium et regionum,
ars liberum exercitium habeat, dummodo conferat ad sacrarum aedium et
rituum liturgicorum pulchritudinem adipiscendam, servatis autem reveren­
tia et honore, quae eis debentur, atque genuinam significationem obtineat
in populi vita ac traditione. Idem dicatur, quoad altaris formam, disposi­
tionem et ornatum, quoad locum ad verbum Dei proclamandum et locum
ad Baptismum celebrandum, quoad supellectilem, vasa sacra, vestes nec­
non colores liturgicos, « dummodo omnia usui ad quem destinantur apte
respondeant ». Imprimis seligentur materiae, formae et colores quae apud
varios populos ferme usurpantur.
90
91
92
93
94
44. Constitutio Sacrosanctum Concilium firmiter confirmavit Ecclesiae
semper vigentem praxim sacras imagines Christi Iesu Virginis Mariae et
Sanctorum venerationi fidelium proponendi, quia « imaginis honor ad pri­
mitivum transit ». Diversis in culturis fideles in sua oratione ac vita spiri­
tuali adiuvari debent per artis operum ostensionem, quae divinum myste­
rium exprimere satagant secundum gentis indolem.
95
96
45. Iuxta celebrationes liturgicas atque cum eis conexae inveniuntur in
variis Ecclesiis particularibus manifestationes diversae pietatis popularis,
quae a missionariis aliquando introductae, tempore primae evangelizatio­
nis, saepe secundum mores locales evolvuntur.
Introductio piorum populi christiani exercitiorum in celebrationes litur­
gicas admitti nequit uti forma inculturationis, « utpote quae (Liturgia) na­
tura sua iisdem longe antecellat ».
Ordinarii loci est huiusmodi manifestationes pietatis moderari, eas fo­
vere ut vitam fidemque christianorum fulciant, easdemque, si opus sit, pu­
rificare, cum semper evangelizatione indigeant. Insuper invigilandum est
97
98
99
90
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 1 2 3 - 1 2 4 ;
Codex Iuris Canonici, can. 1 2 1 6 .
Cf. Missale Romanum, Institutio generalis, nn. 2 5 9 - 2 7 0 ; Codex Iuris Canonici, cann.
91
1 2 3 5 - 1 2 3 9 praesertim 1 2 3 6 .
92
93
Cf. Missale Romanum, Institutio generalis, n. 2 7 2 .
Cf. De Benedictionibus, Ordo benedictionis Baptisterii seu novi Fontis baptismalis, nn.
832-837.
Cf. Missale Romanum, Institutio generalis, nn. 2 8 7 - 3 1 0 .
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 1 2 5 ; Constitutio dogmatica Lumen gentium, n. 6 7 ; Codex Iuris Canonici, can 1 1 8 8 .
94
95
9 6
CONCILIUM OECUM. NICAENUM II: Denz-Schönm. 6 0 1 ; cf. S . BASILII MAGNI, De Spiritu
Sancto, XVIII, 4 5 : SCh. 1 7 , 1 9 4 ; PG 3 2 , 1 4 9 C.
97
CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 1 3 .
98
Cf. Codex Iuris Canonici, can. 8 3 9 § 2.
Cf. IOANNIS PAULI II, Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 ,
99
n.
1 8 : AAS 81 ( 1 9 8 9 ) , 9 1 4 .
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
306
ne dictae manifestationes pro celebrationibus liturgicis substituantur neve
eis commisceantur.
100
46. « Innovationes ne fiant nisi vera et certa utilitas Ecclesiae id exigat,
et adhibita cautela ut novae formae ex formis iam exstantibus organice
quodammodo crescant ». Norma haec, Constitutione Sacrosanctum Concilium statuta quoad instaurationem liturgicam, ad ipsius quoque Ritus ro­
mani inculturationem operandam applicari debet, debita proportione ser­
vata. Hoc in ambitu requiruntur paedagogia ac tempus ut reiectionis phae­
nomena vel regressus ad formas anteriores vitentur.
101
47. Cum Liturgia manifestatio sit fidei ac vitae christianae, attenden­
dum est ne eius inculturatio, licet tantum specie, syncretismo religioso signetur. Quod evenire poterit si aedes sacrae, cultus supellex, vestes liturgi­
cae, gestus et habitus inducant ad cogitandum in celebrationibus christia­
nis nonnullorum rituum significationem non aliam esse ac ante evangeliza­
tionis processum. Longe peior esset syncretismus cum quis contenderet bi­
blicas lectiones cantusque (cf. supra, n. 23) vel orationes commutare cum
textibus ab aliis religionibus mutuatis, etiamsi non incerto valore religioso
et morali praeditis.
102
48. Assumptio in initiationis christianae, matrimonii et exsequiarum
Ritualibus quorundam elementorum, quae revera sint in quadam regione
consuetudinaria, gradum constituit inculturationis, iam in Constitutione
Sacrosanctum Concilium declaratum. Attamen haec ipsa assumptio ali­
quando veritatem ritus christiani et fidei manifestationem prae oculis fide­
lium facile imminuere potest; qua de re traditi usus, si resumantur, purifi­
cationis atque, si opus sit, fracturae processui subiciantur oportet.
Idem valet, exempli gratia, ad paganorum festa vel loca sacra, christia­
na forte reddenda, ad auctoritatis insignia sacerdoti tribuenda, quae socie­
tatis duci sint reservata, ad stirpis parentes colendos. Semper autem opor­
tet quamlibet caveant ambiguitatem. Immo, exquisitioribus rationibus, Li103
100
AAS 8 1
1 0 1
IOANNIS PAULI I I , Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 , n. 1 8 :
(1989),
914.
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 2 3 .
IOANNIS PAULI I I , Litterae apostolicae Dominicae cenae, 24 Februarii 1 9 8 0 , n. 1 0 : AAS
72 ( 1 9 8 0 ) , 1 3 7 : «Possunt contra tales lectiones utilissime in homiliis adhiberi,... quoniam ipsa
homiliae natura eo spectat, ut, praeter alia, illuminet convenientiam inter divinam revelatamque sapientiam ac praestabilem, humanam cogitationem, quae variis viis quaerit veritatem ».
Cf. nn. 6 5 , 7 7 , 8 1 ; Ordo initiationis christianae adultorum, Praenotanda, nn. 3 0 - 3 1 , 7 9 - 8 1 ,
8 8 - 8 9 ; Ordo celebrandi Matrimonium, editio typica altera, Praenotanda, nn. 4 1 - 4 4 ; Ordo exsequiarum, Praenotanda, nn. 2 1 - 2 2 .
102
103
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
307
turgia christiana nullo prorsus pacto assumere potest ritus magiae, superstitionis, spiritismi, vindictae vel sexualis notationis.
49. Diversis in regionibus plures coexsistunt culturae, quae aliquando
ita sese penetrant ut novam culturam gradatim producant, aliquando au­
tem sese distinguere contendunt, vel prorsus invicem obsistere, ut suam
cuiusque exsistentiam aptius affirment. Fieri quoque potest ut quaedam
consuetudines et mores nonnisi rationem demologicam seu sic dicti
« folklore » iam retineant. Conferentiae Episcoporum, cum singillatim con­
cretam condicionem attente considerare satagant, uniuscuiusque culturae
divitias earumque defensores observabunt, neque ignorabunt vel neglegent
eam culturam quam minor sequitur pars, vel quae ipsis familiaris non est;
pericula insuper perpendant oportet ne communitates christianae segregatae maneant neve inculturatio liturgica ad scopum politicum adhibeatur.
Item in nationibus cultura consuetudinaria, quae dicitur, signatis, varios
condicionis gradus, quoad populorum modernam societatis evolutionem,
non neglegent.
50. Nonnumquam in eadem regione plures vulgatae sunt linguae, qua­
rum quaeque propria est parvi personarum coetus vel unius tribus. Tunc
aequilibrium quoddam inveniendum est, ut iura peculiaria horum coetuum
vel tribuum observentur, remoto quidem periculo liturgicas celebrationes
ratione quam maxime particulari peragendi. Neque pariter neglegatur
quod interdum in quadam natione evolutio fieri possit unam versus lin­
guam principalem.
51. Ut inculturatio liturgica promoveatur in quadam regione, cuius cul­
tura fines unius nationis excedat, opus est Conferentias Episcoporum, qua­
rum interest, consultis invicem, unanimiter statuant quid faciendum, ca­
ventes « in quantum fieri potest, ne notabiles differentiae rituum inter finí­
timas regiones habeantur ».
104
52. Constitutio Sacrosanctum Concilium quandam Ritus romani incultu­
rationem prospiciebat cum Normas statueret ad Liturgiam ingenio et tra­
ditionibus differentium populorum aptandam, provideretque aptationibus
in libris liturgicis inserendis (cf. infra, nn. 53-61), necnon denique aptatio­
nibus profundioribus, quibusdam in casibus, praesertim in Missionum fini­
bus (cf. infra, nn. 63-64).
CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 2 3 .
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
308
53. Primus ac notabilior inculturationis gradus est versio textuum litur­
gicorum in linguam vernaculam. Expletio interpretationum atque, si neces­
sitas id exigit, earum revisio fiant secundum indicationes Apostolicae Se­
dis. Cum serventur, qua par est attentione erga genera litteraria diversa,
omnia quae in textibus editionis typicae latinae continentur, interpretatio
textuum non solum facile intellegatur oportet a participantibus (cf. etiam
supra, n. 39), verum etiam apta sit usui liturgico, nempe tam proclamatio­
ni et cantui quam responsionibus coetusque acclamationibus.
Quamvis populi cuncti, simplicioribus haud exclusis, congruo sermone
religioso fruantur ad preces extollendas, sermo tamen liturgicus peculiari­
bus notis ditatur: nam Sacra Scriptura altius innititur; nonnulla verba vul­
gatae latinitatis (memoria, sacramentum) sensum alium in fide christiana
obtinuerunt; nonnulla autem sermonis christiani transferri possunt aliquo
modo ex una lingua ad aliam, sicut factum est in praeterito, exempli gra­
tia quoad verba ecclesia, evangelium, baptisma, eucharistia.
Ceterum interpretes mentem ponant oportet in textus necessitudinem
cum actione liturgica, in communicationis verbalis exigentias necnon in po­
puli sermonis viventis qualitates litterarias. Quae interpretationum liturgi­
carum notae inveniri debent in novis compositionibus, cum in ipsis libris
liturgicis praevidentur.
105
106
54. Ad celebrationem eucharisticam quod attinet, Missale Romanum,
etsi legitimas varietates et aptationes asciscit de praescripto Concilii Vati­
cani II, nihilominus manere debet veluti signum et subsidium unitatis Ri­
tus romani in linguarum diversitate. Institutio generalis Missalis Romani
providet ut « Conferentiae Episcoporum, iuxta Constitutionem de sacra Li­
turgia, normas pro sua dicione statuere possint, quae ad traditiones et in­
genium populorum, regionum et diversorum coetuum attendant ». Hoc va­
let potissimum quod spectat fidelium gestus et corporis habitus, gestus ve­
nerationis erga altare et librum Evangeliorum, textus cantuum ad introi107
108
109
110
1
5
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, nn. 36 §§ 2, 3
et 4 ; 5 4 ; 6 3 .
Cf. IOANNIS PAULI II, Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 , n.
1 0 6
2 0 : AAS 8 1
107
(1989), 916.
Cf. PAULI VI, Constitutio apostolica Missale Romanum, 3 Aprilis 1 9 6 9 : AAS 61 ( 1 9 6 9 ) ,
221.
Missale Romanum, Institutio generalis, n. 6; cf. etiam Ordo Lectionum Missae, editio typica altera, Praenotanda, nn. 1 1 1 - 1 1 8 .
Cf. Missale Romanum, Institutio generalis, n 2 2 .
Cf. ibid., n. 2 3 2 .
108
1 0 9
1 1 0
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
309
tum, ad offertorium et ad communionem, ritum pacis, rationes com­
municandi sub utraque specie, materiam altaris et supellectilis liturgicae,
materiam ac formam vasorum sacrorum, vestes liturgicas. Pari ratione
Conferentiae Episcoporum determinare possunt modum sacram communio­
nem distribuendi.
111
112
113
114
115
116
117
118
119
55. Quoad cetera sacramenta et sacramentalia, editio typica latina
uniuscuiusque Ordinis indicat aptationes, ad Conferentias Episcoporum
pertinentes, vel ad ipsum Episcopum dioecesanum in casibus determina­
tis. Huiusmodi aptationes respicere possunt textus, gestus et interdum or­
dinem quoque ritus. Si editio typica plures formulas ad libitum exhibeat,
Conferentiae Episcoporum alias formulas eiusdem generis addere possunt.
120
121
56. Ad ritus initiationis christianae, quod attinet, Conferentiis Episco­
porum competit « sedulo et prudenter considerare quid ex traditionibus in­
genioque singulorum populorum opportune admitti possit », et « in terris
Missionum, (...) iudicare an elementa initiationis, quae apud aliquos popu­
los in usu esse reperiuntur, ritui Baptismatis christiani accommodari pos­
sint, et decernere an sint in eo admittenda ». Attendendum autem est quod
vocabulo initiationis non eadem significantur et indicantur ac cum agitur
de ritibus initiationis socialis apud quosdam populos, aut cum agitur e
122
123
Cf. Missale Romanum, Institutio generalis, n. 26.
Cf. ibid., n. 50.
Cf.. ibid., n. 56 i.
Cf. ibid., n. 56 b.
Cf. ibid., n. 242.
Cf. ibid., nn. 263 et 288,,
Cf. ibid., n. 290.
Cf, ibid., nn. 304, 305, 308,,
Cf. De sacra communione et de cultu mysterii eucharistici extra Missam, Praenotanda, n. 21.
Cf. Ordo initiationis christianae adultorum, Praenotanda generalia, nn.. 30-33; Praenotanda, nn. 12, 20, 47, 64-65; Ordo, n. 312; Appendix, n. 12; Ordo Baptismi parvulorum, Praenotanda, nn. 8, 23-25; Ordo Confirmationis, Praenotanda, nn. 11-12, 16-17; De sacra communione
et de cultu mysterii eucharistici extra Missam, Praenotanda, n. 12; Ordo Paenitentiae, Praenotanda, nn.. 35b, 38; Ordo Unctionis infirmorum eorumque pastoralis curae, Praenotanda, nn.
38-39; Ordo celebrandi Matrimonium, editio typica altera, Praenotanda, nn. 39-44; De Ordinatione Episcopi, presbyterorum et diaconorum, editio typica altera, Praenotanda, n. 11; De Benedictionibus, Praenotanda generalia, n. 39.
Cf Ordo initiationis christianae adultorum, Praenotanda, n. 66; Ordo Baptismi parvulorum, Praenotanda, n. 26; Ordo Paenitentiae, Praenotanda, n. 39; Ordo celebrandi Matrimonium, editio typica altera, Praenotanda, n 36.
Ordo initiationis christianae adultorum, Ordo Baptismi parvulorum, Praenotanda generalia, n. 30, 2.
Ibid., n. 31; cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium,
n. 65.
111
1 1 2
1 1 3
1 1 4
1 1 5
1 1 6
117
1 1 8
1 1 9
120
121
122
123
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
310
contra de itinere christianae initiationis, quod progressione quadam ducit
per ritus cathecumenatus ad homines Christo incorporandos in Ecclesia per
sacramenta Baptismatis, Confirmationis et Eucharistiae.
57. Multis in locis Matrimonii rituale aptationem quam maximam exi­
git ne a socialibus moribus sit alienum. Conferentia Episcoporum quaeque
facultatem habet exarandi ritum proprium Matrimonii, usibus locorum et
populorum congruentem, firma tamen lege, quae statuit ut Matrimonio as­
sistens, sive clericus sive laicus, prout casus fert, exquirat manifestationem
contrahentium consensus eamque nomine Ecclesiae recipiat atque super
nupturientes orationem benedictionis nuptialis proferat. Hic ritus proprius
semper significet oportet sensum christianum Matrimonii necnon gratiam
sacramenti atque coniugum munera clare inculcet.
124
125
126
58. Omni tempore et apud omnes populos exsequiae insignitae sunt riti­
bus peculiaribus, saepe magna significandi virtute ditatis. Ad diversarum
regionum condicionibus respondendum, Rituale Romanum plures typos
praebet pro exsequiis celebrandis, inter se distinctos, ex quibus Conferen­
tiis Episcoporum competit eum seligere, qui usibus localibus melius apte­
tur. Libenter servantes quodquod in traditionibus familiaribus et moribus
locorum bonum inveniatur, sane invigilabunt, ut exsequiae fidem pascha­
lem manifestent reveraque evangelicum spiritum testificentur. Hac servata
ratione, exsequiarum ritualia usus diversarum culturarum assumere pos­
sunt atque uniuscuiusque regionis rerum adiunctis et traditionibus aptius
respondere.
127
128
129
130
59. Benedictiones personarum, locorum atque rerum, quae ipsam vi­
tam, navitates et fidelium curas attingunt, plurimas aptandi possibilitates
secumferunt, necnon mores locales servandi, ususque populi admittendi.
Conferentiae Episcoporum iis quae decreta sunt de hac re libenter utantur,
attentis semper singularum regionum necessitatibus.
131
124
Cf. Codex Iuris Canonici, cann. 1 1 0 8 et 1 1 1 2 .
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 7 7 ; Ordo
celebrandi Matrimonium, editio typica altera, Praenotanda, n. 4 2 .
125
1 2 6
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n 7 7 .
127
Cf. Ordo exsequiarum, Praenotanda, n. 4.
Cf. ibid., nn. 9 et 2 1 , 1 - 3 .
Cf. ibid., n. 2.
1 2 8
1 2 9
1 3 0
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 8 1 .
1 3 1
Cf. ibid., n. 7 9 ; De Benedictionibus, Praenotanda, n. 3 9 ; Ordo Professionis religiosae,
Praenotanda, nn, 1 2 - 1 5 .
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
311
60. Ad ordinationem temporis liturgici, quod attinet, Ecclesia quaeque
particularis et religiosae familiae celebrationibus Ecclesiae universalis pro­
prias addunt, Sedis Apostolicae praevia approbatione. Item Conferentiis
Episcoporum facultas conceditur quosdam ex diebus festis de praecepto
abolendi vel ad diem dominicam transferendi, praevia Apostolicae Sedis
approbatione. Earum est insuper Rogationes et Quattuor anni Tempora,
quoad tempus et rationem celebrationis, opportune ordinandi.
132
133
134
61. Liturgia Horarum, cuius finis est laudes Deo persolvere atque diem
cunctamque hominum activitatem oratione sanctificare, Conferentiis Epi­
scoporum praebet possibilitatem aptandi lectionem alteram Officii lectio­
nis, hymnos et preces, necnon antiphonas mariales finales.
135
62. In editione propria librorum liturgicorum apparanda, Conferentiae
Episcoporum est iudicium ferre de versione seu interpretatione textuum
necnon de aptationibus praevisis, ad normam iuris. Acta Conferentiae, cum
suffragiorum exitu, mittenda sunt, a Praeside et Secretario Conferentiae
subsignata, ad Congregationem de Cultu Divino et Disciplina Sacramento­
rum, duobus adiectis integris exemplaribus librorum approbatorum.
Insuper, cum universa documentatio actuum mittitur:
a) modo brevi sed integro exponentur rationes, ob quas unaquaeque
aptatio introducta est;
b) item indicabuntur partes, quae ab aliis libris liturgicis iam probatis
sunt mutuatae quaeque vero ex novo composita sunt.
Post recognitionem Apostolicae Sedis ad normam iuris, Conferentia
Episcoporum procedet ad decretum promulgationis, tempus indicans a quo
liber approbatus vigere incipiat.
136
137
63. Praeter aptationes, quae in libris liturgicis iam indicantur, fieri po­
test ut « variis in locis et adiunctis, profundior Liturgiae aptatio urgeat, et
ideo difficilior evadat ». Hic non amplius de aptationibus agitur, quae Insti­
tutionibus generalibus et Praenotandis librorum liturgicorum continentur.
138
1 3 2
Cf. Normae universales de Anno liturgico et de Calendario, nn 4 9 , 5 5 ; S. CONGREGATIO
PRO CULTU DIVINO, Instructio Calendaria particularia, 24 Iunii 1 9 7 0 : AAS 62 ( 1 9 7 0 ) , 6 5 1 - 6 6 3 .
Cf. Codex Iuris Canonici, can. 1 2 4 6 § 2.
Cf. Normae universales de Anno liturgico et de Calendario, n. 4 6 .
Cf. Liturgia Horarum, Institutio generalis, nn. 9 2 , 1 6 2 , 1 7 8 , 1 8 4 .
Cf, Codex Iuris Canonici, can. 4 5 5 § 2 et can. 8 3 8 § 3; quod valet etiam pro novis editionibus: IOANNIS PAULI II, Litterae apostolicae Vicesimus quintus annus, 4 Decembris 1 9 8 8 , n.
1 3 3
1 3 4
135
1 3 6
2 0 : AAS, 8 1 ( 1 9 8 9 ) , 9 1 6 .
137
Cf. Codex Iuris Canonici, can. 8 3 8 § 3.
1 3 8
CONCILIUM OECUM. VATICANUM II, Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 4 0 ,
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
312
Id postulat Conferentiam Episcoporum, antequam altioris aptationis in­
ceptum iniret, omnes opportunitates imprimis adhibuisse, libris liturgicis
praebitas, aptationum iam introductarum exitum perpendisse easdemque
forte retractavisse. Utilitas vel necessitas talis aptationis manifestari potest
circa quandam materiam supra indicatam (cf. supra, nn. 53-61), ceteris im­
mutatis. Huiusmodi quoque aptationes minime tendunt ad Ritum roma­
num transformandum, sed potius intra ipsum suum obtinent locum.
64. Hoc in casu, unus vel plures Episcopi quaestiones, quae maneant
circa suorum fidelium participationem, exponere possunt confratribus pro­
priae Conferentiae, cum quibus examen instituant de opportunitate intro­
ducendi aptationes profundiores, si revera bonum animarum id exquirat.
Episcoporum Conferentiae deinde competit aptationes, quas statuere
exoptat, iuxta modum procedendi infra decretum, Sedi Apostolicae propo­
139
no
nere.
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum praesto
adest ad Conferentiarum Episcoporum propositiones recipiendas easdem­
que examini subiciendas, prae oculis habito bono Ecclesiarum localium,
quarum interest, necnon bono communi universae Ecclesiae, atque ad in­
culturationis processum sedulo adiuvandum, ubi utile vel necessarium vi­
deatur, secundum principia et rationes hac in Instructione exposita (cf. supra, nn. 33-51), animo semper parato ad cooperationem confidenter prae­
standam ac mutuam officii conscientiam participandam.
65. Conferentia Episcoporum examini ea subiciet, quae in celebrationi­
bus liturgicis mutari debent attentis populi traditionibus atque ingenio.
Studium harum aptationum committet Commissioni nationali vel regiona­
li de Liturgia, quae cooperationem peritorum exquirat ad culturae localis
diversos elementorum aspectus examinandos, num eadem, si casus ferat,
in celebrationes liturgicas inseri possint. Interdum opportunum est sen­
tentiam requirere religionum non christianarum personam gerentium de
valore cultuali aut civili unius alteriusve ex elementis (cf. supra, nn.
30-32).
Examen hoc praevium fiet cooperantibus, si casus fert, Conferentiis Epi­
scoporum regionum propinquarum vel eiusdem culturae (cf. supra, n. 51).
Cf. S. CONGREGATIO PRO EPISCOPIS, Directorium de pastorali ministerio Episcoporum,
Ecclesiae imago, 22 Februarii 1 9 7 3 , n. 8 4 .
1 3 9
1 4 0
Cf. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 4 0 , 1.
Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum
313
66. Antequam quodcumque propositum hac in re experiatur, Conferen­
tia Episcoporum proprium consilium Congregationi scripto et dilucide ex­
ponet. Haec praesentatio complecti debet descriptionem innovationum,
quae proponuntur, eas admittendi rationes, criteria adhibita, loca ac tem­
pora quae apta retinentur ad quaedam praevia experimenta peragenda et
indicationem coetuum, qui illa exsecuturi sunt, acta demum deliberationis
et Conferentiae suffragia circa rem tractatam.
Incepti examine expleto, a Conferentia Episcoporum et a Congregatione
simul peracto, ipsi Conferentiae a Congregatione facultas tribuetur, si casus
fert, experimentum per determinatum tempus peragendi.
141
67. Conferentia Episcoporum invigilabit ut experimentum bene evolva­
tur, Commissione nationali vel regionali de Liturgia de more adiuvante.
Insuper invigilabit ne experimentum limites statutos locorum ac tempo­
rum praetergrediatur, ut pastores et fideles edoceantur de eius natura ad
tempus et circumscripta, demum ne ita divulgetur ut vitam liturgicam na­
tionis ultro afficere possit. Tempore experimenti exacto, Conferentia Epi­
scoporum diiudicabit utrum propositum finalitati inquisitae respondeat an
retractandum sit circa quaedam elementa, et deliberationem una cum do­
cumentationis fasciculo, in quo propositi experimenta describuntur, Con­
gregationi deferet.
142
68. Documentationis examine peracto, Congregatio approbationis decre­
tum edere poterit, animadversionibus forte additis, ut variationes seu mu­
tationes, quae exquirebantur, in territorio, Conferentiae Episcoporum iuris­
dictioni subiecto, admittantur.
69. Christifideles, clerici et laici, bene edoceantur oportet de mutationi­
bus statutis atque instituantur ad eas in celebrationes liturgicas introdu­
cendas. Exsecutio statutorum fiet iuxta rerum adiuncta, transitionis quo­
dam tempore, pro opportunitate, disposito (cf. supra, n. 46).
70. Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum Confe­
rentiis Episcoporum has novas rationes exhibet, quae opus inculturationis
Ritus romani, a Concilio Vaticano II provisum, moderari debent, ad neces­
sitatibus pastoralibus populorum, cultura diversorum, satisfaciendum.
Opus quidem illud magna cum cura inseratur oportet in actionem pastora1 4 1
Cf.. CONCILIUM OECUM. VATICANUM I I , Constitutio Sacrosanctum Concilium, n. 4 0 , 2.
1 4 2
Cf.. ibid.
21 - A, A S,
314
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
lem, omnia complectentem, ut Evangelium in diversis hominum culturali­
bus realitatibus corporetur. Congregatio autem confidit unamquamque Ec­
clesiam particularem, praesertim Ecclesias quae sunt recentioris aetatis,
experiri posse quomodo diversitas, quoad elementa quaedam, celebrationis
liturgicae fons locupletationis prorsus esse valeat, Ritus romani substantia­
li unitate servata, item totius Ecclesiae unitate atque integritate semel tra­
ditae sanctis fidei (cf. lud 3).
Hanc Instructionem, quae de mandato Summi Pontificis a Congregatione
de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum composita est, ipse Summus
Pontifex Ioannes Paulus II approbavit et publici iuris fieri iussit.
Ex aedibus Congregationis de Cultu Divino et Disciplina Sacramento­
rum, die 25 Ianuarii 1994.
ANTONIUS
M. card.
JAVIERRE ORTAS,
Praefectus
& Gerardus M. Agnelo, Secretarius
Congregatio de Causis Sanctorum
315
CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM
i
S ALM ANTIN.
Beatificationis Servae Dei Mariae Amparo a S. Corde Iesu (in saec.: Mariae
Amparo Delgado García) fundatricis Monasterii Clarissarum Loci V. D.
« Cantalapiedra » (1889-1941).
DECRETUM SUPER VIRTUTIBUS
« Postquam Cor Iesu dileximus et pro eo passi sumus, quam dulce est
mori! ».
Haec verba, quae Serva Dei Maria Amparo a S. Corde Iesu pronuntia­
vit aeternitatem ingressura, optime eius vitam terrenam contemplationi
amoris Christi crucifixi deditam, immolationi sui pro animarum sanctifica­
tione atque christianae perfectioni consequendae, secundum praecepta et
exempla Sancti Francisci ac Sanctae Clarae Assisiensium, summatim signi­
ficant.
Orta est Serva Dei die 30 mensis Octobris anno 1889 in oppido Canta­
lapiedra, intra fines posito dioecesis Salmantinae, a Bernardino Delgado et
Maria Angela García, legitimis coniugibus satis divitibus et vere christia­
nis. Annorum quinque patre orbata, est a pia ac proba matre humana et
religiosa educatione imbuta. Loci, ubi est nata, ludum frequentavit, con­
spicua eminens intellegentia. Quamvis vivacis indolis esset, cito tamen for­
tem ostendit propensionem ad solitudinem et deprecationem ac, post ac­
ceptam, anno 1898, primam Communionem, vitam spiritalem auxit, co­
niunctionem cum Deo, castigationis atque caritatis in pauperes exercitium.
Voto castitatis fidelis, quod privatim nuncupaverat, omnem respuit uxoriam condicionem ac se totam Deo consecrare ardenter exoptavit, a quo
iam tum gratias et dona supernaturalia recipiebat. Sanctis cum propositis
mense Martio anno 1909 introivit inter moniales Cistercienses monasterii
Sanctae Mariae La Real de Arévalo, ad dioecesim Abulensem pertinentis.
Sed statim intellexit se alio a Domino vocari; attamen in deprecationem
incubuit, in paenitentiam et austerae Regulae communitatis observantiam.
Non multo post, cum in gravem incidisset morbum, fuit ei domum re­
deundum, in qua in Christi cognitione et amore progredi perrexit seque de-
316
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
vovere, ut Cor Christi consolaretur et Mariam Immaculatam. Eam ob rem
votum castitatis iteravit illique votum addidit se non esse voluntarium
peccatum veniale commissuram, obtemperaturam confessario idque factu­
ram, quod ei tamquam perfectius esset significatum.
Parocho eius monente, anno 1913 in conventum « Corpus Christi », ap­
pellatum, monialium Clarissarum Salmantinarum, intravit. Anno 1914 ibi
vota temporanea suscepit et anno 1917 sollemnem fecit professionem. In­
firma valetudine non est impedita, quominus regulam quam optime observaret et oboedientiam coleret. Corpore ac spiritu exercitata, coniunctionem
cum Deo impensiorem reddidit et crebriora cum caelesti Sponso colloquia,
multum in via contemplationis progrediens. Eo tempore alacriorem fortioremque usque vocem Domini audivit, quae eam hortabatur ad novum Cla­
rissarum monasterium condendum, in quo perfectius servaretur regula, cul­
tus tribueretur Sacro Cordi Iesu et peccata expiarentur, in primis anima­
rum consecratarum.
P. Ioanne Gonzalez Arintero, O. P., et sacerdote Ambrosio Morales, op­
pidi Cantalapiedra parocho, suadentibus atque adiuvantibus, Serva Dei ar­
dui operis condendi initium fecit. Episcopi Salmantini obtento permissu,
die 31 mensis Maii anno 1920 sine opibus sed magna cum fiducia Provi­
dentiae Monasterium Sacri Cordis aperuit in oppido Cantalapiedra, una
cum sorore sodali votis sollemnibus obstricta, novitia ac postulante. Ei
munus creditum est abbatissae, quo est usque ad mortem iuncta, semper
sollicitam matrem se ostendens, sapientem sororum sodalium magistram et
antistitam iustam, prudentem, amabilem ac fortem. Ante omnia communi­
tatis formationi prospexit, quam institutionibus, adhortationibus et vitae
exemplo docuit in viis Dei ambulare et perfecte regulam sequi franciscanam. Ita locum creavit veri fervoris religiosi, egregiae caritatis et anima­
rum salutis studii. Dominus adeo large operi illi benedixit, ut aliquando
oportuerit idem ampliore sede donare. Hinc Serva Dei, non paucis cum in­
commodis, novo monasterio exstruendo consuluit, in quod Clarissae anno
1929 se contulerunt.
Mente et corde in Deo defixis, suam coluit consecrationem atque sum­
ma cura, perseverantia gaudioque spiritali virtutibus christianis se tradidit
explicandis. Fide solida et alta ducta, Deum culmen posuit suarum cogita­
tionum suorumque actuum; in eius verbum firmiter credidit et nisa est per
omnia eius obsequi voluntati, bonum faciendo et quodvis attente fugiendo
peccati ac vitii genus. Cum humilitate Passionem Christi et Sanctissimae
Trinitatis mysterium est contemplata atque Trium Personarum est experta
arcanam in animae suae templo praesentiam; multimodis diversisque in
Congregatio de Causis Sanctorum
317
circumstantiis est fruita Domini ac Virginis Mariae familiaritate, a quibus
copiam accepit gratiarum, luminum singulariumque donorum. A mundi re­
bus aliena, suas inveniebat delicias in precatione continua, in pietate eu­
charistica et mariali atque in opera danda, per deprecationem, sacrificium
et paenitentiam, Dei regni aedificationi, animarum sanctificationi et expiationi peccatorum. Magno, ardenti et indiviso amore Dei flagravit et Iesu
crucifixi, quem est secuta in doloris via, patienter tolerando corporis et
spiritus molestias, reprehensiones atque privationes. Caritate infiammata,
continuo se abnegavit nihilque aliud appetivit, nisi servire Christi Cordi il­
ludque laudare et consolari, hominum peccatis offensum. Verbo et plus
etiam vitae testimonio sodales docuit eosque, quotquot occurrit, tota men­
te, toto corde, totis viribus (cf. Me 12, 33) Deum amandi momentum ac
necessitatem.
Non minore alacritate et ardore caritatem in proximum exercuit, illi
opitulando in necessitatibus spiritalibus et materialibus eiusque gaudia ac
dolores cum simplicitate communicando. Pro peccatoribus se vovebat,
ignoscebat inimicis, personas tolerabat importunas, maestos consolabatur.
Ipsum conditum monasterium oppidi Cantalapiedra signum sollicitudinis
est de animarum bono et Ecclesiae. Semper monialibus affuit, eas in voca­
tione sustinens, hortans, corrigens, ad mutuam incitans coniunctionem et
benevolentiam. « Ne siveritis — aiebat — caritatem inter vos confringi; po­
tius quam hoc fiat, velim hoc monasterium a quattuor lateribus ardere »;
et addebat: « Filiae meae, anima quae vult progressus facere in perfectionis
via, omnem culpam omneque vitium voluntarium arceat a se, q u a n t u m ­
cumque est: nisi hoc fecerit, semper in eodem manebit loco, quoniam Do­
minus noster multis eam gratiis privabit, nec umquam poterit illa perfec­
tionem adipisci ». Dilecta est et magni existimata etiam propter multam
humilitatem suam; ceteris se inferiorem habebat et miseram peccatricem;
facile consilia petebat et obsequenter alienos accipiebat monitus; libenter
humiliora explebat munia, nec umquam de bono gloriata est, quod iaciebat
deque donis a Deo acceptis. Francisci et Clarae fidelis discipula paupertatis
virtutem magni duxit, omni re supervacanea se privans et cor inordinatis
affectibus solutum servans. Castitatem coluit, sensuum et voluntatis conti­
nentiam, Dei legibus, Ecclesiae et antistitibus ecclesiasticis oboedientiam.
Fortiter ac patienter morbos tulit atque crebra, acerba tormina hepáti­
ca, omnia patiens et Domino offerens pro sacerdotum sanctificatione.
Mense Aprili anno 1941 eius valetudo gradatim ingravescere coepit et
pridie subsequentes Nonas Iulias, cum sacramentorum solacio et filiali mo­
nialium suarum cura, in aeternitatem introivit, quam semper concupiverat.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
318
Fama sanctitatis, qua viva claruit, palam patefacta est in exsequiis et
insequentibus annis crescere perseveravit et diffundi; quam ob rem Episco­
pus Salmantinus, permissu obtento Sanctae Sedis, Causae beatificationis et
canonizationis initium fecit per celebratum processum cognitionalem, cuius
auctoritas probata est a Congregatione de Causis Sanctorum decreto pridie
Idus Martias promulgato anno 1986. Instructa Positione super virtutibus,
disputatum est an constaret de virtutibus in gradu heroico. Felici cum
eventu actus est Consultorum Theologorum Congressus Peculiaris postridie
Nonas Martias anno 1994. Die 7 mensis Iunii eodem anno Patres Cardina­
les et Episcopi, in Sessionem Ordinariam congregati, Causae Ponente
Em.mo Cardinali Eduardo Gagnon, professi sunt Servam Dei heroum in
modum virtutes théologales, cardinales iisque adnexas serva visse.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens rataque habens, man­
davit ut super heroicis Servae Dei virtutibus decretum conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis ad Se hodierno die Cardinalibus in­
frascripto Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis
Congregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissi­
mus Pater sollemniter declaravit: Constare de virtutibus theologalibus Fide,
Spe et Caritate tum in Deum tum in proximum, necnon de cardinalibus Prudentia, Iustitia, Temperantia et Fortitudine, eisque adnexis, in gradu heroico,
Servae Dei Mariae Amparo a S. Corde Iesu (in saec.: Mariae Amparo Delgado García), Fundatricis Monasterii Clarissarum loci v. d. « Cantalapiedra »,
in casu et ad effectum de quo agitur.
Hoc autem decretum publici iuris fieri et in acta Congregationis de
Causis Sanctorum referri mandavit.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. S S .
£8 Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lünen., a Secretis
Congregatio de Causis Sanctorum
319
II
TERULEN.
Beatificationis seu declarationis Martyrii Servorum Dei Anselmi Polanco,
O.S.A. episcopi Terulensis et Philippi Bipoli sacerdotis eiusdem dioecesis
(1939)
DECRETUM SUPER MARTYRIO
«Bonus Pastor animam suam ponit pro ovibus» (Io 10, 11) et «maio­
rem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam quis ponat pro amicis
suis » (Io 15, 13).
Anselmus Polanco, sodalis Ordinis Sancti Augustini, Episcopus Terulen­
sis et Administrator Apostolicus Albarracinensis, et Philippus Ripoll, Sa­
cerdos eiusdem dioecesis et Vicarius Generalis supra memorati Episcopi,
propter fidelitatem erga Christum, Ecclesiam suam et oves sibi commissas,
animam posuerunt, nam libere una cum populo suo afflicto manere volue­
runt usque ad vincula, deinde usque ad mortem. Unde de eorum praevia
et aperta voluntate ad martyrium concludi potest.
Historia belli civilis Hispaniae (1936-1939) hodie satis cognita est.
Odium fidei ita exardescebat ut merito dici possit agi non tantum de eccle­
siasticorum occisione, sed etiam de institutionis socialis Ecclesiae eversione.
Anselmus Polanco Fontecha, in oppido Buenavista de Valdavia (Palentinae provinciae et tunc dioecesis Legionensis) natus est die 16 mensis
Aprilis anno 1881, ibique post quinque dies Baptismum et anno octavo vi­
tae suae Confirmationis sacramentum accepit.
Adulescens, a christiana familia educatus, vitae religiosae vocatione illectus, in loco Barriosuso (in Palentina provincia) apostolicam scholam fre­
quentavi^ ut ludum expleret. Novitiatum Augustinianorum Vallisoleti in­
gressus, priora vota nuncupavit anno 1897 et anno 1900 sollemnem fecit
professionem, dum virtutes théologales et cardinales enixe colebat.
In Augustinianorum Monasterio Sanctae Mariae « de La Vid » (Burgensis provinciae, tunc Oxomensis dioecesis) Sacrae Theologiae cursum annis
1900-1904 perfecit, ibique, post sacerdotalem ordinationem in parva urbe
Oxomensi die 17 mensis Decembris anno 1904 acceptam, primam Missam
in festo Nativitatis Domini celebravit anno 1904.
In Germania studiis theologicis perfectis, diversarum disciplinarum in
supra memorato Monasterio Vitensi professor fuit usque ad annum 1923.
Etiam Magister Theologiae renuntiatus est.
320
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Prior Augustinianae communitatis Vallisoletanae, definitur Sanctissimi
Nominis Iesu Provinciae Philippinarum electus, Manilam petivit, ubi Supe­
rior Maior Provinciae designatus est. Cum cura et pastorali caritate eius­
dem Provinciae visitavit domus et diversarum regionum (nempe: Sinarum,
Iaponiae, Civitatum Foederatarum Americae Septemtrionalis, Italiae,
Amazoniae, Peruviae, Columbiae).
In Hispaniam reversus, a Pio XI deputatus est Episcopus Terulensis
cum Administratione Apostolica dioecesis Albarracinensis adnexa. Vallisoleti consecratus die 24 mensis Augusti anno 1935, postea Terulii adfuit die
7 mensis Octobris et huius dioecesis possessionem cepit.
Cognitione aestimativa Verbi Dei insignitus, in sacris celebrandis, prae­
sertim in Sacrificio Missae, sese ostendebat eximia cum pietate, etiam obsidionis et persecutionis tempore. Sacerdotes, religiosi et omnis populus, in
primis pauperes, infirmi et saucii in Episcopo verum Patrem invenerunt, et
exinde, usque ad hunc diem, illum « Patrem Polanco » appellaverunt, non
modo propter eius vitae religiosae originem, sed etiam quia ab omnibus
Bonus Pastor habebatur.
Anno 1936, magna belli calamitate populum Terulensem superveniente,
cum christifidelibus in communione orationis et caritatis manebat. Epistu­
lae ad Episcopos universae Ecclesiae missae, una cum Episcopis et Praesu­
libus omnium fere Hispaniae dioecesium, subscripsit ad causas belli, dolo­
rem et cruciatum ex illo ortum patefacienda. Simul, et saepe, ante exerci­
tus « nationalis » tribunalia militaria precabatur pro liberandis ex altera
factione capite damnatis.
Die 8 mensis Ianuarii anno 1938, post cruentam obsidionem, urbs Teru­
lensis capta est a militibus religioni inimicis et ipse Episcopus Polanco
apud seminarium dioecesanum in vincula coniectus est.
Cum quidam dux quaesiisset quinam sacerdos paratus esset ad comitandum Episcopum, Philippus Ripoll inter presbyteros surgens, sua sponte
et expedite in eius conspectum venit. Deinceps usque ad mortem cum Epi­
scopo mansit.
Philippus Ripoll Morata ortus est Terulii die 14 mensis Septembris an­
no 1878 eodemque die est baptizatus. Tres annos natus est confirmatus,
undecim seminarium dioecesanum ingressus.
Cursu ecclesiastico peracto, Terulii anno 1901 est presbyter ordinatus et
statim eiusdem seminarii creatus professor. In Sacra Theologia probatus,
canonicatum in Terulensi Cathedrali ex certamine obtinuit, postea alterum
canonicatum in Burgensi Cathedrali, tandem Archidiaconus Ecclesiae Te­
rulensis nominatus est. Anno 1913 et deinceps usque ad annum 1924 mu-
Congregatio de Causis Sanctorum
321
nere est functus rectoris seminarii. Eodem anno 1924 sodalis esse voluit
Societatis Iesu; sed cum periculose aegrotaret, propter valetudinis causam
et post biennium in dioecesim reversus atque christifidelibus laicis, Actioni
Catholicae mulierum aliisque fidelium consociationibus addictus, necnon
religiosarum confessionibus excipiendis tamquam moderator spiritus, et
Capituli Terulensis constitutus est Paenitentiarius.
Cum Episcopus Polanco Terulium venit, ilico Philippum Ripoll suum
nominavit Vicarium Generalem.
Pastoralis animarum curae expertissimus deque presbyteris educandis
et seminarii alumnis pauperibus adiuvandis meritissimus, fidem, spem et
caritatem erga Deum et proximos assidue coluit.
Philippus Ripoll, per omnia Episcopo fidelis, sodalis et amicus, fidus id­
circo permansit belli, captivitatis et martyrii tempore.
Episcopus et eius Vicarius, cum aliis presbyteris et laicis, in vincula a
militibus rei publicae propugnatoribus coniecti, et primum in carcerem Valentinum, deinde Barcinonensem ducti, captivitatem unius anni passi sunt.
Ambo, gratia Dei adiuvante, humiles et mites corde manserunt, Offi­
cium divinum, Rosarium Marianum quotidie recitabant et spiritalibus ser­
monibus cum captivis assidue se dicabant. Tandem, concedentibus rei pu­
blicae auctoritatibus, sanctum Missae sacrificium in festis celebrare potue­
runt. Ex illo robur hauriebant ad inimicos diligendos et ad orandum pro
persequentibus. Quos omnes Pater Polanco non « inimicos » vocari volebat,
sed « fratres nostros delusos ».
Tunc temporis Episcopus Terulensis admonitus est, ut Epistulam Epi­
scoporum, cui olim subscripserat, revocaret, facta ei promissione non so­
lum liberationis, sed etiam provectionis ad Barcinonensem dioecesim. Ite­
rum tamen iterumque Episcopus Polanco simulque presbyter Ripoll Chri­
sto et Romano Pontifici fideles manserunt, namque « non dilexerunt ani­
mam suam usque ad mortem » (Apc 12, 11).
Denique, post acerbam viam ex carcere ad locum « Can Boach », morte
portenta, testibus visi sunt in ultima oratione manentes. Die 7 mensis Fe­
bruarii anno 1939 a cohorte militum educti in locum venerunt appellatum
« Can Tretze » (Pont de Molins, in Gerundensi dioecesi positum) et in
odium fidei a sexta hora usque ad horam circiter nonam cum aliis quadra­
ginta captivis occisi sunt, quia Episcopus et Presbyter fidelissimi manse­
rant.
Corpora insepulta utriusque inventa, in communi fossa ibi posuerunt,
sed postea, a Commissione delegata Terulensi recognita, Terulium translata
sunt.
22 - A A. S
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Ilico et sine intermissione ubique in Hispania Episcopus Polanco fidei
martyr habitus est itemque Philippus Ripoll in dioecesi Terulensi, in qua
iam ambo, non in cultu publico sed in populari existimatione sancti et
martyres a christifidelibus cum sensu fidei putati sunt secundum consilium:
« Mementote praepositorum vestrorum, qui vobis locuti sunt verbum Dei,
quorum intuentes exitum conversationis imitamini fidem » (Heb 13, 7).
Episcopus Terulensis canonizationis Causae initium fecit per processus
ordinarii informativi celebrationem (annis 1950-1952), cui additi sunt rogatoriales Caesaraugustanus, Vallisoletanus, Gerundensis et Barcinonensis;
quorum auctoritas et vis probata est a Congregatione de Causis Sanctorum
decreto die 8 mensis Martii anno 1991 promulgato. Apparata Positione,
disputatum est an constaret de martyrio eiusque causa praedictorum Ser­
vorum Dei. Prospero cum exitu die 22 mensis Martii anno 1994 habitus est
Congressus Peculiaris Consultorum Theologorum. Deinde Patres Cardinales
et Episcopi, in Sessione Ordinaria diei insequentis mensis Iunii 21, Causae
Ponente Em.mo Cardinali Eduardo Gagnon, professi sunt Servos Dei Anselmum Polanco et Philippum Ripoll veros fidei martyres putandos esse.
De hisce omnibus rebus, referente subscripto Cardinali Praefecto, cer­
tior factus, Summus Pontifex Ioannes Paulus II, vota Congregationis de
Causis Sanctorum excipiens rataque habens, praecepit ut decretum super
martyrio Servorum Dei rite conscriberetur.
Quod cum esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus infrascripto
Praefecto necnon Causae Ponente meque Antistite a Secretis ceterisque de
more convocandis eisque adstantibus Beatissimus Pater declaravit: Constare de martyrio eiusque causa, Servorum Dei Anselmi Polanco, O.S.A., Episcopi Terulensis, et Philippi Ripoll, Sacerdotis eiusdem Dioecesis, anno 1939
interfectorum, in casu et ad effectum de quo agitur.
Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in
acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. & S.
© Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lünen., a Secretis
Congregatio pro Episcopis
323
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
COLONIENSIS
de Provinciae ecclesiasticae finium mutatione
DECRETUM
Spirituali bono christifidelium solliciti, Sacrorum Antistates quorum in­
terest, audita Conferentia Episcoporum Germaniae, a Sancta Sede enixe
expostulaverant ut Ecclesia Osnabrugensis, hactenus Provinciae ecclesiasti­
cae Coloniensi spectans uti suffraganea dioecesis Provinciae ecclesiasticae
Hamburgensi aggregaretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, praehabi­
to favorabili voto Exc.mi P.D. Ludovici Kada, Archiepiscopi tit. Thibicensis et in Germania Apostolici Nuntii, de consilio Secretariae Status et Con­
gregationis pro Episcopis, preces ad Se admotas, animarum saluti valde
profuturas censuit benigneque excipiendas decrevit.
Quapropter praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub
plumbo Litterae datae forent, ad iuris conventi normam, separat Eccle­
siam Osnabrugensem de Provincia ecclesiastica Paderbornensi eamque me­
tropolitico iuri Archiepiscopi Hamburgensis subicit.
Ad haec omnia perficienda, Summus Pontifex deputat Exc.mum P.D.
Ludovicum Kada, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates
etiam subdelegandi ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in eccle­
siastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congregationem pro
Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 24 mensis
Octobris anno 1994.
& BERNARDINUS
card. GANTIN, Praefectus
83 Georgius Mejia, a Secretis
Loco £8 Sigilli
In Congr. pro Episcopis tab., n. 624/94
324
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
PADERBORNENSIS
de Provinciae ecclesiasticae finium mutatione
DECRETUM
Spirituali bono christifidelium solliciti, Sacrorum Antistites quorum in­
terest, audita Conferentia Episcoporum Germaniae, a Sancta Sede enixe
expostulaverant ut Ecclesia Hildesiensis, hactenus Provinciae ecclesiasticae
Paderbornensi spectans uti suffraganea dioecesis Provinciae ecclesiasticae
Hamburgensi aggregaretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, praehabi­
to favorabili voto Exc.mi P.D. Ludovici Kada, Archiepiscopi tit. Thibicensis et in Germania Apostolici Nuntii, de consilio Secretariae Status et Con­
gregationis pro Episcopis, preces ad Se admotas, animarum saluti valde
profuturas censuit benigneque excipiendas decrevit.
Quapropter praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae sub
plumbo Litterae datae forent, ad iuris conventi normam, separat Eccle­
siam Hildesiensem de Provincia ecclesiastica Paderbornensi eamque metro­
politico iuri Archiepiscopi Hamburgensis subicit.
Ad haec omnia perficienda, Summus Pontifex deputat Exc.mum P.D.
Ludovicum Kada, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates
etiam subdelegandi ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in eccle­
siastica dignitate constitutum, onere imposito ad Congregationem pro
Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 24 mensis
Octobris anno 1994.
93 BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
fB Georgius Mejia, a Secretis
Loco £B Sigilli
In Congr, pro Episcopis tab., n. 624/94
Congregatio pro Episcopis
325
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus Pp. II,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros
Praesules praefecit, videlicet:
die 7 Ianuarii 1995. — Episcopum coadiutorem dioecesis Sancti Ignatii
Velascani Exc.mum P. D. Carolum Stetter, hactenus Episcopum titularem
Horrensem et Auxiliarem dioecesis Sancti Ignatii Velascani.
die 17 Ianuarii. — Metropolitanae Ecclesiae Tuamensi Exc.mum P. D.
Michaelem Neary, hactenus Episcopum titularem Quaestorianensem et Au­
xiliarem eiusdem archidioecesis.
die 20 Ianuarii. — Metropolitanae Ecclesiae Moreliensi Exc.mum P. D.
Albertum Suárez Inda, hactenus Episcopum Tacambarensem.
die 21 Ianuarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Aurusulianensi R. D.
Lucianum Bux, e clero archidioecesis Barensis-Bituntinae presbyterum,
quem constituit Episcopum auxiliarem eiusdem archidioecesis.
die 24 Ianuarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Auguritensi R. D.
Eduinum Michaelem Conway, e clero archidioecesis Chicagiensis, officii archidioecesani vulgo nuncupati « Department of Human Services » Modera­
torem, quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Iosephi Ludovici S.R.E.
Cardinalis Bernardin, Archiepiscopi Chicagiensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Belensi, R. D. Geraldum Fridericum Kicanas, e clero archidioecesis Chicagiensis, Instituti vulgo dicti « Mundelein
Seminary of the University of Saint Mary of the Lake » eiusdem archidioe­
cesis rectorem, quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Iosephi Ludovici
S.R.E. Cardinalis Bernardin, Archiepiscopi Chicagiensis.
— Titulari episcopali Ecclesiae Fortisventurae R. P. Georgium Vanee
Murry, Societatis Iesu sodalem et Universitatis « Detroit Mercy » in oppido
vulgo Detroit Pro-Decanum, quem deputavit Auxiliarem Em.mi P. D. Io­
sephi Ludovici S.R.E. Cardinalis Bernardin, Archiepiscopi Chicagiensis.
die 25 Ianuarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Libertinensi R. P. An­
dream Laun, Instituti Oblatorum S. Francisci Salesii sodalem, scholae su­
perioris philosophicae-theologicae in abbatia vulgo Heiligenkreuz professo­
rem atque paroeciae Kahlenbergerdorf nuncupatae moderatorem, quem de­
putavit Auxiliarem archidioecesis Salisburgensis.
326
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
— Titulari episcopali Ecclesiae Gurzensi R. D. Vitum Schlickmann, e
clero Florianopolitano, quem deputavit Auxiliarem Archiepiscopi eiusdem
archidioecesis.
—- Cathedrali Ecclesiae Itumbiarensi Exc.mum P. D. Celsum Pereira de
Almeida, O. P., hactenus Episcopum Portus Nationalis.
die 27 Ianuarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Gubalianensi R. D. Ottonem Georgens, e clero dioecesis Spirensis, paroeciae Eppenbrunn nuncu­
patae curionem atque in vicariatu foraneo vulgo Pirmasens Pro-Decanum,
quem deputavit Auxiliarem eiusdem dioecesis.
die 31 Ianuarii. — Titulari episcopali Ecclesiae Lamiggigensi R. P.
Gundisalvum Duarte García de Cortázar, SS.CC, Vicarium episcopalem
pro Religiosis Vallis Paradisi, quem deputavit Ordinarium Militarem in
Republica Chiliensi.
die 2 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Pastopolitanae Exc.mum P. D.
Iulium Henricum Prado Bolaños, hactenus Episcopum titularem Fornitanum maiorem et Auxiliarem Caliensem.
die 7 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Savannensi R. D. Ioannem
Coemgenum Boland, e clero eiusdem dioecesis, Vicarium generalem et pa­
roeciae Sanctae Annae in oppido vulgo Columbus curionem.
— Coadiutorem Exc.mi P. D. Ludovici Eduardi Gelineau, Episcopi
Providentiensis, Exc.mum P. D. Robertum Eduardum Mulvee, hactenus
Episcopum Vilmingtoniensem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Sufetulensi R. D. Ioannem Martinum
Dougherty, e clero dioecesis Scrantonensis, ibique Vicarium generalem at­
que paroeciae Sancti Patricii curionem, quem deputavit Auxiliarem Exc.mi
P. D. Iacobi Cliffordi Timlin, Episcopi Scrantoniensis.
die 10 Februarii. — Titulari Ecclesiae Africanae R. P. Carolum Schleck,
C.S.C., quem Congregationis pro Gentium Evangelizatione Secretarium
adiunctum cum munere Pontificalium Operum Missionalium a Propagatione
Fidei Consilii Superioris Praesidis constituit atque archiepiscopali dignitate
ornavit.
die Ii Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Mercedanianae R. D. Carolum
Mariam Collazzi Irazábal, Societatis Sancti Francisci Salesii sodalem, in ar­
chidioecesi Montisvidei parochum atque in Instituto Theologico Uruguaia­
no « Mariano Soler » professorem.
327
Diarium Romanae Curiae
DIARIUM ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza
Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali:
Venerdì, 3 Febbraio 1 9 9 5 , S. E. il Signor JAVIER LUIS EGAÑA
BARAONA, Ambasciatore del Cile presso la Santa Sede.
Lunedì, 6 Febbraio 1 9 9 5 , S. E. il Signor JOZSEF BRATINKA,
Ambasciatore di Ungheria presso la Santa Sede.
Venerdì, 24 Febbraio 1 9 9 5 , S. E. il Signor MARCELO SANTOS
VERA, Ambasciatore dell'Ecuador presso la Santa Sede.
Ha, altresì, ricevuto in Udienza:
Sabato, 4 Febbraio 1 9 9 5 , S. E. il Signor UGO MIFSUD BONNICI, Presidente della Repubblica di Malta.
Venerdì, 1 7 Febbraio 1 9 9 5 , S. E. il Signor JUAN CARLOS WASMOSY, Presidente della Repubblica del Paraguay.
Venerdì, 1 7 Febbraio 1 9 9 5 , S.A.R. SSABASAJJA KABAKA RO­
NALD MUWENDA MUTEBI II, Re dei Baganda.
Venerdì, 1 7 Febbraio 1 9 9 5 , L'on. WILLY CLAES, Segretario
Generale della NATO.
S E G R E T E R I A D I STATO
NOMINE
Con B r e v i Apostolici il S a n t o P a d r e G i o v a n n i P a o l o II ha n o m i n a t o :
9 gennaio 1995. Il sac. Maurice Monier,
Prelato Uditore del Tribunale della Rota
Romana.
23
»
»
S. E. m o n s . J a n u s z B o l o n e k , A r c i v e s c o v o tit. di Madauro,
6
febbraio
»
S. E . m o n s . Pier Luigi Celata, A r c i v e s c o v o tit. di D o c l e a ,
Nunzio Apostolico in Romania.
zio Apostolico in Turchia.
Nun-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
328
Con Biglietti della Segreteria di S t a t o il S a n t o P a d r e G i o v a n n i P a o l o II ha
nominato:
9
gennaio
1995.
P. E u g e n Hillengass, S.I., Consultore della Prefettura degli Affari Economici della Santa Sede « in aliud quinquennium ».
26
»
»
P. A m b r o g i o Eszer, O. P., R e l a t o r e Generale della Congregazione delle Cause dei Santi.
»
»
»
P. Cristoforo B o v e , O.F.M. Conv., R e l a t o r e della Congregazione delle Cause dei Santi.
»
»
»
S. E. m o n s . E l i o Sgreccia, Segretario del Pontifìcio Consiglio
30
»
31
»
per la F a m i g l i a , Membro del Comitato di Presidenza
del Pontificio Consiglio per i Laici.
P. Sergio P a g a n o , B a r n a b i t a , Vice Prefetto délVArchivio Segreto
»
Vaticano.
1
»
L ' E m . m o Signor Cardinale Achille Silvestrini, Membro della
Congregazione per la Dottrina della Fede « ad quinquennium ».
febbraio
»
10
»
»
»
»
»
Mons. Gianni Danzi, Segretario della Pontificia Commissione per
lo Stato della Città del Vaticano « ad quinquennium ».
Mons. P i e r g a e t a n o L u g a n o , Vicario giudiziale aggiunto del Tribunale Regionale del Lazio per le Cause di nullità di
matrimonio.
Il sac. D o m e n i c o Lugli, Difensore del Vincolo e Promotore di
14
»
>>
»
»
»
»
»
»
»
»
21
»
»
23
»
»
Giustizia presso il Tribunale Regionale del Lazio per
le Cause di nullità di matrimonio.
P. I v a n F u c e k , S.I., Teologo aggiunto della Penitenzieria Apostolica.
Mons. Tommaso Giussani, Canonista della Penitenzieria Apostolica.
P. U b a l d o Todeschini, O.S.M., Consigliere della Penitenzieria
Apostolica.
»
S. E. m o n s . E d w a r d N o w a k , A r c i v e s c o v o tit.
rio della Congregazione delle Cause
aliud quinquennium ».
Il sac. A n g e l o A m a t i , Difensore del Vincolo e
stizia del Tribunale d Appello presso
Roma.
di Luni, Segretadei Santi « in
Promotore di Giuil
Vicariato di
Mons. Sandro Panizzolo, Capo Ufficio nella Congregazione per
l'Educazione
Protonotari
Apostolici
Cattolica.
soprannumerari:
27 s e t t e m b r e 1994. Mons. M o d e s t o Lopez Portillo (San Salvador).
»
»
M o n s . J o s é R i c a r d o U r i o s t e B u s t a m a n t e (San Salvador).
»
Mons. H e n r y T. Munroe (Fall R i v e r ) .
30
»
»
»
22
»
»
Mons. J o h n J. Oliveira (Fall River),
ottobre
»
Mons. N a r c i s o Allag (Toguegarao).
»
»
Mons. V i c e n t e L. Catral (Toguegarao).
»
»,
Mons. Mario P á p a r o (Acireale).
Diarium Romanae Curiae
22
27
3
9
17
21
22
1
»
2
329
ottobre
1994. Mons. Mario P a v a t (Pórec-Pula).
»
»
Mons. R o b e r t o Torruela A v e l a (San Salvador).
novembre »
Mons. A n t o n i o J a n n o n e (Nola).
»
»
Mons. Giuseppe P o l l a n o (Torino).
»
»
Mons. T h o m a s C. B r a d y (Rockford).
»
»
Mons. B a c h o s F e g h a l i (Antiochia dei Maroniti).
»
»
Mons. N i c o l a Labella (Pompei).
dicembre »
Mons. W i t o l d u s B u r a (Wloclawek).
»
»
Mons. Leonardus U r b a n s k i (Wloclawek).
gennaio 1995. Mons. Terzo N a t a l i n i (Forlì-Bertinoro).
Prelati
5 s e t t e m b r e 1994.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2 novembre »
»
»
»
»
»
)>
»
»
»
»
»
»
»
»
d'onore
di
Sua Santità:
Mons Miklos B l a n c k e n s t e i n ( E s z t e r g o m - B u d a p e s t ) .
Mons V i l m o s Kirer ( E s z t e r g o m - B u d a p e s t ) .
Mons , E s t v á n K o v á c s ( E s z t e r g o m - B u d a p e s t ) .
Mons , N é m e t Lászcs ( E s z t e r g o m - B u d a p e s t ) .
Mons , Mihaly V i g a s s y ( E s z t e r g o m - B u d a p e s t ) .
Mons . J e n o Megyer ( E s z t e r g o m - B u d a p e s t ) .
Mons
Mons
Mons
Mons ,
Mons ,
Mons .
M a t t h e w O'Donneil (Galway).
Ferdinando Neri (Siena-Collevaldelsa-Montalcino).
D a v i d Beccerica (Fermo).
D o m e n i c o Folletti (Fermo).
Gabriele Mióla (Fermo).
R a y m o n d B o u l b e s (Pamiers).
Mons J a n o s K ü h n e r ( K a l o c s a - K e c s k e m e t ) .
Mons Laszlo F a n k a s ( K a l o c s a - K e c s k e m e t ) .
Mons R o b e r t o Carrara (Apucarana).
Mons Francis A . C o a d y (St. J o h n ' s N e w F o u n d l a n d ) .
Mons . J o h n F. W a l l i s (St. J o h n ' s N e w F o u n d l a n d ) .
Mons , J a m e s J. D o o d y (St. J o h n ' s N e w F o u n d l a n d ) .
Mons André Lavollee (Meaux).
Mons Michel Veissier (Meaux).
Mons Andrea Baiocchi (Rimini).
Mons George W. Coleman (Fall River).
Mons F o r t i n o B a r r u e t a A v i l a (Toluca).
Mons . J o h a n n e s K o h g (Eisenstadt).
Mons Alessandro D e l l ' E r a (Lecce).
Mons B e n e d e t t o B i s c o t t i (Lecce).
Mons Gerardo R o c c o n i (Senigallia).
Mons Michele R o t u n d o (Potenza-Muro L u c a n o - Marsico N u o v o ) .
Mons Dario Berruto (Torino).
Mons Piergiorgio Candellone (Torino).
Mons Vincenzo Chiarie (Torino).
Mons J a m e s M. H a r v e y (Milwaukee).
Mons , Oreste F a v a r o (Torino).
Mons G i a c o m o Maria Martinacci (Torino).
Mons Terry W . Y o n g (Atlanta).
Mons Giovanni D'Angiolillo (Vallo della Lucania).
Mons Alfredo R e n n a (Vallo della Lucania).
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
330
17 n o v e m b r e 1994. Mons. Giovanni C a m m a r a n o (Vallo della Lucania).
»
»
»
Mons. G i o v a n n i D a n z i (Lugano).
»
»
»
»
»
»
Mons. Giorgio Corbellini ( P i a c e n z a - B o b b i o ) .
Mons. Alfonso B a d i n i Confalonieri (Susa).
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Mons. Charles W. M c N a m e e (Rockford).
Mons. D e v i o l D. K a g a n (Rockford).
Mons. J o s e T. L a g d a m e o (Gumaca).
21
»
»
Mons. J o s e p h V. B o y d (Galloway).
»
»
»
Mons. G i o v a n n i Garlanda (Vercelli).
22
»
»
»
»
»
»
»
»
Mons. A l b e r t t J. B e c k ( G a l v e s t o n - H u s t o n ) .
Mons. Milan E. K l e a s ( G a l v e s t o n - H u s t o n ) .
Mons. E u g e n e G. Francis ( G a l v e s t o n - H u s t o n ) .
»
»
»
»
»
»
Mons. Charles C. D o m e c ( G a l v e s t o n - H u s t o n ) .
Mons. J a m e s C. Golasinski ( G a l v e s t o n - H u s t o n ) .
»
28
»
»
»
»
Mons. R e g i n a l d R. N e s v a d b a ( G a l v e s t o n - H u s t o n ) .
Mons. P a u l Geers (Società dei Missionari d'Africa).
1
2
dicembre
»
»
»
Mons. J a m e s T. Melnic (Philadelphia degli Ucraini).
Mons. Giuseppe Crovella (Biella).
»
»
»
»
»
»
Mons. Francesco G a m b a r o ( N o v a r a ) .
Mons. Sergio B i a n c h i ( R o m a ) .
21
»
»
»
»
»
Mons. A n t o n a s J o n u s a s a (Telsiai).
Mons. A n t o n a s R u b s y s (Telsiai).
Cappellani di Sua Santità:
7 s e t t e m b r e 1994. il sac. Luigi Franzoi (Trento).
10
12
»
»
»
»
il sac. P a t r i c k D e s c o u r t i e u x (Parigi).
il sac. Saul De Paolis (Fermo).
13
»
»
»
»
»
il sac. D o m e n i c o Segalini (Brescia).
il sac. Guido Genero (Udine).
15
»
»
»
»
»
»
»
»
il sac. O t h m a r Siebenhüter (Feldkirch).
il sac. J o h a n n Weidinger (Linz).
il sac. H u b e r t Puchberger (Linz).
»
»
»
»
»
»
il sac. Siegfried Stahr (Linz).
il sac. Alfons R i e d l (Linz).
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il sac. J o s e f Högliner (Linz).
il sac. J o s e f H o n e d e r (Linz).
il sac. F r a n z Auzinger (Linz).
»
»
»
il sac. F r a n z J e t s c h g o (Linz).
17
»
»
il sac. A r m a n d o Muccichini (Fermo).
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il sac. Enrico Perfetti (Fermo).
il sac. L i n o R a m i n i (Fermo).
il sac. H e n r y k Florek (Rzeszow).
»
»
»
il sac. W i e s l a w Szurek (Rzeszow).
»
»
»
»
»
»
il sac. P a o l o De Angelis (Fermo).
il sac. Germano Liberati (Fermo).
»
»
»
il sac. Francesco Monti (Fermo).
»
»
»
il sac. Vinicio Albanesi (Fermo).
Diarium Romanae Curiae
331
17 s e t t e m b r e 1994. il sac. Giorgio Cupidio (Fermo).
»
»
»
»
»
19
26
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
Michael J a c k s o n (Arundel a n d B r i g h t o n ) .
Tarcisio Lucis (Udine).
Ciro Canfora ( B e n e v e n t o ) .
P o m p i l i o Cristino ( B e n e v e n t o ) .
A b r a m o Mario Martignetti ( B e n e v e n t o ) .
György Nenyik (Kalocsa-Kecskemet).
Abelardo S. Basilio (S. F e r n a n d o P a m p a n g a ) .
Florentino M. Canias (S. F e r n a n d o P a m p a n g a ) .
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
N o r b e r t o R. Coronel (S. F e r n a n d o P a m p a n g a ) .
R u s t i c o C. Cuevas (S. F e r n a n d o P a m p a n g a ) .
Cenovio M. L u m a n o g (S. F e r n a n d o P a m p a n g a ) .
E d g a r d o P. P a n g a n (S. F e r n a n d o P a m p a n g a ) .
R i c a r d o J. T. Serrano (S. F e r n a n d o P a m p a n g a ) .
Teodulfo D. T a n t e n g c o (S. F e r n a n d o P a m p a n g a ) .
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il sac. Mario F r a n c o (Alba).
il sac. F r a n c o Sarzi Sartori (Cremona).
il sac. Salvatore Camarda (Messina-Lipari-S. L u c i a del Mela).
»
27
»
»
30
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
Bernardo P a n t i n (Palo).
F a b i a n Conrado A m a y a Torres (San Salvador).
Cristóbal Cortes R a m í r e z (San Salvador).
Ricardo A y a l a Valladares (San Salvador).
F e r n a n d o Montenegro A b a t h (Paraiba).
»
»
22
»
»
»
25
»
»
ottobre
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
Aleredo B a r b o s a dos S a n t o s (Paraiba).
J o s e Triguero do Vale (Paraiba).
J o a q u í n A n t o n i o Da Costa Vilar (Viana do Castelo).
A n t o n i o F e r n a n d e s Concaves (Viana do Castelo).
J o s é Riberiu (Viana do Castelo).
Sergio A u g u s t o G o n c a l v e s Pereira (Viana do Castelo).
J o s é Garcia Cantu (Estelí).
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
F i l i p p o Monti (Milano).
Camillo Munzio (Milano).
Carlo Scerini (Milano).
Mario Sorrentino (Milano).
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
B r u n o Tonolli (Milano).
Luigi Crivelli (Milano).
E r m i n i o De Scalzi (Milano).
Heribert Löcherbach (Milano).
Giuseppe Agostini (S. Marino-Montefeltro).
Graziano Cesaroni (S. Marino-Montefeltro).
Giuseppe Celli (Rimini).
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
Alvaro D e l l a B a r t o l a (Rimini).
E n z o Gobbi (Rimini).
D i n o P a e s a n i (Rimini).
A g o s t i n o P a s q u i n i (Rimini).
Luigi Tiberti (Rimini).
3
»
»
novembre
»
»
»
»
»
il sac. A n t o n i o Gian cane (Lecce).
il sac. Cesare L o d e s e r t o (Lecce).
il sac. Luigi Sergio (Lecce).
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
332
3 n o v e m b r e 1994. il sac. F r a n c o Marinelli (Senigallia).
»
»
»
il sac. Giuseppe Giraldi (Senigallia).
»
»
»
il sac. Claudiano Strazzari ( R o m a ) .
»
»
»
il sac. L i n o Bricca (Città di Castello).
»
»
»
il sac. A n n i b a l e Orazi (Città di Castello).
»
»
»
il sac. Giuseppe Fiorucci (Città di Castello).
»
»
»
il sac. P a t e r n o B. Granada (Gumaca).
»
»
»
»
»
»
il sac. Ciriaco A. Sevilla (Gumaca).
il sac. Candido C. U m a l i (Gumaca).
12
16
17
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
22
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
Giuseppe Ceci ( R o m a ) .
Luigi Betelli (Bergamo).
D a n i e l e Micheletti ( R o m a ) .
Nicola Cióla ( R o m a ) .
Luigi F a l c o n e (Cosenza-Bisignano).
Francesco Mercurio (Napoli).
Giuseppe D A n g e l o (Vallo della Lucania).
Manfred P a a s (Essen).
A n t o n i o Lazzaro (Termoli-Larino).
Michele N o v e l l a (Vercelli).
Pietro Varese (Vercelli).
Sergio Vercelli (Vercelli).
P i e t r o Contorbia (Vercelli).
Giorgio N e c e o (Vercelli).
S t a n i s l a w B o h a t k i e w i c z (Wroclaw).
A l b i n o D a l Cin (Rieti).
»
»
»
»
1
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
2
»
»
»
»
15
»
»
»
»
»
»
dicembre
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
il
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
sac.
E m m e r i c h K. H o r v a t h (Eisenstadt).
E m m e r i c h Zechmeister (Eisenstadt).
W a l t e r Schwarz (Eisenstadt).
Alfred Hirtenfelder (Eisenstadt).
A l e x a n d e r Maciejewski (Wloclawek).
Marianus Golebiewski (Wloclawek).
J o a n n e s N o w a c z y k (Wloclawek).
S t a n i s l a w W a s z c z y n s k i (Wloclawek).
T h a d d a e u s P r z y b y l s k i (Wloclawek).
Zbigniew Skrobicki (Wloclawek).
J o h n B e c k a g e (Philadelphia degli Ucraini).
Theodore B o h o l n i c k (Philadelphia degli Ucraini).
P e d r o Quitorio (Borongán).
Giancarlo Santi (Milano).
F e l i c e Vigentini (Milano).
E g i d i o B o n f a n t i (Milano).
S e b a s t i a n o S a n g u i n e t t i (Nuoro).
S i m o n e Giusti (Pisa).
A n t o n i o Lanfranchi ( P i a c e n z a - B o b b i o ) .
Mario R u s s o t t o (Ragusa).
Salvatore Fisichella ( R o m a ) .
Luigi R e g g i a n i (Rimini).
Alfredo Murer (Belluno-Feltre).
R e n a t o De V i d o (Belluno-Feltre).
Diarium Romanae Curiae
333
21 dicembre 1994. il sac. Carlo Orsini (Milano).
»
»
il sac. G i o v a n n i Pesci (Milano).
»
»
»
il sac. Gian Piero Camelli (Milano).
»
»
»
il sac. R e n z o Cavallini (Milano).
»
»
il sac. V i t o l d u s J . J a n k o w s k i (Warszawa).
»
»
»
il sac. I o a n n e s A. Marcjan (Warszawa).
»
»
»
il sac. G i a c o m o I n c i t t i (Frosinone-Veroli-Ferentino).
»
»
»
il sac. D o m e n i c o Sorrentino (Nola).
»
»
il sac. J o s e p h Zmijewski (Fulda).
24
»
»
»
il sac. E l m a r F a s t e n r a t h (Fulda).
»
il sac. R i c h a r d V o s s (Essen).
»
»
»
il sac. R e i n h a r d B u s b a c h (Essen).
»
»
»
il sac. G i o v a n n i Forlani (Tortona).
»
»
»
»
»
»
»
»
il sac. Gioacchino R i a s s e t t o (Torino).
il sac. Mario Rebuffoni (Brescia).
il sac. Pietro P a o l o Ferretti (Camerino-S. Severino Marche)
ONORIFICENZE
Con Biglietti della Segreteria di S t a t o il S a n t o P a d r e Giovanni P a o l o II ha
conferito:
La
20
ottobre
Gran
Croce
dell'Ordine
1994. A S. E. il signor Gaio A l b e r t o Leoro F r a n c o (Ecuador).
La Commenda con Placca dell'Ordine di 8.
25
9
8
»
o t t o b r e 1994. Al sig .
novembre »
Al sig .
dicembre »
Al sig .
»
»
Al sig .
La
4
7
17
21
»
»
25
3
»
7
9
28
»
»
»
»
»
Gregorio Magno,
classe civile:
A u g u s t u s V. S t a g n é t t o (Gibilterra).
Heinrich Schneider (Austria).
U g o Barbieri (Tivoli).
Pietro Liani (Tivoli).
Commenda
1994. Al sig .
»
Al sig .
Al sig .
»
Al sig .
»
Al sig .
»
»
Al sig .
»
»
Al sig .
novembre »
Al sig .
»
»
Al sig .
»
»
Al sig .
»
»
Al sig .
»
»
Al sig .
ottobre
»
»
»
»
»
»
»
Piano:
dell'Ordine di S.
Gregorio
Magno:
C h a e t h a n u s E. H o d g e s , Jr. (Savannah).
J e r z y P a l m i (Southwark).
J o h n Patrick S c a t t e r y ( S y d n e y ) .
Y u c h a n g Chang - (Cina).
Sandro Strohmenger (Milano).
A l d o Cinelli (Milano).
Günter H e r m s (Köln).
Francesco Corvaglia (Lecce).
Luigi Marcelli (Lecce).
Franciscus A. Vissers (Haarlem).
Gino Selvi (Città di Castello).
Giovanni Carnevali ( R o m a ) .
Al sig . A r m a n d o Aguilar (La P a z ) .
Al sig R u b e n De La Mora Torres (Città del Messico).
Al sig . Lelio Bernardi ( R o m a ) .
4
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
334
2 8 n o v e m b r e 1994. Al sig . V i n c e n z o B u o n o m o ( R o m a ) .
1 dicembre »
Al sig Sergio Brugnelli (Cremona).
»
»
»
Al sig J o s e p h P a w l i c z e k (Freiburg i m Breisgau).
»
»
Al sig Giuseppe Doninelli (Loreto).
»
»
11
»
Al sig Gilbert L e v i n e (Stati Uniti d'America).
»
»
12
Al sig Mario Palmiero (Italia).
»
»
»
Al sig Oronzo S c o l e t t a (Italia).
»
»
»
Al sig P i e t r o Maggiore (Italia).
»
23
A l sig E r n e s t o Oliviero (Torino).
II
2 3 s e t t e m b r e 1994.
»
7
ottobre
»
»
13
»
»
»
21
25
3
»
»
»
»
»
»
novembre
»
sig
sig
sig
sig
Alfred D ü n n e r (Köln).
Claudio Morotti (Milano).
»
»
»
»
»
»
Al sig. Enrico Silvi ( R o m a ) .
Al sig. J o h n B . Stillwel (Faro).
Al sig. Tibor B u z a d y (Ungheria).
Al sig. A n t o n i o Antonelli (Urbino-Urbania-S. A n g e l o in V a d o ) .
Al sig. E n n i o Staccioli (Urbino-Urbania-S. A n g e l o in V a d o ) .
Al sig. R a i m o n d o R o s s i (Urbino-Urbania-S. A n g e l o i n V a d o ) .
Al sig. F r a n c o Fini (Urbino-Urbania-S. A n g e l o i n V a d o ) .
»
»
»
»
»
17
»
»
»
1
»
»
dicembre
»
»
4
7
1
Al
Al
Al
Al
Al sig. F r a n c i s Maguire (Glasgow).
Al sig. A b t e m a r i a m W a l d e k i d a n (Addis A b e b a ) .
19
28
»
21
Al sig Michel Clerc (Meaux).
Al sig Michael W e i n m a n n (Wienn).
Al sig Francesco F a r i n a (Siena-Collevaldelsa-Montalcino).
Al sig J e a n - J a c q u e s Munier (Parigi).
»
»
»
»
»
»
Magno:
»
»
»
»
»
»
Gregorio
»
»
»
»
»
»
dell'Ordine di S.
Gianfranco Milillo (Italia).
U m b e r t o Segneri (Frosinone-Veroli-Ferentino).
Al sig. R e n z o Marziantonio (Italia).
Al sig. T h o m a s Carberry (Glasgow).
»
»
7
»
»
9
»
Cavalierato
»
ottobre
»
dicembre
»
»
»
»
»
»
Al sig. Alfredo Giampaoli (Urbino-Urbania-S. A n g e l o in V a d o ) .
Al sig. A l p h o n s u s J . W . M . J ü r g e n s ('s-Hertogenbosch).
Al sig. J e n o Gabor (Györ).
Al sig. J a c q u e s Esterle (Strasbourg).
Al sig. Gennaro D i Mizio ( R o m a ) .
Al sig. M a s a o T a k e z a w a (Giappone).
Al sig. Heribert E m s b a h ( K ö l n ) .
Al sig. H e l m u t Schmelz (Köln).
»
»
»
»
Al sig. I v a n S k o c z y l a s (Philadelphia degli Ucraini).
Al sig. Michael J. S m y l i e (Philadelphia degli Ucraini).
Al sig. J o h n G l o w a (Philadelphia degli Ucraini).
Al sig. D e v i o l R. Meleski (San D i e g o ) .
La
Croce di Dama dell'Ordine di S.
»
»
»
»
»
Gregorio Magno:
1994. Alla sig.ra Sally K. Grubbs (Atlanta).
»
»
Alla sig.ra K r y s t y n a Mochlinska (Southwark).
Alla sig.ra Stefania Doninelli (Loreto).
Diarium Romanae Curiae
La
Gran
Croce dell'Ordine di S.
335
Silvestro Papa:
9 n o v e m b r e 1994. Al sig. Gerhard Meier (Svizzera).
La
7
15
2
8
15
Commenda con
o t t o b r e 1994. Al sig.
»
»
Al sig.
dicembre »
Al sig.
»
»
Al sig.
»
Al sig.
»
La
7
8
12
13
17
»
»
»
8
9
»
ottobre
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
novembre
»
»
Silvestro Papa:
L o t h a r Matzenauer (Wienn).
J o s e p h W ö c k i n g e r (Linz).
V i n c e n z o Berardi (Castellaneta).
Francesco Barresi (Tivoli).
L o t h a r N e c h l e b a (Germania).
Commenda
1994. Al sig.
»
Al sig.
»
Al sig.
»
Al sig.
Placca dell'Ordine di S.
dell'Ordine
di
S.
Silvestro
R e i n a l d H ü b l (Wien).
Giacomo Bonassoli ( R o m a ) .
Amleto Napoletano (Roma).
S t e p h a n u s C. Weijers (Utrecht).
Al sig. Fiora v a n t e Farinelli (Reggio Emilia-Guastalla).
Al sig. Guido N a s i (Reggio Emilia-Guastalla).
Al sig. A m e d e o Becchi (Reggio Emilia-Guastalla).
Al sig. E d g a r d o Casotti (Reggio Emilia-Guastalla).
Al sig. Georg Moussallieh (Aleppo).
Al sig. Giorgio Mutascio Bulbarelli (Verona).
28
»
»
»
»
2
»
»
dicembre
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Al sig. E m i l i o D i I a n n i (Rieti).
Al sig. Giuseppe Forconi (Rieti).
Al sig. Guglielmo T o v o (Asti).
Al sig. Giorgio G a l v a g n o (Asti).
Al sig. Gianfranco R e b a u d e n g o (Asti).
»
»
Al sig. S a l v o Garipoli (Asti).
»
12
Al sig. O t t a v i o D a vico (Torino).
Al sig. J a c q u e s Moularert (Malines-Bruxelles).
Al sig. A d e l m o Mateocci (Rieti).
Al sig. Loris Scopigno (Rieti).
La
7
25
9
Croce di Dama dell'Ordine di S.
13
19
25
»
»
»
»
Silvestro Papa:
1994. Alla si g.ra Elfriede K r a y s e (Wienn).
»
Alla si g.ra Stefania Galli (Milano).
novembre »
Alla si g.ra Margarete Kohlenberger (Eisenstadt).
ottobre
»
Il
7
17
12
Papa:
ottobre
»
»
»
»
»
»
»
»
»
1994.
»
»
»
»
»
»
»
»
»
Cavalierato dell'Ordine
di
S.
Silvestro
Papa:
Al sig. Leopold R u o o (Wien).
Al sig. D o m e n i c o Magri (Siena-Collevaldelsa-Montalcin
Al sig. J o h a n n e s B r o e r s m a (Haarlem).
Al sig. N a t a l e E n n i o ( P a d o v a ) .
Al sig. Gabriel O n u n k o w o N w a n k w o (Lagos).
Al sig. Macirj K a u c z y n s k i (Przemysl).
Al sig. Tadeusz B l a z k o (Przemysl).
Al sig. P a o l o Colombo (Milano).
Al sig. Giovanni Maria La Forgia (Milano).
Al sig. R e m o Bernasconi (Milano).
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
336
25
ottobre
»
»
1994. Al sig. A n g e l o B r o g g i (Milano).
»
Al sig. B r u n o Castiglioni (Milano).
»
»
»
Al sig. E u g e n i o A g n o l e t t o (Concordia-Pordenone).
»
»
»
Al sig. Albino Giusti (Concordia-Pordenone).
3
novembre
»
Al sig. F e r n a n d o S a n z o (Italia).
»
»
»
Al sig. Maurizio Delli S a n t i (Italia).
»
»
»
Al sig. W o l f g a n g D a x (Eisenstadt).
»
»
»
Al sig. Michael W a g n e r (Eisenstadt).
»
»
»
Al sig. H a n s A u m u h l n e r (Eisenstadt).
»
»
»
Al sig. J o h a n n S e e d o c h (Graz-Sekau).
Al sig. P a u l B l a g u s s (Graz-Sekau).
»
»
»
»
»
»
Al sig. J o s e p h Gotschl (Graz-Sekau).
»
»
»
Al sig. Giorgio Marinelli ( R o m a ) .
7
»
»
Al sig. Sergio Manzieri ( R o m a ) .
»
»
»
Al sig. A n t i m o Mastro (Crotone-S. Severina).
»
»
»
Al sig. Giuseppe P a v e i (Belluno-Feltre).
»
»
»
Al sig. Cornelis W. Uijlenbroek ( R o t t e r d a m ) .
Al sig. J o h a n n e s B. K o r e m a n ( R o t t e r d a m ) .
»
»
»
9
»
»
Al sig. F r a n s De R i d d e r (Malines-Bruxelles).
»
»
»
Al sig; Silvio Zanardi ( P i a c e n z a - B o b b i o ) .
»
»
»
Al sig. A n g e l o F a v o t t o (Treviso).
»
»
»
Al sig. N i c o l a Maria Colella ( R o m a ) .
»
»
»
Al sig. J a c o b B r u i n s m a ('s-Hertogenbosch).
22
»
»
Al sig. J o s e Miranda Policarpio (Manila).
Al sig. W a l t e r H ü t t e n (Germania).
28
»
»
»
»
»
Al sig. F r i e d h e l m K o c h (Germania).
»
»
»
Al sig. J o s e p h Coppens ('s-Hertogenbosch).
»
»
»
Al sig. J o h a n n e s M. S t e v e n s ( R o e r m o n d ) .
»
»
»
Al sig. P e t r u s L. J. W i l l e m s ( R o e r m o n d ) .
»
»
»
Al sig. Bernhard Riering (Paderborn).
2
dicembre
»
Al sig. J e r v o l i n o P e t t e n à (Treviso).
»
»
»
Al sig. Otello U b a l d i (Rieti).
»
»
»
Al sig. Marsilio Livio P a t i n i (Perugia-Città della P i e v e ) .
8
»
»
Al sig. Federico Torella (Tivoli).
Al sig. T o m m y Thulin (Stoccolma).
»
»
»
»
»
»
Al sig. K e v i n J. O'Connor (Wellington).
23
»
»
Al sig. Candido Pinci ( R o m a ) .
28
»
»
Al sig. Werner 0. F e i s s t (Freiburg).
NECROLOGIO
28
30
31
gennaio
1995. Mons. Alfredo Francis Méndez, V e s c o v o e m . di Arecibo (Porto
Rico).
»
»
»
»
Mons. D r a g u t i n Nezic, V e s c o v o e m . di Pórec e P u l a (Croazia).
Mons. Leo J o s e p h Brust, V e s c o v o tit. di Suelli.
7
febbraio
»
Mons.
8
»
»
Mons. Serapion B w e m i M a c a m b o , V e s c o v o e m . di F o r t P o r t a i
(Uganda).
Antonio Ambrosanio,
(Italia).
Arcivescovo
di
Spoleto-Norcia
An. et vol. LXXXYII
6 Aprilis 1995
N. 4
ACTA APOSTOLICAE S
COMMENTARIUM O F F I C I A L E lg
%\¡
Directio: Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio Libreria Editrice v^ati<
ACTA IOANNIS PAULI PP. II
CONSTITUTIONES A P O S T O L I C A E
I
BERTUANA
Bertuana intra Reipublicae Cammaruniensis fines conditur nova Provincia
ecclesiastica, quae ad dignitatem archiepiscopalem et metropolitanam attollitur.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Pastorali quidem permoti studio curam continenter adhibemus, ut salu­
tifera Domini beneficia quam amplissimam multitudinem attingant. Ideo
Nos aptare festinamus ecclesiastica instituta ad proposita haec commodius
assequenda et aptius explenda. Quapropter his quorum interest rogatis
sententiam, de consilio Congregationis pro Gentium Evangelizatione, Apo­
stolica Nostra potestate suffulti, haec quae sequuntur decernimus et sta­
tuimus. Provincia ecclesiastica Yaundensi divisa, novam Provinciam eccle­
siasticam condimus Bertuanam appellandam, quae Dumensem-Abongensem-Mbagensem, Baturiensem et Yokadumanam dioeceses complectetur.
Bertuana sedes ad archidioecesis Metropolitanae gradum attollitur, cui
dioeceses Dumensis-Abongensis-Mbagensis, Baturiensis et Yokadumana, ad
hoc usque tempus Ecclesiae Metropolitanae Yaundensi obnoxiae, ut suffra­
ganeae posthac subiciantur. Bertuanum episcopum, in praesentiarum Ve­
nerabilem Fratrem Lambertum Ioannem van Heygen, dignitate Archiepi23 - A. A, S.
338
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
scopi et gradu Metropolitae honestamus secundum sacrorum canonum
praescripta. Haec omnia ad expedienda Venerabilem Fratrem Sanctem
Abril y Castellò, Archiepiscopum titulo Tamadensem, atque in Cammaruniensi Republica Apostolicum Pronuntium, legamus, facta videlicet facul­
tate quempiam alium virum in ecclesiastica dignitate constitutum subdele­
gandi. Re demum ad exitum perducta, documenta conficiantur, quorum
sincera exempla ad Congregationem pro Gentium Evangelizatione mittan­
tur, contrariis rebus minime quibuslibet obsistentibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die undecimo mensis Novembris, anno
Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quarto, Pontificatus Nostri
septimo decimo.
83 ANGELUS
card.
SODANO
IOSEPHUS
Secretarius Status
card.
TOMKO
Congr. pro Gentium Evang.. Praef.
Marcellus Rossetti, Protonot. Apost.
Antonius Macculi, Protonot. Apost. s.n.
Loco ® Plumbi
In Secret. Status tab., n. 362.401
II
LIMONENSIS
Vicariatus Apostolicus Limonensis in Costarica ad gradum ac dignitatem dioecesis evehitur servatis iisdem finibus et nominibus sive de Curia sive in lingua
loci propria.
IOANNES PAULUS EPISCOPUS
SERVUS SERVORUM DEI
AD PERPETUAM REI MEMORIAM
Cum Vicariatus Apostolicus Limonensis his postremis temporibus ca­
tholicorum numero fidelium operibusque religiosis et civilibus auctis haud
parva incrementa esset consecutus, Venerabilis Frater Hyacinthus Berloco,
Archiepiscopus titulo Fidenatensis et in Costaricensi Republica Nuntius
Apostolicus, praehabitis faventibus votis Venerabilis Fratris Alfonsi Coto
Monge, Episcopi titulo Bigastrensis et Vicarii Apostolici Limonensis, atque
Conferentiae Episcoporum eiusdem Nationis, obtento quoque consensu
Acta Ioannis Pauli Pp. II
339
Congregationis pro Gentium Evangelizatione, re quidem mature perpensa
ab Apostolica Sede enixe riteque petivit ut hic Vicariatus Apostolicus ad
gradum et dignitatem dioecesis eveheretur. Nos vero existimantes id in
animarum bonum esse cessurum, de consilio Congregationis pro Episcopis
admotae postulationi libenter concedendum esse putavimus. Summa igitur
Nostra potestate, Vicariatum Apostolicum Limonensem ad gradum et di­
gnitatem dioecesis attollimus, iisdem servatis finibus, quibus nunc ipse ter­
minatur, et nominibus sive de Curia sive in lingua loci propria. Sic condi­
tae dioecesis sedem in urbe vulgo nominata « Limón » ponimus, ibique ex­
stans templum, Sacratissimo Cordi Iesu dicatum, ad gradum et dignitatem
ecclesiae cathedralis evehimus cuique propria insignia, privilegia honores­
que tribuimus. Praeterea dioecesim Limonensem suffraganeam facimus
metropolitanae Sedi Sancti Iosephi in Costarica eiusque pro tempore Epi­
scopum metropolitico iuri Archiepiscopi Sancti Iosephi in Costarica subi­
cimus iisdem iuribus, privilegiis, insignibus honoribusque ornatum atque
oneribus officiisque adstrictum, quae Praesulum Ordinariorum locorum
propria sunt. Mandamus etiam ut quam primum ibi Collegium Consulto­
rum ad normam iuris communis constituatur qui Episcopo, consilio et ope­
ra, valido sint auxilio. Congruae sustentationi Praesulis novae dioecesis
provideatur Curiae emolumentis, fidelium oblationibus atque omnibus bo­
nis temporalibus, quae ad dictum Vicariatum Apostolicum pertinuerunt.
In iis autem quae respiciunt ad Seminarii dioecesani aedificationem adque
sacrorum alumnorum institutionem, serventur praescripta iuris communis,
habita praesertim ratione normarum ac regularum a Congregatione de In­
stitutione Catholica statutarum; selecti quidem iuvenes sacerdotes, sua stu­
dia completuri, Romam, si fieri potest, mittantur. Quod vero attinet ad
conditae dioecesis regimen, bonorum ecclesiasticorum administrationem,
dioecesani Administratoris « sede vacante » electionem, fidelium iura et
onera aliaque id genus, quae sacri canones praescribunt ad amussim ser­
ventur. Simul ac dioecesis erectio ad effectum deducta fuerit, eo ipso cle­
rus, eidem Vicariatui Apostolico adscriptus, novae dioecesi incardinatus
censeatur. Quae statuimus perficienda committimus Venerabili Fratri Hya­
cintho Berloco, quem diximus, vel, absente eo, illi, qui curat negotia Apo­
stolicae Nuntiaturae in Republica Costaricensi, eisdem tribuentes necessa­
rias et opportunas facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agi­
tur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito
ad Congregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae
exsecutionis, cum primum fas erit, remittendi. Hanc denique Constitutio-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
340
nem Nostram nunc et in posterum ratam esse volumus, contrariis quibusli­
bet rebus non obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, die tricesimo mensis Decembris, anno
Domini millesimo nongentesimo nonagésimo quarto Pontificatus Nostri
septimo decimo.
ffi
ANGELUS
card.
£8
SODANO
Secretarius Status
BERNARDINUS
card.
GANTIN
Congr. pro Episcopis Praef.
Eugenius Sevi, Protonot. Apost.
Franciscus Chiaurri, Protonot. Apost.
Loco ffi Plumbi
In Secret, Status tab., n. 364.165
L I T T E R A E APOSTOLICAE
I
Venerabili Servo Dei Isidoro Bakanja Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — « Supra dorsum meum araverunt aratores, prolongaverunt sulcos suos » (Ps 129, 3).
Haec sane Psalmistae imago primum Ipsi Iesu, deinde eius innumeris
discipulis iure meritoque aptatur. Haec pariter verba referimus Venerabili
Dei Servo Isidoro Bakanja, iuveni laico, ex Zairensi regione oriundo, qui
adhuc adulescens ad Christi fidem se convertit primus evadens catholicus
inter fideles suae regionis. Quandoquidem ad orandum et ad christianam
veritatem testandam fidelem usque se praebuit, Divini Magistri vestigia se­
cutus, verberationis subiit tormentum. Cum iterum flagris caederetur, to­
tum dorsum eius adeo foetidum et purulentum vulnus factum est, ut in­
gentes illi cruciatus attulerit ac tandem extremum diem huius strenui chri­
stiani viri properaret. Quamvis eius dies natalis omnibus lateat, primam
tamen lucem inter annos MDCCCLXXXV et MDCCCXC scimus eum vidisse in lo­
co quem Mbilakama appellatur, in Zaire, ubi a parentibus et familiaribus,
qui indigenam fidem profitebantur, humili educatus est cultu. Adhuc adu­
lescens, ut operam navaret frequentius oppidum petivit, ibique fabri caementarii laborem praestitit. Tunc quidem et Christum et catholicam inve-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
341
nit fidem, quam didicit a Fratribus Ordinis Cisterciensium Strictions Ob­
servantiae, stationi missionali Boloko-Nsimba appellatae praepositis. Cate­
chumenus magna inter ceteros praecelluit assiduitate. Anno MCMVI aqua
baptismi ablutus est ac sacro Chrismate sollemniter unctus; sequenti anno
ad Sacram Synaxim primo accessit eodemque tempore a missionariis edocebatur verum catholicum veste scapulari et corona quoque innotescere.
Iam tum Isidorus nullo umquam tempore haec signa marialia reliquit, at­
tamen hac sese gerendi ratione saevam in se conflavit persecutionem. Po­
stea a viro quodam, ex Belgica natione, procuratore societatis commercialis, domesticus servus est conductus. Diligens enim in opere, mansuetus,
honestus, obsequens cultor naturae — uti testes etiam non christiani fidem
faciunt —, Isidorus persensit munus suum esse fidei christianae thesaurum
aliis tradere. Spiritualibus quidem moralibusque auxiliis orbatus qualia
sunt sacramenta, ministerium sacerdotale, ecclesialis communitatis praesi­
dium, solus Evangelicam emensus est viam proximosque orare ac christia­
nam veritatem credere docuit. Hunc profecto apostolatum sub promissioni­
bus baptismatis explicans, odium sibi comparavit ab albis curatoribus, qui
sapore quodam francomurario atheos sese profitebantur. Vilicus plantationis praedii ubi Venerabilis Dei Servus operam navabat, indignatus quod
Isidorus scapularium Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo collo in­
dueret — lingua Isidori appellabatur « vestis Mariae » —, praecepit ei ut
statim illud a collo detraheret; fidelis autem Christi discipulus id censens
idem esse ac catholicam prodere fidem, tali mandato minime esse obtempe­
randum putavit. Qua de re ductor eius praescripsit ut Servus Dei bis flagellis vexaretur. Tandem vir ille perfidus scapularium a collo Isidori avulsit, quem inermem in terram cadere fecit; immo eius caput et collum pedi­
bus proculcabat, dum duo servi tenebant eum pedibus manibusque liga­
tum aliusque flagellabat eum. Dorsum Isidori, plus quam ducentis verberibus affectum, eousque grave et horrificum vulnus redditum est ut ossa
etiam adumbrari possent. Contorquens igitur Isidorus misericordiam im­
plorare coepit; ductor tamen, fidei christianae odio caecatus, praecepit ut
Dei Servus saevioribus etiam coerceretur verberibus. Iuvenis autem ultra
sex menses superstes exstitit, quo tempore eius extremum vitae certamen
acriores attulit illi dolores quam ipsa verberatio. Hic « alter Iob » aetatis
nostrae in silvestri loco inventus est a custode quodam, qui, dorsum videns
vulneribus perfossum, foeditate obsitum et muscis invasum, ingenti perstrictus est horrore. Tunc Servus Dei huc illuc translatus est sanationis
causa, condicio tamen valetudinis eius omnia ad desperationem adducere
videbatur. Incedere nequibat, nec ob dolens dorsum recumbere poterat;
342
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
immo, procedente tempore, aliquoties insanire videbatur. Attamen usque
ad extremum diem marialem coronam recitavit. Illi duo adfuerunt missio­
narii qui auxiliis spiritualibus et sacramentis eius animam reiecerunt. Tunc
Isidorus declaravit se suo persecutori iam ignovisse, cui ut in caelo pro eo eni­
xas funderet preces antea promiserat. Denique Dei Servus, post precationes a
catechista habitas quibus ipse interfuerat, die dominico aut VIII aut xv mensis
Augusti anno MCMIX, ad aeternum transiit praemium. Eo ex die conversiones
ad catholicam fidem, primum numero exiguae, deinde ita creverunt ut pleri­
que cives catholicam fidem amplecterentur. Hi enim numquam obliti sunt
exempli heroici quod Isidorus, verus fidei martyr habitus, illis reliquerat.
Causa canonizationis instituta est ab Archiepiscopo MbandakanoBikoroensi qui anno MCMLXXVII Commissionem Historicam constituit ac
deinde, anno MCMLXXXVII, canonicae recognitionis celebrationem paravit.
Casu apud Congregationem de Causis Sanctorum de more theologorum
examini subiecto, die II mensis Aprilis anno MCMXCIII Nobis coram decre­
tum prodiit super martyrio. Statuimus igitur ut beatificationis ritus die
xxiv mensis Aprilis sequentis anni videlicet MCMXCIV, occasione Synodi Ex­
traordinariae Episcoporum Africae habendae, Romae celebraretur.
Hodie idcirco in foro ante Vaticanam Basilicam Sancti Petri inter Mis­
sarum sollemnia formulam hanc protulimus:
Nos, vota Fratrum Nostrorum Iosephi Kumuondala Mbimba, Archiepi­
scopi Mbandakani-Bikoroensis, Camilli Cardinalis Ruini, Vicarii Nostri pro
Romana dioecesi, et Caroli Mariae Cardinalis Martini, Archiepiscopi Medio­
lanensis, nec non plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu multorumque
Christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto,
Auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei
Isidorus Bakanja, Elisabeth Canori Mora et Ioanna Beretta Molla Beatorum
nomine in posterum appellentur eorumque festum: Isidori Bakanja die duo­
decima Augusti, Elisabeth Canori Mora die quarta Februarii et Ioannae Be­
retta Molla die vicesima octava Aprilis in locis et modis iure statutis quotan­
nis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Haec vero quae hodie statuimus firma usquequaque deinceps esse volu­
mus ac valida fore iubemus contrariis quibuslibet rebus minime obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xxiv mensis
Aprilis, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri sexto decimo.
£8 ANGELUS
card.
SODANO
Secretarius Status
Loco ffl Sigilli
In Secret. Status tab., n. 353.780
Acta Ioannis Pauli Pp, II
343
II
Venerabili Dei Servo Nicolao Roland Beatorum honores decernuntur.
IOANNES PAULUS PP. II
Ad perpetuam rei memoriam. — « Venite post me, et faciam vos fieri
piscatores hominum » (Mt 4, 19).
Divino vocanti Pastori animose respondit iuvenis Nicolaus Roland, qui
mundi illecebras reliquit atque se pariter Christo per Ordinis sacramentum
conformans, totus Deo, Evangelio animabusque inservire contendit, fla­
grans impigrumque item demonstrans missionale studium.
Hic sacerdos, qui paucis annis egregia et sancta patravit, Remis ortus
est, die VIII mensis Decembris anno MDCXLII, ex divitum mercatorum fa­
milia, quae eum a pueritia ut Domini viam decurreret instituit. Pro merca­
tura exercenda, quemadmodum voluerant parentes, talenta negotiari sua
multa carius cupiit. Spiritus namque voce illuminatus illud intellexit:
« Vanitas igitur est divitias perituras quaerere et in illis sperare » (De Imitatione Christi, 1, 1,13). Paupertatem ideo et Domini humilitatem comple­
xus est atque Lutetiam Parisiorum petiit, ut ad sacerdotium recipiendum
se congruenter compararet. Quandoquidem divinae gratiae erat fidelis, offi­
cii conscius, quoniamque necessitudines cum magnis illius temporis aposto­
lis coluit, solidam theologicam spiritalemque disciplinam acquirere potuit,
quam usque annorum decursu confirmavit et ditavit. Diaconus cum esset
ipse canonicus theologus est renuntiatus Remensis cathedralis et post pre­
sbyteralem ordinationem penitus pastorali ministerio se dedidit, quoquo­
versus Christi lumen effundens locansque suam operam in Francogallica
Ecclesia renovanda, quae fecunditatis ubertatisque momentum tunc tem­
poris felicissime experiebatur. Dei verbi christianaeque doctrinae perspi­
cuus fuit praeco, animosus et efficax sive in urbe sua, sive in rusticis locis,
quo multis variisque vexatus difficultatibus se conferebat, laetus, dum
operabatur et aliquid pro populi evangelizatione proque Christi regni aedi­
ficatione patiebatur. Assidue reconciliationis sacramentum impertivit, aesti­
matus simul sacerdotum, simul religiosorum laicorumque magister spiri­
tus. Multam in S. Ioannem Baptistam de la Salle habuit auctoritatem,
conditorem Instituti Fratrum Scholarum Christianarum. Clericos sacerdotesque excolere ipse praetulit: quocirca singulis hebdomadibus praelectio­
nes parabat atque domum suam ecclesiasticis alumnis recludit, qui com­
muniter viverent, ut eorum spiritalis pastoralisque conscientia curaretur,
344
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
precationis spiritu necnon de Christi grege sollicitudine in eis concitatis.
Dulcedine liberalitateque proximum Deo ferre cupiens, locupletis fuit in
omnes bonitatis, in aegrotos potissimum, in pauperes et pupillos, qui mul­
timodis eius dilectionem re sunt experti. Pupillorum incompositum hospi­
tium reconcinnavit idque in veram domum immutavit atque pro indigenti­
bus puellis scholas instituit, quae tum ab omni cultu et humanitate exclu­
debantur; Congregationem Sororum a Sancto Puero Iesu condidit, quae
christianum humanumque progressum curarent, quasque magis exemplo
quam operibus docuit, ut in parvulis vidèrent Iesum. Perducebatur praete­
rea et in sua multiplici industriaque pastorali actione sustentabatur arta
cum Deo coniunctione, cui se conformare nisus est, cum viveret quod cele­
braret et quod doceret cum faceret. Incarnationis, Passionis, Eucharistiae
mysterii contemplatio necnon vocationis fidus amor, in Redemptoris Ma­
trem pietas, precatio, sacrificii studium et animarum salutis sollicitudo,
eius sacerdotium collustrarunt brevique consummarunt. Meritis onustus,
repente fere de hoc mundo demigravit aeternitatem petiturus, die xxvn
mensis Aprilis anno MDCLXXVIII, Remis.
Sanctitatis fama, quam vivus et post mortem est adeptus, deinceps
continuavit, ob quam causam anno MCMXLI beatificationis canonizationisque Causa incohata est. Die XXI mensis Decembris anno MCMXCII Nobis
coram decretum de Dei Servi virtutibus heroum in modum exercitis pro­
diit. Paulo ante apud Curiam Remensem canonica inquisitio de quadam
sanatione, quae mira dicebatur, quaeque eiusdem intercessioni adscribebatur, peracta est. Eventu feliciter pervestigato apud Congregationem de
Causis Sanctorum, die xxin anno MCMXCIII decretum super miro evulgatum
est. Quapropter statuimus ut beatificationis ritus Romae ageretur die xvi
mensis Octobris anno MCMXCIV, Synodo Episcoporum « de vita consecrata
deque eius munere in Ecclesia et in mundo » occurrente.
Hodie idcirco in foro ad Vaticanam Basilicam Sancti Petri spectante,
inter Missarum sollemnia formulam hanc protulimus:
Nos, vota Fratrum Nostrorum Ioannis Balland, Archiepiscopi Remensis, Caroli Oviedo Cavada, Archiepiscopi Sancti Iacobi in Chilia, Eliae Yanes Alvarez, Archiepiscopi Caesaraugustani, Richardi Mariae Caries Gordó,
Archiepiscopi Barcinonensis et Camilli Cardinalis Ruini, Vicarii Nostri pro
Romana dioecesi, necnon plurimorum aliorum Fratrum in episcopatu mul­
torumque Christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sancto­
rum consulto, auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venera­
biles Servi Dei Nicolaus Roland, Albertus Hurtado Cruchaga, Maria Ra­
fols, Petra a Sancto Ioseph Pérez Florido et Iosephina Vannini Beatorum
Acta Ioannis Pauli Pp. II
345
nomine in posterum appellentur eorumque festum: Nicolai Roland die vi­
cesima septima mensis Aprilis; Alberti Hurtado Cruchaga die decima octa­
va mensis Augusti; Mariae Rafols die quinta mensis Novembris; Petrae a
Sancto Ioseph Pérez Florido die decima sexta mensis Octobris et Iosephinae Vannini die decima sexta mensis Octobris in locis et modis iure statu­
tis quotannis celebrari possit.
In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Quae autem his Litteris decrevimus nunc et posthac rata et firma volu­
mus esse, contrariis rebus minime obstantibus.
Datum Romae, apud S. Petrum, sub anulo Piscatoris, die xvi mensis
Octobris, anno MCMXCIV, Pontificatus Nostri septimo decimo.
£8 ANGELUS
card. SODANO
Secretarius Status
Loco £8 Sigilli
In Secret. Status tab., n. 360.678
ALLOCUTIONES
I
Ad episcopos latini ritus Orientis finitimi.*
Béatitude,
Chers Frères dans l'épiscopat,
Chers amis,
1. A l'occasion de votre visite ad limina Apostolorum, je suis heureux
de vous accueillir, vous les évêques latins des Régions arabes qui venez à
Rome, reprenant en quelque sorte le chemin parcouru par l'Apôtre Pierre.
Je remercie Mgr Sabbah des paroles qu'il vient de m'adresser pour expri­
mer le sens de votre démarche et l'essentiel de vos préoccupations.
Votre présence me fait évoquer cette vaste région qui a vu naître les
plus antiques civilisations du bassin méditerranéen. Et c'est là que notre
Seigneur Jésus Christ a voulu naître au sein du Peuple élu et accomplir sa
mission rédemptrice. Vous savez que je garde au fond du coeur le désir de
* Die 3 Septembris 1994
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
346
me rendre en pèlerinage en ces terres tant aimées et spécialement dans les
Lieux qu'a sanctifiés la présence du Sauveur.
2. Vos régions ont été longuement déchirées par des conflits qui ont
provoqué beaucoup de souffrances et, en particulier, porté préjudice aux
communautés chrétiennes. Avec vous, je voudrais saluer les perspectives de
paix ouvertes par différents accords et dire ma vive espérance que, en
d'autres lieux où les solutions pacifiques tardent à venir, on parviendra à
surmonter ce qui oppose encore et à alléger les conséquences de guerres
destructrices. Vos communautés sont parfois peu nombreuses, elles com­
portent des familles dont la présence remonte aux temps lointains ou des
personnes venues d'autres régions du monde pour travailler. Vous pouvez
assurer vos interlocuteurs que tous les catholiques désirent entretenir de
bons rapports avec les autorités civiles et se mettre au service de la socié­
té, en particulier par des oeuvres éducatives ou socio-caritatives où l'on ne
ferme la porte à personne.
3. Les fidèles de l'islam constituent la majorité dans les peuples de vos
régions. La présence chrétienne, presque partout minoritaire, n'en est pas
moins ancienne, et tous vos frères chrétiens souhaitent qu'elle demeure vi­
vante. Malgré les difficultés, malgré l'émigration qui affaiblit certains de
vos diocèses, continuez de rendre un témoignage évangélique généreux de
paix et d'amour, selon la parole de Jésus. Veillez à poursuivre le dialogue
interreligieux avec le judaïsme et avec l'islam. Il s'agit de chercher à tou­
jours mieux se comprendre, à collaborer utilement en différents domaines
pour favoriser l'épanouissement des personnes et l'harmonie de la société;
il s'agit d'une attitude de tolérance et de respect mutuel des convictions et
des activités religieuses propres des communautés; et je souhaite en parti­
culier que, dans vos pays, les catholiques jouissent de la liberté de culte
que l'on voudrait voir reconnue dans le monde entier à tous les croyants.
4. Dans la région qui a vu le Christ confier son Église à ses Apôtres, il
est particulièrement souhaitable que soit entretenu le dialogue œcumé­
nique. Il progressera s'il concerne l'ensemble des fidèles. Il faut que le désir
de l'unité, exprimé par Jésus au Cénacle, pénètre la catéchèse, l'éducation,
la prédication et les activités sociales et caritatives, afin qu'une fidélité
plus grande au Seigneur permette aux baptisés de se rapprocher de la com­
munion pionière pour laquelle il a livré sa vie.
1
1
Cf. Jn 17, 20-23.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
347
5. En pensant au patriarcat latin de Jérusalem, je tiens à exprimer de­
vant vous l'espoir suscité par les pas importants qui ont été accomplis sur
la voie de la paix, même si la route à parcourir est encore longue. Je me
réjouis que le Saint-Siège ait pu établir des relations diplomatiques avec
l'Etat d'Israël et avec le Royaume de Jordanie. D'autre part, on prépare
actuellement l'établissement de relations officielles avec les représentants
du peuple palestinien. Nous espérons que cela permettra un dialogue de
plus en plus fécond entre toutes les parties et, pour vos communautés ca­
tholiques, une perspective d'avenir sereine.
Le patriarcat latin intensifie actuellement son effort pastoral, et je vou­
drais l'encourager. La collaboration du clergé diocésain, des religieux, des
religieuses et des laïcs sera notamment stimulée par un Synode diocésain
qui contribuera au renouveau de la vie ecclésiale. Vous pourrez bénéficier
aussi de l'expérience des communautés religieuses qui, en Terre Sainte,
remplissent une mission spécifique pour la garde des Lieux saints, pour les
études bibliques ou la formation œcuménique; j'invite ces religieux à par­
ticiper volontiers à la vie de l'Eglise locale. Puisse l'Eglise latine de Jéru­
salem progresser dans la fidélité à la mission reçue du Seigneur!
6. Je ne puis parler ici de la situation de chacune de vos communautés;
c'était l'objet de nos conversations privées. Mais je voudrais assurer de
toute ma sollicitude ceux de vos fidèles qui connaissent les conditions les
plus difficiles. Je pense à ceux du Liban, pays qui doit encore panser ses
blessures et rétablir la convivialité dont il a longtemps donné l'exemple.
Je confie particulièrement à Notre-Dame du Liban la préparation du Sy­
node spécial et mon vif désir de visiter ce peuple bien-aimé.
Toute ma sympathie va aussi à nos frères et sœurs d'Irak, qui subis­
sent les dures conséquences d'un embargo international, cause de trop de
privations.
Dans la Corne de l'Afrique, la Somalie voit se prolonger son épreuve, et
je ne puis pas ne pas rappeler parmi vous la figure du regretté Mgr Salva­
tore Colombo, Evêque de Mogadiscio, tragiquement disparu. Dans ce mal­
heureux pays, l'Eglise a été dispersée, ses lieux de culte et ses locaux ont
été dévastés. J'apporte tout mon appui au P. Giorgio Bertin, Administra­
teur Apostolique, dans ses efforts pour rassembler les catholiques demeurés
dans le pays et rétablir la vie ecclésiale.
À l'occasion de votre visite, je pense aussi aux milliers de fidèles catho­
liques qui résident dans certaines de vos régions en tant que travailleurs
étrangers: il est triste de savoir que l'assistance religieuse la plus élémen-
348
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
taire leur est refusée. Je voudrais exprimer ma solidarité avec eux et leur
adresser mes encouragements fervents à demeurer fermes dans la foi en
Jésus-Christ, malgré toutes les difficultés.
Je recommande au Seigneur tous les peuples de vos régions, afin qu'ils
puissent jouir d'une paix consolidée et voir affermies les institutions natio­
nales pour le bien de tous les habitants.
7. En achevant cet entretien, je vous confie le salut affectueux que
j'adresse aux fidèles dont vous avez la charge pastorale, et spécialement
aux prêtres qui partagent votre ministère. Puisse le Seigneur susciter chez
vous des vocations généreuses! Dites à vos séminaristes que l'Eglise
compte sur eux, que je les encourage à poursuivre leur formation de ma­
nière exigeante, afin qu'ils deviennent les intendants fidèles des mystères
de Dieu que leurs frères et sœurs attendent.
J'adresse également mon salut et mes encouragements aux religieux et
aux religieuses, dont la consécration à Dieu et l'actif dévouement ont une
si grande importance pour la présence chrétienne dans vos régions. Que le
Seigneur leur donne de continuer à témoigner de son amour et de recevoir
l'appui de jeunes vocations!
8. Chers frères dans l'épiscopat et chers amis, vous allez retourner au­
près de vos fidèles. Les communautés de rite latin sont voisines d'autres
communautés catholiques des rites orientaux. Il y a beaucoup de préoccu­
pations et de tâches qui vous sont communes: développez votre collabora­
tion fraternelle pour le bien de tous.
Les difficultés de vos tâches pastorales quotidiennes me sont connues.
Sachez que le Successeur de Pierre reste proche de vous. Travaillez avec
courage et dans l'espérance à consolider la communion ecclésiale, appelant
les membres de l'Eglise à nourrir leur vie chrétienne par la prière et les sa­
crements, à porter humblement témoignage de la Bonne Nouvelle qu'ils
ont reçue et à développer leur vie fraternelle dans l'amour du Christ.
A vous-mêmes et à tous les fidèles de vos communautés, j'accorde de
grand cœur la Bénédiction Apostolique.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
349
II
Ad Turciae episcopos.*
Chers Frères dans Vépiscopat et dans le sacerdoce,
1. C'est avec joie que je vous accueille pour la deuxième visite ad limina Apostolorum de la Conférence des Evêques de Turquie. Je remercie
tout d'abord votre Président, Monseigneur Hovhannes Tcholakian, Arche­
vêque d'Istanbul des Arméniens catholiques, de ses paroles qui ont claire­
ment présenté la situation de l'Eglise dans votre pays, en faisant appa­
raître vos préoccupations de pasteurs et vos projets apostoliques, les diffi­
cultés de vos communautés et les espérances qui animent le peuple
chrétien.
Votre présence me fait évoquer le pèlerinage que j'ai accompli, voici
déjà quinze ans, sur la terre vénérable de la Turquie, illustrée par la pré­
sence et l'action apostolique des colonnes de la foi que furent les Apôtres
du Seigneur. Grâce à vos rapports quinquennaux, je parcours en esprit
l'itinéraire qui traverse vos diocèses de rites latin, arménien, chaldéen, grec
catholique et syrien catholique. Ce pèlerinage nous reporte vers les sources
les plus pures de la vie chrétienne, aux origines du grand courant de
l'évangélisation qui a trouvé dans la terre de Turquie un des lieux les plus
liés à l'annonce du salut. C'est une véritable « terre sainte » de l'Eglise pri­
mitive, riche d'une tradition culturelle dont les traces sont si nombreuses
qu'elles retiennent l'attention de l'Eglise catholique et de tous les chré­
tiens. Comment ne pas rappeler que les noms de certaines de vos villes
évoquent les destinataires des Lettres de l'Apôtre Paul et que les sept pre­
miers Conciles œcuméniques ont été célébrés en Turquie? Qu'il me suffise
de nommer Éphèse, où l'on a proclamé la plénitude du Christ Dieu et
homme, et où la dignité incomparable de sa Très Sainte Mère a été solen­
nellement reconnue.
La Turquie possède aussi des trésors d'art et de culture qui appar­
tiennent au patrimoine commun de l'humanité et qui sont les signes d'une
riche et ancienne tradition, appelée à porter ses fruits, aujourd'hui encore,
dans le cadre de la situation religieuse et sociale de son peuple. Comment
oublier les enseignements de saint Polycarpe, Evêque de Smyrne, de saint
Ignace d'Antioche et des Pères illustres de Cappadoce, Basile, les deux
* Die 5 Septembris 1994
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
350
Grégoire et Jean Chrysostome, qui ont mis au service des fidèles toutes
les ressources de leur intelligence et de leur culture, toute l'ardeur de leur
foi et toute leur pénétration de grands contemplatifs? Cette très riche tra­
dition constitue une source d'inspiration et un stimulant pour votre mi­
nistère pastoral dans les conditions difficiles que vous connaissez au­
jourd'hui.
2. En ce qui concerne la situation de l'Eglise en Turquie, j'apprécie les
efforts accomplis pour améliorer son organisation interne, et aussi pour en­
tretenir avec les autorités civiles des relations positives. A cet égard, il
faut souhaiter que l'on trouve une solution à la grave question de la recon­
naissance de la personnalité juridique de l'Église catholique du point de
vue civil. Dans un esprit de paix, de tolérance et de liberté religieuse, tel
qu'il a été défini par le deuxième Concile du Vatican, je vous encourage à
poursuivre patiemment le dialogue avec les pouvoirs publics. Dans cette
voie, vous serez toujours soutenus par le Saint-Siège.
1
3. Votre Conférence episcopale est de création récente, mais je crois
qu'elle a déjà montré sa grande utilité et qu'elle pourra développer sereinement son activité, en abordant en esprit de communion les différents pro­
blèmes qui se présentent. La dimension réduite de vos communautés et
leur coexistence dans les mêmes lieux invitent naturellement à intensifier
la concertation pastorale, comme vous l'avez déjà fait dans les domaines
de la culture et de l'éducation, de la formation chrétienne ou de la famille.
La vitalité de l'Église dans votre pays dépend de sa capacité à réagir aux
tentations de repli sur soi que connaissent forcément les petites commu­
nautés.
4. L'une de vos premières préoccupations est, à juste titre, celle de la
formation des jeunes et des adolescents. Pour cela, le concours des caté­
chistes vous est indispensable. Apportez-leur tout votre soutien, afin qu'ils
soient bien préparés à être personnellement des témoins authentiques de la
foi. La catéchèse sera à la fois une instruction sur les vérités de la foi et
une initiation à l'expérience spirituelle et à la mise en œuvre concrète des
valeurs chrétiennes dans la vie personnelle et sociale. Je partage votre gra­
titude envers les instituts religieux qui se dévouent avec générosité à une
œuvre éducative compétente offerte à tous dans leurs écoles, ainsi qu'à la
formation spécifique des jeunes chrétiens.
1
Cf Déclar. Dignitatis humanae.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
351
5. Comme vous me l'avez signalé dans vos rapports, vous ne pouvez
pas toujours répondre à toutes les urgences qui se présentent à vous, car
les prêtres sont très peu nombreux. Pour annoncer l'Evangile et pour cons­
tituer des communautés chrétiennes vivantes, la pastorale des vocations
auprès des jeunes catholiques de Turquie est une de vos priorités. Les
jeunes sont généreux et sont souvent prêts à s'engager dans des projets
humanitaires au service de leurs frères. Mais dans la culture contempo­
raine, qui valorise particulièrement la dimension affective et sensible de
l'existence, les valeurs du don total de soi au Christ, de la chasteté et du
célibat consacré ne sont pas immédiatement reconnues et acceptées. Pour
répondre aux nécessités locales, vous disposez du séminaire pontifical in­
ter-rituel Saint-Louis. Et vous envisagez d'accueillir, ad experimentum, le
projet des pères capucins de créer un nouveau centre de formation
commun aux différents rites et en liaison avec les congrégations religieuses,
dans le respect des institutions déjà existantes. Tout cela peut permettre
de rassembler un nombre plus élevé de jeunes, ce qui sera une aide pré­
cieuse et stimulante pour leur formation intellectuelle, pour leur vie spiri­
tuelle, pour l'épanouissement de leur vocation et pour la collaboration en­
tre toutes les sensibilités catholiques présentes sur le territoire de la Tur­
quie. Le temps de séminaire est un temps précieux pour affermir sa spiri­
tualité, pour former sa volonté et pour unifier son être intérieur autour de
la vie d'intimité avec le Christ et de la mission. Par les études, par la
prière et par la vie communautaire, les jeunes découvrent que l'engage­
ment à suivre le Seigneur, s'il est folie aux yeux des hommes, peut être
vécu par amour pour Dieu et pour les hommes et procurer le véritable
bonheur, celui de donner sa vie pour ses amis.
6. L'Année internationale de la Famille a été l'occasion d'une initiative
dont je me réjouis. Elle a permis à des couples de toutes les confessions,
représentant les diverses composantes de la société turque, d'échanger sur
leur expérience profonde de la vie conjugale, de découvrir le sens chrétien
du sacrement de mariage et la responsabilité des conjoints. En effet, à par­
tir des questions de société, la Bonne Nouvelle et les valeurs chrétiennes
spécifiques peuvent être présentées par les catholiques à leurs compa­
triotes. Vous expérimentez la nécessité d'une Eglise incarnée dans la
culture, pour que cette culture soit évangélisée.
7. La formation des laïcs est un aspect important de votre mission,
particulièrement dans une société pluraliste du point de vue religieux et du
352
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
point de vue culturel. Il importe que les laïcs soient capables de témoigner
par toute leur vie de la richesse spirituelle que leur donnent la foi et la
communion fraternelle vécue en Eglise.
La présence d'un journal catholique peut créer des liens entre les
communautés dispersées et offrir les textes importants de l'Eglise ainsi
qu'un enseignement adapté à la population de Turquie. Par l'information
transmise, les communautés catholiques se sentiront ainsi plus proches de
leurs frères chrétiens des autres pays, elles permettront aussi à leurs
compatriotes de découvrir l'action de l'Eglise en faveur de la solidarité, de
la paix, des droits de l'homme et des peuples.
8. Dans vos rapports, vous mentionnez le profond travail accompli par
les congrégations religieuses. J'ai déjà mentionné leur contribution à l'édu­
cation, mais je pense aussi au témoignage tangible de la tendresse de Dieu
qu'elles rendent, notamment dans le secteur sanitaire. Que les religieux et
les religieuses soient remerciés pour leur action, que nous souhaitons tous
voir se poursuivre, malgré les difficultés de recrutement de jeunes. En ef­
fet, l'apostolat des religieux et des religieuses, dont traitera le prochain Sy­
node des Evêques sur la vie consacrée, se réalise à travers leur vie quoti­
dienne et le rayonnement de leur vie de prière, ainsi que par les services
rendus avec une générosité et un dévouement que tous, chrétiens et nonchrétiens, peuvent reconnaître; c'est là une manière irremplaçable d'annon­
cer l'Evangile.
9. Vous avez manifesté le désir de rendre toujours plus accessible aux
fidèles du pays le message chrétien et la culture chrétienne. A cet égard,
j'apprécie vos travaux de traduction des textes liturgiques en langue
turque et aussi votre projet de réaliser une traduction de la Sainte Bible
en Turc moderne.
J'espère que cette oeuvre importante sera bien accueillie dans le peuple
chrétien: un accès plus direct à la Parole de Dieu lui permettra d'y trouver
nourriture et force pour cheminer dans la foi, sur les voies souvent ardues
du monde moderne, spécialement lorsqu'on se sent un « petit troupeau ».
Dans un pays de si grande tradition culturelle, je voudrais aussi encou­
rager la constitution de votre centre d'études scripturaires, patristiques,
historiques à Iskenderun, avec son ouverture œcuménique et aussi son in­
térêt pour l'islamologie. Par ailleurs, je salue les relations établies entre
l'Université d'Etat d'Ankara et l'Université pontificale grégorienne, pour
développer des échanges intellectuels de haut niveau et pour faire partici-
Acta Ioannis Pauli Pp. II
353
per des universitaires catholiques aux recherches culturelles poursuivies
dans le pays.
10. Vous avez fait état des bonnes relations que vous entretenez avec vos
frères chrétiens des différentes confessions. Dans l'Orient où vous vivez,
l'importance du dialogue œcuménique apparaît clairement. Dans un pays à
majorité non chrétienne, une courageuse fidélité à l'Evangile s'accompagne
nécessairement d'un effort constant d'entente fraternelle entre chrétiens.
Notre époque a heureusement connu un développement intense des relations
entre le Siège de Rome et le Patriarcat de Constantinople; vous y êtes natu­
rellement associés. Par le baptême, « nous ne faisons qu'un dans le Christ Jé­
sus »; grâce à la succession apostolique, le sacerdoce et l'Eucharistie nous
unissent encore plus étroitement avec nos frères orthodoxes. Je puis vous
confier que je garde présente dans mon cœur l'admirable méditation de Sa
Sainteté le Patriarche Bartholomaios qui a animé la Via Crucis de l'Eglise
de Rome cette année. C'est un témoignage précieux de la profonde commu­
nion que nous devons cultiver, afin que le mystère de Dieu qui aime et sauve
l'humanité soit le réel motif de tous nos efforts de dialogue et de rencontre.
2
3
11. En ce qui concerne le dialogue inter-religieux avec le monde isla­
mique, vous le vivez au jour le jour. La Bonne Nouvelle que Dieu le Père
aime tous les hommes vous suggère constamment une attitude de disponi­
bilité à l'accueil et aux échanges libres et fraternels. Tous ceux qui adorent
le Dieu Un et Unique sont appelés à instaurer un ordre de justice et de
paix sur la terre; dans cette perspective, le dialogue devient une collabora­
tion en faveur de la promotion des valeurs de la vie et du respect de la di­
gnité de l'homme.
12. Chers Frères, le Successeur de Pierre tient à vous encourager pour
votre exigeante mission au service de l'Eglise dans votre région. Nous ne
l'oublions pas, c'est à Antioche que pour la première fois les disciples du
Seigneur ont reçu le nom de chrétiens. Vous vous souvenez que, d'An­
tioche, l'Evêque Ignace écrivait à son frère Polycarpe de Smyrne: « Que
votre baptême demeure comme votre bouclier, la foi comme votre casque,
la charité comme votre lance, la patience comme votre armure »! Que le
Seigneur soit votre soutien, pour être les ministres de sa charité!
4
5
2
3
4
5
Cf. Ga 3, 28.
Cf. Unitatis redintegratio, n. 15.
Cf. Ac 11, 26.
Lettre à Polycarpe, VI, 2.
24 - A., A.. S.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
354
Apportez mon salut affectueux aux prêtres, aux religieux, aux reli­
gieuses et aux laïcs de vos communautés. Par l'intercession de la Bienheu­
reuse Vierge Marie, la Theotokos, que le Seigneur vous comble tous de ses
dons! De grand cœur je vous accorde la Bénédiction apostolique.
III
Ad quosdam Peruviae episcopos.*
Amadísimos Hermanos en el episcopado:
1. Al recibiros con gran gozo en este encuentro colectivo de la visita
ad Limina, os doy mi más cordial y fraterno saludo, y en vosotros deseo
saludar también a los sacerdotes, religiosos, religiosas y laicos comprometi­
dos, que con generosa dedicación, no exenta de sacrificios, contribuyen a
edificar el Reino de Dios en el Perú.
Agradezco vivamente las amables palabras que, en nombre de todos,
me ha dirigido Mons. Lorenzo León Al varado, Obispo de Huacho, y deseo
reiterar mi aprecio por vuestra abnegada entrega al servicio de las comuni­
dades eclesiales que el Señor os ha confiado.
2. Vuestra misión eclesial viene enseñada claramente por el Concilio Va­
ticano II: « Los Obispos, puestos por el Espíritu Santo, suceden a los Após­
toles como pastores de las almas. Junto con el Sumo Pontífice y bajo su
autoridad, han sido enviados para perpetuar la obra de Cristo, Pastor eter­
no... El Espíritu Santo que han recibido ha hecho de los Obispos los verda­
deros y auténticos maestros de la fe, pontífices y pastores ».*
Como maestros de la fe, la enseñanza de la verdad forma parte de la
sublime misión que, hoy y siempre, estáis llamados a ejercer incansable­
mente en un mundo tan sediento de lo auténtico y amenazado por tantos
errores. Por eso tenemos que presentar con valentía a nuestros hermanos
la Verdad, que es Jesucristo mismo. Como he señalado en la Encíclica
Veritatis splendor, « promover y custodiar, en la unidad de la Iglesia, la
fe y la vida moral es la misión confiada por Jesús a los Apóstoles, la cual
se continúa en el ministerio de sus sucesores ».
2
3
4
* Die 17 Septembris 1994.
Christus Dominus, 2.
Cf. Jn 14, 6.
Cf. Mt 28, 19-20.
N. 27.
1
2
3
4
Acta Ioannis Pauli Pp
II
355
La predicación íntegra de la verdad revelada, en fidelidad a la Tradi­
ción, con la palabra y con el testimonio de la propia vida, es el camino
más apropiado para realizar y vivir la unidad de la Iglesia, tan deseada
por nuestro Salvador y de la cual nosotros somos los primeros servidores.
No se puede, por ello, aceptar ninguna forma de reduccionismo que silencie
aspectos importantes del orden sobrenatural, del contenido de la fe o de
las normas morales, en aras de conseguir una cohesión que, por ese camino
sería sólo aparente o externa, y desfiguraría la misión de la Iglesia, exal­
tando únicamente valores éticos, sociológicos, económicos o culturales.
La unión de los Pastores entre sí y con el Sumo Pontífice, así como la
que ha de haber entre los fieles con ellos, trasluce aquel rostro misterioso
de la Iglesia, que es comunión. Por ello, arraigados en la verdad de Jesu­
cristo, hemos de vivir dando siempre un testimonio coherente de unidad
para que el mundo crea que Él es el Enviado del Padre, el Redentor de los
hombres. No se trata de una unidad cualquiera, como podría ser la deriva­
da de sentimientos meramente humanos, sino que se trata de aquella origi­
nada por la adhesión a la Palabra de la Verdad, esto es, a la persona mis­
ma de Jesucristo y su mensaje, animada y vivificada por la acción del Es­
píritu Santo. En nuestro esfuerzo por consolidar siempre esta unidad los
fieles encontrarán asistencia y ayuda en el camino de la salvación, y nues­
tras obras tendrán la eficacia esperada.
La unidad, alimentada cada día en la celebración de la Eucaristía, se
ha de manifestar también de forma visible en las diversas circunstancias de
la vida. Para los Pastores, la Conferencia episcopal es el medio más indica­
do para expresarla, ya que en ella « los Obispos... ejercen unidos su función
pastoral » y, a la vez, un modo de concretar el « affectus collegialis ».
A través de ella se podrá programar e impulsar la « nueva Evangelizaeión »
en vuestro amado país. Así, la progresiva consolidación de vuestra afectiva
y efectiva comunión en el seno de la Conferencia contribuirá ciertamente a
dar vigor a vuestro ministerio y facilitará un mejor seguimiento de las
complejas realidades pastorales. En los momentos actuales el ineludible
testimonio de unidad entre vosotros es, además, una exigencia pastoral,
que ayudará a acrecentar aún más la unión entre vuestros sacerdotes, en­
tre los agentes de pastoral y entre los demás miembros de las Iglesias par­
ticulares.
5
6
7
5
6
7
8
Cf Jn 17, 11-23,
Cf. ibid., 17, 21.
Christus Dominus, 38.
Cf. Lumen gentium, 23.
8
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
356
3. Gran parte de las dificultades de la Iglesia en el Perú provienen de la
escasez apremiante de sacerdotes, paliada en parte con la ayuda de otras
Iglesias hermanas que envían allí a sus misioneros. Además, la desigual­
dad en la distribución del clero agrava la situación. Ello exige a vuestros
sacerdotes una gran dedicación apostòlica, lo cual los hace acreedores
de apoyo y estima por parte de los Obispos. Por eso me complace que
hayáis dedicado, al inicio del presente año, vuestra 71 Asamblea Plena­
ria a estudiar el sacerdocio, su espiritualidad y formación, así como su con­
veniente seguridad y previsión social, a la luz de cuanto expuse en la Ex­
hortación Apostólica Pastores dabo vobis.
Os aliento, pues, vivamente a seguir cuidando de vuestros sacerdotes
con solicitud pastoral, tratándolos como hermanos y amigos, ayudándolos,
antes que nada, a adquirir, bajo el influjo de la gracia, la santidad « especí­
fica » sacerdotal. Esta, derivada del sacramento del Orden, hace que « la vi­
da espiritual del sacerdote quede caracterizada, plasmada y definida por
aquellas actitudes y comportamientos que son propios de Jesucristo,... y
que se compendian en su caridad pastoral ». Debe estar caracterizada tam­
bién por «una actitud esencial de servicio,... llevado como Dios espera y
con buen espíritu. De ese modo, ...los presbíteros podrán ser "modelo" de
la grey del Señor que, a su vez, está llamada a asumir ante el mundo
entero esa actitud sacerdotal de servicio a la plenitud de la vida del hom­
bre y a su liberación integral ». La caridad pastoral, como ya tuve oportu­
nidad de señalar en otra ocasión, es « intimidad con Dios, es imitación de
Cristo, pobre, casto, humilde; es amor sin reservas a las almas y donación
a su verdadero bien; es amor a la Iglesia que es santa y nos quiere santos,
porque ésta es la misión que Cristo le ha encomendado ».
Para que los presbíteros puedan desempeñar con provecho sus propias
funciones y no se desanimen en su sublime misión, es menester que man­
tengan vivo « un proceso general e integral de continua maduración, me­
diante la profundización, tanto de los diversos aspectos de la formación
—humana, espiritual, intelectual y pastoral—, como de su específica
orientación vital e íntima, a partir de la caridad pastoral y en relación con
ella ». Se evitará así caer en un activismo desbordante y, sobre todo, se ac­
tualizará el don recibido en la ordenación, estando en condiciones de sera
9
10
u
12
Lumen gentium, 21.
Ibid.
Homilía 9.X 1984, L'Osservatore Romano, edición en lengua española, 28 de octubre de
1984, p 9.
Pastores dabo vobis, 71
9
10
11
12
Acta Ioannis Pauli Pp. II
357
vir mejor al Pueblo de Dios, especialmente en la formación de aquellos
que, como catequistas, animadores litúrgicos, servidores de la caridad y
otros ministerios, tienen un contacto más frecuente con el presbítero.
La vastedad del Perú hace que muchos sacerdotes sufran la soledad,
con los consiguientes peligros provenientes de un ambiente que a veces
puede ser agresivo. Los encuentros formativos, cursillos y ejercicios espiri­
tuales, los contactos periódicos con el Obispo y el presbiterio, la vida co­
mún donde las circunstancias lo aconsejen, así como la sana y madura
amistad con los laicos son circunstancias que alivian esa situación y sin
duda redundan en su beneficio. Pero no olviden que la soledad, « aceptada
con espíritu de ofrecimiento y buscada en la intimidad con Jesucristo el
Señor », puede ser útil en cuanto que favorece la oración, el necesario estu­
dio, la santificación personal y la madurez humana.
13
4. La historia religiosa del Perú nos ofrece el testimonio de tantas al­
mas consagradas que, en la vivencia de los consejos evangélicos, han tra­
bajado por la extensión del Reino de Dios. Vienen a mi memoria los mara­
villosos ejemplos de santa Rosa de Lima y san Martín de Porres, santo
Toribio de Mogrovejo, san Juan Macías y san Francisco Solano, la beata
Ana de Monteagudo y otros.
Ahora, cuando nos encontramos a las puertas de la Asamblea del Síno­
do de los Obispos dedicada a la vida consagrada, quiero manifestar mi re­
conocimiento por la labor de tantos religiosos y religiosas, llevando la Pa­
labra de Dios por los amplios parajes de vuestro país o dedicándose al ge­
neroso servicio en diversas obras apostólicas con niños, jóvenes, ancianos o
enfermos, sin olvidar la contribución espléndida de su oración elevada al
Padre por toda la Iglesia, como testimonio de su entrega total a Dios.
Teniendo presente, pues, los variados servicios que prestan a la Iglesia,
quiero recordar, queridos Hermanos, el deber que os compete de promover
el crecimiento y desarrollo de la vida consagrada. Los religiosos forman
parte inseparable de la vida y santidad de la Iglesia y así están también,
salvando el derecho propio de cada instituto según su carisma y las nor­
mas canónicas, bajo el cuidado pastoral del Obispo. Por ello os exhorto a
acoger lo que es la vida religiosa para las comunidades eclesiales del Perú,
fomentando la fidelidad de cada instituto al propio carisma y, donde fuese
necesario, ayudando con vuestra palabra a superar las dificultades que se
pudieran presentar entre el clero diocesano y los religiosos.
14
14
Pastores dabo vobis, 74.
Cf. Lumen gentium, 44.
358
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Estos últimos no trabajan para sí mismos sino para la Iglesia, cuya res­
ponsabilidad final recae en los sucesores de los Apóstoles. Por ello han de
integrar su vida pastoral con la de las diócesis donde se encuentran. Es és­
te uno de los aspectos donde se ha de hacer también visible la unidad ecle­
sial.
Pero la aportación de los consagrados a la unidad visible de la Iglesia
no se agota en la eficaz colaboración pastoral. Los religiosos han de mos­
trar también una sintonía continua, clara y fiel con el Magisterio del Sumo
Pontífice y de los Obispos en comunión con él, pues « nadie más tiene la
potestad de ejercitar función alguna de magisterio, santificación o gobier­
no, si no es en participación y comunión con ellos ».
15
5. En la vida de cada Iglesia particular, y con mayor urgencia aún en
regiones que, como la vuestra, sufren la escasez de sacerdotes, la pastoral
vocacional ha de ser tenida en cuenta como una prioridad. Es verdad que
aparecen signos consoladores, pero ello no ha de ser sino incentivo para
profundizar más aún en sus objetivos y logros.
Jesucristo sigue invitando a los jóvenes, y también a los menos jóvenes,
a seguirlo en su misión de Buen Pastor. Se han de crear, mediante iniciati­
vas adecuadas, las condiciones necesarias para que todos puedan oír su voz
y así crezca el número de los consagrados enteramente a su servicio y al
del Cuerpo místico, que es la Iglesia.
No os canséis, pues, en las visitas pastorales, de llamar a los fieles con
sencillez y claridad, como hacía el Maestro, a dejarlo todo y seguir a Aquel
que tiene palabras de vida eterna y de verdad. Y a aquellos que se mani­
fiesten dispuestos a acoger la llamada, en espíritu de fe y obediencia, que
no les falten los medios necesarios para discernir y ser ayudados en el pro­
ceso de su respuesta.
Al finalizar este encuentro quiero invocar sobre cada uno de vosotros,
sobre las Iglesias particulares que presidís y sobre todos sus miembros, la
protección de la Virgen Santísima, venerada en vuestro país con el sugesti­
vo título de Nuestra Señora de la Evangelizaeión, para que por su interce­
sión el Espíritu del Señor os colme con su plenitud y derrame a manos lle­
nas en vuestra Nación el don de la paz y la convivencia fraterna entre to­
dos sus hijos.
Con estos fervientes deseos os acompaña mi oración y mi Bendición
Apostólica.
Mutuae relationes, 9
Ada Ioannis Pauli Pp. II
359
NUNTIUS
Ob diem ad pacem fovendam dicatum.
1. All'inizio del 1995, con lo sguardo proteso verso il nuovo millennio
ormai vicino, rivolgo ancora una volta a voi tutti, uomini e donne di buo­
na volontà, il mio appello accorato per la pace nel mondo.
La violenza che tante persone e popoli continuano a subire, le guerre
che tuttora insanguinano numerose parti del mondo, l'ingiustizia che grava
sulla vita di interi continenti non sono più tollerabili.
E tempo di passare dalle parole ai fatti: i singoli cittadini e le famiglie,
i credenti e le Chiese, gli Stati e gli Organismi Internazionali, tutti si sen­
tano chiamati a porre mano con rinnovato impegno alla promozione della
pace!
Ben sappiamo quanto quest'opera sia difficile. Essa infatti, per essere
efficace e duratura, non può limitarsi agli aspetti esteriori della conviven­
za, ma deve piuttosto incidere sugli animi e far leva su una rinnovata co­
scienza della dignità umana. Bisogna riaffermarlo con forza: una vera pace
non è possibile se non si promuove, a tutti i livelli, il riconoscimento della
dignità della persona umana, offrendo ad ogni individuo la possibilità di
vivere in conformità con questa dignità. « In una convivenza ordinata e fe­
conda, va posto come fondamento il principio che ogni essere umano è per­
sona, cioè una natura dotata di intelligenza e di volontà libera; e quindi è
soggetto di diritti e di doveri che scaturiscono immediatamente e simulta­
neamente dalla sua stessa natura; diritti e doveri che sono perciò universa­
li, inviolabili, inalienabili »1
Questa verità sull'uomo è la chiave di volta per la soluzione di tutti i
problemi che riguardano la promozione della pace. Educare a questa verità
è una delle più feconde e durevoli vie per affermare il valore della pace.
2. Educare alla pace significa far dischiudere le menti e i cuori all'acco­
glienza dei valori indicati da papa Giovanni XXIII nell'Enciclica Pacem in
terris come basilari per una società pacifica: la verità, la giustizia, l'amore,
la libertà. Si tratta di un progetto educativo che coinvolge tutta la vita e
dura per tutta la vita. Esso fa della persona un essere responsabile di sé e
degli altri, capace di promuovere, con coraggio e intelligenza, il bene di
2
1
GIOVANNI X X I I I , Lett. enc. Pacem in terris ( 1 1 aprile 1 9 6 3 ) , I: AAS 55 ( 1 9 6 3 ) , 2 5 9 .
2
Cf.
l.c,
259-264.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
360
tutto l'uomo e di tutti gli uomini, come ebbe a sottolineare anche il Papa
Paolo VI nell'Enciclica Populorum progressio. Questa formazione alla pace
sarà tanto più efficace, quanto più convergente risulterà l'azione di coloro
che, a diverso titolo, condividono responsabilità educative e sociali. Il tem­
po dedicato all'educazione è il meglio impiegato, perché decide del futuro
della persona e, conseguentemente, della famiglia e dell'intera società.
In questa prospettiva desidero rivolgere il mio Messaggio per la presen­
te Giornata della Pace soprattutto alle donne, chiedendo loro di farsi edu­
catrici di pace con tutto il loro essere e con tutto il loro operare: siano te­
stimoni, messaggere, maestre di pace nei rapporti tra le persone e le gene­
razioni, nella famiglia, nella vita culturale, sociale e politica delle nazioni,
in modo particolare nelle situazioni di conflitto e di guerra. Possano conti­
nuare il cammino verso la pace già intrapreso prima di loro da molte don­
ne coraggiose e lungimiranti!
3
3. Questo invito particolarmente rivolto alla donna perché si faccia
educatrice di pace poggia sulla considerazione che ad essa Dio « affida in
modo speciale l'uomo, l'essere umano ». Ciò non va tuttavia inteso in senso
esclusivo, ma piuttosto secondo la logica di ruoli complementari nella co­
mune vocazione all'amore, che chiama gli uomini e le donne ad aspirare
concordemente alla pace e a costruirla insieme. Fin dalle prime pagine del­
la Bibbia, infatti, è mirabilmente espresso il progetto di Dio: Egli ha volu­
to che tra l'uomo e la donna vigesse un rapporto di profonda comunione,
nella perfetta reciprocità di conoscenza e di dono. Nella donna, l'uomo tro­
va un'interlocutrice con cui dialogare sul piano della totale parità. Questa
aspirazione, non soddisfatta da alcun altro essere vivente, spiega il grido di
ammirazione che esce spontaneo dalla bocca dell'uomo quando la donna,
secondo il suggestivo simbolismo biblico, fu plasmata da una sua costola.
« Questa volta essa è carne dalla mia carne e osso dalle mie ossa » (Gn 2,
23). E il primo grido di amore risuonato sulla terra!
Se l'uomo e la donna sono fatti l'uno per l'altro, ciò non significa che
Dio li abbia creati incompleti. Dio « li ha creati per una comunione di per­
sone, nella quale ognuno può essere "aiuto" per l'altro, perché sono ad un
tempo uguali in quanto persone ("osso dalle mie ossa ...") e complementari in
4
5
3
Cf. PAOLO V I , Lett. enc. Populorum progressio ( 2 6 marzo 1 9 6 7 ) , n. 1 4 : AAS 59 ( 1 9 6 7 ) ,
4
GIOVANNI PAOLO I I , Lett. ap. Mulieris dignitatem ( 1 5 agosto 1 9 8 8 ) , n. 3 0 : AAS 80
264,
(1988), 1725.
5
Cf. Catechismo delia Chiesa Cattolica, n. 3 7 1 .
Acta Ioannis Pauli Pp. II
361
quanto maschio e femmina ». Reciprocità e complementarietà sono le due
caratteristiche fondamentali della coppia umana.
4. Purtroppo, una lunga storia di peccato ha turbato e continua a tur­
bare l'originario progetto di Dio sulla coppia, sull'« essere-uomo » e sul1'« essere-donna », impedendone la piena realizzazione. Bisogna ad esso ri­
tornare, annunciandolo con vigore, perché soprattutto le donne, che più
hanno sofferto per tale mancata realizzazione, possano finalmente esprime­
re in pienezza la loro femminilità e la loro dignità.
Per la verità, nel nostro tempo le donne hanno compiuto passi impor­
tanti in questa direzione, giungendo ad esprimersi a livelli rilevanti nella
vita culturale, sociale, economica e politica, oltre che, ovviamente, nella vi­
ta familiare. È stato un cammino diffìcile e complesso e, qualche volta,
non privo di errori, ma sostanzialmente positivo, anche se ancora incom­
piuto per i tanti ostacoli che, in varie parti del mondo, si frappongono a
che la donna sia riconosciuta, rispettata, valorizzata nella sua peculiare di­
gnità. La costruzione della pace, in effetti, non può prescindere dal
riconoscimento e dalla promozione della dignità personale delle donne,
chiamate a svolgere un compito insostituibile proprio nell'educazione alla
pace. Rivolgo perciò a tutti un pressante invito a riflettere sull'importanza
decisiva del ruolo delle donne nella famiglia e nella società e ad ascoltare le
aspirazioni di pace che esse esprimono con parole e gesti e, nei momenti
più drammatici, con la muta eloquenza del loro dolore.
7
5. Per educare alla pace, la donna deve innanzitutto coltivarla in se
stessa. La pace interiore viene dal sapersi amati da Dio e dalla volontà di
corrispondere al suo amore. La storia è ricca di mirabili esempi di donne
che, sostenute da questa coscienza, hanno saputo affrontare con successo
difficili situazioni di sfruttamento, di discriminazione, di violenza e di
guerra.
Molte donne, specie a causa dei condizionamenti sociali e culturali, non
giungono però ad una piena consapevolezza della loro dignità. Altre sono
vittime di una mentalità materialistica ed edonistica che le considera un
puro strumento di piacere e non esita ad organizzarne lo sfruttamento con
ignobile commercio, persino in giovanissima età. Ad esse va rivolta un'at­
tenzione speciale soprattutto da parte di quelle donne che, per educazione
Catechismo della Chiesa Cattolica, n. 372.
Cf. GIOVANNI PAOLO II, Lett. ap. Mulieris dignitatem (15 agosto 1988), n. 29: AAS 80
(1988), 1723.
6
7
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
362
e sensibilità, sono in grado di aiutarle a scoprire la propria ricchezza inte­
riore. Le donne aiutino le donne, traendo sostegno dal prezioso ed efficace
contributo che associazioni, movimenti e gruppi, molti dei quali di ispira­
zione religiosa, hanno mostrato di saper offrire a questo fine.
6. Nell'educazione dei figli ha un ruolo di primissimo piano la madre.
Per il rapporto speciale che la lega al bambino soprattutto nei primi anni
di vita, essa gli offre quel senso di sicurezza e di fiducia senza il quale gli
sarebbe difficile sviluppare correttamente la propria identità personale e,
successivamente, stabilire relazioni positive e feconde con gli altri. Questa
originaria relazione tra madre e figlio ha inoltre una valenza educativa tut­
ta particolare sul piano religioso, perché permette di orientare a Dio la
mente e il cuore del bambino molto prima che inizi una formale educazione
religiosa.
In questo compito, decisivo e delicato, nessuna madre deve essere la­
sciata sola. I figli hanno bisogno della presenza e della cura di entrambi i
genitori, i quali realizzano il loro compito educativo innanzitutto mediante
l'influsso derivante dal loro comportamento. La qualità del rapporto che si
stabilisce tra gli sposi incide profondamente sulla psicologia del figlio e
condiziona non poco le relazioni che egli stabilisce con l'ambiente circo­
stante, come anche quelle che intreccerà lungo l'arco della sua esistenza.
Questa prima educazione è di capitale importanza. Se i rapporti con i
genitori e con gli altri familiari sono contrassegnati da una relazionalità af­
fettuosa e positiva, i bambini imparano dalla viva esperienza i valori che
promuovono la pace: l'amore per la verità e la giustizia, il senso di una li­
bertà responsabile, la stima e il rispetto dell'altro. Al tempo stesso, cre­
scendo in un ambiente accogliente e caldo, essi hanno la possibilità di per­
cepire, riflesso nelle loro relazioni familiari, l'amore stesso di Dio e questo
li fa maturare in un clima spirituale capace di orientarli all'apertura verso
gli altri e al dono di sé al prossimo. L'educazione alla pace, naturalmente,
continua in ogni periodo dello sviluppo ed è particolarmente da coltivare
nella difficile fase dell'adolescenza, nella quale il passaggio dall'infanzia al­
l'età adulta non è senza rischi per gli adolescenti, chiamati a scelte decisive
per la vita.
7. Di fronte alla sfida dell'educazione, la famiglia si presenta come « la
prima e fondamentale scuola di socialità », la prima e fondamentale
8
8
GIOVANNI PAOLO I I , Esort. ap. Familiaris consortio ( 2 2 novembre 1 9 8 1 ) , n. 3 7 : AAS 74
(1982), 127.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
363
scuola di pace. Non è pertanto difficile intuire le conseguenze drammatiche
alle quali si va incontro quando la famiglia è segnata da crisi profonde che
ne minano o addirittura ne sconvolgono gli interni equilibri. Spesso, in
queste circostanze, le donne sono lasciate sole. È necessario invece che,
proprio allora, esse siano adeguatamente aiutate non solo dalla concreta
solidarietà di altre famiglie, di comunità a carattere religioso, di gruppi di
volontariato, ma anche dallo Stato e dalle Organizzazioni Internazionali
mediante appropriate strutture di supporto umano, sociale ed economico
che consentano loro di far fronte alle necessità dei figli, senza essere co­
strette a privarli oltre misura della loro indispensabile presenza.
8. Un altro serio problema si registra là dove perdura la consuetudine
intollerabile di discriminare, fin dai primissimi anni, bambini e bambine.
Se le bambine, già nella più tenera età, vengono emarginate o considerate
di minor valore, sarà gravemente intaccato il senso della loro dignità e ine­
vitabilmente compromesso il loro armonioso sviluppo. L'iniziale discrimi­
nazione si ripercuoterà su tutta la loro esistenza, impedendo un pieno inse­
rimento nella vita sociale.
Come dunque non riconoscere e incoraggiare l'opera inestimabile di tan­
te donne, come pure di tante Congregazioni religiose femminili, che nei vari
continenti e in ogni contesto culturale fanno dell'educazione delle bambine e
delle donne lo scopo precipuo del loro servizio? Come non ricordare altresì
con animo grato tutte le donne che hanno operato e continuano ad operare
sul fronte della salute, spesso in circostanze assai precarie, riuscendo non di
rado ad assicurare la sopravvivenza stessa di innumerevoli bambine?
9. Quando le donne hanno la possibilità di trasmettere in pienezza i lo­
ro doni all'intera comunità, la stessa modalità con cui la società si com­
prende e si organizza ne risulta positivamente trasformata, giungendo a ri­
flettere meglio la sostanziale unità della famiglia umana. Sta qui la pre­
messa più valida per il consolidamento di un'autentica pace. È dunque un
benefico processo quello della crescente presenza delle donne nella vita so­
ciale, economica e politica a livello locale, nazionale e internazionale. Le
donne hanno pieno diritto di inserirsi attivamente in tutti gli ambiti pub­
blici e il loro diritto va affermato e protetto anche attraverso strumenti le­
gali laddove si rivelino necessari.
Il riconoscimento del ruolo pubblico delle donne non deve, tuttavia,
sminuirne quello insostituibile all'interno della famiglia: qui il loro contri­
buto al bene e al progresso sociale, anche se poco considerato, è di valore
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
364
veramente inestimabile. In proposito, non mi stancherò mai di chiedere
che si compiano decisivi passi in avanti in ordine al riconoscimento e alla
promozione di così importante realtà.
10. Assistiamo oggi, attoniti e preoccupati, al drammatico « crescendo »
di ogni tipo di violenza: non solo singoli individui, ma interi gruppi sem­
brano aver smarrito ogni senso di rispetto nei confronti della vita umana.
Le donne e perfino i bambini sono, purtroppo, tra le vittime più frequenti
di tale cieca violenza. Si tratta di forme esecrabili di barbarie che ripugna­
no profondamente alla coscienza umana.
Tutti siamo interpellati a fare il possibile per allontanare dalla società
non soltanto la tragedia della guerra, ma anche ogni violazione dei diritti
umani, a partire da quello indiscutibile alla vita, di cui la persona è deposi­
taria fin dal suo concepimento. Nella violazione del diritto alla vita del sin­
golo essere umano è contenuta in germe anche l'estrema violenza della
guerra. Chiedo pertanto alle donne di schierarsi tutte e sempre dalla parte
della vita; e chiedo al tempo stesso a tutti di aiutare le donne che soffrono
e, in particolare, i bambini, specialmente quelli segnati dal trauma doloroso
di esperienze belliche sconvolgenti: solo l'attenzione amorevole e premurosa
potrà far sì che essi tornino a guardare al futuro con fiducia e speranza.
11. Quando il mio amato predecessore Papa Giovanni XXIII individuò
nella partecipazione delle donne alla vita pubblica uno dei segni del nostro
tempo, non mancò di annunciare che esse, consapevoli della loro dignità,
non avrebbero più tollerato di essere trattate in maniera strumentale.
Le donne hanno il diritto di esigere che la loro dignità venga rispettata.
Allo stesso tempo, esse hanno il dovere di lavorare per la promozione della
dignità di tutte le persone, degli uomini come delle donne.
In questa prospettiva, auspico che le numerose iniziative internazionali
previste per il 1995 — di esse alcune saranno dedicate specificamente alla
donna, come la Conferenza Mondiale promossa dalle Nazioni Unite a Pe­
chino sul tema dell'azione per l'uguaglianza, lo sviluppo e la pace — costi­
tuiscano un'occasione importante per umanizzare i rapporti interpersonali
e sociali nel segno della pace.
9
12. Maria, Regina della pace, con la sua maternità, con l'esempio della
sua disponibilità ai bisogni degli altri, con la testimonianza del suo dolore
9
Cf GIOVANNI X X I I I , Lett. enc. Pacem in terris ( 1 1 aprile 1 9 6 3 ) , I: 'AAS 55 ( 1 9 6 3 ) ,
267-268.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
365
è vicina alle donne del nostro tempo. Ella visse con profondo senso di re­
sponsabilità il progetto che Dio intendeva realizzare in lei per la salvezza
dell'intera umanità. Consapevole del prodigio che Dio aveva operato in lei,
rendendola Madre del suo Figlio fatto uomo, come primo pensiero ebbe
quello di andare a visitare l'anziana cugina Elisabetta per prestarle i suoi
servizi. L'incontro le offrì l'occasione di esprimere, col mirabile canto del
Magnificat (Lc 1, 46-55), la sua gratitudine a Dio che con lei e attraverso
di lei aveva dato avvio ad una nuova creazione, ad una storia nuova.
Chiedo alla Vergine Santissima di sostenere gli uomini e le donne che,
servendo la vita, s'impegnano a costruire la pace. Con il suo aiuto possano
testimoniare a tutti, specialmente a coloro che vivendo nell'oscurità e nella
sofferenza hanno fame e sete di giustizia, la presenza amorevole del Dio
della pace!
Dal Vaticano, 8 dicembre dell'anno 1994.
IOANNES PAULUS PP. II
366
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
SECRETARIA STATUS
R E S C R I P T U M E X A U D I E N T I A SANCTISSIMI
quo Normae Rotales in forma specifica approbantur.
Nell'Udienza concessa oggi, 23 febbraio 1995, al sottoscritto
Cardinale Segretario di Stato, il Sommo Pontefice Giovanni Paolo II
si è degnato manifestare la propria mente circa l'approvazione da
Lui fatta il 7 febbraio 1994 delle « Normae » del Tribunale della Ro­
ta Romana (cfr. AAS 86 [1994] 508-540), e ha disposto che tale at­
to debba intendersi come approvazione di legge particolare d a t a in
forma specifica, anche in deroga alla legge universale, contrariis
quibusvis non obstantibus, ordinando in pari tempo che di ciò sia
d a t a pubblica notizia, nelle forme consuete.
£8 ANGELO card. SODANO
Segretario di Stato
Congregatio de Causis Sanctorum
367
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM
VERAE CRUCIS
Beatificationis Ven. Servi Dei Raphaelis Guizar Valencia episcopi Verae Crucis
(1878-1938)
DECRETUM SUPER MIRACULO
Venerabilis Servus Dei Raphael Guízar Valencia, die 26 mensis Aprilis
anno 1878 est in oppido Cotija natus, intra fines dioecesis Zamorensis in
Mexico posito. Sacerdos ordinatus, cum fervore in apostolatum incubuit,
praesertim in Verbi Dei praedicationem, in iuventutis educationem atque
in bona scripta diffundenda. Persecutione religiosa saeviente, a publicis mi­
nistris vestigatus et capitis damnatus, fugit extra patriae confinia. Anno
1919 est nominatus episcopus Verae Crucis, ubi vitam in gregem suum im­
pendit, vocationes sacerdotales excitavit, cleri ac iuventutis formationi
prospexit necnon catechesi tradendae pauperumque curae. Etiam per lon­
gum exsilium cum alacritate et pastorali caritate suam est prosecutus dioe­
cesim. Fama sanctitatis clarus Mexicopoli mortem obiit postridie Nonas
Iunias anno 1938.
Beatificationis et canonizationis Causa in urbe Vera Cruce inita est an­
no 1954 et, rebus peractis iure statutis, Summus Pontifex Ioannes Pau­
lus II, die 27 mensis Novembris anno 1987 edixit episcopum Raphaelem
Guízar Valencia heroum in modum virtutes théologales, cardinales iisque
adnexas coluisse.
Ad eius beatificationem obtinendam Causae Postulatio iudicio Congrega­
tionis de Causis Sanctorum permisit coniectum mirum eventum, in Mexico
effectum et eiusdem Servi Dei deprecationi ascriptum. Eventus hic pertinet
ad dominam Ciranam Rivera de Montiel quae, anno 1976 matrimonio co­
niuncta, primis vitae coniugalis annis, praegnationes non habuit, utpote he­
reditaria sterilitate affecta, orta ex syndrome « blepharophimosis, ptosis pal­
pebrane, epicanthi inversi » (BPES); affecta insuper erat ovariis polycisticis
et obstructione tubae utriusque lateris cum positionis uteri anomalia. Proce­
dentibus annis plures subiit inspectiones et curas, sed sine ullo beneficio.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
368
Mense Februario anno 1 9 8 3 est ei diagnosis facta de absoluta ac perpe­
tua sterilitate. Cirana, inde ab initio vitae matrimonialis, suarum conscia
condicionum, una cum viro, familiaribus, parocho aliisque familiis cuius­
dam Motus christiani sociis, deprecationem postulaverat Servi Dei Raphae­
lis Guízar Valencia, sperans se esse a Deo donum impetraturam matris fe­
cunditatis. Eius fiducia praemium tulit; etenim mense Maio anno 1 9 8 3 gravidata est et mense Februario insequentis anni filium peperit. Deinceps
praegnationes desierunt, quandoquidem Cirana sterilis esse perrexit.
Eventus hic ilico mirus habitus est et canonice recognitus anno 1 9 9 2 in
dioecesi Ialapensi. Processus auctoritas est per decretum Congregationis de
Causis Sanctorum probata, die 12 mensis Martii anno 1 9 9 3 promulgatum.
Eiusdem Congregationis Consilium Medicorum in sessione diei 27 mensis Ia­
nuarii anni 1 9 9 4 declaravit praegnationem Ciranae Rivera de Montiel esse
pro scientia inexplicabilem, quippe cum effecta sit in sterilitate primaria ex
syndrome « blepharophimosis, ptosis palpebralis, epicanthi inversi » primi
generis super fundamento genetico. Die 15 mensis Aprilis eodem anno Con­
sultorum Theologorum Congressus Peculiaris est actus et die 7 mensis Iunii
subsecuti Sessio Ordinaria Patrum Cardinalium atque Episcoporum, Causae
Ponente Em.mo Cardinali Eduardo Francisco Pironio. Et in utroque Coetu,
sive Consultorum sive Cardinalium et Episcoporum, posito dubio num de
miraculo constaret divinitus patrato, responsum est prolatum affirmativum.
Facta demum de hisce omnibus rebus Summo Pontifici Ioanni Paulo II
per subscriptum Cardinalem Praefectum accurata relatione, Sanctitas Sua,
vota Congregationis de Causis Sanctorum excipiens, mandavit ut decretum
de praedicto miro eventu conscriberetur.
Quod cum rite esset factum, accitis hodierna die Cardinalibus infra­
scripto Praefecto necnon Causae Ponente, meque Antistite a Secretis Con­
gregationis ceterisque de more convocandis, eisque astantibus, Beatissimus
Pater declaravit: Constare de miraculo a Deo patrato, intercedente Ven. Servo
Dei Raphaele Guízar Valencia, Episcopo Verae Crucis, videlicet de miris conceptione ac partu filii ex domina Cirana Rivera de Montiel, quamvis affecta
sterilitate primaria « da sindrome "blefarofimosi, ptosi palpebrale, epicanto inverso" (BRES) di T tipo su base genetica ».
Voluit autem Sanctitas Sua ut hoc decretum publici iuris fieret et in
acta Congregationis de Causis Sanctorum referretur.
Datum Romae, die 2 mensis Iulii A. D. 1994.
ANGELUS
card.
FELICI,
Praefectus
L. © S .
68 Eduardus Nowak,
archiep. tit. Lunensis, a Secretis
Congregatio pro Episcopis
369
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
Decreta quibus unaquaeque regio ecclesiastica Italiae in personam moralem canonice erigitur.
APRUTIENSIS-MOLISINAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones in ci­
vilibus regionibus vulgo Abruzzo et Molise exstantes, iam longo tempore in
regionem ecclesiasticam, Abruzzo-Molise dictam, coniunctae atque commu­
ni sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio ecclesiasticis provinciis constat:
— Campobassensi-Boianensi, metropolitana sede vulgo Campobasso-Boiano eiusque suffraganeis dioecesibus Isernia-Venafro, Termoli-Larino,
Trivento constituta;
— Theatina-Vastensi, metropolitana sede vulgo Ghieti-Vasto eiusque
suffraganea archidioecesi Lanciano-Ortona composita;
— Aquilana, metropolitana sede vulgo L'Aquila eiusque suffraganeis
dioecesibus Avezzano, Sulmona- Valva effecta;
— Piscariensi-Pinnensi, metropolitana sede vulgo Pescara-Penne eius­
que suffraganea dioecesi T eramo-Atri formata.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut me­
morata regio ecclesiastica Aprutiensis-Molisina in personam iuridicam eri­
geretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
25 - A, A. S.
370
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
regionem Aprutiensem-Molisinam in personam iuridicam erigit, ad normam
can. 433 C.I.C. et iuxta statuta quae in adnexo exemplari continentur.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
© BERNARDINUS
card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
£8 Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 1030/92
LUCANIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Lucaniae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, vulgo Basilicata nuncu­
patam, coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio constat ecclesiastica provincia Potentina-MuranaMarsicensi, metropolitana sede vulgo Potenza-Muro Lucano-Marsico Nuovo
eiusque suffraganeis Ecclesiis A cerenza, Matera-Irsina, MelfÏ-Rapolla- Venosa, Tricarico, Tursi-Lagonegro constituta.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Lucana in personam iuridicam erigeretur.
371
Congregatio pro Episcopis
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Lucanam in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in ad­
nexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Lucanae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Lucaniae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
« recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarium Lungrensem, ad
aliam Episcoporum Conferentiam pertinentem, pro suae Ecclesiae territorii
parte quae intra fines regionis civilis Lucaniae sita est. Qui Ordinarius, ta­
men, antequam aliqua pactio conficiatur, audiendus est.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
83 BERNARDINUS
card.
GANTIN,
Praefectus
L. 83 S.
83 Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 1031/92
CALABRIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Cala-
372
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
briae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Calabram appellatam,
coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio constat Ecclesiis immediate subiectis CatanzaroSquillace, Cosenza-Bisignano, Lungro degli Italo-Albanesi, San Marco Argentano-Scalea, vulgo nuncupatis, et ecclesiastica provincia Rheginensi-Bovensi,
sede metropolitana vulgo Reggio Calabria-Bova eiusque suffraganeis Ecclesiis
Cassano all'Jonio, Crotone-Santa Severina, Lamezia Terme, Locri- Oerace, Mileto-Nìcotera-Tropea, Oppido Mamertina-Palmi, Rossano-Cariati constituta.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Calabra in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Calabram in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in ad­
nexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Calabrae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Calabriae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
« recognita », vim habent obligandi omnes Ordinarios ad eandem Episcopo­
rum Conferentiam pertinentes.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat Exc.mum
P. D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et in Italia Apo­
stolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens facultates etiam
subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica
dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Congregationem pro
Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
68
BERNARDINUS
card.
GANTIN,
Praefectus
L. £8 S.
£8 Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 1032J92
Congregatio pro Episcopis
373
CAMPANIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Campaniae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Campanam appella­
tam, coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio ecclesiasticis provinciis constat:
— Beneventana, metropolitana sede vulgo Benevento eiusque suffraga­
neis Ecclesiis Ariano-Irpino-Lacedonia, Avellino, Cerreto Sannita-TeleseSant'Agata de' Goti, Sant'Angelo dei Lombardi-Conza-Nusco-Bisaccia, Montevergine constituta;
— Neapolitana, metropolitana sede vulgo Napoli eiusque suffraganeis
Ecclesiis Acerra, Alife-Caiazzo, Aversa, Capua, Caserta, Ischia, Nola, Pozzuoli, Sessa Aurunca, Sorrento-Castellammare di Stabia, Teano-Calvi, Pompei composita;
— Salernitana-Campaniensi-Acernensi, metropolitana sede vulgo Salerno-Campagna-Acerno eiusque suffraganeis Ecclesiis Amalfi-Cava de' Tirreni, Nocera Inferiore-Sarno, Teggiano-Policastro, Vallo della Lucania, Santissima Trinità di Cava de' Tirreni effecta.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Campana in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Campaniensem in personam iuridicam erigit, ad normam can.
433 C.I.C. et iuxta statuta quae in adnexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Campanae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episco­
porum Campaniae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede
374
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
sunt « recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarios, ad aliam Episco­
porum Conferentiam pertinentes, pro suarum Ecclesiarum territorii parte
quae intra fines regionis civilis Campaniae sita est. Qui Ordinarii, tamen,
antequam aliqua pactio conficiatur, audiendi sunt.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
£B BERNARDINUS
card. GANTIN, Praefectus
L. 6B.S.
EB Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 1033/92
LATII
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Latii
iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Latialem appellatam, co­
niunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem ecclesiastica regio constat alma Urbe eiusque districtu seu
Roma, quae Romana etiam dioecesis vocitatur, suburbicariis Ecclesiis vulgo
Albano, Frascati, Ostia, Palestrina, Porto-Santa Rufina, Sabina-Poggio Mirteto,
Velletri-Segni, necnon sedibus immediate subiectis vulgo Gaeta, Anagni-Alatri,
Civita Castellana, Civitavecchia-Tarquinia, Frosinone-Veroli-F er entino, Latina-Terracina-Sezze-Priverno, Rieti, Sora-Aquino-Pontecorvo, Tivoli, Viterbo,
Montecassino, San Paolo fuori le Mura, Santa Maria di Grottaferrata, Subiaco.
Congregatio pro Episcopis
375
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius
expleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcopo­
rum Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut me­
morata regio ecclesiastica Latialis in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Latialem in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in
adnexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Latialis cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Latii Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
« recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarios, ad aliam Episcopo­
rum Conferentiam pertinentes, pro suarum Ecclesiarum territorii parte
quae intra fines regionis civilis Latii sita est. Qui Ordinarii, tamen, ante­
quam aliqua pactio conficiatur, audiendi sunt.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
£B BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
ffi Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 1034/92
376
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
APULIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Apuliae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Apulam appellatam, co­
niunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio ecclesiasticis provinciis constat:
— Barensi-Bituntina, metropolitana sede vulgo Bari-Bitonto eiusque
suffraganeis Ecclesiis Altamura-Gravina-Acquaviva delle Fonti, Andria,
Conversano-Monopoli, Molfetta-Ruvo-Giovinazzo-Terlizzi, Trani-Barletta-Bisceglie composita;
— Fodiana-Bovinensi, metropolitana sede vulgo Foggia-Bovino eiusque
suffraganeis Ecclesiis C er ignota-Ascoli Satriano, Lucera-Troia, Manfredonia- Vieste, San Severo constituta;
— Lyciensi, metropolitana sede vulgo Lecce eiusque suffraganeis Eccle­
siis Brindisi-Ostuni, Nardo-Gallipoli, Otranto, Ugento-Santa Maria di Leuca
effecta;
— Tarentina, metropolitana sede vulgo Taranto eiusque suffraganeis
dioecesibus Castellaneta, Oria formata.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Apula in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Apulam in personam iuridicam erigit, ad normam can. 433 C.I.C.
et iuxta statuta quae in adnexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Apulae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Apuliae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
Congregatio pro Episcopi
377
« recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarios, ad aliam Episcopo­
rum Conferentiam pertinentes, pro suarum Ecclesiarum parte quae intra
fines regionis civilis Apuliae sita est. Qui Ordinarii, tamen, antequam ali­
qua pactio conficiatur, audiendi sunt.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat Exc.
mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et in
Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens fa­
cultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
•B BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. & S.
€B Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 1035J92
SARDINIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Sardi­
niae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Sardam appellatam,
coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio ecclesiasticis provinciis constat:
— Calaritana, metropolitana sede vulgo Cagliari eiusque suffraganeis
dioecesibus Iglesias, Lanusei, Nuoro composita;
— Arborensi, metropolitana sede vulgo Oristano eiusque suffraganea
dioecesi Ales-Terralba constituta;
— Turrensi, metropolitana sede vulgo Sassari eiusque suffraganeis dioe­
cesibus Alghero-Bosa, Ozieri, Tempio-Ampurias effecta.
378
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Sarda in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Sardam in personam iuridicam erigit, ad normam can. 433 C.I.C.
et iuxta statuta quae in adnexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Sardae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcoporum
Sardiniae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
« recognita », vim habent obligandi omnes Ordinarios ad eandem Episcopo­
rum Conferentiam pertinentes.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
83 BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
83 Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 1036/92
Congregatio pro Episcopis
379
SICILIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Sici­
liae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Siculam appellatam,
coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio constat Ecclesiis immediate subiectis Catania, Acireale, Piana degli Albanesi, vulgo dictis, necnon ecclesiasticis provinciis:
— Messanensi-Liparensi-S.Luciae, metropolitana sede vulgo MessinaLipari-Santa Lucia del Mela eiusque suffraganeis dioecesibus Nicosia, Patti
composita;
— Montis Regalis, metropolitana sede vulgo Monreale eiusque suffraga­
neis dioecesibus Agrigento, Caltanissetta constituta;
— Panormitana, metropolitana sede vulgo Palermo eiusque suffraganeis
dioecesibus Cefalû, Mazara del Vallo, Trapani effecta;
— Syracusana, metropolitana sede vulgo Siracusa eiusque suffraganeis
dioecesibus Caltagirone, Noto, Piazza Armerina, Ragusa formata.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Sicula in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Siculam in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in ad­
nexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Siculae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Siciliae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
«recognita», vim habent obligandi omnes Ordinarios ad eandem Episcopo­
rum Conferentiam pertinentes.
380
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat Exc.
mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et in
Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens fa­
cultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
ffi BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
£8 Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 1037/92
PEDEMONTI!
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae provinciae in civilibus
regionibus vulgo Piemonte et Valle d'Aosta exstantes, iam longo tempore in
regionem ecclesiasticam, Piemonte dictam, coniunctae atque communi sen­
su uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio ecclesiasticis provinciis constat:
— Taurinensi, metropolitana sede vulgo Torino eiusque suffraganeis
dioecesibus Acqui, Alba, Aosta, Asti, Cuneo, Fossano, Ivrea, Mondovì, Pinerolo, Saluzzo, Susa constituta;
— Vercellensi, metropolitana sede vulgo Vercelli eiusque suffraganeis
dioecesibus Alessandria, Biella, Casale Monferrato, Novara composita.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Pedemontana in personam iuridicam erigeretur.
Congregatio pro Episcopis
381
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Pedemontanam in personam iuridicam erigit, ad normam can.
433 C.I.C et iuxta statuta quae in adnexo exemplari continentur.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat Exc.
mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et in
Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens fa­
cultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
© BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
© Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 25/93
UMBRIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Um­
briae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Umbram appellatam,
coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio constat Ecclesiis immediate subiectis Spoleto-Norcia,
Orvieto-Todi, Terni-Narni-Amelia, vulgo nuncupatis, necnon ecclesiastica
provincia Perusina-Civitatis Plebis, sede metropolitana vulgo Perugia-Città
della Pieve eiusque suffraganeis dioecesibus Assisi-Nocera Umbra-Gualdo
Tadino, Città di Castello, Foligno, Gubbio constituta.
382
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Umbra in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Umbram in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in ad­
nexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Umbriae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Umbriae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
« recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarium Sabinensem-Mandelensem, ad aliam Episcoporum Conferentiam pertinentem, pro suae Eccle­
siae territorii parte quae intra fines regionis civilis Umbriae sita est. Qui
Ordinarius, tamen, antequam aliqua pactio conficiatur, audiendus est.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat Exc.
mum P.D. Carolum Fumo, Archiepiscopum titularem Abaritanum et in
Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens fa­
cultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
ffi BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
£B Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 26/93
Congregatio pro Episcopis
383
PICENI
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Piceni
iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, vulgo Marche appellatam,
coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio constat Ecclesiis immediate subiectis Ascoli Piceno,
Fabriano-Mdtelica, Loreto, vulgo dictis, necnon ecclesiasticis provinciis:
— Anconitana-Auximana, metropolitana sede vulgo Ancona-Osimo
eiusque suffraganea dioecesi Jesi composita;
— Firmana, metropolitana sede vulgo Fermo eiusque suffraganeis Ec­
clesiis Camerino-San Severino Marche, Macerata-Tolentino-Recanati-CingoliTreia, San Benedetto del Tronto-Ripatransone-Montalto constituta;
— Urbinatensi-Urbaniensi-Sancti Angeli in Vado, metropolitana sede
vulgo Urbino-Urbania-Sant'Angelo in Vado eiusque suffraganeis dioecesibus
Fano-Fossombrone-Cagli-Pergola, Pesaro, Senigallia effecta.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Picena in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Picenam in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in ad­
nexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Picenae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Conferentia Piceni statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede
« recognita » sunt, vim habent obligandi etiam Ordinarios, ad aliam Episco­
porum Conferentiam pertinentes, pro suarum Ecclesiarum territorii parte
quae intra fines civilis regionis vulgo Marche sita est. Qui Ordinarii, ta­
men, antequam aliqua pactio conficiatur, audiendi sunt.
384
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
© BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
© Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n., 27/93
ETRURIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Etruriae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, vulgo Toscana appella­
tam, coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio constat Ecclesiis immediate subiectis Lucca, Monte
Oliveto Maggiore, vulgo dictis, necnon ecclesiasticis provinciis:
— Florentina, metropolitana sede vulgo Firenze, eiusque suffraganeis
dioecesibus Arezzo-Cortona-Sansepolcro, Fiesole, Pistoia, Prato, San Miniato
constituta;
— Pisana, metropolitana sede vulgo Pisa, eiusque suffraganeis dioecesi­
bus Livorno, Massa Carrara-Pontremoli, Pescia, Volterra composita;
— Senensi-Collensi-Ilcinensi, metropolitana sede vulgo Siena-Colle di
Val d'Elsa-Montalcino eiusque suffraganeis dioecesibus Grosseto, Massa
Marittima-Piombino, Montepulciano-Chiusi-Pienza, Pitigliano-Sovana-Orbetello effecta.
Congregatio pro Episcopis
385
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Etruriae in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Etruriae in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in ad­
nexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Etruriae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Etruriae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
« recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarium Faentinum-Mutilensem, ad aliam Episcoporum Conferentiam pertinentem, pro suae Ecclesiae
territorii parte quae intra fines regionis civilis vulgo Toscana sita est. Qui
Ordinarius, tamen, antequam aliqua pactio conficiatur, audiendus est.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
© BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
© Georgius Mejia, a /Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 28/93
26
- A. A. S.
386
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
AEMILIAE — FLAMINIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae provinciae Aemiliae-Flaminiae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, vulgo Emilia-Romagna appellatam, coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio ecclesiasticis provinciis constat:
— Bononiensi, metropolitana sede vulgo Bologna eiusque suffraganeis
dioecesibus Faenza-Modigliana, Ferrara-Comacchio, Imola constituta;
— Mutinensi-Nonantulana, metropolitana sede vulgo Modena-Nonantola
eiusque suffraganeis dioecesibus Carpi, Fidenza, Parma, Piacenza-Bobbio,
Reggio Emilia-Guastalla composita;
— Ravennatensi-Cerviensi, metropolitana sede vulgo Ravenna-Cervia
eiusque suffraganeis dioecesibus Cesena-Sarsina, Forli-Bertinoro, Rimini,
San Marino-Montefeltro effecta.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius
expleri possit, Em.mus P.D. Camilms S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcopo­
rum Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut
memorata regio ecclesiastica Aemiliae-Flaminiae in personam iuridicam
erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Aemiliae-Flaminiae in personam iuridicam erigit, ad normam
can. 433 C.I.C. et iuxta statuta quae in adnexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Aemiliae-Flaminiae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab
Episcoporum Aemiliae Flaminiae Conferentia statuuntur ac canonice ab
Apostolica Sede sunt « recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarium
Massensem-Apuanum, ad aliam Episcoporum Conferentiam pertinentem,
pro suae Ecclesiae territorii parte quae intra fines regionis civilis vulgo
Congregatio pro Episcopis
387
Emilia-Romagna sita est. Qui Ordinarius, tamen, antequam aliqua pactio
conficiatur, audiendus est.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
£8 BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
& Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 29/93
LIGURIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Ligu­
riae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Liguricam appellatam,
coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio constat ecclesiastica provincia Ianuensi, metropoli­
tana sede vulgo Genova eiusque suffraganeis dioecesibus Albenga-Imperia,
Chiavari, La Spezia-Sarzana-JBrugnato, Savona-Noli, Tortona, VentimigliaSan Remo composita.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Ligurica in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
388
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Liguricam in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in
adnexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Liguricae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Episcopo­
rum Liguriae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica Sede sunt
« recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarios, ad aliam Episcopo­
rum Conferentiam pertinentes, pro suarum Ecclesiarum parte quae intra
fines regionis civilis Liguriae sita est. Qui Ordinarii, tamen, antequam ali­
qua pactio conficiatur, audiendi sunt.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
83 BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. ffi S.
6B Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 30/93
TRIUM VENETIARUM
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones in ci­
vilibus regionibus vulgo Veneto, Friuli-Venezia Giulia et Trentino-Alto Adige exstantes, iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, T riveneto dic­
tam, coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Congregatio pro Episcopis
389
Quae quidem regio ecclesiasticis provinciis constat:
— Goritiensi, metropolitana sede vulgo Gorizia eiusque suffraganea
dioecesi Trieste composita;
— Tridentina, metropolitana sede vulgo Trento eiusque suffraganea
dioecesi Bolzano-Bressanone constituta;
— Utinensi, metropolitana sede vulgo Udine formata;
— Venetiarum, patriarchali Ecclesia vulgo Venezia eiusque suffraganeis
dioecesibus Adria-Rovigo, Belluno-Feltre, Chioggia, Concordia-Pordenone,
Padova, Treviso, Verona, Vicenza, Vittorio Veneto effecta.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Trium Venetiarum in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Trium Venetiarum in personam iuridicam erigit, ad normam can.
433 C.I.C. et iuxta statuta quae in adnexo exemplari continentur.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat Exc.
mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et in
Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens fa­
cultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
SB BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. « S .
ffi Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 31/93
390
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
LANGOBARDIAE
De regionis ecclesiasticae in personam iuridicam erectione
DECRETUM
Ut communis diversarum dioecesium vicinarum, iuxta personarum et
locorum adiuncta, actio promoveretur, utque dioecesanorum Episcoporum
inter se relationes aptius foverentur, ecclesiasticae circumscriptiones Lon­
gobardiae iam longo tempore in regionem ecclesiasticam, Langobardam ap­
pellatam, coniunctae atque communi sensu uti « regio » habitae sunt.
Quae quidem regio constat ecclesiastica provincia Mediolanensi, metro­
politana sede vulgo Milano eiusque suffraganeis dioecesibus Bergamo, Brescia, Como, Crema, Cremona, Lodi, Mantova, Pavia, Vigevano constituta.
Quo autem eiusdem ecclesiasticae regionis pastoralis opera efficacius ex­
pleri possit, Em.mus P.D. Camillus S.R.E. Cardinalis Ruini, Episcoporum
Conferentiae Italicae Praeses, ab Apostolica Sede expostulavit, ut memora­
ta regio ecclesiastica Langobarda in personam iuridicam erigeretur.
Summus Pontifex Ioannes Paulus, divina Providentia Pp. II, ratus eius­
modi petitionem animarum bono profuturam, porrectis precibus benigne
annuendum censuit atque praescripto can. 433 § 1 C.I.C. derogavit.
Quapropter, praesenti Congregationis pro Episcopis decreto, perinde va­
lituro ac si Apostolicae sub plumbo Litterae datae forent, ecclesiasticam
regionem Langobardam in personam iuridicam erigit, iuxta statuta quae in
adnexo exemplari continentur.
Ad art. 5 memoratorum statutorum quod attinet, de regionis ecclesia­
sticae Langobardae cum regione civili pactionibus, quae legitime ab Epi­
scoporum Langobardiae Conferentia statuuntur ac canonice ab Apostolica
Sede sunt « recognita », vim habent obligandi etiam Ordinarios, ad aliam
Episcoporum Conferentiam pertinentes, pro suarum Ecclesiarum parte
quae intra fines regionis civilis Langobardiae sita est. Qui Ordinarii, ta­
men, antequam aliqua pactio conficiatur, audiendi sunt.
Ad haec exsecutioni mandanda, idem Summus Pontifex deputat
Exc.mum P.D. Carolum Furno, Archiepiscopum titularem Abaritanum et
in Italia Apostolicum Nuntium, necessarias et opportunas eidem tribuens
facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum
in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad memoratam Con­
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio­
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Congregatio pro Episcopis
391
Datum Romae, ex aedibus Congregationis pro Episcopis, die 4 mensis
Novembris anno 1994.
EB BERNARDINUS card. GANTIN, Praefectus
L. © S .
SS Georgius Mejia, a Secretis
In Congr. pro Episcopis tab., n. 32/93
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Ioannes Paulus PP. II,
per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequuntur Ecclesiis sacros
Praesules praefecit, videlicet:
die 16 Februarii 1995. — Coadiutorem Exc.mi P.D. Ioannis Mariae
Fortier, Archiepiscopi Sherbrookensis, Exc.mum P.D. Andream Gaumond,
hactenus Episcopum Sanctae Annae Pocatierensis.
die IS Februarii. — Coadiutorem Exc.mi P.D. Ioannis Chabbert, Epi­
scopi Elnensis, R.D. Andream Fort, e clero Augustodunensi ac Seminarii
maioris vulgo dicti « Paray-le-Monial » moderatorem.
die 21 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Guanarensi Exc.mum P.D.
Alexandrum Figueroa Medina, hactenus Episcopum titularem Forconiensem et Auxiliarem Barinensem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Frontensi R.D. Iosephum Grünwald,
dioecesis Augustanae Vindelicorum Pro-vicarium generalem atque Capituli
cathedralis Decanum, quem deputavit Auxiliarem eiusdem dioecesis.
die 22 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Fori S. Annae, Exc.mum P.D.
Itamarum Navildum Vian, O.F.M. Cap., hactenus Episcopum Barrensem.
— Coadiutorem dioecesis Santosensis R.P. Jacyr Franciscum Braido,
C.S., Magistrum Novitiorum Congregationis Missionariorum a Sancto Caro­
lo in Sarandi.
— Titulari episcopali Ecclesiae Slebtensi, R.P. Terentium Pendergast,
Societatis Iesu Sodalem, quem deputavit Auxiliarem archidioecesis Torontinae.
392
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
die 28 Februarii. — Cathedrali Ecclesiae Iugalpensi R.D. Bernardinum
Hombach, e clero archidioecesis Paderbornensis, hactenus in Republica Ni­
caraguensi officii « Caritas » nuncupati moderatorem.
— Titulari episcopali Ecclesiae Bullensi, R.D. Villelmum Eduardum
Lori, e clero archidioecesis Vashingtonensis, Cancellarium, Vicarium gene­
ralem et Moderatorem Curiae eiusdem metropolitanae Ecclesiae, quem de­
putavit Auxiliarem Em.mi P.D. Iacobi Aloisii S.R.E. Cardinalis Hickey,
Archiepiscopi Vashingtonensis.
die 11 Martii. — Titulari episcopali Ecclesiae Gummitanae in Procon­
sulari R.D. Horatium Valenzuela Abarca, parochum paroeciae vulgo nun­
cupatae « San Luis Beltrán » et vicarium episcopalem in urbe Sancti Iacobi
in Chile, quem constituit Auxiliarem archidioecesis Sancti Iacobi in Chile.
die 14 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Campifontis Exc.mum P.D. Tho­
mam Ludger Dupré, hactenus Episcopum titularem Hodelmensem et Auxi­
liarem dioecesis Campifontis.
die 15 Martii. — Metropolitanae Ecclesiae Yucatanensi Exc.mum P.D.
Aemilium Carolum Berlie Belaunzarán, hactenus Episcopum Tigiuanaënsem.
die 18 Martii. — Cathedrali Ecclesiae Caiamarcensi, Exc.mum P.D. An­
gelum Franciscum Simón Piorno, hactenus Episcopum Chachapoyasensem.
Congregatio pro Gentium Evangelizatione
393
CONGREGATIO
PRO GENTIUM EVANGELIZATIONE
i
PROVISIO ECCLESIARUM
Ioannes Paulus divina Providentia Pp. II, latis decretis a Congregatio­
ne pro Gentium Evangelizatione, singulis quae sequuntur Ecclesiis sacros
Pastores dignatus est assignare. Nimirum per Apostolicas sub plumbo Lit­
teras praefecit:
die 11 Novembris 1994. — Cathedrali Ecclesiae Antsirabensi R.P. Feli­
cem Ramananarivo, Missionariorum Dominae Nostrae a La Salette soda­
lem, hactenus in praefata dioecesi Seminarii maioris regionalis philosophiae
pro-rectorem.
die 19 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Nigrirostrensi R.D. Ioannem-Claudium Makaya Loembe, hactenus Seminarii maioris philosophiae
Brazzapolitanae rectorem.
die 3 Februarii 1995. — Cathedrali Ecclesiae Ialingoënsi, noviter erec­
tae in Nigeriana regione, R.D. Ignatium Ayan Kaigama, Vicarium genera­
lem Yolaënsem et paroeciae Ialingoënsi « St. Agostino » curionem.
— Cathedrali Ecclesiae Chittagongensi Exc.mum P.D. Patricium D'Rozario, C.S.C., hactenus Episcopum Raishahiensem.
— Cathedrali Ecclesiae Mimatensi R.P. Stephanum Iosephum Reichert,
O.F.M. Cap., paroeciae « St. Francis » in oppido vulgo Tari parochum.
— Cathedrali Ecclesiae Ghizotanae R.P. Cirillum Bernardum 0'Grady,
O.P., professorem « Holy Spirit National Seminary » in oppido vulgo Bomana, in dioecesi Portus Moresbiensi.
— Titulari episcopali Ecclesiae Cissensi R.P. Aegidium Côté, S.M.M., in
dioecesi Daruensi-Kiungana Vicarium generalem, quem Auxiliarem praefa­
tae dioecesi constituit.
— Titulari episcopali Ecclesiae Masculitanae R.D. Vincentium Michae­
lem Concessao, in archidioecesi Delhiensi Vicarium generalem, quem depu­
tavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
394
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
II
NOMINATIONES
Peculiaribus datis decretis, Congregatio pro Gentium Evangelizatione
ad suum beneplacitum renuntiavit:
die 10 Iulii 1994. — R.P. Acacium Valbuena, O.M.I., in praesens Prae­
fecti Apostolici de Sahara Occidentali adiutorem, Praefectum Apostolicum
praefatae Praefecturae Apostolicae.
die 25 Novembris. — Exc.mum R.D. Aloisium Balina, Episcopum Geitaënsem, Administratorem Apostolicum « sede plena et ad nutum Sanctae
Sedis » dioecesis Shinyangaënsis.
die 7 Ianuarii 1995. — Exc.mum P.D. Fridericum Lobinger, Episco­
pum Alivalensem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nu­
tum Sanctae Sedis » dioecesis Umtatanae.
die 27 Ianuarii. — R.D. Valtherum Liikewille, M.Afr., paroeciae vulgo
« Holy Family » in urbe Sumbavangensi curionem, Administratorem Apo­
stolicum « sede vacante et ad nutum Sanctae Sedis » eiusdem dioecesis.
die 24 Februarii. — Exc.mum P.D. Rogerum Pirenne, C.I.C.M., Episco­
pum Batouriensem, Administratorem Apostolicum « sede vacante et ad nu­
tum Sanctae Sedis » dioecesis Dumensis-Abogensis-Mbangensis.
Tribunal Rotae Romanae
395
ACTA TRIBUNALIUM
T R I B U N A L ROTAE ROMANAE
GUAYAQUILEN.
Nullitatis Matrimonii (Zambrano Valarezo - Camposano Moria)
Sessio
Concordationis
dubii
Die 17 m. Ianuarii 1995, hora 10.00, coram infrascripto Ponente, legiti­
me citati, comparuerunt:
— R. D. Elias Ferone, Defensor Vinculi N.A.T.;
— Cl. Adv. Antonillus Blasi, Patronus ex off. par. act.
Pars conventa non comparuit, etiamsi Vicarius Iudicialis Guayaquilen­
sis conatus sit illam certiorem facere de citatione huius Nostri Tribunalis.
Ponens, auditis R. D. Vinculi Defensore et Patrono partis actricis, du­
bium determinat sub sequenti formula:
« An constet de nullitate matrimonii, in casu, ob defectus discretionis
iudicii ab utraque an saltem ab alterutra parte, ex can. 1Ö95 n. 2 ».
Ex Cancellaria Rotae Romanae Tribunalis, die 30 mensis Ianuarii 1995.
Elias Ferone, Def. V inc.
Antonillus Blasi, Patr. partis actr.
Ioannes Baptista Defilippi, Ponens
In Tabulario Rotae Romanae n. 16715
S. Killerman, notarius f .f.
396
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
DIARIUM ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Giovanni Paolo II ha ricevuto in Udienza
Ufficiale per la presentazione delle Lettere Credenziali:
Sabato, 2 5 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor PAUL TIPPING, Ambasciatore di Nuova Zelanda presso la Santa Sede.
Sabato, 2 5 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor ARMEN SARKISSIAN,
Ambasciatore di Armenia presso la Santa Sede.
Sabato, 2 5 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor DON PRAMUDWINAI,
Ambasciatore di Thailandia presso la Santa Sede.
Sabato, 2 5 Marzo 1 9 9 5 , S.E. la Signorina LEBOHANG
NTS'INYI, Ambasciatore del Lesotho presso la Santa Sede.
Sabato, 2 5 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor ANDROS A. NicoLAIDES, Ambasciatore di Cipro presso la Santa Sede.
Sabato, 2 5 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor JAN G. JOLLE, Ambasciatore di Norvegia presso la Santa Sede.
Sabato, 2 5 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor DENIS POLISI, Ambasciatore del Rwanda presso la Santa Sede.
Ha, altresì, ricevuto in Udienza:
Giovedì, 2 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor ROMAN HERZOG, Presidente della Repubblica Federale di Germania.
Sabato, 4 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor RAMIRO DE LEON
CARPIO, Presidente della Repubblica del Guatemala.
Sabato, 1 1 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor MATHIEU MOSE LACLÉ,
Ministro della Pesca e delle Risorse Marine della Repubblica
di Mauritius.
Diarium Romanae Curiae
397
Lunedì, 1 3 Marzo 1 9 9 5 , S.E. la Signora VIOLETA BARROS
DE CHAMORRO, Presidente della Repubblica del Nicaragua.
Giovedì, 1 6 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor TAREK AZIZ, Vice
Primo Ministro dell'Irak.
Venerdì, 1 7 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor VLADISLAV JOVANOVIC, Ministro degli Affari Esteri della Repubblica Federale di
Jugoslavia.
Sabato, 1 8 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor LEONARDO SIMÄO, Ministro degli Affari Esteri del Mozambico.
Venerdì, 2 4 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor SIXTO DURÁN-BALLÉN,
Presidente della Repubblica dell'Ecuador.
Lunedì, 2 7 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor VAHAN PÀPAZIAN, Ministro degli Affari Esteri di Armenia.
Martedì, 2 8 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor ION ILIESCU, Presidente della Repubblica di Romania.
Giovedì, 3 0 Marzo 1 9 9 5 , S.E. il Signor LAMBERTO DINI, Presidente del Consiglio dei Ministri della Repubblica Italiana.
S E G R E T E R I A D I STATO
NOMINE
Con B r e v i Apostolici il S a n t o P a d r e Giovanni P a o l o II ha n o m i n a t o :
18
25
marzo
1995. S. E. m o n s . J o s é S e b a s t i a n L a b o a , A r c i v e s c o v o tit. di Zarai,
Nunzio Apostolico in Malta.
S. E . m o n s . P a o l o Giglio, A r c i v e s c o v o tit. di Tindari,
Nunzio
Apostolico nella Repubblica Araba d'Egitto.
Nunzio
Apostolico in Costa d'Avorio, Burkina Faso e Niger.
Juliusz J a n u s z , A r c i v e s c o v o tit. el. di Caorle, Nunzio
Apostolico in Rwanda.
Mons. Luigi V e n t u r a , A r c i v e s c o v o tit. el. di E q u i l i o ,
Mons.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
398
Con Biglietti della Segreteria di S t a t o il S a n t o P a d r e G i o v a n n i P a o l o II ha
nominato:
30
»
gennaio
»
1995. L ' E m . m o
»
Signor Card. Georg Maximilian Sterzinsky, e le
L L . E E . i monsignori R o m u l o Garcia, A r c i v e s c o v o di
Bahia Bianca;
D e s m o n d Connel, A r c i v e s c o v o d i
Dublino;
Tadeusz
Goclowsky,
Arcivescovo
di
Gdansk; Gabriel V. R e y e s , V e s c o v o di Kalibo; A u gustine M y o n g - J o Cheong, V e s c o v o tit. di T u b u l b a ca, Ordinario Militare in Corea; B e c h a r a Rai", V e s c o v o d i Jbeil, B y b l o s ; A n s e l m e T i t i a n m a S a n o n , V e scovo di Bobo-Dioulasso; Jacques Noyer, Vescovo di
Amiens; J o s é Sánchez González, V e s c o v o di Sigüenza-Guadalajara; P e t r u Gherghel, V e s c o v o di Iasi;
D o m i n i k H r u s o v s k y , V e s c o v o tit. di Tubia, Membri
del Pontificio Consiglio della Pastorale per i Migranti
e gli Itineranti « ad quinquennium ».
I sac. R e n é Aucourt; J e a n - F r a n ç o i s Berjonneau; il p. Velasio
De Paolis, C.S.,
della Pastorale per
quinquennium
».
»
i
Consultori del Pontificio Consiglio
Migranti e gli Itineranti « ad
»
»
L ' E m . m o Signor Cardinale J o h n J o s e p h O'Connor; le L L . E E . i
monsignori Theodore E d g a r McCarrick, A r c i v e s c o v o
di Newark; R o b e r t Sarrabere, V e s c o v o di Aire e
D a x ; Francis P e t e r d e C a m p o , V e s c o v o d i P o r t P i rie; E m i l i o Carlos Berlie B e l a u n z a r a n , V e s c o v o di
Tijuana, Membri del Pontificio Consiglio della Pastorale per i Migranti e gli Itineranti « in aliud quinquennium ».
13
febbraio
»
S. E. m o n s . J a v i e r Echevarría Rodríguez, Prelato dell'« Opus
D e i »; m o n s . A g o s t i n o Lauro; il sac. J o s é Pereira
Crespo, Consultori della Congregazione per il Clero
« ad quinquennium ».
23
»
»
»
»
»
Le L L . E E . i monsignori A m a n d o S a m o , Coadiutore di Carolin e Islands; R a t k o Peric, V e s c o v o d i M o s t a r - D u v n o ;
Christo P r o y k o v , Coadiutore dell'Esarcato Apostolico di Sofia; J o h n J. Cunneen, V e s c o v o tit. di E a n a c h D ú i n ; il p. Alessandro K a h n , S.I.; suor F a r a
Gonzalez; d o t t . s s a V i c k y Colbert; suor Patricia
McMennamin; p.d. W i l l e m de S m e t , O.S.B.; Sig. Cesar N u n e s Viana; rev.do B e n u E f o e v i P e n o u k o u ;
m o n s . N o r b e r t H e r k e n r a t h ; sig. R o b e r t Barja; sig.
E r n e s t o P e d r o Martinho; sig. P a b l o Martin Calderón; sig. K a r l Prüller, Membri del Pontificio Consiglio « Cor Unum » « ad quinquennium ».
P. Georges Marie Cottier, O.P.; sig.ra P a o l a Majocchi; a v v . E n rico Serafini; d o t t . K o e n r a a d Verhagen; saç. N e l s o n
R o q u e Viola, Consultori del Pontificio Consiglio « Cor
Unum » « ad quinquennium ».
Diarium Romanae Curiae
3
marzo
»
»
»
»
399
1995. Il sac. A n t o n i o Miralles, Consultore delia Congregazione per la
Dottrina della Fede « in aliv quinquennium ».
»
Le L L . E E . i monsignori J o z e f Michalik, A r c i v e s c o v o di Przem y s l dei Latini e A n t o n i o Magnoni, A r c i v e s c o v o titolare di B o s e t a , Membri della Congregazione per i
Vescovi « ad quinquennium ».
»
9
»
»
16
»
»
S. E. m o n s . Giulio Nicolini, V e s c o v o di Cremona, Membro della
Congregazione per i Vescovi « in aliud quinquennium ».
Il p. Patrick Mallia, O.S.A.; p. E u s e b i o Hernández, O.S.A.R.;
suor Sharon H o l l a n d , I.H.M., Capi Ufficio nella
Congregazione per gli Istituti di Vita consacrata e le
Società di Vita apostolica.
S. E. m o n s . Paul-Werner Scheele, V e s c o v o di Würzburg, Presidente della Commissione Ecumenica; m o n s . Eleuterio
F o r t i n o , Sotto-Segretario del Pontifìcio Consiglio per
la P r o m o z i o n e d e l l ' U n i t à dei Cristiani, Vice-Presidente della Commissione Ecumenica; S. E. m o n s . Michael Louis Fitzgerald, Segretario del Pontificio
Consiglio per il D i a l o g o Interreligioso, Presidente della Commissione per il Dialogo; S. E. m o n s . Gerardo
A g n e l o , Segretario della Congregazione per il Culto
D i v i n o e la Disciplina dei Sacramenti, Presidente della Commissione Liturgica; S . E . m o n s . Michel H r y n c h y s h y n , V e s c o v o tit. di Zigri, Esarca per gli Ucraini di rito b i z a n t i n o residenti in Francia, Presidente
della Commissione per il Martirologio; p.
Georges
Cottier, O.P., Teologo della Casa Pontificia, Presidente della Commissione Teologica, m o n s . R i n o Fisichella, D o c e n t e presso la Pontificia U n i v e r s i t à Gregoriana,
Vice-Presidente della Commissione Teologica;
S. E. m o n s . Bernard Agre, A r c i v e s c o v o di A b i d j a n ,
Presidente della Commissione Pastorale; S. E. m o n s .
Cesare Nosiglia, V e s c o v o tit. di Vittoriana, Vice-Presidente della Commissione Pastorale;
S.
E.
mons.
Pierfranco Pastore, Segretario del Pontificio Consiglio delle Comunicazioni Sociali, Presidente del Comitato dei « Mass Media »; S. E. m o n s . Francesco Marchisano, Presidente della Commissione per i B e n i
Culturali della Chiesa, Presidente della Commissione
Artistico-Culturale; m o n s . D i a r m u i d Martin, Segretario del Pontificio Consiglio della Giustizia e della P a ce, Presidente della Commissione Sociale; m o n s . Luigi
Moretti, Prelato Segretario del V i c a r i a t o di R o m a ,
Presidente
del
Comitato
Romano
dell'Anno
Santo;
prof. D o n a t o R. Mosella, Presidente N a z i o n a l e del
Centro Sportivo I t a l i a n o , Presidente del Comitato
Tecnico dell'Anno Santo; S. E. m o n s . R a y m u n d o D a m a s c e n o Assis, Segretario del CELAM; S. E. m o n s .
Oscar Cruz, Segretario Generale della F . A . B . C ; m o n s .
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
400
H i l a r y Senoo, Segretario Generale dei SECAM;
m o n s . L e o n a r d o Sandri, Assessore della Segreteria di
S t a t o ; p. Camilo Maccise O.C.D., Presidente dell ' U n i o n e dei Superiori Maggiori; m a d r e K l a r a Sietm a n n , P r e s i d e n t e d e l l ' U n i o n e Internazionale delle
Superiore Generali; sig.ra M a r y A n n Glendon, della
« H a r v a r d U n i v e r s i t y » , M e m b r o della Pontificia A c c a d e m i a delle Scienze Sociali; Sig.ra Marie-Ange
B e s s o n , E s p e r t a del Pontificio Consiglio « I u s t i t i a et
20
marzo
1995. Mons. Luigi
P a x », Membri del Comitato Centrale del Grande Giubileo dell'Anno 2000.
Ghidoni, Sotto-Segretario della Congregazione per
l'Evangelizzazione dei Popoli « ad quinquennium ».
NECROLOGIO
9 dicembre 1994. Mons.
Humberto
Tonna
(Uruguay).
1
»
12
marzo
»
»
Zanotta,
Vescovo
em.
di
Florida
1995. Mons. E u g e n i o Corecco, V e s c o v o di L u g a n o (Svizzera).
»
Mons. S t e p h e n K o c i s k o , A r c i v e s c o v o e m . di P i t t s b u r g dei B i zantini (Stati Uniti d'America).
»
Mons. P i e t r o Canisio v a n Lierde, V e s c o v o tit. di Porfireone.
An. et vol. LXXXVII
2 Maii 1995
N. 5
ACTA APOSTOLICAE S
COMMENTARIUM
Directio
OFFICIA
Palazzo Apostolico - Città del Vaticano - Administratio
Libreria
ACTA IOANNIS PAULI PP. II
LITTERAE
ENCYCLICAE
Episcopis presbyteris et diaconis religiosis viris et mulieribus
christifidelibus laicis universisque bonae voluntatis hominibus: de
vitae humanae inviolabili bono.
INTRODUCTIO
1. EVANGELIUM VITAE penitus implicatum insidet in Iesu nuntio. Ab Ecclesia amanter cotidie susceptum animosa id oportet
fidelitate enuntietur velut redditum nuntium hominibus cuiusvis aetatis et cuiuslibet cultus humani formae.
Incipiente ipsa hominum redemptione, infantis cuiusdam ortus tamquam laetifica omnino praedicatur res: « Ecce enim
evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni populo, quia
natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus, in civitate David » (Lc 2, 10-11). Ut « magna » autem haec effunderetur « laetitia » Servatoris nimirum ipsius effecit exortus; attamen
in Christi die Natali plena detegitur significatio ortus cuiusque
hominis proindeque messianicum illud gaudium videtur quasi
fundamentum complementumque simul laetationis super omni
nascente homine (cfr Io 16, 2 1 ) .
Salutiferi muneris sui praecipuam exhibens partem dicit
Iesus: « Ego veni, ut vitam habeant et abundantius habeant »
(Io 10, 10). De vita Ille revera loquitur « nova » atque « aeterna »,
quae ex communione consistit cum Patre, ad quam unusquisque
27 - A. A S
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
402
homo ultro in Filio vocatur per Sanctificantem Spiritum. Sed in
tali nominatim « vita » plenum suum intellectum omnia consequuntur vitae humanae elementa ac tempora.
Incomparabilis
personae
humanae
praestantia
2. Quandam in vitae plenitudinem homo invitatur quae fines
prorsus terrestris eius egreditur vitae, quoniam participatione
Dei ipsius vitae continetur.
Supernaturalis huius vocationis excelsitas magnitudinem
porro vitae humanae ac pretium temporali etiam in illius spatio
aperit. Primaria namque condicio, principium ipsum et pars integrans totius et unici processus humanae exsistentiae est vita
in tempore. Immerito quidem et inopinato illustratur idem
processus pollicitatione vitae divinae et vitae dono renovatur,
quod plenam sui consummationem aeterno consequetur in aevo
(cfr 1 Io 3, 1-2). Simul vero ipsa haec supernaturalis appellatio
variantem vitae terrenae indolem effert viri omnis et mulieris.
Est enim res non omnino « ultima » verum « proxima a postrema »; attamen sacra res est, nobis interea credita quam ex officii
nostri conscientia custodiamus atque ad consummationem deducamus per amorem et nostri ipsorum donum Deo factum ac
fratribus.
Novit Ecclesia illud Evangelium vitae sibi a Domino suo commendatum intus resonare permovereque unumquemque hominem sive credit sive non, quandoquidem admirabili modo ei respondet, dum eius simul exspectationes infinita quadam ratione
excedit. Valet enim quilibet homo, inter difficultates licet ac dubitationes, ad veritatem tamen ex animo apertus adque bonitatem, adiutus rationis ipsius lumine et arcana gratiae impulsione,
pervenire eo quidem usque ut legem naturalem in corde inscriptam (cfr Rom 2, 14-15) agnoscat, sacrum vitae humanae bonum
a primis initiis ad finem ipsum, necnon ius cuiusque adserat
hominis ut hoc suum principale bonum summopere observatum
videat. In eiusdem ideo iuris agnitione hominum nititur consortio ipsaque politica communitas.
1
Dictio Evangelium vitae ut talis in libris divinis reapse non invenitur. Ea tamen bene
biblici nuntii necessariae parti respondet.
1
Acta Ioannis Pauli Pp. II
403
In Christum autem credentes praesertim hoc ius defendant
opus est atque provehant, memores scilicet mirificae illius veritatis in Concilio Vaticano II commemoratae: « Ipse enim, Filius
Dei, incarnatione sua cum omni homine quodammodo Se univit ». Etenim hoc in salutis eventu hominibus non modo amor
Dei interminatus recluditur qui «sic... dilexit... mundum, ut
Filium suum unigenitum daret » (Io 3, 16), verum et incompara2
bilis
singulorum
hominum
excellentia.
Redemptionis arcanum sedulo ipsa perscrutata Ecclesia novo semper cum animi stupore illud bonum percipit seque vocari
intellegit hominibus aetatum omnium hoc ad nuntiandum
« evangelium », spei insuperabilis originem verique gaudii pro
unaquaque historiae aetate. Amoris Dei erga homines Evange3
lium, dignitatis personae Evangelium atque vitae ipsius
lium unicum tandem sunt indivisibile Evangelium.
Evange-
Homo idcirco ipse, vivens nempe homo, praecipuam primamque Ecclesiae efficit viam.
4
Novae
hominum
vitae
impendentes
minationes
3. Maternis Ecclesiae curis committitur idcirco quisque homo propter Verbi Dei mysterium quod est caro factum (cfr Io 1,
14). Quam ob rem fieri non potest quin omnis dignitatis hominum vitaeque ipsius minatio tamquam vocis imaginem in Ecclesiae intimo excitet animo, quin eam intra propriam fidem de redimente Filii Dei incarnatione percutiat, quin implicet illam suo
in officio Evangelium vitae universum per orbem omnique proferendi creaturae (cfr Me 16, 15).
Insigniter autem illa nuntiatio nos hodie premit, quoniam
duplicatae notabiliter et exasperatae minationes sunt hominum
populorumque vitae instantes, praesertim quotiens imbecilla ea
est nec apte defenditur. Antiquis acerbisque plagis miseriae, mediae, morborum pandemorum, bellorum et violentiae aliae iam
novorum omnino generum ac modorum terrificorum accedunt.
2
3
AAS 7 1
4
Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 2 2 .
Cfr IOANNES PAULUS P P . I I , Litt Encycl. Redemptor hominis (4 Martii 1 9 7 9 ) , 1 0 :
(1979),
275..
Cfr ibid.., 1 4 : l.m.., 2 8 5 .
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
404
Vehementer iam deflevit Concilium Vaticanum II, suo quodam in scripto tristius etiam nostra ad tempora pertinente,
complura contra vitam humanam scelera et conata. Easdem
sententias in Nostram nunc suscipientes partem, triginta post
annis, simili vi rursus universae Ecclesiae nomine, una cum illo
conciliari congressu ista lamentamur crimina, nihil profecto dubitantes quin omnis rectae conscientiae veros interpretemur sensus: « Quaecumque insuper ipsi vitae adversantur, ut cuiusvis
generis homicidia, genocidia, abortus, euthanasia et ipsum
voluntarium suicidium; quaecumque humanae personae integritatem violant, ut mutuationes, tormenta corpori mentive inflicta, conatus ipsos animos coercendi; quaecumque humanam
dignitatem offendunt, ut infrahumanae vivendi condiciones,
arbitrariae incarcerationes, deportationes, servitus, prostitutio,
mercatus mulierum et iuvenum; condiciones quoque laboris
ignominiosae, quibus operarii ut mera quaestus instrumenta,
non ut liberae et responsabiles personae tractantur: haec omnia
et alia huiusmodi probra quidem sunt, ac dum civilizationem
humanam inficiunt, magis eos inquinant qui sic se gerunt, quam
eos qui iniuriam patiuntur et Creatoris honori maxime contradicunt ».
5
4. Conturbans hic rerum prospectus, pro dolor, tantum abest
ut imminuatur; ut potius distendatur: novis enim praebitis e scientifica technologicaque progressione facultatibus
oriuntur novae simul rationes dignitatem hominis temptandi,
aliunde dum nova cultus humani figuratur atque confirmatur
condicio, quae criminibus in humanam vitam addit antehac
invisam faciem
et,
si fieri
quidem potest,
multo
etiam praviorem,
unde graves aliae nascuntur sollicitudines: namque a magnis
iam publicae opinionis partibus quaedam adversus vitam purgantur delicta obtentu singularis iurium libertatis eaque de causa non impuni tas modo defenditur illorum, quin etiam approbatio publicis ab auctoritatibus, ut plena libertate patrentur, immo subsidiis gratuitis ministeriorum valetudinis adiuventur.
Inducunt sane haec omnia quendam penitus commutatum
vitae ipsius aestimandae modum necnon necessitudinum inter
5
Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 27.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
405
homines iudicandarum. Quod enim normae multarum Civitatum, ab ipsis fortasse recedentes primariis Legum Fundamentalium principiis, nullo pacto puniunt aut legitimam etiam agnoscunt naturam talium usuum contra vitam, signum quoddam
est, unde angor animi gignitur, nec levis sane causa gravis morum prolapsionis: quae olim unanimi consensione habebantur
consilia criminosa communique proinde reiciebantur honestatis
sensu, gradatim sociali iudicio accipiuntur. Ars ipsa medicina,
quae natura suapte ac destinatione ad humanae vitae defensionem dirigitur necnon curationem, quibusdam suis rationibus et
usibus promptiorem se usque exhibet ad hos actus contra personam exsequendos sicque faciem detorquet suam, ipsa sibi contra dicit et eorum deicit dignitatem qui eam artem factitant. Similibus porro in culturae legumque adiunctis graviores etiam
demographicae sociales familiares quaestiones, quibus plures
terrarum populi gravantur et quibus prudentissima debetur actuosaque ponderatio coetuum singulis in nationibus et inter nationes, obiciuntur falsis fallacibusque remediis a veritate sane
abhorrentibus necnon ab hominum civitatumque vero bono.
Exitus ad quem devenitur calamitosus prorsus est: si ipsa
exstinctio tot vitarum humanarum sive nascentium sive deficientium permovet nos atque conturbat, haud quidem minus
movet id turbatque, quod conscientia ipsa, ita late propagatis
condicionibus adiecta, aegrius et difficilius usque discrimen inter bonum et malum percipit iis in rebus quae principale tangunt vitae humanae bonum.
In
communione
cum
cunctis
orbis
Episcopis
5. Huic argumento, nempe rebus vitae humanae nostro tempore insidiantibus, studuit Consistorium Cardinalium extraordinarium Romae peractum inter diem iv et VII mensis Aprilis anno
MCMXCI. Fuse • accurateque agitata quaestione atque inspectis
provocationibus in familiam hominum ac praesertim in christianam communitatem, unanimo consensu a Nobis flagitaverunt
Cardinales ut, Beati Petri Successoris auctoritate, praestantiam
humanae vitae inviolabilemque eius naturam denuo inculcaremus hodiernis in condicionibus ac temptationibus quae ei minantur.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
406
Eorum Nos obsecuti precibus sub diem Pentecostes anno
MCMXCi epistulam singularem Nostram cuique Fratri Episcopo
inscripsimus ut, collegialitatis episcopalis adfectu incitatus,
suam Nobis adiutricem adderet operam ad proprium aliquod de
hac re contexendum documentum. Intimo ex animo universis
Episcopis gratias habemus qui rite responderint Nobisque notiones magni pretii et consilia et propositiones commiserint. Ii sic
quoque, consentientes videlicet sibique penitus persuadentes, testati sunt se participes esse doctrinalis ac pastoralis Ecclesiae
6
operis de Evangelio vitae.
Iisdem vero in litteris, paucis nempe diebus post centesimum
celebratum annum a documento Rerum novarum, omnium animos traduximus singularem ad hanc similitudinem: « Quem ad
modum priore saeculo suis principalibus in iuribus operariorum
opprimebatur ordo cuius fortiter quidem causam defendebat
Ecclesia, cum ipsius opificis sacra iura personae praedicaret, sic
nostra aetate, dum alius hominum ordo suo in iure ad vitam
praecipuo opprimitur, sibi necesse percipit esse Ecclesia fortitudine inconcussa iis tribuere vocem quibus non sit. Eius nempe
evangelica semper propria est vociferatio pro orbis pauperibus, quotquot periclitantur, aspernuntur suisque iuribus humanis suffocantur ».
Hodie autem hoc in primario iure ad vitam conculcatur hominum debilium indefensorumque multitudo, quales nominatim
sunt nondum nati infantes. Si superiore exeunte saeculo coram
tum grassantibus iniustitiis haud Ecclesiae tacere licebat, eo
quidem minus hodie silere licet, cum socialibus temporis transacti iniuriis, pro dolor nondum dissolutis, tot in locis per orbem
graviores etiam offensiones adiunguntur atque oppressiones,
quae cum elementis fortasse confunduntur alicuius novi constituendi terrarum ordinis.
Quocirca Encyclicae hae Litterae, quas sociata Episcoporum
opera omni ex orbis Natione peperit, illuc videlicet spectant ut
7
vitae humanae excellentia eiusque inviolabilitas definite ac firme
rursus adseveretur, eodemque tempore ad omnes ac singulos, Dei
Cfr Epistula ad omnes Fratres in episcopatu de Evangelio vitae, (19 Maii 1991): Insegnamenti X I V , 1 (1991), 1293-1296.
Ibid., l.m., 1294.
6
7
Ada Ioannis Pauli Pp. II
407
ipsius nomine, appellatio vehemens dirigatur: vetere ac tuere,
amato ac sustentato vitam, vitam omnem humanam! Hac sola in
via iustitiam reperies et progressionem, libertatem veram, pacem et felicitatem!
Ad universos utinam hae voces filios perveniant filiasque Ecclesiae! Utinam ad omnes bonae voluntatis homines pertingant,
quibus bonum curae est uniuscuiusque viri ac feminae necnon
totius societatis humanae sors!
6. Cum singulis in fide fratribus et sororibus intimo modo
coniuncti sinceraque erga omnes amicitia moti, iterum Evangelium vitae ponderare cupimus atque enuntiare, quod veritatis
splendor est conscientias irradians, praeclarum lumen sanans
obscuratum prospectum, fons firmitudinis ac fortitudinis inexhaustas nos hortans ut novis semper obviam procedamus nostro
in itinere occurrentibus provocationibus.
Cum copiosa denuo perpendimus rerum experimenta per
Annum pro Familia percepta, ipsi velut in doctrina perficientes
Litteras a Nobis missas ad « unamquamque veram solidamque
familiam cuiuslibet terrarum regionis », respicimus nova quidem
cum animi fiducia singulas communitates domesticas et optamus ut renascatur utque omni in ordine corroboretur omnium
officium familiam sustinendi, unde hodie quoque ipsa — inter
multas versans difficultates ac graves minationes — perpetuo ex
Dei consilio servetur tamquam « vitae sacrarium ».
Singulis corporis Ecclesiae membris, hominibus de vita ac pro
vita, intentissimam movemus hanc invitationem, ut nostro huic
orbi nova ministrare coniunctim possimus spei documenta et efficere simul ut iustitia augescat et necessitudinis iunctio inter
homines, utque novus percrebrescat civilis cultus vitae humanae
ad sinceram veritatis amorisque exaedificandam humanitatem.
8
9
9
Litterae Familiis datae Gratissimam sane (2 Februarii 1 9 9 4 ) , 4: AAS 86 ( 1 9 9 4 ) , 8 7 1 .
IOANNES PAULUS P P . I l , Litt. Encycl. Centesimus Annus (1 Maii 1 9 9 1 ) , 3 9 : AAS 83
(1991), 842.
408
Ada Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
CAPUT I
VOX SANGUINIS FRATRIS TUI
CLAMAT AD ME DE AGRO
HODIERNA VITAE HUMANAE INTENTATA PERICULA
« Consurrexit Cain adversus Abel fratrem suum et interfecit eum »
(Gn 4, 8): in ipsa violentiae contra vitam origine
7. « Deus mortem non fecit, nec laetatur in perditione vivorum. Creavit enim, ut essent omnia ... Deus creavit hominem in
incorruptibilitate; et imaginem similitudinis suae fecit illum.
Invidia autem diaboli mors introivit in orbem terrarum; experiuntur autem illam, qui sunt ex parte illius» (Sap 1, 13-14;
2, 23-24).
Evangelio vitae, quod iam initio exsonuit conditis ad Dei
imaginem hominibus in vitae plenae perfectaeque sortem
(cfr Gn 2, 7; Sap 9, 2-3), pertristis ille repugnavit eventus mortis
quae in mundum invasit umbramque coniecit inanitatis in totam
hominis vitam. Propter diaboli ipsius malevolentiam (cfr Gn 3,
1.4-5) ingressa est mors necnon progenitorum delictum (cfr Gn
2, 17; 3, 17-19). Ac violenter intravit per Abelis internecionem a
Cain fratre: « Cumque essent in agro, consurrexit Cain adversus
Abel fratrem suum et interfecit eum » (Gn 4, 8).
Prima haec nex illustri praebetur eloquentia in libri Genesis
exemplari pagina, quae cotidie sine intermissione, immo vero
cum deprimente quadam repetitione retexitur in populorum
annalibus.
Retractare una placet bibliorum paginam hanc quae, quantumvis vetustatem resipiat maximamque simplicitatem, doctrinis sese tamen uberrimam praestat.
« Et fuit Abel pastor ovium et Cain agricola. Factum est autem
post aliquot dies ut offerret Cain de fructibus agri munus Domino.
Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui et de adipibus eorum.
Et respexit Dominus ad Abel et ad munus eius, ad Cain vero et ad
munus illius non respexit.
Iratusque est Cain vehementer, et concidit vultus eius. Dixitque
Dominus ad eum: "Quare iratus es, et cur concidit f acies tua? Non-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
409
ne si bene egeris, vultum attolles? Sin autem male, in foribus peccatum insidiabitur, et ad te erit appetitus eius, tu autem dominaberis
illius".
Dixitque Cain ad Abel fratrem suum: "Egrediamur foras". Cumque essent in agro, consurrexit Cain adversus Abel fratrem suum et
interfecit eum.
Et ait Dominus ad Cain: " Ubi est Abel frater tuus?". Qui respondit: "Nescio. Num custos fratris mei sum ego?". Dixitque ad eum:
"Quid fecisti? Vox sanguinis fratris tui clamat ad me de agro. Nunc
igitur maledictus eris procul ab agro, qui aperuit os suum et suscepit sanguinem fratris tui de manu tua! Cum operatus fueris eum,
amplius non dabit tibi fructus suos; vagus et profugus eris super
terram".
Dixitque Cain ad Dominum: "Maior est poena mea quam ut
portem eam. Ecce eicis me hodie a facie agri, et a facie tua abscondar et ero vagus et profugus in terra; omnis igitur, qui invenerit me,
occidet me".
Dixitque ei Dominus: "Nequaquam ita fiet, sed omnis qui occiderit Cain, septuplum punietur!". Posuitque Dominus Cain signum, ut non eum interficeret omnis qui invenisset eum.
Egressusque Cain a facie Domini habitavit in terra Nod ad
orientalem plagam Eden » (Gn 4, 2-16).
8. Cain «iratus... est... vehementer» et «concidit vultus
eius », quoniam « respexit Dominus ad Abel et ad munus eius »
(Gn 4, 4). Causam tacet biblicus locus ob quam muneri Cain
Dominus anteposuerit Abel sacrificium; luculenter tamen docet,
licet Abel donum prae tulerit Deus, colloquium cum Cain haudquaquam interrumpere illum. Admonet igitur eum commonetque
libertatis propriae coram malo: nullo modo in antecessum destinatur ad malum homo. Perinde atque Adamus antea, malefico
ipse pellicitur peccati impulsu, qui veluti belua ferox ostio insidiatur cordis eius donec rapiat praedam. At liber esse Cain ante
peccatum pergit. Valet is illud vincereque debet: « Ad te erit appetitus eius, tu autem dominaberis illius! » (Gn 4, 7).
Superant Domini admonitionem invidia et ira sicque Cain adgreditur fratrem et necat. Legimus ideo in Catholicae Ecclesiae
Catechismo: « Scriptura, in narranda Abel occisione a fratre Cain
perpetrata, inde ab exordio humanae historiae ostendit in homi-
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
410
ne irae et cupiditatis praesentiam, peccatum originale consecutarum. Homo paris sui factus est inimicus ».
Fratrem interficit frater. Sicut in primo fratricidio evenit, in
singulis deinde homicidiis violatur « spiritalis » cognatio, qua in
unam conglobantur homines familiam, quandoquidem cuncti
participes eiusdem praecipui boni sunt: paris omnium dignitatis.
Crebrius etiam « carnis et sanguinis » violatur cognatio, cum
pericula vitae vel intra ipsam parentum liberorumque necessitudinem oriuntur, prout in abortu accidit aut cum, latiore in domus affinitatisve regione, fovetur vel obtinetur euthanasia.
Cuilibet proximi violationi subest nimirum concessio facta
« logicae » maligni, eius scilicet qui « homicida erat ab initio »
(Io 8, 44), uti apostolus commemorat Ioannes: « Quoniam haec
est annuntiatio, quam audistis ab initio, ut diligamus alterutrum. Non sicut Cain: ex Maligno erat et occidit fratrem
suum » (1 Io 3, 11-12). Ita profecto fratris occisio a primo iam historiae humanae diluculo triste testimonium est quomodo celeritate mira progrediatur malum: hominis rebellioni in Deum in
paradiso terrestri capitalis comitatur hominis contra hominem
dimicatio.
Post scelus, intercedit Deus ut ulciscatur interfectum. In Dei
conspectu, qui de Abelis exitu eum percontatur, Cain, non modo
se non anxium et verecundum exhibet veniamque petit, verum
arroganter etiam déclinât quaesitum: « Nescio. Num custos fratris mei sum ego? » (Gn 4, 9). « Nescio »: mendacio sic studet Cain
suum abscondere flagitium. Saepius quidem ita est factum et fit,
cum utiles reperiuntur diversissimae quaeque sententiae rationesve ad purganda ac tegenda contra personam scelera atrocissima. « Num custos fratris mei sum ego? »: nec fratrem cogitare
Cain nec complere illud vult officium quo erga proximum quisque obligatur. Animum sua sponte cogitatio subit de hodiernis
rerum propensionibus, quibus homo nempe in sui similem amittit omnem officiorum sensum; cuius rei documenta sunt tum deficiens coniunctionis adfectus erga debiliores societatis partes
— quales sunt senes et aegrotantes migrantes et infantes — tum
mens ipsa indifferens quae in rationibus inter populos crebrius
10
11
1 0
N. 2259.
1 1
Cfr
S . AMBROSIUS, De Noe, 2 6 , 9 4 - 9 6 :
CSEL 3 2 , 4 8 0 - 4 8 1 .
Acta Ioannis Pauli Pp
II
411
deprehenditur, etiam cum de rebus agitur omnino praecipuis
veluti de exsistentia ipsa et libertate et pace.
9. At praeterire impune non potest Deus delictum: agro ex ipso, ubi effusus est, postulat interfecti sanguis ut Ille iustitiam
reddat (cfr Gn 37, 26; Is 26, 21; Ez 2 4 , 7-8). Hoc ex loco collegit
Ecclesia illam appellationem « peccatorum quae coram Deo vindictam clamant » quibus ante omnia voluntarium annumeratur
homicidium. Iudaeis ipsis sicut aliis etiam antiquitatis populis
sedes est sanguis vitae, immo vero «sanguis... anima est»
(Dt 12, 23), atque vita, humana praesertim, unum pertinet ad
Deum: quocirca qui hominis adgreditur vitam, ipsi quadamtenus
12
Deo
infert manus.
A Deo maledici tur Cain atque etiam a terra ipsa, quae ei
suos recusabit fructus (cfr Gn 4, 11-12). Porro punitur; vastitatem colet et solitudinem. Vitae hominis ambitum funditus immutat mortifera vis. Tellus, sive « paradisus Eden » (Gn 2, 15),
abundantiae regio necnon tranquillarum inter personas necessitudinum atque amicitiae cum Deo, evadit « terra Nod » (Gn 4,
16), « miseriae » locus ac solitudinis et longinquitatis a Deo. Erit
Cain « vagus et profugus super terram » (Gn 4, 14): incerta instabilisque illum semper comitabitur condicio.
Misericors tamen usque Deus, etiam puniens, «posuit... Cain
signum, ut non eum interficeret omnis qui invenisset eum »
(Gn 4, 15): notam igitur ei addit, non sane eo pertinentem ut ceterorum hominum exsecrationibus obiciatur, sed ut protegatur
is defendaturque adversus omnes qui eum interimere fortasse
voluerint etiam ut Abelis ulciscantur necem. Sua tamen ne homicida quidem dignitate destituitur cuius rei Deus ipse dat sese vadimonium. Hoc ideo ipso loco admirabile proditur misericordis Dei
iustitiae arcanum; quem ad modum narrat sanctus Ambrosius:
« Cum parricidium esset admissum, hoc est scelerum principatus, ubi peccatum obrepsit, statim et lex divinae mansuetudinis
prorogari debuit; ne si continuo vindicatum esset in reum, homines quoque in vindicando nullam patientiam moderationemque
servarent, sed statim reos supplicio darent ... Repulit enim eum
Deus a facie sua, et a parentibus abdicatum separatae habitatio12
Cfr Catholicae Ecclesiae Catechismus, nn.. 1867 et 2268.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
412
nis quodam relegavit exsilio; eo quod ab humana mansuetudine
transisset ad saevitiam bestiarum. Verumtamen non homicidio
voluit homicidam vindicari, qui mavult peccatoris correctionem, quam mortem ».
13
« Quid f ecisti? » (Gn 4, 10): obscuratum vitae bonum
10. Dixit Dominus ad Cain: « Quid fecisti? Vox sanguinis fratris tui clamat ad me de agro » (Gn 4, 10). Sanguinis vox per homines profusi haud desinit clamare in aetates singulas, aliis quidem modis variisque et novis significationibus adhibitis.
Posita Cain a Domino interrogatio: « Quid fecisti? », quam
declinare is non valet, ad hominem pariter convertitur nostri
temporis, ut amplitudinis conscius sibi fiat gravitatisque illarum
vitae violationum, quibus continenter res hominum gestae signantur; ut causas inquirat multiplices unde pariuntur et nutriuntur; ut serio quam maxime animo consectaria perpendat ex
hisce adgressionibus profluentia in ipsam personarum populorumque exsistentiam.
Ex natura ipsa quaedam pericula cooriuntur, verum culpanda hominum neglegentia et socordia augentur, qui saepius remedium adferre possent; alia contra casuum sunt effecta violentiae
et odii et inter se pugnantium studiorum, quibus adducuntur
homines ut nece et bello, caede et stirpium occisione alios
adoriantur homines.
Quis autem illam non cogitet vim, quae vitae multorum milium millenorum hominum infertur praesertim infantium qui in
miseriam rediguntur, ad minutum alimentum famemque ipsam
propter opum iniquam inter populos et sociales ordines divisionem? aut violentiam ante bella ipsa in turpi iam insitam armamentorum mercatura, quae augescenti incremento favet armatarum tot dimicationum quibus orbis cruentatur? aut mortis sementem quae inconsiderata fit per aequilibritatis oecologicae
turbationem, per criminosam medicamentorum stupefactivorum disseminationem, per propugnatas sexus adhibendi formas
quae non solum morali sunt ratione reprobandae, verum tramites etiam agnoscendae gravium vitae periculorum? Plene non
13
De Cain et Abel, I I , 10, 38: CSEL 32, 408.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
413
licet omnes plurimas recensere vitae humanae minationes; tot
namque figuras sive apertas sive opertas illae hoc nostro tempore induunt!
11. At intenditur singillatim nunc mens nostra in aliud genus
adgressionum quae vitam tum nascentem tum morientem tangunt, quae novas alias antehac proprietates praebent et quaestiones unicae gravitatis movent: idcirco quod facile paulatim in ipsa
societatis conscientia indolem exstinguunt « delicti » atque etiam
inopinate in se naturam recipiunt « iuris », adeo quidem ut poscant denique ut vere ac proprie lege publica agnoscantur deindeque gratuito opere ipsorum valetudinis curatorum compleantur.
In
adiunctis summe fortuitis, cum omni caret sui defendendi potestate, vitam illae violationes percutiunt. Et gravius adhuc
multo illud est quod hae in vitam iniuriae plerumque intra et
per illam familiam patrantur quae sua ex natura destinatur ut
« vitae sacrarium » exsistat.
Quo autem pacto exoriri potuit similis rerum condicio? Plura
sunt ponderanda causarum elementa. In extremo veluti recessu
ingens conspicitur ipsius cultus humani discrimen, unde dubitatio gignitur de primis cognitionis ac doctrinae moralis fundamentis ac difficilius proinde fit ut hominis significatio clare percipiatur eiusque iurium et officiorum. Huc variae exin maxime difficultates accedunt vitae et necessitudinum, adauctae societatis
ipsius implicatae statu, in quibus singulae personae et coniugum
paria et domus saepius solae suis cum angoribus deseruntur. Casus identidem peculiaris inopiae anxietatis vel desperationis incidunt, ubi de exsistentia labor, dolor ferme intolerabilis redditus,
violationes acceptae, praesertim feminas aducientes, faciunt ut
consilia de protegenda ac promovenda vita aliquid flagitent nonnumquam quod virtutem quandam prae se ferat heroicam.
Partim saltem haec omnia explanant, quo modo vitae hodie
aestimatio in se nescio quam « obscurationem » seu eclipsim recipere possit, licet haud desinat conscientia illud vitae bonum
tamquam sacrum designare et inviolabile, perinde ac demonstratur eo ipso quod contra orientem vel occidentem vitam scelera quaedam dictionibus medicinam sapientibus contegere conantur, quibus oculi nempe avertantur ab eo quod hic tractatur
ius ad exsistentiam alicuius definitae personae humanae.
414
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
12. Re quidem vera, etiamsi plures ipsae graves rationes disputationis hodiernae de socialibus causis quadamtenus explicare
valent adiectionem illam late diffusae dubitationis moralis atque interdum etiam singulis in hominibus labefactae cuiusque
sensum officiorum propriorum, non minus tamen verum est consistere nos ante negotium multo amplius, quod haberi quidem
licet verum propriumque peccati institutum, cuius nempe est culturam quandam iniungere adversus omnem hominum solidarietatem, crebrius congruentem cum germana « mortis cultura ».
Sedulo haec promovetur a fautoribus motuum magnorum culturalium oeconomicorum politicorum, qui notionem efferunt societatis ad efficientiam propendentis.
Hac ideo ratione rebus iudicatis, loqui par est quodam modo
de potentium contra imbecillos bello: etenim vita, quae magis
poscit ut benevolentia, amore, cura suscipiatur, inutilis prorsus
iudicatur aut censetur pondus intolerabile proindeque pluribus
viis reicitur. Quicumque suam ob aegrotationem vel impeditionem aut, multo facilius, ob ipsam in terris praesentiam suam vocat in discrimen felicitatem vitaeve consuetudines eorum qui
magis prosperantur, fere semper inimicus videtur arcendus aut
omnino tollendus. Hinc genus quoddam prorumpit « coniurationis contra vitam », quae non singulorum tantum hominum implicat necessitudines cum aliis hominibus et familia et coetibus, verum ulterius multo progreditur, ut iam in ordine omnium nationum perturbet coniunctionis rationes inter populos et Status.
13. Quo latius disseminetur abortus, immensae collocatae
sunt pecuniae et usque etiam nunc collocantur, ut medicamina
comparentur quibus, medicorum quovis neglecto subsidio, materno in utero fetus interfici possit. Qua in rerum provincia, fere
id solum studere videtur scientifica inquisitio ut simpliciora
usque et efficaciora contra vitam perficiantur instrumenta eodemque tempore talia quibus cuilibet gubernationis rationi subducatur ipse abortus atque omni sociali obligationi.
Perhibetur saepe anticonceptio, quae tuta interea evaserit
omnibusque pervia, efficientissimum esse contra abortum remedium. Accusatur exinde catholica Ecclesia ipsi favere abortui
cum docere obstinata pergat illegitimam anticonceptionis naturam. At bene si introspicitur fallax reapse haec obiectatio osten-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
415
ditur. Fieri namque potest ut abortus illecebram deinceps fugere
cupientes ad haec instrumenta et consilia contra conceptionem
quidam se conferant. Verumtamen falsa bonorum iudicia, quae
ipsi « menti contra conceptionem » insunt — longe nimirum abhorrenti a responsali paternitatis ac maternitatis exercitatione,
quae secundum plenam coniugalis actus veritatem completur —
ea quidem sunt quae idem illud invitamentum etiam augeant, si
vitae non optatae conceptus intervenerit. Cultura illa socialis,
quae abortui favet, ibi insigniter percrebuit ubi Ecclesiae doctrina de anticonceptione repudiatur. Sine dubitatione mala sunt
nominatim diversa anticonceptio atque abortus ipsa ratione
morali: altera integram actus sexualis veritatem negat veluti
amoris coniugalis propriam declarationem, hic alter vero hominis delet vitam; opponitur illa castitatis matrimonialis virtuti,
hic iustitiae virtuti obicitur rectaque via divinum transgreditur
praeceptum: « non occides ».
Quamquam vero aliae sunt res tum natura tum morali pondere, arcte tamen inter se saepius iunguntur sicut unius arboris
fructus. Verum profecto est incidere casus ubi quis ad anticonceptionem abortumque decurrat, impellentibus pluribus vitae
difficultatibus, quae nihilominus non quemquam libérant umquam studio conatuque Legis Dei penitus adservandae. Plurimi
tamen alii oriuntur casus, ubi consuetudines illae radicitus inhaerent alicui mentis adfectui, qui ad voluptatem propendet atque officia singulorum tollit de rebus sexus, et egoisticam praeponunt libertatis aestimationem, quae in vitae procreatione impedimentum aliquod cernit ne suum quis ingenium plene explicet. Vita ergo quae ex sexuum coitu profluere posset ita inimica
evadit omnino declinanda et unica fit abortus responsio quae
potest reddi atque dissolvere difficultatem, si quando conata
contra conceptionem sine effectu defecerunt.
Pro dolor, nexus proximus ille, qui in mente saltem hominum inter anticonceptionis usum intercedit et abortum, magis
quidem eminet magisque in dies terrifico quodam modo comprobat ipsam per confectionem chimicarum tractationum et instrumentorum intrauterinorum et iniectionum intercutium,
quae, tam facile distributae quam ipsa contra conceptionem instrumenta, idem prorsus reapse primis in stadiis crescentis vitae
novi hominis efficiunt ac rationes aborti vae.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
416
14. Diversi similiter modi generationis artificiosae, qui ministerio vitae servire videntur quique crebrius hac ex mente adhibentur, viam revera ad novas vitae violationes sternunt. Praeterquam quod accipi ob morales causas non possunt, etiam quia
procreationem ipsam ab humana prorsus coniugalis actus complexione segregant, rationes istae technicae magnam prae se ferunt nullius successus crebritatem: respicit ille defectus non tam
seminationem verum subsequens germinis incrementum, quod
tempore plerumque brevissimo ipsi obicitur mortis periculo.
Praeterea gignuntur interdum plura germina quae necesse est ut
in feminae inserantur uterum, haecque sic dicta « supernumeraria germina » exstinguuntur deinde vel ad investigationes usurpantur quae, sub medicae scientificae ve progressionis obtentu,
redigunt vere vitam humanam in simplicem « biologicam materiam » de qua libere decernere licet.
Inquisitiones porro praenatales, quibuscum morales non coniunguntur difficultates si idcirco peraguntur ut necessariae nondum infantibus natis curationes forte parentur, nimium quidem
saepe opportunitates fiunt ipsius suadendi perficiendique abortus. De abortu nempe agitur eugenetico, cuius apud plebem provenit defensio quadam ex sententia, quae perperam cohaerere
existimatur cum « sanationis » postulatis, quaeque certis dumtaxat condicionibus vitam complectitur atque reicit limites impeditiones débilitâtes.
Secundum idem autem hoc iudicium eo usque quidam processerunt ut communissimas humillimasque curas, quin immo
etiam escas, infantibus negaverint enatis gravi aliquo cum impedimento morbove. Prospectus insuper nostri temporis magis
etiam animum perturbat, quandoquidem passim est suasum ut
cum abortus iure una simul legitimum reddatur ipsum infanticidium, atque sic ad barbariam fit reditus quam confidebant homines iam in sempiternum esse de victam.
14
15. Haud vero minores intenduntur minationes pariter in
aegrotantes insanabiles atque morientes, in socialibus et culturaliCfr CONGREGATIO PRO DOCTRINA F I D E I , Instructio de observantia erga vitam humanam nascentem deque procreationis dignitate tuenda Donum vitae ( 2 2 Februarii 1 9 8 7 ) :
14
AAS 8 0
(1988),
70-102.
Acta Ioannis Pauli Pp
II
417
bus rerum adiunctis quae, dum efficiunt ut accipiatur difficilius
et perferatur dolor, vehementius quidem homines illiciunt ut totum dissolvant dolendi negotium radicitus evellendo dolore, morte
videlicet praecipienda commodissimo quolibet tempore.
Id vero ad decernendum variae saepe concurrunt causae,
quae infeliciter omnes ad terrificum hunc conspirant eventum.
In aegrotante plurimum valere potest sensus ipse anxietatis et
acerbitatis, immo etiam desperationis, quem aliquis aerem diuturnumque expertus dolorem percipit. Porro pertemptatur
aequabilitas nonnumquam iam incerta vitae privatae ac familiaris, ut hinc aegrotus, etsi efficacioribus usque subsidiis providentiae medicae et socialis sustentatus, periculo obiciatur ne opprimi sese sua fragilitate sentiat; illinc vero in iis qui adfectu
quodam inter se iunguntur valere possit pietatis sensus qui facile intellegitur quamvis perperam comprehendatur. Quodam
praeterea morum habitu haec omnia exacerbantur, qui nullam in
dolore significationem aut virtutem detegit, quin immo ut malum praecipuum censet quovis pretio propulsandum; quod tum
maxime accidit cum religiosa desideratur rerum aestimatio qua
iuvetur quis ut in bonam partem doloris arcanum interpretetur.
Attamen in toto cultus humani prospectu aliquid certe efficit
ratio quaedam Promethei animi super homine qui sibi persuadet
posse sic sese vita morteque potiri, cum de illis decernat, dum
revera devincitur ac deprimitur interitu irreparabiliter clauso
ante omnem sentiendi exspectationem omnemque spem. Calamitosam horum sensuum omnium testificationem in late prolata
deprehendimus euthanasia, tecta quidem et prorepente aut quae
palam peragitur vel iure etiam ipso permittitur. Haec vero,
praeter quam ex adserta quadam misericordia de dolore alicuius
patientis hominis, defenditur interdum ex certae utilitatis aestimatione, ob quam nempe nimia pro societate impendia infructuosa declinari debeant. Itaque suadetur ut nati deformes, graviter praepediti et invalidi, senes potissimum sibi providere non
valentes, necnon insanabiliter aegrotantes tollantur. Neque silere hoc loco nos par est aliis de tectioribus, nihilo tamen minus
veris et gravibus, euthanasiae modis. Accidere illi possunt cum,
verbi gratia, ad organorum copiam transplantandorum augendam, ipsa auferuntur organa minime quidem normis obiectivis
congruisque servatis de certa donatoris morte.
418
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
16. Porro alia huius aetatis res, quae minas secum adgressionesque importat vitae, est ipsa demographica quaestio. Aliis profecto in orbis regionibus aliter ea ostenditur: divites enim progressasque apud Nationes imminutio terrifica vel prolapsio
animadvertitur nascentium; exhibent plerumque ex contrario
pauperiores Civitates augescentem usque quotam partem incolarum exorientium, quam aegre ferant condiciones minoris quidem oeconomici et socialis progressus vel etiam magnopere tardati incrementi. Nimium multiplicatis Nationum egentium civibus desunt, universim per orbem, consilia et incepta communia
— seriae familiares et sociales propositiones ad culturae ipsius
auctum, ad aequam opum effectionem partitionemque — dum
contra in actum deduci pergunt politica adversus nascentes
decreta.
Anticonceptio, sterilizatio et abortus numerentur certissime
oportet inter causas adiuvantes ut status exsistant magni natorum decrementi. Facile quis induci potest ut ad easdem confugiat rationes vitaeque violationes etiam in « demographicae explosionis » casibus.
Antiquus ille pharao, cum perciperet praesentiam et crescentem filiorum Israelis frequentiam adferre quendam terrorem,
omnibus modis oppressit illos praecepitque ut mas omnis modo
natus e mulieribus Hebraeis exstingueretur (cfr Ex 1, 7-22). Eodem prorsus pacto plures sese gerunt hodie Nationum principes.
Ii animadvertunt quoque veluti suppressionem nocturnam augmentum terrae incolarum, quod hodie accidit, ac metuunt propterea ne fertiliores ac pauperiores gentes ipsi prosperitati minentur et serenitati suorum populorum. Qua de causa malunt ipsi
qualibet ratione provehere et iniungere vastissimam natorum
moderationem quam suscipere atque dissolvere gravissimas has
quaestiones, observata personae humanae familiarumque dignitate et inviolabili custodito ipso vitae iure in unoquoque homine. Subsidia quoque nummaria, quae parati esse dicuntur ad
elargienda, inique regunt e praevio consensu in actionem contra
natorum incrementum.
17. Spectaculum hoc tempore nobis praebent homines quod
animum conterreat, si non rerum adiuncta tantum varia inspiciuntur, ubi vitam adgredi moliuntur, sed ipse adgressionum
Acta Ioannis Pauli Pp. II
419
earundem pro portione numerus, atque etiam multiplicia illa ac
valida praesidia, quae iis adiungunt latus societatis consensus,
frequens iuris permissus et ipse administrorum valetudinis
concursus.
Quem ad modum vehementer Denverii ediximus ad octavum
Diem Mundialem Iuventutis, «non decrescunt progrediente
tempore pericula in vitam intentata. Sed immensam contra sibi
adsumunt amplitudinem. Neque de minis agitur extrinsecus imminentibus, ex naturae viribus vel a fratribus "Cain" qui fratres
interimunt "Abel"; nullo modo: sermo potius est de violationibus
scientifice ordinateque dispositis. Iudicabitur vicesimum hoc saeculum ut aetas ingentium invasionum in vitam, ut interminata
bellorum catena perpetuaeque innocentium vitarum humanarum caedis. Vates falsi et falsi praeceptores quam maximum
consecuti sunt rerum successum ». Praeter omnia illa proposita,
quae multiplicia esse possunt ac fortasse etiam vim prae se ferre
persuadendi sub solidarietatis titulo, consistimus reapse ante
apertam « coniurationem in vitam », ubi institutiones pariter
omnium gentium implicari videntur, quae ex officio incitant et
ordinant veros hominum motus ad anticonceptionem et sterilizationem et abortum dispergenda. Haud denique negari licet instrumenta socialis communicationis saepius huic adstipulari
coniurationi, cum publicam apud opinionem illi menti fidem
faciunt ac rationi, qua anticonceptionis sterilizationis abortus
ipsiusque euthanasiae usus ostentatur perinde ac progressionis
adeptaeque libertatis documentum, dum contrariae opiniones
sine condicione ipsi faventes vitae tamquam libertatis progressionisque finguntur inimicae.
15
« Num custos fratris mei sum ego? » (Gn 4, 9): improbabilis libertatis notio
18. Rerum hic prospectus ut cognoscatur poscit non dumtaxat in mortis phaenomenis suis peculiaribus, verum et in multiplicibus causis, quae eum efficiunt. Domini interrogatio: « Quid
fecisti? » (Gn 4, 10) Cain invitare videtur ut rem ipsam et facinus
Allocutio ad iuventam ex omnibus nationibus in nocturnis vigiliis Denverii congregatane (14 Augusti 1993), II, 3: AAS 86 (1994), 419.
15
420
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
necis praetergrediatur atque illius percipiat gravitatem in
rationibus, quae inibi subsunt, et in conseeutionibus, quae inde
oriuntur.
Optiones adversum vitam nonnumquam oriuntur difficilibus
ex condicionibus vel quidem gravissimis, ubi videlicet ingens est
dolor, solitudo, nulla prorsus rei familiaris suppeditationis spes,
animus fractus et futuro de tempore angor. Condiciones eiusmodi possunt etiam valde extenuare subiectivam responsalitatem et congruenter ipsam conscientiam illorum qui has inducunt electiones per se flagitiosas. Hodie tamen talis quaestio longe praetergreditur personales condiciones, agnoscendas sane.
Quae quaestio in ambitu cultus, societatis et rei politicae etiam
locatur, ubi quidem seditiosiorem et turbulentiorem prae se fert
speciem, cum eo tendatur, et iam vulgo magis ac magis spectetur, ut adversum vitam memorata facinora legitima habeantur
libertatis singulorum documenta,
agnoscenda ac tuenda.
quae
veluti persincera
iura
sint
Hoc modo ad quoddam pervenit discrimen, ex quo calamitates et pernicies consequuntur, longus historicus processus, qui,
postquam « humana iura » detegit — quae sunt cunctarum personarum propria atque omnes Constitutiones Civitatumque leges praecedentia — hodiernis temporibus in admirabilem quandam repugnantiam labitur: tempore ipso, quo sollemniter personae iura sancta edicuntur et vitae praestantia publice affirmatur, ad vitam ipsum ius re negatur et proculcatur, nominatim in
vitae momentis praestantioribus, qualia sunt ortus atque obitus.
Hinc, hominum iura universaliter multifariam enuntiata atque multiplicia incepta quae inde oriuntur, significant per
totum terrarum orbem moralem sensum confirmari, ad diligentiorem vim dignitatemque tribuendam singulis hominibus,
prout sunt homines, dempto discrimine generis, nationis, religionis, politicarum opinationum, socialis ordinis.
Illinc nobilibus his effatis infeliciter opponitur re miseranda
ipsorum negatio. Quae quidem vel conturbantior est, immo flagitiosior, cum usu veniat in societate quadam, in qua humana
iura confirmantur et custodiuntur, utpote cum eorum maximum
sit propositum et gloriatio. Quomodo iteratae de principiis hae
sententiae componi possunt cum vitae humanae insidiis usque
multiplicatis et vulgo comprobatis? Quomodo hae declarationes
Acta Ioannis Pauli Pp. II
421
conciliantur cum denegatione debiliorum, indigentiorum, senum, recens conceptorum? Hi conatus vitae tuendae sunt prorsus contrarii, atque simul minarum instar sunt adversum iurium
humanorum omnem cultum. Minationes profecto sunt quaedam,
quae tandem ipsum democratici convictus sensum labefactare
possunt: ex « conviciorum » societatibus, urbes nostrae societates
evadere possunt exclusorum, derelictorum, depulsorum, interemptorum. Si autem in mundum universum oculos convertimus,
quidni cogitemus personarum populorumque iura constituta,
quemadmodum praecipuis in internationalibus congressionibus
accidit, in vacuam oratoriam exercitationem redigi, nisi divitum
Nationum caecus amor obtegatur, quae Nationes pauperes a
progressu arcent, vel progressum cum generatione absurde vetanda copulant, homini progressionem opponentes? Nonne fortassis in quaestionem adduci debent ipsa quoque exemplaria
oeconomica, quae saepe a Civitatibus recipiuntur etiam ob
impulsiones et condiciones totum orbem aducientes, quae
pariunt nutriuntque casus iniustitiae et status violentiae, ubi
quarundam integrarum multitudinum vita humana deicitur et
opprimitur?
19. Ubinam harum rerum admodum pugnantium inveniuntur
radices?
Ipsae autem in conclusis culturalis moralisque ordinis aestimationibus inveniri possunt, initio ab illa mente sumpto, quae
subiectivitatis nimium extollens notionem et vel depravans, participem iurium solummodo agnoscit, qui incohata plena ve quadam
autonomia se ostendit seque ab omni aliorum dicione subducit.
At quomodo cum hac re hominis exaltatio tamquam entis « nulli
obnoxii » componi potest? Humanorum iurium doctrina in eo
ipso fundatur, quod homo, secus ac animalibus rebusque evenit,
nemini mancipari potest. Mens illa quoque est in transitu significanda, quae personalem dignitatem aequare conatur cum facultate
communicationis verbalis claraeque, utique comprobatae et perceptae. Plane liquet, rebus sic stantibus, nihil inesse in orbe terrarum loci, illi qui, ut nascituro vel morituro, constitutive debilis est natura, quique totus aliis personis obnoxius videtur atque
ex iis stirpitus pendet et per mutam dumtaxat magnae
reciprocationis affectuum loquelam communicare valet. Qua-
422
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
propter vis est, quae fit ratio decernendi agendique inter personarum necessitudines et socialem convictum. At istud plane ei
obstat quod historice Status iuris edicere voluit, communitatis
videlicet instar in qua « vis rationes » substituuntur « rationis vi ».
Alio in ordine, contrariorum radices, quae inter hominum
iura sollemniter constituta intercidunt et calamitosam eorum re
destitutionem, libertatis quadam notione nituntur quae absolute
individuum extollit atque ad proximum iuvandum pleneque accipiendum eique inserviendum minime ordinat. Si quidem verum est orientis vitae finientisve oppressionem colore nonnumquam infici aliquo iniqui amoris alterius vel humanae pietatis,
tamen negari non potest hanc culturam mortis, in universum,
libertatis doctrinam quandam demonstrare prorsus individualisticam, quae evasura est in libertatem « fortiorum », contra debiles qui ad interitum destinantur.
Hoc ipso sensu Cain responsum solvi potest, qui Domino interroganti « Ubi est Abel frater tuus? »: « Nescio. Num custos fratris mei sum ego? » (Gn 4, 9). Ita quidem, omnis homo « custos
fratris sui » est, cum Deus homini hominem committat. Et hac
quoque pro demandatione Deus cunctis hominibus dat libertatem, quae essentialem necessitudinis rationem secum fert.
Magnum est ipsa Creatoris donum, in servitio locata personae
eiusque perfectionis per sui ipsius donationem et alterius acceptionem; cum autem veluti absolutum quiddam sumitur cuiusque
singillatim hominis, tum libertas exinanitur primigenia significatione eiusque vocatione dignitateque impugnatur.
Pars quaedam etiam praestantior manet aestimanda: libertas se ipsa pernegat, se ipsa delet, se ipsa ad alium interimendum comparat, cum non agnoscit neque constitutivum veritatis
vinculum servat. Quotiescumque a quavis traditione auctoritateque eximere se cupiens libertas ante vel primaria se claudit
indicia obiectivae et communis veritatis quae personalis socialisque vitae est fundamentum, sequitur ut persona veluti unum et
indubitabile iudicium in rebus eligendis iam non veritatem de
bono maloque capiat, sed suam subiectivam mutabilem que opinationem, vel etiam suum ipsius commodum et libidinem suam.
20. Hac in libertatis notione, socialis convictus funditus detorquetur. Si provectio sui ipsius autonomiae absolutae ambitu ter-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
423
minatur, necessario alter negatur, tamquam inimicus arcendus
habitus. Hoc modo societas individuorum coacervatio quaedam
fit, qui alius prope alium seiunctim ponuntur, mutuo dempto
vinculo: unusquisque ab alio dissidens se vult extollere, immo
sua commoda ut praepolleant cupit. Attamen pro alterius similibus commodis medium quiddam est aliquo modo inveniendum,
si desideratur ut in societate quam summa libertas unicuique
praestetur. Non amplius sic habetur bonorum communium ratio
absolutaeque veritatis pro omnibus: socialis vita absoluti relativismi in cedenti sábulo inambulare audet. Tunc omnia sunt conventionalia, omnia venalia: primum quoque capitalium iurium,
ius videlicet vitae.
Hoc ipsum re accidit etiam in ambitu qui propius respublicas
et civitates complectitur: primigenium atque non alienabile vitae ius agitatur vel negatur per contionis suffragia perque voluntatem partis populi, licet maioris partis. Exitiabilis est exitus
relativismi cuiusdam, qui aperte dominatur: « ius » desinit esse
tale, quandoquidem in dignitate personae inviolabili iam non solide fundatur, sed valentioris voluntati subicitur. Hoc modo populare regimen, praeter suas regulas, substantialis totalitarismi
curriculum decurrit. Civitas non est amplius « domus communis », ubi omnibus substantiali quadam cum aequalitate exigere
vitam licet, sed tyrannica Civitas fit, quae debiliorum inermiorumque vitam temperare audet, ab infante adhuc non nato ad
senem, alicuius publicae utilitatis nomine, quae quidem nihil est
aliud nisi nonnullorum commodum.
Omnia evenire iure omnino servato videtur, saltem cum leges quae patiuntur abortum vel euthanasiam democratica ratione decernuntur. Reapse tantum funesta legis species ob oculos
versatur, et optimus ordo democraticus, qui profecto is est cum
singularum personarum dignitatem agnoscit et tutatur, suis in
ipsis capitibus proditur: « Quomodo fieri potest, ut cuiusque personae dignitas adhuc tractetur, cum debilior persona sinitur occidi et innoxior? Cuius iustitiae nomine inter personas maximum fit discrimen, cum earum aliae dignae existimentur quae
defendantur, aliae contra quae hac dignitate exuantur? ». Cum
16
16
IOANNES PAULUS P P . Il, Allocutio ad participes Congressus « de vitae iure et Europa »
( 1 8 Decembris 1 9 8 7 ) : Insegnamenti X , 3 ( 1 9 8 7 ) , 1 4 4 6 - 1 4 4 7 .
424
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
hae insunt condiciones, vires iam illae inducuntur quae ad verum humanum convictum disiciendum compellunt aeque ac ad
civilem conciliationem dissipandam.
Abortus, infanticidii, euthanasiae ius assumere, idque ex
lege agnoscere, idem est ac libertati humanae perversam iniquamque significationem tribuere: scilicet absolutam potestatem
supra alios et contra alios. At haec germanae libertatis est mors:
« Amen, amen dico vobis: Omnis, qui facit peccatum, servus
est» (Io 8, 34).
«A facie tua
obscuratio
abscondar »
(Gn
4,
14):
Dei
sensus
hominisque
21. In altioribus radicibus perquirendis certaminis inter
« culturam vitae » et « mortis culturam », consistere non possumus coram perversae libertatis opinione, quam supra memoravimus. Ipsum cardinem attingere debemus illius dirae vi eis,
quam nostrae aetatis homo experitur: Dei sensus hominisque obscurationem, quiddam scilicet proprium socialis culturalisque
mentis, quae saecularismo imbuitur, qui suis invadentibus flexuris ipsas christianas communitates temptare non desistit. Qui
hac rerum condicione afficitur, vitiosi illius circuitus turbine facile capitur: cum quis Dei sensum amittit, amissurus est quoque
sensum hominis, eius dignitatis eiusque vitae; continuata autem
moralis legis violatio potissimum in gravi re vitae observandae
eiusque dignitatis, efficit ut gradatim obscuretur facultas percipiendi vivificantem salutiferam que Dei praesentiam.
Iterum narrationem de Abel a fratre necato repetere possumus. Postquam maledictum est ei a Deo, Cain sic Deum alloquitur: « Maior est poena mea quam ut portem eam. Ecce eicis
me hodie a facie agri et a facie tua abscondar et ero vagus et
profugus in terra; omnis igitur, qui invenerit me, occidet me »
(Gn 4, 13-14).
Cain autem arbitratur peccato suo ignosci a Domino non
posse suamque sortem necessario illuc perducere, ut nimirum
debeat « abscondi procul » ab eo. Si quidem Cain dicit « maior
est » culpa mea, ipse propterea novit se esse ante Deum eiusque
aequum iudicium. Revera Dei tantum in conspectu suum pecca-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
425
tum agnoscere potest homo eiusque gravitatem plane intellegere. Id ipsum David experitur, qui postquam « malum coram Domino fecit», a Nathan propheta increpitus (cfr 2 Sam 11-12),
clamat: « Iniquitatem meam ego agnosco, et peccatum meum
contra me est semper. Tibi soli peccavi et malum coram te feci »
(Ps 51[50], 5-6).
22. Quapropter, cum Dei sensus amittitur, hominis quoque
sensus urgetur et polluitur, quemadmodum presse asseverat
Concilium Vaticanum II: « Creatura enim sine Creatore evanescit... Immo, per oblivionem Dei ipsa creatura obscuratur».
Homo iam non percipit se prae terrenis creaturis « mystice
alium» esse; ipse unum ex multiplicibus animantibus se existimat, summum velut vivens quiddam, quod celsissimam perfectionem est adeptus. In orbe conclusus physicae suae structurae,
quodammodo fit « res » nec iam indolem percipit « transcendentem » sui modi « exsistendi ut hominis ». Sic tamquam eximium
Dei donum non amplius iudicat vitam, rem quandam « sacram »
suae responsalitati ideoque amabili custodiae creditam suaeque
« venerationi ». Ipsa plane fit « res », quam sibi veluti suum
ipsius mancipium vindicat, gubernabile prorsus et tractabile.
Proposita ideo ante oculos vita quae nascitur et quae moritur, non amplius valet homo interrogari de verissimo suae vitae
sensu, accipiens videlicet vera cum libertate haec decretoria
suae « vitae » momenta. Eum solummodo « faciundi » tenet cura,
atque ad omnes artes se conferens, ortum obitumque supputare,
temperare et gubernare sollicite contendit. Experientiae hae,
quae primigeniae requirunt ut « agantur », res fiunt potius quaedam, quas tantum « possidere » aut « respuere » intendit homo.
Omissa ceterum omni necessitudinis ratione cum Deo, non
cuiquam admiratio movebitur, quod omnium inde rerum significatio funditus detorta evadit ac natura ipsa, iam non amplius
« mater », potius ad quandam redacta est « materiam » quibuslibet tractationibus obnoxiam. Huc perducere certa aliqua videtur consequentia technica et scientifica in culturalibus nostri
temporis adiunctis iam dominans, quae nempe notionem ipsam
veritatis de rebus creatis agnoscendae pernegat aut consilii divi17
Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 36
426
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
ni de vita reverenda. Id quod haud minus est verum, cum anxietas de consectariis talis « libertatis sine lege » nonnullos in contrariam impellit sententiam « legis sine libertate », prout, verbi
causa, in quibusdam evenit opinationibus doctrinisque, ubi licere omnino negant quemvis in naturam interventum, tamquam
si agatur de eius « divinizatione » quae tamen rursus ignorat ex
consilio ipsius Conditoris pendere naturam.
Vivens reapse « perinde ac si Deus non sit », non modo a Dei
mysterio, verum etiam a mundi ipsius arcano suaeque vitae
aberrat.
23. Dei hominisque sensus obscuratio necessario ad materialismum practicum ducit, in quo individualismus, utilitarismus et
hedonismus grassantur. Hinc etiam manifestatur perpetuo valere quod dicit Apostolus: « Et sicut non probaverunt Deum
habere in notitia, tradidit eos Deus in reprobum sensum, ut faciant, quae non conveniunt» (Rom 1, 28). Sic pro bonis ab esse
inducuntur bona ab habere.
Unum viget propositum, scilicet corporalis commodi consecutio. « Vitae qualitas », ut aiunt, magna vel tota ex parte habetur rei familiaris felicitas, inordinata consumendarum rerum
fruitio, venustas et vitae corporis usus, altioribus existentiae
qualitatibus neglectis rationalibus, spiritalibus et religiosis.
Hoc in rerum prospectu dolor, quo necessario humana vita
oneratur et ceteroqui est personalis progressus pars, quadam
« nota censoria » afficitur, tamquam inutilis res respuitur, immo
tamquam malum semper et ubique vitandum depugnatur. Cum
autem is superari non potest et futurae saltem valetudinis
exspectatio evanescit, tum vita omnem sensum amittere videtur et in homine adolescit cupiditas iuris praesumpti eius interimendae.
Eodem semper in prospectu culturali, corpus iam non sumitur sicut realitas prorsus personalis, signum scilicet et locus necessitudinis cum aliis, cum Deo et cum mundo; ad meram redigitur materialitatem: simplex habetur organorum coacervatio,
functionum viriumque ad meram voluptatis efficientiaeque
rationem adhibendarum. Quam ob rem sexualitas quoque paene
nudatur adque instrumentum quoddam redigitur: ex signo, loco
et voce amoris, donationis scilicet sui ipsius et acceptionis alte-
Ada Ioannis Pauli Pp. II
427
rius secundum cunctas personae divitias, magis magisque fit occasio et instrumentum dominationis sui ipsius necnon propriarum libidinum voluptatumque studiosa satisfactio. Depravatur ita et corrumpitur sexualitatis humanae primigenius sensus ac duae significationes, coniunctionis videlicet et procreationis, quae in ipsa coniugalis actus natura continentur, artificiose
seiunguntur: hac sane ratione coniunctio violatur atque fecunditas subditur viri mulierisque arbitratui. Procreatio tunc fit « inimica », quae in sexualitate agenda vitari debet: si forte eligitur,
sumitur tantum quia proprium desiderium significat, vel directo
propriam voluntatem « quacumque ratione » filium habendi, non
quia alium prorsus accipere vult, ideoque vitae divitias sumere,
quas filius secum fert.
In materialistico ambitu hucusque proposito, inter personas
necessitudines
magnam
imminutionem
experiuntur.
Detrimentum
primi accipiunt mulier, puer, aegrotus vel patiens, senex. Iudicium dignitatis personalis proprium — scilicet observantiae,
gratuitatis et servitii — substituitur efficientiae, functionalitatis
utilitatisque iudicio: alter aestimatur non prout sic «est», sed
prout aliquid « habet, facit et efficit ». De dominatu agitur fortioris in debiliorem.
24. Ipsa in intima morali conscientia perficitur Dei hominisque sensus obscuratio, multiplicibus suis perniciosisque de vita
consecutionibus. Ante omnia cuiusque conscientia in medio ponitur, quae una et non iterabilis sola Dei in conspectu stat. At agitur quoque ratione quadam de societatis « conscientia morali »;
ipsa quodammodo est responsalis non modo quia tolerat vel
consuetudinibus vitae adversantibus favet, verum quia et « mortis culturam » alit, quippe quae ipsas « structuras peccati » adversum vitam efficiat et confirmet. Conscientia moralis, tum
personalis tum socialis, etiam ob instrumentorum socialis communicationis praepotentes virtutes, per gravi mortiferoque periculo hodie subditur: permixtionis scilicet boni malique, quod attinet ad idem fundamentale vitae ius. Hodiernae societatis tanta
pars infeliciter cum ea aequatur humanitate, quam in Epistula
ad Romanos describit Paulus. Componitur hominibus « qui veri18
18
Cfr ibid., 16.
428
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tatem in iniustitia detinent » (1, 18): quandoquidem Deum deseruerunt et terrenam civitatem sine eo condi posse iudicarunt,
« evanuerunt in cogitationibus suis », ideo « obscuratum est insipiens cor eorum » (1, 21); « dicentes se esse sapientes, stulti facti
sunt » (1, 22), operum mortis artifices facti sunt et « non solum
ea faciunt, sed et consentiunt facientibus» (1, 32). Cum conscientia, lucens scilicet animae oculus (cfr Mt 6, 22-23), dicit
« malum bonum et bonum malum » (Is 5, 20), iter persollicitae
depravationis et caliginosissimae moralis caecitatis iam est
ingressa.
Verum condiciones et conatus ad silentium iniungendum Domini vocem includere non valent quae in cuiusque hominis conscientia insonat: hoc ipso ex intimo conscientiae sacrario novum
amoris iter explicari potest, ad vitam humanam accipiendam et
ministrandam.
« Accessistis ad sanguinem aspersionis » (cfr Heb 12, 22.24): spei
signa et ad officium invitatio
25. « Vox sanguinis fratris tui clamat ad me de agro » (Gn 4,
10). Non vox dumtaxat sanguinis Abel, primi innoxii interempti, clamat ad Deum, fontem vitaeque praesidium. Cuiusque quoque hominis sanguis post Abel necati fere vox fit quaedam quae
ad Dominum pervenit. Peculiari prorsus modo clamat ad Deum
vox sanguinis Christi, cuius Abel in innocentia sua figura est
prophetica, quemadmodum Epistulae ad Hebraeos auctor commemorat: « Sed accessistis ad Sion montem et civitatem Dei viventis ... et Testamenti Novi mediatorem Iesum, et sanguinem
aspersionis, melius loquentem quam Abel » (12, 22.24).
Est sanguis aspersionis. Huius figura et praenuntium signum
fuit sanguis sacrificiorum Veteris Foederis, quibus Deus voluntatem ostendebat vitam suam cum hominibus communicandi,
eos purificando et consecrando (cfr Ex 24, 8; Lv 17, 11). Haec
omnia in Christo nunc consummantur et ad effectum adducuntur: eius est sanguis aspersionis qui redimit, qui purificat, qui
salvat; sanguis est Mediatoris Novi Foederis « qui pro multis effunditur in remissionem peccatorum » (Mt 26, 28). Sanguis hic,
ex latere scatens Christi in cruce perforato (cfr Io 19, 34), vox
Acta Ioannis Pauli Pp
II
429
« loquentior » est quam sanguis Abel: ille enim significat et altiorem « iustitiam » vindicat, at praesertim misericordiam deprecatur, apud Patrem pro fratribus fit intercessor (cfr Heb 7, 25),
fons est perfectae redemptionis atque vitae novae donum.
Christi sanguis, dum permagnam Patris dilectionem revelat,
19
ostendit simul quemadmodum pretiosus sit ante Dei oculos homo et
inaestimabile sit eius vitae bonum. Id quidem apostolus Petrus
commemorat: « Scientes quod non corruptibilibus argento vel
auro redempti estis de vana vestra conversatione a patribus tradita, sed pretioso sanguine quasi Agni incontaminati et immaculati Christi» (1 Pe 1, 18-19). Ipsum contemplans pretiosum
Christi sanguinem, donationis eius amoris signum (cfr Io 13, 1),
fidelis dignitatem quasi divinam singulorum hominum agnoscere et aestimare discit atque renovata grataque admiratione affectus clamare potest: « Quantum enim momentum ac pretium
habere debet homo in conspectu Creatoris, si "talem ac tantum
meruit habere Redemptorem" ['Exsultet' vigiliae Paschalis], si
Deus dedit Filium suum Unigenitum, ut ille, homo scilicet, non
pereat sed habeat vitam aeternam! (cfr Io 3, 16) ».
Christi sanguis, praeterea, homini ipsi revelat eius granditatem, ideoque eius vocationem, in sincera sui donatione collocari.
Propterea quod ut vitae donum fundi tur, Christi sanguis iam
non est mortis signum, decretoriae a fratribus seiunctionis, sed
communionis instrumentum omnibus divitias afferentis. Qui in
Eucharistiae sacramento sanguinem hunc bibit et in Christo manet (cfr Io 6, 56) in ipsius eadem amoris vi vitaeque donatione
conglobatur, ut primigeniam amoris vocationem consummet
cuique homini propriam (cfr Gn 1, 27; 2, 18-24).
Ex eodem Christi sanguine hauriunt omnes homines vim, ut
operam navent pro vita. Hic ipse sanguis spei est solidior causa,
immo est fundamentum absolutae certitudinis ex Dei consilio vitae
victoriam esse futuram. « Et mors ultra non erit », clamat praepotens vox oriens de Dei throno Hierosolymis in caelesti civitate,
(Apc 21, 4). Et sanctus Paulus nos certiores facit praesentem ex
peccatis victoriam signum praesumptionemque esse perfectae
20
1 9
20
71
Cfr
S . GREGORIUS M A G N U S , Moralia in Iob, 1 3 , 2 3 : COL 1 4 3 A , 6 8 3 .
IOANNES PAULUS P P . I I , Litt. Encycl. Redemptor hominis (4 Martii 1 9 7 9 ) , 1 0 : AAS
(1979), 274.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
430
victoriae de morte, cum « Scripturarum adimplebitur verbum:
"Absorpta est mors in victoria. Ubi est, mors, victoria tua? Ubi
est, mors, stimulus tuus?" » (1 Cor 15, 54-55).
26. Huius victoriae profecto praenuntia signa haud desunt in
nostris societatibus culturisque, « mortis cultura » sic penitus notatis. Manca datur species, quae spem eripere inaniter potest, si
denuntiationem minationum in vitam non comitantur demonstrata quaedam affirmantia signa, quae in hodierno hominum
statu operantur.
Dolendum est quia haec affirmantia signa laboriose manifestantur et agnoscuntur, fortasse eo etiam quod in communicationis socialis instrumentis haud curiose ostenduntur. At quot
incepta orta sunt et usque oriuntur ad debiliores et inermes personas iuvandas et sustinendas in christiana civilique communitate, in locali, nationali et internationali ambitu, singulis viris,
sodaliciis, motibus et multiplicibus institutionibus operam praebentibus!
Multi sunt adhuc coniuges qui liberaliter officioseque filios
suscipiunt veluti « praestantissimum matrimonii donum ». Nec
desunt familiae, quae suum praeter cotidianum vitae servitium,
derelictos pueros, adulescentes iuvenesque difficultatibus laborantes, impeditas personas, desertos senes suscipiunt. Non paucae sedes vitae iuvandae vel similes institutiones a singulis vel a
coetibus promoventur, qui admirabili quodam studio suique impendio re spirituque sustentant nutantes et laborantes matres,
quae ad abortum adhibendum pelliciuntur. Voluntariorum quoque sodalicia oriuntur et diffunduntur, qui operam navant ut
hospitio recipiantur familia carentes, peculiaribus in angustiis
versantes vel quaerentes aptum educationis locum ubi auxilium
ad perniciosos habitus deponendos et vitae sensum recuperandum inveniant.
Medica ars, quae magno cum officio ab inquisitoribus et valetudinis opificibus vestigatur, usque in suis conatibus progreditur ad magis magisque efficacia remedia invenienda: effectus reportati sunt qui olim ne cogitari quidem potuerunt quique bo21
C O N C . OECUM. V A T . I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium
et spes, 50.
21
Acta Ioannis Pauli Pp
II
431
nam afferunt spem pro nascenti vita, pro personis valetudine laborantibus et gravibus vel extremis morbis insanabiliter correptis. Sodalitates et institutiones multiplices contendunt ut etiam
in Nationibus miseriis lueque pandema affectis recentioris medicinae beneficia afferantur. Itemque nationales internationalesque medicorum consociationes tempestive ad opem incolis ferendam se comparant, qui naturae calamitatibus, morbis contagiosis bellis ve vexantur. In medicinae copiis partiendis etsi multum
abest ut certa internationalis iustitia plene efficiatur, quidni non
agnoscamus in progressibus ad hoc usque tempus peractis inter
populos solidarietatis signa simulque humani moralisque sensus
et maioris vitae observantiae?
27. Coram legibus quae abortum siverunt atque coram conatibus ad euthanasiam iure comprobandam hic illic ad effectum adductis, toto in terrarum orbe motus inceptaque orta sunt
quaedam ad socialem sensum pro vita acuendum. Quando vero
sincera cum sua mente plane convenientes firmiter agunt, amota tamen vi, hi motus latiorem de bono vitae conscientiam et intellectum fovent ac pariter acrius officium vitam tuendi concitant atque efficiunt.
Nonne commemorandi praeterea cotidiani gestus acceptionis,
sacrificii, gratuitae curae quos amanter agunt innumeri homines
in familiis, in valetudinariis, orphanotrophiis, domibus senibus
destinatis, in sedibus pro vita et in consociationibus? Iesu « boni
Samaritani » (cfr Lc 10, 29-37) exemplum persequens eiusque robore sustentata, Ecclesia semper primarium locum obtinuit in
his caritatis finibus: permulti eius filii filiaeque, religiosi religiosaequae potissimum, vetustis atque usque novis formis, vitam
Deo consecraverunt et consecrare pergunt, proximo debiliori indigentiorique eam dicantes.
Eiusmodi actiones ipsae illum « amoris vitaeque cultum »
funditus aedificant, quo amoto personarum societatis exsistentia suam claram proprieque humanam significationem amittit.
Etiamsi a nullo notantur atque a pluribus ignorantur, fides nos
certiores reddit Patrem, « qui videt in abscondito » (Mt 6, 4) non
modo eos compensaturum, verum iam nunc eos diuturnis fructibus pro omnibus fecundos redditurum.
4:32
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Inter spei signa variis in publicae opinionis ordinibus novus
augescens sensus magis magisque bello contrarius annumeratur,
qui veluti instrumentum usurpatur ad controversias inter populos solvendas, dum contra efficacia at « vi carentia » instrumenta
expetuntur et perquirantur ut armatus nostis contineatur. Eodem in rerum prospectu latius usque publica diffunditur opinio
capitis poenae aversa etiam veluti « legitimae defensionis » socialis instrumentum, quandoquidem hodierna societas facultates
habet crimina efficaciter coercendi his usa rationibus quae hinc
sontem reddant innoxium, hinc viam resipiscendi omnino non
intercludant.
Qualitatis quoque vitae et oecologiae studium augescens est dilaudandum, quod praesertim conspicitur in societatibus valde
excultis, in quibus hominum exspectationes non tam in rebus vitae necessariis versantur, quam generatim in melioribus vitae
condicionibus. Magni est momenti revocata de vita ethica inquisitio: cum enim orta sit et usque adoleverit bioethica, coluntur
vestigatio ac dialogus — videlicet inter credentes et non credentes, itemque inter diversarum religionum credentes — de ethicis
rebus, etiam praecipuis, quae ad hominis vitam spectant.
28. Hic conspectus luce umbraque pervasus nos omnes conscios prorsus reddere debet coram acerrima et gravissima nos sistere dimicatione quae inter bonum et malum, vitam inter ac
mortem, « mortis culturam » et « vitae culturam » contenditur.
Sistimus non « pro », verum necessario « inter » hanc dimicationem: omnes nempe implicamur et inevitabili officio compellimur,
ut sine condicionibus pro vita eligamus.
Ad nos quoque illud Moysis clare et vehementer clamat:
« Considera quod hodie proposuerim in conspectu tuo vitam et
bonum, et e contrario mortem et malum
proposuerim vobis
vitam et mortem, benedictionem et maledictionem. Elige ergo
vitam, ut tu vivas et semen tuum » (Dt30, 15.19). Quod nobis quoque prorsus convenit, qui cotidie ad decernendum inter « vitae
culturam » et « mortis culturam » vocamur. At altius est Deuteronomii monitum, quia ad religiosam moralemque electionem
proprie nos concitat. Nam cuiusque vitae cursus funditus est
disponendus atque fideliter constanterque Domini lex est tenenda: « Ego praecipio tibi hodie, ut diligas Dominum Deum
Acta Ioannis Pauli Pp. II
433
tuum et ambules in viis eius et custodias mandata illius et prae-
cepta et iudicia ... Elige ergo vitam, ut et tu vivas et semen
tuum et diligas Dominum Deum tuum atque oboedias voci eius
et illi adhaereas, ipse est enim vita tua et longitudo dierum
tuorum» (30, 16.19-20).
Sine condicionibus pro vita electio plene religiosam moralemque significationem adipiscitur cum manat, fingi tur et alitur
fide in Christo. Ut inter mortem et vitam, quibus implicamur dimicantes, victores discedamus, nihil magis potest quam fides in
Dei Filio qui homo factus est et inter homines venit « ut vitam
habeant et abundantius habeant » (Io 10, 10): fides est in Christo
Resuscitato, qui mortem vicit; fides est quae Christi sanguinem
complectitur, « melius loquentem quam Abel » (Heb 12, 24).
Quapropter, fulgore atque vi huius fidei, coram provocationibus hodiernarum rerum condicionum, Ecclesia magis magisque sibi fit conscia gratiae et officii quae a Domino ei tribuuntur
ut enuntiet, celebret et inserviat Evangelio vitae.
CAPUT II
EGO VENI, UT VITAM HABEANT
CHRISTIANUS NUNTIUS DE VITA
« Vita apparuit, et vidimus» (1 Io 1, 2): contuitus in Christum,
« Verbum vitae »
29. Coram innumeris et gravibus minationibus quae in vitam
hominum nostrae aetatis in praesens iaciuntur, quodam insuperabili impotentiae sensu obruimur: bonum nullo tempore malum
vincere poterit!
Hoc tempus est quo Dei Populus, atque in eo singuli credentes, vocantur ad propriam fidem in Iesum Christum « Verbum
vitae » (1 Io 1, 1) humiliter ac strenue profitendam. Evangelium
Vitae non est simplex meditatio, quamvis originalis et profunda,
de vita humana; nec tantum est mandatum ad movendam conscientiam et ad significantiores suscitandas mutationes in societate; nec agitur de vana melioris futuri temporis promissione.
29-A
\
s
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
434
Evangelium Vitae res est et quidem concreta et personalis, quia
continetur in ipsa Iesu persona annuntianda. Apostolo Thomae,
atque in eo unicuique homini, Iesus hisce verbis se exhibet:
« Ego sum via et veritas et vita » (Io 14, 6). Eadem est proprietas quam Iesus Martham, Lazari sororem, docuit: « Ego sum resurrectio et vita; qui credit in me, etiam si mortuus fuerit, vivet;
qui vivit et credit in me, non morietur in aeternum» (Io 11,
25-26). Iesus Filius est qui ab aeterno sumit de Patre vitam
(cfr Io 5, 26) et venit ad homines ut eos huius doni participes
redderet: « Ego veni ut vitam habeant et abundantius habeant »
(Io 10, 10).
Ideo ex verbo, ex operibus, ex ipsa Iesu persona facultas tribuitur homini ut omnem veritatem de humanae vitae bono « cognoscere possit »; et ex illo « fonte » peculiari modo provenit facultas adamussim talem veritatem faciendi (cfr Io 3, 21), id est,
suscipiendi necnon funditus exsequendi officium vitam humanam amandi, ei serviendi, eamque tuendi et promovendi. In
Christo enim absolute nuntiatur et plene traditur illud Evangelium vitae quod iam traditum in revelatione Veteris Testamenti,
immo scriptum quodam modo in ipso corde cuiusque hominis et
mulieris, in unaquaque conscientia morali resonat « ab initio »,
hoc est ab ipsa creatione, ita ut, adversis peccati vinculis non efficientibus, suis in essentialibus rationibus humana quoque mente
percipi possit. Ut scriptum legimus in Concilio Vaticano II,
Christus « tota sui ipsius praesentia ac manifestatione, verbis et
operibus, signis et miraculis, praesertim autem morte sua et gloriosa ex mortuis resurrectione, misso tandem Spiritu veritatis,
revelationem compiendo perficit ac testimonio divino confirmat,
Deum nempe nobiscum esse ad nos ex peccati mortisque tenebris liberandos et in aeternam vitam resuscitandos ».
22
30. Intuentes itaque Dominum Iesum, ab Ipso « Verba Dei »
(Io 3, 34) rursus exaudiré volumus ac denuo Evangelium Vitae
meditari. Altior et magis proprius sensus huius meditationis de
nuntio revelato circa vitam humanam desumitur ex initio primae Epistulae apostoli Ioannis dicentis: « Quod fuit ab initio,
quod audivimus, quod vidimus oculis nostris, quod perspexi22
Const. dogm. de Divina Revelatione Dei Verbum, 4.
<
Acta Ioannis Pauli Pp. II
435
mus, et manus nostrae con tractaverunt de verbo vitae — et vita
apparuit, et vidimus et testamur et annuntiamus vobis vitam
aeternam, quae erat coram Patre et apparuit nobis — quod vidimus et audivimus, annuntiamus et vobis, ut et vos communionem habeatis nobiscum »(1,1-3).
Qua de re, vita divina et aeterna in Iesu, « Verbo vitae », et
nuntiatur et traditur. Huius nuntii atque doni virtute, physica
et spiritualis hominis vita, sua etiam terrestri aetate, plenitudinem virtutis suae et sensus assequitur: vita enim divina et aeterna terminus est ad quem homo, dum in hoc mundo vivit, impellitur et vocatur. Evangelium vitae amplectitur ita ea, quae ipsa
experientia et humana ratio asserunt de momento vitae humanae; ea omnia accipit, extollit et ad exitum adducit.
« Fortitudo mea et robur meum Dominus, et factus est mihi in salutem » (Ex 15, 2): vita semper bonum est
31. Re vera, evangelica plenitudo nuntii de vita iam in Vetere
Testamento adumbratur. Et praesertim in eventibus Exodi, quae
est fulcrum experientiae fidei Veteris Testamenti, Israel detegit
quam pretiosa sit vita sua in conspectu Domini. Cum vero Israel
videtur ad interitum iam damnatus, eo quod omnibus recens natis minatio mortis instat (cfr Ex 1, 15-22), Dominus ei se exhibet
Servatorem, promittens futurum aliquod tempus illis qui omni
spe carent. Ita in Israel certa oritur conscientia: eius vita non subicitur potestati pharaonis, qui ea tyrannico arbitrio abuti potest;
quin contra, Deus dulci validoque amore ipsam prosequitur.
Liberatio a servitute donum est cuiusdam identitatis, comprobatio indelebilis dignitatis atque novae historiae exordium, in
qua inventio Dei et sui ipsius inventio aequo itinere progrediuntur. Illa Exodi est experientia, fundamentum iaciens et exemplaris. Ex illa Israel discit se, quotiescumque sua exsistentia minis subiciatur, nihil aliud facere debere nisi ad Deum renovata
fiducia confugere ut validum auxilium in Eo inveniat: « Formavi
te, servus meus es tu, Israel, non decipies me » (Is 44, 21).
Ita, dum pondus comprobat propriae exsistentiae veluti populus, Israel progreditur percipiendo quoque sensum ac momentum vitae qua talis. Haec est meditatio quae peculiarem in modum in libris sapientialibus explicatur, iter sumendo a cotidiana
436
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
experientia mutabilitatis vitae atque a conscientia minarum
quae illi insidiantur. Coram dissensionibus exsistentiae, fides
incitatur ad responsum praebendum.
Quaestio praesertim de dolore fidem premit et temptat. Cur
non percipitur universalis gemitus hominis cum fit meditatio de
libro Iob? Innocens dolore oppressus naturaliter compellitur ad
sese interrogandum: « Quare misero data est lux et vita his, qui
in amaritudine animae sunt? — Qui exspectant mortem, et non
venit, et effodiunt quaerentes illam magis quam thesauros? »
(3, 20-21). Fides tamen in crassissima quoque caligine impellit
ad fidentem et adorantem mysterii agnitionem: « Scio quia
omnia potes, et nulla te latet cogitatio » (Iob 42, 2).
Revelatio paulatim facit ut germen vitae immortalis quod
Creator posuit in corde hominis, maiore deprehendatur perspicuitate: « Cuncta fecit bona in tempore suo; et mundum tradidit
cordi eorum » (Ecde 3, 11). Hoc sane universitatis et plenitudinis
germen exspectat ut in amore manifestetur et impleatur, per
gratuitum Dei donum, in communicatione eius vitae aeternae.
« Hunc, quem videtis et nostis, confirmavit nomen eius » (Act
3, 16): Iesus in exsistentiae humanae mutabilitate sensum vitae
complet
32. Experientia populi Foederis renovatur per experientiam
omnium « pauperum » qui Iesum Nazarenum inveniunt. Quemadmodum olim Deus « qui amat animas » (cfr Sap 11, 26) Israel
in periculis versantem confirmavit, ita nunc Dei Filius omnibus,
qui minationibus subiciuntur et propria privantur exsistentia,
nuntiat eorum quoque vitam bonum esse, cui Patris amor sensum tribuit aestimationemque.
« Caeci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur et surdi
audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur » (Lc 7, 22).
Hisce verbis Isaiae prophetae (35, 5-6; 61, 1) Iesus propriae missionis significationem explanavit: ita illi qui patiuntur propter
exsistentiam quodam modo « deminutam », ab Ipso bonum nuntium audiunt, de cura scilicet quam Deus adhibet de illis qui accipiunt confirmationem: propriam etiam vitam donum esse in
manibus Patris studiose custoditum (cfr Mt 6, 25-34).
Acta Ioannis Pauli Pp
II
437
Sunt enim « pauperes » qui praecipue Iesu praedicatione et
actione adiiciuntur. Plurimi ex infirmis et a societate exclusis
eum sequuntur et quaerunt (cfr Mt 4, 23-25), ex eius verbis et
actionibus percipiunt quanti eorum vita aestimetur et quomodo
eorum salutis exspectationes confirmentur.
Non aliter accidit in munere Ecclesiae, inde ab eius exordiis.
Haec enim, quae nuntiat illum Iesum qui « pertransivit benefaciendo et sanando omnes oppressos a Diabolo, quoniam Deus
erat cum illo » (Act 10, 38), bene novit se ferre salutis nuntium,
qui plane novus in condicionibus quoque miseriae et paupertatis
vitae hominis resonat. Ita facit Petrus sanando claudum, cotidie
iacentem apud portam « Speciosam » templi Hierosolymitani ad
eleemosynam quaerendam: « Argentum et aurum non est mihi;
quod autem habeo, hoc tibi do: In nomine Iesu Christi Nazareni
surge et ambula! » (Act 3, 6). Propter fidem in Iesum, « ducem ...
vitae » (Act 3, 15), vita, quae iacet relicta et supplex, conscientiam de se ac plenam dignitatem denuo invenit.
Verba et actiones Iesu eiusque Ecclesiae non respiciunt tantummodo illum qui sive in morbo sive in dolore versatur sive in
variis generibus exclusionis a societate. Altius attingunt ipsam
vitae cuiusque hominis significationem in ordine sive morali sive
spiritali. Ille tantum qui intellegit vitam suam peccati morbo
affici, in occursatione cum Iesu Servatore veritatem invenit et
germanam vim propriae exsistentiae, secundum ipsius verba:
« Non necesse habent sani medicum, sed qui male habent; non
veni vocare iustos, sed peccatores in paenitentiam » (Lc 5, 31-32).
Qui vero, sicut dives agricola parabolae evangelicae, cogitat
propriam vitam in tuto collocare quia bona tantum terrena possidet, reapse fallitur; vita illum effugit, qui sic cito ipsa privabitur, quin veram eiusdem significationem percipere possit: « Stulte! Hac nocte animam tuam repetunt a te; quae autem parasti,
cuius erunt? » (Lc 12, 20).
33. In ipsa Iesu vita, inde ab initio usque ad finem, haec singularis « disserendi ratio » reperitur inter experientiam mutabilitatis vitae humanae et testificationem praestantiae eius. Vita
enim Iesu inde a natali die mutabilitate signatur. Ipse quidem hospitio excipitur a iustis, qui promptae ac gaudiosae affirmationi
Mariae coniunguntur (cfr Lc 1, 38). Ilico tamen etiam repudiatio-
438
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
ne afficitur ab ea hostili gente quae puerum quaerit « ad perdendum eum » (Mt 2, 13), aut aliena remanet nec vertit animum ad
perfectionem mysterii huius vitae quae in mundum ingreditur:
« quia non erat eis locus in deversorio » (Lc 2,1). Ex discrepantia
inter minas et instabilitatem una ex parte et virtutem doni Dei
ex altera, maiore cum splendore refulget gloria quae ex domo Nazarethana et ex praesaepio Betheleemitico prorumpit: haec vita
quae nascitur salus est totius humani generis (cfr Lc 2, 11).
Discrepantiae et vitae pericula a Iesu plene suscipiuntur:
« quoniam propter vos egenus factus est, cum esset dives, ut illius inopia vos divites essetis » (2 Cor 8, 9). Paupertas, de qua
loquitur Paulus, non significat tantum aliquem destitutum esse
divinis privilegiis, verum etiam communicationem humilium et
instabilium vitae humanae condicionum (cfr Philp 2, 6-7). Iesus
totum per vitae suae cursum usque ad novissimam horam in
cruce hanc pauperem vitam gerit: « humiliavit semet ipsum factus oboediens usque ad mortem, mortem autem crucis. Propter
quod et Deus illum exaltavit et donavit illi nomen, quod est super omne nomen » (Philp 2, 8-9). Iesus utique morte sua revelat
omnem vitae plenitudinem eiusque pondus, quatenus eius in cruce
deditio fons vitae novae pro omnibus hominibus efficitur (cfr Io
12, 32). Dum Iesus inter repugnantiam et sui ipsius vitae iacturam peregrinatur, certa sententia ducitur: vitam suam in manibus esse Patris. Propterea cruci iam affixus Ei clamare potest:
« Pater, in manus tuas commendo spiritum meum » (Lc 23, 46),
id est vitam meam. Vere summi ponderis est vita humana quia
Dei Filius in se eam assumpsit eamque locum fecit in quo perficitur totius humani generis salus!
Praedestinati « conf ormes fieri imaginis Filii eius »
gloria Dei super hominis vultum resplendet
(Rom S, 29):
34. Vita semper bonum est. Hoc effatum intuitionem continet vel planam experientiae rationem, cuius homo ad intimam
vocatur causam percipiendam.
Curnam vita bonum est? Interrogatio haec totam Sacram
Scripturam permeat et inde a primis paginis efficacem miramque invenit responsionem. Vita, quam Deus homini tradit, pror-
Acta Ioannis Pauli Pp
II
439
sus alia est ac cuiuslibet alterius creaturae viventis, quatenus
homo, etsi pul veri terrae affinitate coniunctus (cfr Gn 2, 7; 3, 19;
Iob 34, 15; Ps 103[102], 14; 104[103], 29), coram mundo Dei manifestatio
exstat,
signum
eius praesentiae,
vestigium
gloriae
eius
(cfr Gn 1, 26-27; Ps 8, 6). Quae quidem sanctus Irenaeus Lugdunensis in lucem proferre voluit ea pernota definitione: « Gloria
Dei vivens homo ». Homo igitur altissima honestatur dignitate,
quae radices penitus invenit in vinculo quo suo coniungitur
Creatori: in homine repercussio ipsius naturae Dei refulget.
Hoc asserit liber Genesis in prima originum narratione, hominem evehens ad fastigium operae creatricis Dei, velut eiusdem coronationem, dum concluditur processus qui ex confuso
chao ad statum creaturae quam maxime perfectae eum extollit.
23
Universa
creatio
ad
hominem dirigitur
et
omnia illi
subiciuntur:
« Replete terram et subicite eam et dominamini ... universis animantibus » (1, 28), iubet Deus virum et mulierem. Similis nuntius in altera quoque originum narratione invenitur: « Tulit ergo
Dominus Deus hominem et posuit eum in paradiso Edem, ut
operaretur et custodiret illum » (Gn 2, 15). Ita confirmatur hominis principatus universorum, quae quidem in eius dicione
sunt posita eiusque concredita responsalitati, dum ipse nullam
ob causam paribus suis potest subici, neque ad rerum ordinem
redigi.
In biblica narratione differentia hominis a ceteris rebus creatis liquido inde patet quod tantummodo illius creatio praebetur
veluti singularis consilii Dei fructus, deliberationis quae in hoc
est ut singulare ac proprium cum Creatore vinculum constituatur:
« Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram »
(Gn 1, 26). Vita quam Deus homini largitur donum est quo Deus
creatur am quodam modo sui ipsius participem reddit.
Israel diu secum feret quaestionem circa sensum huius singularis ac proprii vinculi hominis cum Deo. Auctor quoque libri
Ecclesiastici id agnoscit quod Deus, cum hominem creavit, « secundum se vestivit illum virtute ... et secundum imaginem suam
fecit illum » (17, 1-2). Ad hoc sacer auctor revocat non tantum
eius dominium in mundum, sed etiam facultates spirituales magis
propriae hominis, quales sunt: ratio, distinctio boni et mali, libe23
Adversus haereses, IV, 20, 7: SCh 100/2, 648.
Ada Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
440
ra voluntas: «Disciplina intellectus replevit illos ... et mala et
bona ostendit illis » (Eedi 17, 5-6). Facultas veritatem libertatemque attingendi privilegium est hominis quatenus ad imaginem sui
Creatoris, Dei veri et iusti, est creatus (cfr Dt 32, 4). Docemur
hominem dumtaxat, inter omnes creaturas visibiles, esse « capacem suum Creatorem cognoscendi et amandi ». Vita, quam Deus
homini dat, exsistentia est quae ultra tempus progreditur. Cursus est ad vitae plenitudinem; germen est exsistentiae quae ipsos
temporis fines transcendit: « Deus creavit hominem in incorruptibilitate et imaginem similitudinis suae fecit illum » (Sap 2, 23).
24
35. Yahvistica pariter originum narratio eandem exprimit
opinationem. Vetus igitur relatio de divino afflatu loquitur, qui
homini inhalatur ut ille vitam ingrediatur: « Tunc formavit Dominus Deus hominem pulverem de humo et inspiravit in nares
eius spiraculum vitae, et factus est homo in animam viventem »
(Gn 2, 7).
Divina huius spiraculi vitae origo perpetuam explicat displicentiam qua homo suam per vitam afficitur. A Deo factus, indelebile Dei signum ferens, homo suapte natura ad Eum inclinatur. Cum profundam exaudit cordis sui appetitionem, quisque
homo facere non potest quin propriam reddat veritatem illam a
sancto Augustino enuntiatam: « Fecisti nos ad te; et inquietum
est cor nostrum, donec requiescat in te ».
Quam certe eloquens est displicentia qua hominis vita in paradiso Eden perturbatur quamdiu eius unicum quasi theatrum
restat mundus vegetalis et animalis! (cfr Gn 2, 20). Solummodo
adventus mulieris, creaturae videlicet quae caro est de carne viri
et os ex ossibus eius (cfr Gn 2, 23) et in qua Dei Creatoris spiritus pariter vivit, explere potest postulatum necessitudinis interpersonalis, quae ad vitam humanam maximi ponderis existimatur. In utroque, tam in viro quam in muliere, Deus Ipse ostenditur, fere portus ultimus et satisfaciens cuiusque personae.
« Quid est homo, quod memor es eius, aut filius hominis,
quoniam visitas eum? », Psaltes sese interrogat (Ps 8, 5). In con25
C O N C . OECUM. V A T . I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium
et spes, 1 2 .
Confessiones, I, 1: CCL 2 7 , 1.
24
25
Acta Ioannis Pauli Pp
II
441
spectu vastitatis universi homo minimus videtur et haec ipsa
differentia efficit ut magnitudo eius extollatur: « Minuisti eum
paulo minus ab angelis » (forsitan dici etiam potest: « paulo minus a Deo »), « gloria et honore coronasti eum » (Ps 8, 6). Dei gloria super vultum hominis refulget. In ipso Creator levamen invenit, uti sanctus Ambrosius stupens ac permotus interpretatur:
« Quoniam completus est dies sextus, et mundani operis summa
conclusio est; perfecto videlicet homine in quo principatus est
animantium universorum, et summa quaedam universitatis, et
omnis mundanae gratia creaturae. Certe deferamus silentium;
quoniam requievit Deus ab omnibus mundi operibus; requievit
autem in recessu hominis, requievit in eius mente atque proposito. Fecerat enim hominem rationis capacem, imitatorem sui,
virtutum aemulatorem, cupidum caelestium gratiarum. In his
requiescit Deus qui ait: Super quem requiescam, nisi supra humilem, et quietum, et trementem verba mea? (Esa. LXVI, 1-2). Gratias
ergo Domino Deo nostro qui huiusmodi opus fecit in quo
requiesceret ».
26
36. Mirandum Dei propositum ob peccati incursionem in historiam infeliciter obscuratur. Homo propter peccatum ita Creatori obsistit ut creaturas adoret pro Deo: «Coluerunt et servierunt creaturae potius quam Creatori » (Rom 1, 25). Tali quidem
modo homo non solum Dei imaginem in se ipso deturpat, sed
temptatione compellitur ut eam in ceteris laedat, substituens
pro communionis consuetudinibus habitus diffidentiae, le vitatis
animi, inimicitiae, immo mortiferi odii. Cum enim Deus uti Deus
non agnoscitur, tunc intimus hominis sensus proditur et inter
homines communio offenditur!
In vita hominis imago Dei denuo relucet et in omnimoda plenitudine ostenditur per Filii Dei adventum in carne humana:
« Qui est imago Dei invisibilis » (Gol 1, 15), « splendor gloriae et
figura substantiae eius» (Heb 1, 3). Ille perfecta est Patris
imago.
Vitae propositum primo Adamo traditum in Christo tandem
consummatur. Dum Adami intemperantia consilium Dei circa
vitam hominis infringit et corrumpit atque mortem immittit in
26
Hexaëmeron, VI, 75-76: CSEL 32, 260-261.
442
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale
mundum, redemptrix Christi oboedientia fons exsistit gratiae
quae in homines funditur, regni vitae portas omnibus reserans
(cfr Rom 5, 12-21). Paulus apostolus asserit: « Factus est primus
homo Adam in animam viventem; novissimus Adam in Spiritum vivificantem » (1 Cor 15, 45).
Omnibus qui Christi famulatui se committere statuunt, vitae
plenitudo conceditur: in iis Dei imago restituitur, renovatur et
ad perfectionem ducitur. Hoc est Dei consilium de hominibus,
ut conformes fiant « imaginis Filii eius » (Rom 8, 29). Ita dumtaxat, in splendore huius imaginis homo ab idololatriae servitute
liberari potest, dispersam fraternitatem restituere, suam reciperare identitatem.
« Omnis, qui vivit et credit in me, non morietur in aeternum »
(Io 11, 26): donum vitae aeternae
37. Vita, quam Dei Filius venit ut hominibus largiretur, non
sola temporis exsistentia constringitur. Vita, quae ab aeterno
« in Ipso » est et qua « lux hominum » (Io 1, 4) constituitur, in
eo est ut ex Deo nascamur et plenitudinis eius amoris participes
simus: «Quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem
filios Dei fieri, his, qui credunt in nomine eius, qui non ex sanguinibus neque ex voluntate carnis neque ex voluntate viri, sed
ex Deo nati sunt » (Io 1, 12-13).
Aliquando Iesus hanc vitam, quam donaturus venit, ita simpliciter vocat: « vitam »; et generationem ex Deo demonstrat
tamquam necessariam condicionem ut finis ille, ad quem Deus
hominem creavit, attingi possit: « Nisi quis natus fuerit desuper,
non potest videre regnum Dei» (Io 3, 3). Donum huius vitae
constituit proprium missionis Iesu propositum: ille « est, qui descendit de caelo et dat vitam mundo » (Io 6, 33), ita ut plena veritate asserere valeat: « Qui sequitur me ... habebit lucem vitae »
(Io 8, 12).
Alias Iesus loquitur de « vita aeterna », ubi adiectivum non
tantum exspectationem quae tempora praetergreditur requirit.
« Aeterna » vita est ea quam Iesus promittit et confert, quoniam
plenitudo est participationis vitae cuiusdam « Aeterni ». Omnis
qui credit in Iesum et cum eo communione coniungitur vitam
habet aeternam (cfr Io 3, 15; 6, 40), quia ab Ipso ea sola verba
Acta Ioannis Pauli Pp
II
443
audit quae revelant atque addunt eius exsistentiae vitae plenitudinem; sunt quidem «verba vitae aeternae» quae Petrus in
professione fidei agnoscit: « Domine, ad quem ibimus? Verba vitae aeternae habes; et nos credidimus et cognovimus quia tu es
Sanctus Dei » (Io 6, 68-69). In quo autem sit vita aeterna, ipse
Iesus explicat cum Patrem magna illa sacerdotali oratione alloquitur: « Haec est autem vita aeterna, ut cognoscant te solum
verum Deum et, quem misisti, Iesum Christum » (Io 17, 3).
Deum cognoscere eiusque Filium idem est ac mysterium communionis amoris Patris, Filii et Spiritus Sancti in propriam
vitam suscipere, quae aperitur iam nunc vitae aeternae in vitae
divinae
participatione.
38. Qua de re, vita aeterna est ipsa Dei vita simulque vita filiorum Dei. Pius vir admiratione et immensa gratiarum actione
non potest non repleri prae hac insperata et ineffabili veritate,
quae a Deo ad nos profluit in Christo. Christifidelis igitur apostoli Ioannis verba sibi applicat: « Videte qualem caritatem dedit nobis Pater, ut filii Dei nominemur, et sumus! ... Carissimi,
nunc filii Dei sumus, et nondum manifestatum est quid erimus;
scimus quoniam, cum ipse apparuerit, similes ei erimus, quoniam videbimus eum sicuti est » (I Io 3, 1-2).
Christiana veritas de vita tali ratione suum attingit fastigium.
Huius dignitas non solum eius primordiis, eius a Deo origini coniungitur, verum etiam eius fini, eius destinationi communionis
cum Deo in eiusdem cognitione et amore. Sub lumine huius veritatis sanctus Irenaeus distinguit et perficit hominis exaltationem: « gloria Dei » est, certe, « homo vivens », « vita autem
hominis visio Dei ».
Inde statim consectaria oriuntur pro vita humana in ipsa terrestri condicione, in qua ceterum vita aeterna iam est germinata
et crescere pergit. Si homo sua sponte diligit vitam quia bonum
est, eiusmodi dilectio invenit altiorem causam virtutemque, amplitudinem novam et profunditatem in divinis huius boni mensuris. Simili in prospectu dilectio quam unusquisque in vitam
habet non perducitur ad simplicem inquisitionem spatii in quo
se ipsum enuntiet atque in consuetudinem cum ceteris ingredia27
27
Adversus haereses, IV, 20, 7: SCh 100/2, 648.
444
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
tur, sed evolvitur in laeta conscientia se statuere posse propriam
exsistentiam « locum » patefactionis Dei, occursationis et communionis cum Ipso. Vita, quam Iesus nobis largitur, nostrae terrestris exsistentiae pretium non minuit, sed eam assumit atque
ad ipsius novissimam sortem conducit: « Ego sum resurrectio et
vita
omnis, qui vivit et credit in me, non morietur in aeternum » (Io 11, 25-26).
« De manu viri fratris eius requiram animam hominis » (Gn 9, 5);
veneratio et amor erga vitam omnium
39. Hominis vita a Deo profluit, ipsius est donum, eius imago et vestigium, eius vitalis spiritus participatio. Huius itaque
vitae Deus est unus dominus: homo de ea pro suo lubitu decernere non potest. Ipse Deus id confirmat iusto Noe post diluvium:
« De manu hominis, de manu viri fratris eius requiram animam
hominis » (Gn 9, 5). Textus enim biblicus in luce profert sacram
vitae indolem quae Deo eiusque actione creatrice nititur: « Ad
imaginem quippe Dei factus est homo » (Gn 9, 6).
Vita et mors hominis sunt, proinde, in manu Dei, in eius potestate: « In cuius manu anima omnis viventis et spiritus universae
carnis hominis », clamat Iob (12, 10). « Dominus mortificat et vivificat, deducit ad infernum et reducit » (1 Sam 2, 6). Ille solus
asserere potest: « Ego occidam et ego vivere faciam » (Dt 32, 39).
Hanc vero potestatem Deus non uti minax arbitrium exsequitur, sed tamquam curam et benignam erga creaturas sollicitudinem. Si verum est vitam hominis in manibus Dei esse, verum
est pariter has manus benignas esse, sicut manus matris quae
puerum suum excipit, nutrit eiusque curam gerit: « Vere pacatam et quietam feci animam meam; sicut ablactatus in sinu
matris suae, sicut ablactatus, ita in me est anima mea»
(Ps 131[130], 2; cfr Is 49, 15; 66, 12-13; Os 11, 4). Ita in populorum vicissitudinibus necnon in singulorum sorte Israel non conspicit fructum fortuiti casus vel caecae fortunae, sed exitum
consilii amoris, quo Deus omnes vitae facultates colligit et cohibet mortis vires, quae ex peccato oriuntur: « Quoniam Deus
mortem non fecit nec laetatur in perditione vivorum; creavit
enim, ut essent omnia » (Sap 1, 13-14).
Acta Ioannis Pauli Pp
II
445
40. Ex sacra vitae indole eius inviolabilis scatet natura, inscripta inde ab exordiis in corde hominis, in eius conscientia.
Quaestio enim « Quid fecisti? » (Gn 4, 10), qua Deus Cain alloquitur, postquam hic fratrem Abelem necavit, experientiam exhibet cuiusque hominis: in conscientiae latebris ipse semper appellatur ad inviolabilem naturam vitae — sive propriae sive alienae —, uti rem quae ad eum non pertinet, quia proprietas est et
donum Dei Creatoris et Patris.
Mandatum, quod inviolabilem humanae vitae naturam respicit, resonat ipso in animo « decem verborum » Foederis Sinaitici (cfr Ex 34, 28). Quod in primis vetat homicidium: « Non occides » (Ex 20, 13); « Insontem et iustum non occides » (Ex 2 3 , 7);
vetat insuper — ut patet ulterius in corpore toto iuris Israelis —
quamlibet laesionem aliis illatam (cfr Ex 2 1 , 12-27). Procul dubio, agnoscatur oportet in Vetere Testamento hunc animi sensum quoad aestimationem vitae quamvis ita notatum, nondum
suavitatem Sermonis in Monte attingere, uti liquet ex aspectibus quibusdam iuris tum vigentis, cum haud leves poenae corporales atque adeo poena capitis sancirentur. At nuntius universus, quem Novum Testamentum ad consummationem ducere
debebit, vehemens est appellatio ad venerandam inviolabilem
vitae physicae et individuae incolumitatis naturam, qui nuntius
ad culmen pervenit ex positivo mandato quod constringit ad curam adhibendam proximi sicut sui ipsius: « Diliges proximum
tuum sicut teipsum » (Lv 19, 18).
4 1 . Mandatum «Non occides», inclusum, amplificatum et
prolatum positivo mandato amoris proximi, a Domino Iesu pro
omni sua vi confirmatur. Iuveni di viti quaerenti: « Magister,
quid boni faciam, ut habeam vitam aeternam? » respondet:
«Si... vis ad vitam ingredi, serva mandata » (Mt 19, 16. 17). Et
in primis memorat « Non homicidium facies ». In Montano Sermone Iesus maiorem a discipulis requirit iustitiam quam scribarum et pharisaeorum etiam sub aspectu vitae reverendae: « Audistis quia dictum est antiquis: Non occides; qui autem occiderit, reus erit iudicio: Ego autem dico vobis: Omnis qui irascitur
fratri suo reus erit iudicio » (Mt 5, 21-22).
Tam verbo quam propriis gestis Iesus positivas postea ostendit condiciones huius mandati de inviolabili vitae natura. Hae
446
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
vim iam suam exserebant tempore Veteris Testamenti, cum corpus iuris promittendas ac tuendas curaret condiciones eorum
qui vitam gerebant languentem et minis vexatam, et qui sunt:
advena, vidua, orphanus, infirmus, pauper universim, vita ipsa
ante nativitatem (cfr Ex 21, 22; 22, 20-26). Hae condiciones cum
Iesu novum assequuntur vigorem et impulsum, et sua plana amplitudine eminent et altitudine; decurrunt enim a cura vitae fratris adhibenda (sive familiaris, sive conci vis, sive advenae qui
terram Israelis incolit) usque ad extraneum in se excipiendum,
quin immo ad inimicum diligendum.
Extrarius talis non erit coram eo qui proximus effici debet
cuiuslibet hominis necessitate laborantis, usque ad sponsionem
vitae eius in se suscipiendam, uti eloquenti vehementique sermone Parabola boni Samaritani nos edocet (cfr Lc 10, 25-37). Inimicus quoque talis desinit esse coram eo qui debet illum diligere (cfr
Mt 5, 38-48; Lc 6, 27-35), eiusque « bono » servire (cfr Lc 6, 27. 33.
35), prompto animo et grato sensu (cfr Lc 6, 34-35) eius vitae necessitatibus sub veniens. Amoris huius culmen oratio est pro inimico, per quam concordia constituitur cum providenti Dei amore: « Ego autem dico vobis: Diligite inimicos vestros et orate pro
persequentibus vos, ut sitis filii Patris vestri, qui in caelis est,
quia solem suum oriri facit super malos et bonos et pluit super iustos et iniustos » {Mt 5, 44-45; cfr Lc 6, 28. 35).
Ita mandatum Dei ad hominis vitam tuendam detegit partem suam altiorem penitus insitam in officio singulas personas earumque vitam venerandi et amandi. Haec est doctrina
quam apostolus Paulus, verba Iesu quadam resonantia iterans
(cfr Mt 19, 17-18), christianis urbis Romae tradit: «Nam: Non
adulterabis, Non occides, Non furaberis, Non concupisces, et si
quod est aliud mandatum, in hoc verbo recapitulatio : Diliges
proximum tuum tamquam teipsum. Dilectio proximo malum non
operatur; plenitudo ergo legis est dilectio » (Rom 13, 9-10).
« Crescite et multiplicamini et replete
(Gn 1, 28): hominis de vita officia
terram
et
subicite
eam »
42. Vitam tueri et provehere, eandem venerari et amare est
officium quoddam singulis hominibus a Deo concreditum, cum
Acta Ioannis Pauli Pp. II
447
Deus vocat eum, vividam veluti sui effigiem, ad mundi dominatum participandum quem ipse occupat: « Benedixitque illis Deus
et ait illis: "Crescite et multiplicamini et replete terram et subicite
eam et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli et universis animantibus, quae moventur super terram"» (Gn 1, . 2 8 ) .
Biblica verba amplitudinem altitudinemque dominatus
quem Deus homini tribuit, in lumine locant. Agitur in primis
de orbis terrarum singulorumque viventium dominatu, quemadmodum Sapientiae liber commemorat: « Deus patrum meorum et
Domine misericordiae, ... sapientia tua constituisti hominem, ut
dominaretur creaturis, quae a te factae sunt, et disponeret orbem terrarum in sanctitate et iustitia » (9, 1.2-3). Psalmista quoque hominis dominatum tamquam gloriae honorisque signum a
Creatore praestitorum extollit: « Constituisti eum super opera
manuum tuarum. Omnia subiecisti sub pedibus eius, oves et boves universas, insuper et pecora campi, volucres caeli et pisces
maris, quaecumque perambulant semitas maris » (Ps 8, 7-9).
Ad mundi hortum colendum tutandumque vocatus (cfr Gn 2,
15) homo peculiare quidem officium de vitae loco suscipere debet,
scilicet de universo mundo quem Deus commodavit ut illius personali dignitati eiusque vitae inserviret, spectatis non modo iis
qui nunc sunt, verum et qui postea nascentur. Agitur quippe de
oecologica quaestione — quae hinc diversarum animalium specierum naturales sedes multiplicesque vitae formas servandas complectitur, illinc ipsam « humanam oecologiam » — et quae in bibliorum sacrorum paginis clara et ethica ratione tantopere significatur, ut vita, quaevis vita, observanter colatur. Reapse « dominium a Creatore homini datum ... non est absolutum, nec potest utendi et abutendi arbitrium vocari, vel ex commodo res
disponendi. Modus, quem inde a principio ipse Creator homini
imposuit quique symbolica ratione exprimitur per interdictionem comedendi de ligno (cfr Gn 2, 16-17), satis clare ostendit in
universitate naturae visibilis ... nos legibus esse subiectos, non
solum biologicis, verum etiam et moralibus, quae impune violari
nequeunt ».
28
29
Cfr IOANNES PAULUS P P . I I , Litt. Encycl. Centesimus annus (1 Maii 1991), 38: AAS
83 (1991), 840-841.
IOANNES PAULUS P P . I I , Litt. Encycl. Sollicitudo rei socialis (30 Decembris 1987), 34:
AAS 80 (1988), 560.
28
29
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
448
43. Homo quodammodo Dei dominatus fit particeps. Hoc
quidem peculiari responsalitate revelatur, quae ei committitur
quod attinet ad vitam proprie humanam. Quod officium in vita
donanda suum fastigium attingit per generationem, quam vir
mulierque in matrimonio dant, sicut commemorat Concilium
Vaticanum II: « Ipse Deus qui dixit: non est bonum hominem
esse solum (Gn 2, 18) et qui hominem ab initio masculum et feminam fecit (Mt 19, 4), volens ei participationem specialem
quandam in sui ipsius opere creativo communicare, viro et mulieri benedixit dicens: crescite et multiplicamini (Gn 1, 28) ».
De « participatione speciali quadam » viri mulierisque in Dei
« opere creativo » loquens, Concilium collustrare vult quemadmodum generatus filius pianissime sit humanus religiosusque
eventus, quippe qui secum coniuges ferat et complectatur formantes « carnem unam » (Gn 2, 24), et ipsum simul Deum qui
praesens fit. Sicut in Litteris familiis datis scripsimus, « cum e
conubiali duorum coitu novus nascitur homo, secum in mundum
peculiarem omnino adfert imaginem similitudinemque cum Deo
30
ipso: in generationis biologia personae genealogia inscribitur.
Ad-
firmantes vero coniuges uti parentes cum Deo Conditore operari
in concipiendo generando que novo homine, non unas tantum repetimus biologiae leges; inculcare potius contendimus in humana paternitate ac maternitate Deum ipsum adesse aliter atque contingat in reliquis cunctis generationibus "in terra". Solo enim a
Deo illa cooriri potest "imago et similitudo" quae hominis est
propria, perinde ac factum est in ipsa creatione. Generatio enim
est creationis propagatio ».
Hoc prompte conspicueque docet sacer textus, gaudenter inducens laetantem clamorem mulieris « matris cunctorum viventium » (Gn 3, 20). Dei operationis sibi conscia, Heva effatur:
«Acquisivi virum per Dominum» (Gn 4, 1). In pariendo igitur,
per vitae communicationem ex parentibus in liberos, per immortalis animae creationem ipsius Dei imago et similitudo transmittitur. Mentem hanc significat « libri generationis Adam » ex31
32
Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et spes, 50.
Litterae Familiis datae Gratissimam sane (2 Februarii 1994), 9: AAS 86 (1994), 878;
cfr Pius P P . X I I , Litt. Encycl. Humani generis (12 Augusti 1950): AAS 42 (1950), 574
« Animas enim a Deo immediate creari catholica fides nos retinere iubet »: Pius
P P . X I I , Litt. Encycl. Humani generis (12 Augusti 1950): AAS 42 (1950), 575.
30
31
32
Acta Ioannis Pauli Pp. II
449
ordium: « In die, qua creavit Deus hominem, ad similitudinem
Dei fecit illum. Masculum et feminam creavit eos et benedixit illis; et vocavit nomen eorum Adam in die, quo creati sunt. Vixit
autem Adam centum triginta annis et genuit ad similitudinem
et imaginem suam vocavitque nomen eius Seth » (Gn 5, 1-3).
Hoc ipso in munere cum Deo cooperandi qui suam imaginem novae creaturae transmittit, coniugum splendet excellentia, propensorum « ad cooperandum cum amore Creatoris atque Salvatoris, qui per eos Suam familiam in dies dilatat et ditat ». Hoc
sub lumine Amphilochius episcopus extulit « honorabile connubium, quod donum omne terrenum superat », et existimatur
« naturae conditor, pictor divinae imaginis ».
Sic vir mulierque matrimonio iugati divinae operae adsociantur: per generationis actum Dei donum accipitur et nova
vita in futurum tempus ingreditur.
At praeter peculiares parentum partes, omnium est vitam su33
34
scipere ac tueri, quod praesertim vitam eam respicere debet quae in
debilioribus versatur condicionibus. Ipse Christus hoc nos admo-
net, postulans ut in fratribus quibuslibet vexatis aerumnis ametur et iuvetur: in esurientibus scilicet, sitientibus, hospitibus,
nudis, aegrotis, vinculo detentis ... Quidquid factum est uni ex
his, ipsi Christo factum est (cfr Mt 25, 31-46).
« Quia tu formasti renes meos » (Ps 139[138], 13): parvuli nondum
nati dignitas
44. Magno in discrimine versatur humana vita cum ingreditur in mundum cumque ex hoc saeculo excedit ut in aeternitatis
portum transeat. Saepius offendimus in Sacris Litteris — praesertim quod attinet ad exsistentiam cui morbo vel senectute
insidiatur — hortamenta ad curam adhibendam reverentiamque. Ubi non inducuntur hortamenta perspicua ad humanam
vitam colendam inde a primo eius ortu, nominatim vitam nondum editam vitamque ad exitum suum properantem, liquido
sane explicatur propterea quod ipsa occasione laedendi, aggreC O N C . OECUM. V A T . I I , Const. past. de Ecclesia in mundo huius temporis Gaudium et
spes, 5 0 ; cfr IOANNES PAULUS I I , Adhort. Ap. post-synodalis Familiaris consortio ( 2 2 N o 33
vembris 1 9 8 1 ) , 2 8 : AAS 7 4 ( 1 9 8 2 ) ,
34
Orationes, I I , 1: GGSG 3, 3 9 .
30 - A. A. S.
114.
450
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
diendi prorsusve negandi vitam his sub condicionibus plane
abhorret a religiosa culturalique populi Dei mente.
In Vetere Testamento sterilitas velut exitium quoddam reicitur, suboles vero numerosa iudicatur Dei beneficium: « Ecce
hereditas Domini filii, merces fructus ventris » (Ps 127[126], 3;
cfr Ps 128[127], 3-4). Momentum habet hac in opinione etiam
conscientia cuius vi Israel se censet Foederis populum, ad se amplificandum vocatum secundum promissionem Abraham factam: « Suspice caelum et numera Stellas, si potes ... sic erit semen tuum » (Gn 15, 5). Et tamen stat certa fides vitam a parentibus traditam originem suam invenire in Deo, sicut sane tot bibliorum testantur loci reverentia quadam et pietate loquentes
de conceptione, de vita in matris gremio sese informante, de
ortu deque stricta necessitudine inter exsistentiae momentum
initiale atque Dei Creatoris actionem.
« Priusquam te formarem in utero, novi te et, antequam exires de vulva, sanctificavi te » (Ier 1, 5): cuiuslibet hominis exsistentia, inde a suis primordiis, est in mente Dei. Iob, ex interiore
recessu doloris sui, contuetur Dei operam in mira prorsus corporis sui compositione in gremio matris: illinc fiduciae causam depromit, dum certitudinem exprimit de quodam divino consilio
circa vitam suam: « Manus tuae fecerunt me et plasmaverunt me
totum in circuitu; et sic repente praecipitas me? Memento, quaeso, quod sicut lutum feceris me, et in pulverem reduces me.
Nonne sicut lac mulsisti me et sicut caseum me coagulasti ? Pelle
et carnibus vestisti me; ossibus et nervis compegisti me. Vitam
et misericordiam tribuisti mihi, et visitatio tua custodivit spiritum meum » (10, 8-12). Admirationis venerationisque clara verba ob Dei operam in componenda vita in gremio materno resonant etiam in Psalmis.
Quomodo cogitare possumus vel unum temporis momentum
huius miri processus vitae oborientis subtrahi posse sollerti
amantique Creatoris operi atque hominis arbitrio remitti? Hoc
profecto cogitatione non percipit septem fratrum mater, quae
suam in Deum profitetur fidem, principium atque arrabonem
vitae inde a sua ipsius conceptione, eodemque tempore fundamentum spei novae vitae ultra mortem: « Nescio qualiter in ute35
Conferantur, exempli gratia, Psalmi 22[21], 10-11; 71 [70], 6; 139[138], 13-14.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
451
romeo apparuistis neque ego spiritum et vitam donavi vobis et
singulorum vestrorum compagem non sum ego modulata; sed
enim mundi Creator, qui formavit hominis nativitatem quique
omnium invenit originem et spiritum et vitam vobis iterum cum
misericordia reddet, sicut nunc vosmetipsos despicitis propter
leges eius » (2 Mae 7, 22-23).
45. Novi Testamenti revelatio confirmat non dubitatavi agnitionem dignitatis vitae inde ab eius primordiis. Fecunditatis laus
atque vitae studiosa exspectatio resonant sane in verbis quibus
Elisabeth laetatur ob suam praegnationem: Dignatus est enim
Dominus « auferre opprobrium meum » (Lc 1, 25). At acriore ratione personae dignitas inde a conceptione praedicatur in occursu Virginis Mariae et Elisabethae atque duorum parvulorum ab
illis gestatorum in gremio. Iidem sane ipsi pueri patefaciunt
messianicae aetatis adventum: in eorum ipso congressu agere incipit redemptrix vis praesentiae Filii Dei inter homines. « Cito
— scribit sanctus Ambrosius — adventus Mariae et praesentiae
dominicae beneficia declarantur ... Vocem prior Elisabeth audivit, sed Ioannes prior gratiam sensit: illa naturae ordine audivit,
iste exsultavit ratione mysterii; illa Mariae, iste Domini sensit
adventum, femina mulieris, puer pueri; istae gratiam loquuntur,
illi intus operantur pietatisque mysterium maternis adoriuntur
profectibus duplicique miraculo prophetant matres spiritu parvulorum. Exsultavit infans, repleta mater est (Spiritu Sancto).
Non prius mater repleta quam filius, sed cum filius esset repletus Spiritu Sancto, replevit et matrem ».
36
« Credidi, etiam cum locutus sum: "Ego humiliatus sum nimis" »
(Ps 116[115], 10): vita in senectute et in dolore
46. Etiam quod attinet ad extrema vitae temporis momenta,
praestolari non possumus a biblica revelatione manifestam designationem hodiernae quaestionis circa reverentiam erga aetate
provectos et aegrotos vel apertam condemnationem conatuum
ad violenter eorum anticipandam finem: in tali nimirum versa36
Expositio Evangelii secundum Lucam, II, 22-23: CCL 14, 40-41.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
452
mur culturali religiosaque condicione quae nihil afficitur eiusmodi sollicitationibus, et quae immo, quod attinet ad maiores
natu agnoscit in eorum sapientia atque experientia, amplissimum cuiusque familiae et gentis divitiarum patrimonium, quod
substitui non potest.
Senectus
dignitate
honestatur
atque
veneratione
insignitur
(cfr 2 Mae 6, 23). Vir iustus non postulat ut sibi senectus eiusque pondus praecidatur; immo vero sic precatur: « Tu es exspectatio mea, Domine; Domine, spes mea a iuventute mea ...
Et usque in senectam et senium, Deus, ne derelinquas me, donec
annuntiem brachium tuum generationi omni, quae ventura est »
(Ps 71 [70], 5.18). Temporis messianici mira species proponitur
sicut illa in qua « non erit ibi amplius ... senex, qui non impleat
dies suos » (Is 65, 20).
At in senectute, quomodo suscipienda est inexorabilis vitae
declinatio? Qui habitus coram morte? Novit credens fidelis vitam
suam in manibus Dei esse: Domine, « tu es qui detines sortem
meam » (Ps 16[15], 5), atque ab Eo etiam monendi necessitatem
accipit: « hoc iudicium a Domino omni carni, et quid resistis beneplacito Altissimi? » (Eccli 41, 5-6). Sicut vitae ita et mortis
non est arbiter homo; in vita sua sicut et in morte sua debet ille
semetipsum omnino concredere « arbitrio Altissimi », ipsius proposito amoris.
Etiam morbo correptus homo invitatur ut eandem colat fidem in Domino suamque renovet praecipuam fiduciam in eo qui
« sanat omnes infirmitates » (cfr Ps 103[102], 3). Ubi quilibet salutis conspectus coram homine obserari videtur — eo usque ut
eum impellat ad clamandum: « Dies mei sicut umbra declinaverunt, et ego sicut fenum arui » (Ps 102[101], 12) —, tunc quoque
pius homo inconcussa fide concitatur de vivificanti Dei potentia. Non in desperationem eum impellit morbus neque ad mortem appetendam, sed ad spe repletam precationem: « Credidi,
etiam cum locutus sum: "Ego humiliatus sum nimis" » (Ps 116
[115], 10); «Domine, Deus meus, clamavi ad te et sanasti me.
Domine, eduxisti ab inferno animam meam, vivificasti me, ut
non descenderem in lacum » (Ps 30[29], 3-4).
47. Iesu opus multaeque ab Eo patratae sanationes declarant quantopere Deus consulere velit etiam vitae corporali hominis.
Acta Ioannis Pauli Pp. II
453
« Medicus carnis atque spiritus », Iesus missus est a Patre qui
nuntiaret laeta mansuetis, et mederetur contritis corde (cfr Lc 4,
18; Is 61, 1). Discipulos suos deinde inter homines dimittens, eis
munus quoddam commendat, cuius vi aegrotorum sanatio coniungitur cum Evangelii nuntio: « Euntes autem praedicate dicentes: appropinquavit regnum caelorum. Infirmos curate, mortuos suscitate, leprosos mundate, daemones eicite » (Mt 10, 7-8;
cfr Me 6, 13; 16, 18).
Haud dubie, corporis vita sua in terrestri condicione non est
bonum absolutum credenti homini, cum is rogari possit ut eandem ad superius bonum assequendum deserat; sicut Iesus dicit,
« qui voluerit animam suam salvam facere, perdet eam; qui autem perdiderit animam suam propter me et evangelium, salvam
eam faciet » (Me 8, 35). Variae sunt hac in re Novi Testamenti
testificationes. Iesus haud dubitat se ipsum devovere atque ultro animam suam offert Patri (cfr Io 10, 17) et amicis suis
(cfr Io 10, 15). Etiam mors Ioannis Baptistae, Domini praecursoris, terrestrem exsistentiam bonum absolutum non esse confirmat: gravior profecto est fidelitas erga Domini verbum etsi affert id vitae discrimen (cfr Me 6, 17-29). Stephanus quidem,
dum temporali privatur vita quia resurrectionis Domini fidelis
testis, Magistri sequitur vestigia atque remissionis verba pronuntiat coram lapidatoribus suis (cfr Act 7, 59-60), iter interminato martyrum agmini aperiens ab Ecclesia inde ab initio
excultorum.
Nullus homo tamen suo arbitratu decernere potest utrum vivere malit an mori: huius enim electionis unus absolutus arbiter
est Creator, Ille scilicet in quo « vivimus et movemur et sumus »
(Act 17, 28).
« Omnes, qui tenent eam, ad vitam » (Bar 4, 1): a Sinai Lege ad
Spiritus
donum
48. Secum fert vita in se penitus inscriptam veritatem quandam suam. Homini Dei donum accipienti adlaborandum est ut
vitam in hac veritate servet, utpote quae ad ipsam eius essentiam
37
II,
82.
S. IGNATIUS A N T I O C H E N U S , Ad Ephesios, 7, 2; Patres Apostolici, ed. F . X . F U N K ,
454
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
pertineat. Cum se ipse ab ea separat, semet ipsum multat abiectione infelicitateque; quam ob rem aliorum exsistentiae fit ipse
minatio, cum iam freni sint soluti observantiam vitae tutelamque quacumque sub condicione confirmantes.
Vitae veritas ex Dei mandato revelatur. Domini verba definite
quidem significant quae ratio vitae sit sequenda ad ipsius observandam veritatem ac protegendam dignitatem. Non peculiare
tantum mandatum illud « non occides » (Ex 20, 13; Dt 5, 17) vitae praesidium in tuto collocat: integra Domini Lex famulatur
huic tutelae, quia ipsam aperit veritatem in qua vita plenam
suam adipiscitur significationem.
Nihil ergo mirum, si Dei Foedus cum populo eius tam solide
illigatur vitae aspectui etiam sub corporea ratione. In ipsa veluti vitae via monstratur mandatum: « Considera quod hodie proposui in conspectu tuo vitam et bonum, et e contrario mortem
et malum. Si oboediens mandatis Domini Dei tui, quae ego
praecipio tibi hodie, ut diligas Dominum Deum tuum et ambules in viis eius et custodias mandata illius et praecepta atque iudicia, vives; ac multiplicabit te benedicetque tibi in terra, ad
quam ingredieris possidendam » (Dt 30, 15-16). Quaestio pertinet non ad terram Canaan tantum adque populi Israel salutem,
sed etiam ad orbem terrarum aetatis nostrae futurique saeculi et
ad totius generis humani conservationem. Etenim omnino fieri
non potest ut authentica plenaque perstet vita dum ipsa a bono
seiungi tur; bonum vero, ex parte sua, ex ipsa rei natura postulat
Domini mandata, id est « legem vitae » (Eccli, 17, 9). Bonum
agendum non superponitur vitae tamquam pondus ei iniunctum, quia ipsa vitae ratio est prorsus bonum, atque vita
tantum per bonum impletum aedificatur.
Legis summa hominis vitam plane servat. Hoc sane illustrat
difficultatem exsequendi mandatum « non occides » quotiescumque cetera « verba viva » (Act 7, 38) non implentur, quibus hoc
mandatum coniungitur. Extra hunc conspectum mandatum fit
simplex officium externum, cuius fines cito explorabuntur, tenuationes vel exceptiones quaerentur. Tantum iis qui sese aperiunt ad veritatis plenitudinem de Deo, de homine deque historia, effatum « non occides » resplendet tamquam bonum pro homine, cunctis eius modis rationibusque prae oculis habitis. Hoc
sub prospectu percipere possumus perfectionem veritatis quae
Acta Ioannis Pauli Pp. II
455
continetur in sententia libri Deuteronomii, quae ab Iesu repetitur in responsione sub primae temptationis finem: « Non in solo
pane vivat homo, sed in omni verbo, quod egreditur de ore Domini » (8, 3; cfr M t 4, 4).
Domini verbum auscultans secundum dignitatem iustitiamque vivit homo; Dei Legem colens vitae felicitatisque fructus
ferre potest: « Omnes, qui tenent eam, ad vitam; qui autem relinquunt eam, monentur » (Bar 4, 1).
49. Israelitica historia patefacit quam sit difficile servare fidelitatem erga legem vitae, quam in hominum corde Deus inscripsit quamque Foederis populo tradidit in Sina. Ante inquisitionem descriptionum vitae alienarum proposito Dei, Prophetae
nominatim conclamant firmiter Dominum unum esse verumque
vitae fontem. Sic scribit Ieremias: « Duo enim mala fecit populus meus: me dereliquerunt fontem aquae vivae, ut foderent sibi
cisternas, cisternas dissipatas, quae continere non valent aquas »
(2, 13). Prophetae de crimine arguunt quotquot vitam contemnunt atque personarum iura frangunt: « Contriverunt super pulverem terrae capita pauperum » (Am 2, 7); « Expleverunt locum
istum sanguine innocentium » (Ier 19, 4). Ex iis Ezechiel propheta saepius ignominiae nota designavit urbem Ierusalem eamque
appellavit « civitatem sanguinum » (22, 2; 24, 6.9), « civitatem
effundentem sanguinem in medio sui » (22, 3).
Dum vero crimina in vitam delata incusant, Prophetae suscitare conantur in primis novi principii exspectationem, quae renovatum instituat cum Deo et fratribus vinculum, inéditas easdemque miras reserando facultates ad intellegendas atque exsequendas postulationes quae in Evangelio vitae continentur. Hoc
fieri potest tantum per Dei donum, quod purificat et renovat:
« Effundam super vos aquam mundam, et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris, et ab universis idolis vestris mundabo vos. Et dabo vobis cor novum et spiritum novum ponam
in medio vestri » (Ez 36, 25-26; cfr Ier 31, 31-34). Huius « cordis
novi » virtute intellegere possumus et ad effectum deducere
acriorem altioremque vitae significationem: eam scilicet esse donum quod impletur in donatione. Est mirus nuntius quem de vitae bono Servi Domini effigies nobis exhibet: « Si posuerit in pia-
456
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
culum animam suam, videbit semen longaevum ... Propter laborem animae eius videbit lucem » (Is 53, 10.11).
Ipsa in Iesu Nazareni actione impletur Lex atque per ipsius
Spiritum donatur cor novum. Etenim Iesus non solvit Legem,
sed eam implet (cfr Mt 5, 17): Lex et Prophetae constringuntur
aureo praecepto reciprocae caritatis (cfr Mt 7, 12): in Eo Lex fit
omnino « evangelium », bonus nuntius dominationis Dei in mundum, qui cunctam reducit creaturam ad origines ipsius adque
primas exspectationes. Nova est Lex, « lex spiritus vitae in
Christo Iesu » (Rom 8, 2), cuius primaria declaratio, ad Domini
imitationem qui vitam dat pro amicis suis (cfr Io 15, 13), est
donum sui ipsius pro fratribus in caritate: « Nos scimus quoniam
transivimus de morte in vitam, quoniam diligimus fratres »
(1 Io 3, 14). Est libertatis lex, laetitiae et beatitudinis.
« Videbunt in quem transfixerunt » (Io 19, 37): super Crucis arborem Evangelium vitae perficitur
50. Ad finem adducentes caput hoc, in quo Christianum circa
vitam nuntium agitavimus, cum unoquoque sane vestrum morari volumus ut contemplemur Quem transfixerunt quique omnes
ad se trahit (cfr Io 19, 37; 12, 32). Crucis « spectaculum » intuentes (cfr Lc 23, 48) detegere possumus hac in gloriosa arbore
expletionem plenamque totius Evangelii vitae revelationem.
Primis feriae sextae in Parasceve horis postmeridianis, « tenebrae factae sunt in universa terra ... et obscuratus est sol, et velum templi scissum est medium » (Lc 23, 44.45). Cuiusdam magnae cosmicae perturbationis est signum, terribilis luctationis inter boni et mali vitae mortisque virtutes. Nos quoque versamur
nunc in medio difficili luctamine inter « culturam mortis » ac « vitae culturam ». Eiusmodi caligine tamen Crucis splendor non supprimitur, immo clarius splendidiusque se ostentat veluti totius
historiae et cuiusque humanae vitae centrum, sensum, finem.
Iesus cruci affigitur atque a terra exaltatur. Summae « impotentiae » suae tempus agit, et ipsius vita tradita prorsus videtur
inimicorum suorum ludificationibus atque in manus interfectorum: ei illuditur, ipse deridetur, laeditur (cfr Me 15, 24-36). Attamen, haec omnia conspicatus « quia sic clamans exspirasset »,
Acta Ioannis Pauli Pp. II
457
ait Romanus centurio: « Vere homo hic Filius Dei erat » (Me 15,
39). Declaratur sic extremae infirmitatis tempore Filii Dei proprietas: ipsius gloria proditur in Cruce!
Morte sua Iesus cuiuslibet alterius hominis illuminat vitae
mortisque significationem. Antequam moriatur Iesus precatur Patrem, remissionem pro suis persecutoribus invocans
(cfr Lc 23, 34), atque malefico, qui petit ut memoriam illius agat
in regno suo, respondet: « Amen dico tibi: Hodie mecum eris in
paradiso » (Lc 23, 43). Post eius mortem « monumenta aperta
sunt et multa corpora sanctorum, qui dormierant, surrexerunt »
(Mt 27, 52). Salus quam Iesus operatus est vitae et resurrectionis est donatio. In vita sua salutem largitus est Iesus etiam benefaciendo et sanando omnes (cfr Act 10, 38): miracula vero, sanationes ipsaeque a morte ad vitam revocationes alterius salutis
erant signum, quae quidem e peccatorum remissione consistit,
videlicet hominis liberatione ab infirmitate maxima, atque in
eius promotione ad ipsam Dei vitam.
Renovatur in cruce ac plena sua decretoriaque impletur
perfectione serpentis portentum a Moyse sublatae in deserto
(cfr Io 3, 14-15; Nm 21, 8-9). Hodie etiam, intuens in Eum quem
transfixerunt, quilibet homo, in cuius exsistentiam impendent
minationes, in spem incidit certam inveniendi liberationem ac
redemptionem.
51. Alius tamen quidam emergit definitus eventus, qui ob tutum Nostrum captat Nostramque ardentem excitat considerationem. « Cum ergo accepisset acetum, Iesus dixit: Consummatum est! Et inclinato capite tradidit spiritum » (Io 19, 30). Miles
autem Romanus « lancea latus eius aperuit, et continuo exivit
sanguis et aqua » (Io 19, 34).
Iam omnia ad perfectam pervenerant impletionem. « Tradere spiritum » designat Iesu mortem similem cuiuslibet alterius
hominis, simulque indicare videtur etiam « Spiritus donum »,
quo is nos a morte redimit nosque ad novam aperit vitam.
Ipsius Dei vitae particeps fit homo. Agitur de vita quae, per
Ecclesiae sacramenta — quorum imagines sunt sanguis et aqua
a Christi latere scaturientes — continenter Dei filiis tribuitur,
qui hoc modo Novi Foederis populus constituuntur. « Populus
vitae » oritur atque effunditur a Cruce, quae est vitae fons.
458
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
Crucis contemplatio ad primas sic nos adducit origines eorum quae evenerunt. Ingrediens in mundum dixit Iesus: « Ecce
venio, ut faciam voluntatem tuam » (cfr Heb 10, 9), Patri in omnibus factus est oboediens, atque « cum dilexisset suos qui erant
in mundo, in finem dilexit eos » (Io 13, 1), pro illis totum se
ipsum tradens.
Qui « non venit, ut ministraretur ei, sed ut ministraret et
daret animam suam redemptionem pro multis » (Me 10, 45),
amoris fastigium in Cruce adsequitur. « Maiorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam quis ponat pro amicis suis »
(Io 15, 13). Mortuus est pro nobis, cum adhuc peccatores essemus (cfr Rom 5, 8).
Hac ratione renuntiat ille vitam suum consequi centrum, suam
significationem
suamque
plenitudinem
in
sui
ipsius
donatione.
Iam vero meditatio fit laus et gratiarum actio, et eodem
tempore nos concitat ut Iesum imitemur eiusque sequamur vestigia (cfr 1 Pe 2, 21).
Etiam nos invitamur ad vitam pro fratribus tradendam,
complentes hoc modo in veritatis plenitudine nostrae exsistentiae sensum atque sortem.
Hoc facere possumus quia Tu, Domine, exemplum dedisti
nobis pariterque nobis largitus es Spiritus tui robur. Hoc facere
poterimus si cotidie, Tecum et sicut Tu, oboediemus Patri eiusque implebimus voluntatem.
Nobis ideo concede ut corde docili et magno animo audiamus
omne verbum quod ex ore Dei procedit: hoc modo didicerimus
non solum « non occidere » vitam hominis, sed eam insuper colere, amare, provehere.
Acta Ioannis Pauli Pp
II
459
CAPUT I I I
NON HOMICIDIUM FACIES
DEI LEX SACRA
« Si autem vis ad vitam ingredi, serva mandata »
Evangelium et mandatum
(Mt
19,
17):
52. « Et ecce unus accedens ait illi: "Magister, quid boni faciam, ut habeam vitam aeternam?" » (Mt 19, 16). Cui respondit
Iesus: « Si vis ad vitam ingredi, serva mandata » (Mt 19, 17). De
vita loquitur Magister aeterna, sive de ipsius vitae Dei communicatione. Quam quidem ad vitam acceditur Domini custodiendis praeceptis, inter quae et illud est: « Non homicidium facies ».
Hoc primum Decalogi praeceptum adulescenti illi commemoravit Iesus, percontanti scilicet quae sibi necesse esset implere
mandata: « Iesus autem dixit: "Non homicidium facies; non adulterabis, non facies furtum..." » (Mt 19, 18).
Numquam ab eius amore seiungitur mandatum Dei: ad hominis incrementum gaudiumque semper est donum. Efficit tale
munus partem pernecessariam ac rationem indissolubilem
Evangelii, immo vero sese id exhibet veluti « eu-angelion » seu
bonam laetamque nuntiationem. Magnum pariter Dei est donum Evangelium vitae simulque obligans hominem officium. Admirationem in persona libera gignit et poscit ut auscultetur, adservetur atque acri officiorum cuiusque conscientia aestimetur:
vitam ipsi tribuens, postulat Deus ab homine ut illam diligat vereatur provehat. Hac via transit donum in mandatum mandatumque ipsum est donum.
Viventis Dei imago destinatur homo a suo Conditore velut
rex et dominus. Scribit sanctus Gregorius Nyssenus: « Praestantissimus ille rerum artifex naturam nostram condidit velut instrumentum quoddam regno administrando idoneum ... Praeterea hominem naturae divinae, cuius omnia parent imperio,
imaginem esse, nihil esse putandum est aliud, quam regium ei
decus in ipsa creatione tributum esse ... Rex appellatur; ita et
hominis natura sic condita ut reliquorum creatorum domina esset propter eam, qua regem universitatis huius refert, similitudi-
460
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
nem, imago quasi viva erecta est, cum qua et dignitas et nomen
archetypi communicaretur ». Vocatus olim ut ferax esset ac multiplicaretur, ut terram subiceret rebusque infra hominem dominaretur (cfr Gn 1, 28), homo rex quidem exstat et non tantum
orbis dominus, verum in primisque sui ipsius, ac quodam modo
vitae illius quae ei est donata quamque traducere potest genitali
actu ex amore divini que consilii observatione impleto. Eius tamen haud est dominatio absoluta sed ministerialis, utpote quae
unicum vere referat et infinitum Dei dominatum. Quocirca exsequatur eam oportet homo sapienter et amanter, dum sapientiam
communicat amoremque Dei immensum. Id quod denique fit secundum oboeditionem sacrae ipsius Legi: quae libera quidem
oboedientia est ac laeta (cfr Ps 119[118]), nata et nutrita
ex conscientia qua intellegitur Domini mandata donum esse
gratiae homini semper et in eius dumtaxat commoditatem concredita, in dignitatis cuiusque tutelam necnon felicitatis prosecutionem.
Quem ad modum ceteris coram rebus, multo etiam magis
homo coram vita ipsa non interminatus est dominus nec arbiter
indisputabilis; at praebet sese « ministrum consilii a Creatore
initi », unde incomparabilis eius exsistit praestantia.
Perinde ac thesaurus homini commendatur vita non amittendus, velut talentum argenti fructuose collocandum. De ea
namque Domino ratio est homini reddenda (cfr Mt 25, 14-30;
Lc 19, 12-27).
38
39
40
« De manu viri fratris eius requiram animam hominis » (Gn 9, 5):
sacra est hominis vita atque inviolabilis
53. « Humana vita pro re sacra habenda est quippe quae inde
a suo exordio Creatoris Dei actionem postulet ac semper peculiari necessitudine cum Creatore, unico fine suo, perstet conexa.
Solus Deus vitae Dominus est ab exordio usque ad exitum: nemo, in nullis rerum adiunctis, sibi vindicare potest ius mortem
De hominis opificio, 4: PG 44, 136.
Cfr S. IOANNES DAMASCENUS, De fide orthodoxa, 2, 12: PG 94, 920; locus laudatur in
S. T H O M A E AQUINATIS Summa Theologiae, I-II, Prol.
PAULUS P P . VI, Litt. Encycl. Humanae vitae (25 Iulii 1968), 13: AAS 60 (1968), 489.
38
39
40
Acta Ioannis Pauli Pp. II
461
humanae creaturae innocenti directe afferendi ». Praecipuam iis
vocibus doctrinam revelationis divinae proponit Instructio Donum vitae de sacra vitae humanae inviolabilique indole.
Praeceptum enim homini « non occides » tradunt Litterae Sacrae veluti mandatum divinum (Ex 20, 13; Dt 5, 17). Illud profecto — haud secus ac superius iam inculcavimus — inest in Decalogo ipso, in intima nempe Foederis parte quod cum electo suo
populo pepigit Dominus; verum iam ante in pristino reperiebatur Dei Foedere cum hominibus inito post purificatoriam diluvii
castigationem, quam latius diffusa scelera ac violentiae evocaverant (cfr Gn 9, 5-6).
Vitae hominis Dominus sese principem esse Deus adseverat,
quem suam ad imaginem similitudinemque finxit (cfr Gn 1,
26-28). Sacram ideo atque inviolabilem indolem prae se vita fert
humana, in qua tamquam vocis imago repetitur ipsa Conditoris
inviolabilitas. Hanc ipsam ob causam severam se Deus iudicem
praestabit omnis violationis mandati: « non occides », quod in
tota subest sociali hominum consortione. Is namque « goel » exsistit, id est innocentis defensor (cfr Gn 4, 9-15; Is 41, 14; Ier 50,
34; Ps 19[18], 15). Hoc igitur etiam modo non gaudere se testatur Deus de perditione vivorum (cfr Sap 1, 13). Solus inde laetari potest Satanás: ipsius namque ex invidia orbem est mors ingressa (cfr Sap 2, 24); qui « homicida fuit ab initio », aequabiliter
« mendax est et pater eius » (Io 8, 44): deceptum semel hominem
ad peccatum deinceps perducit mortemque, quae ei quaedam
metae ostentantur vitaeque fructus.
54. Prae se fert explicite vim valde negantem mandatum
« non homicidium facies »; limitem enim indicat extremum quem
nefas transgredí est. Implicite tamen ad mentem omnino affirmantem perducit, quod spectat ad plenam vitae observationem,
dum suadet ut eam quis promoveat et in via procedat amoris
qui se donat, qui alios accipit iisque servit. Populus quoque Foederis, quamvis tarditate quadam et inconstantia, progredientem
maturitatem expertus est hanc ad sententiam, cum ad magnam
CONGREGATIO PRO DOCTRINA F I D E I , Instructio de observantia erga vitam humanam
nascentem deque procreationis dignitate tuenda Donum vitae (22 Februarii 1987), Introductio, 5: AAS 80 (1988), 76-77; cfr Catholicae Ecclesiae Catechismus, n. 2258.
41
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
462
sese compararet Iesu Christi nuntiationem: proximi scilicet
amorem mandatum simile esse amoris Dei: « In his duobus mandatis universa Lex pendet et Prophetae » (cfr Mt 22, 36-40).
« Non occides ... et si quod est aliud mandatum — ait sanctus
Paulus — in hoc verbo recapitulatur: "Diliges proximum tuum
tamquam teipsum" » (Rom 13, 9; cfr Gal 5, 14). Suscepta autem
plenumque ad effectum deducta in Foedere Novo norma: « non
occides » uti pernecessaria condicio remanet ut quis « ad vitam
ingrediatur» (cfr Mt 19, 16-19). Secundum eandem hanc mentem, imperiosum quiddam sonat apostoli Ioannis vox: « Omnis,
qui odit fratrem suum, homicida est, et scitis quoniam omnis
homicida non habet vitam aeternam in semetipso manentem »
(1 Io 3, 15).
Suis primis ab exordiis viva Ecclesiae Traditio — perinde ac
Didachè, vetustissimum christianum extra Biblia scriptum, testificatur — iterat graviter mandatum « non occides »: «Duae
viae sunt, altera vitae et altera mortis, sed multum interest inter duas vias ... Secundum autem mandatum doctrinae: Non occides ... non interficies fetum in abortione neque interimes infantem natum ... Mortis vero via haec est: ... non miserentur inopis,
non laborant de afflicto, non cognoscentes Creatorem suum, liberorum interemptores, in abortione corrumpentes creaturam
Dei, aversantes egenum, opprimentes afflictum, divitum advocati, pauperum iniqui iudices, omnibus peccatis inquinati: liberemini, filii, ab his omnibus ».
Ecclesiae Traditio dein progrediens per aetates unanimi consensu absolutam vim perpetuamque docuit illius praecepti:
« Non homicidium facies ». Constat porro primis saeculis gravissima inter flagitia esse recensitum homicidium una cum apostasia et adulterio, publicamque paenitentiam postulatam esse
valde onerosam ac longam prius quam paenitenti homicidae
venia concederentur et accessio denuo in ecclesialem communionem.
42
55. Gignere stuporem non debet haec res: occidere enim hominem, in quo nempe Dei adsit imago, insignis gravitatis est faDidachè, I, 1; I I , 1-2; V, 1.3: Patres Apostolici, ed. F . X . F U N K , I, 2-3, 6-9, 1 4 - 1 7 ;
cfr Epistula Pseudo-Barnabae, X I X , 5: l.m., 90-93.
42
Acta Ioannis Pauli Pp. II
463
cinus. Vitae solus Deus est dominus/ Semper nihilo minus, datis
multiplicibus crebroque acerbis casibus quos singulorum hominum ipsiusque societatis vita adfert, christifideles rem ponderantes adsequi studuerunt pleniorem et altiorem intellectum eorum quae Dei mandatum prohibet praescribit que. Adiuncta
enim sunt, in quibus bona per Dei Legem exposita inter se contendere videantur, vel etiam palam pugnare. Exsistit, verbi causa, defensio legitima, ubi propriae vitae tutandae ius officiumque
non laedendae alterius difficulter revera simul componi posse videntur. Certissime intrinsecum vitae bonum atque officium erga
se sicut et in alios gerendi amoris, verum ius sui ipsius defendendi constituunt. Idem dein imperiosum amoris mandatum erga
alios, in Vetere Testamento pronuntiatum et a Iesu Christo corroboratimi, pro concesso sumit quandam adversus se ipsum caritatem veluti comparationis terminum: « Diliges proximum
tuum tamquam teipsum » (Me 12, 31). Ius ideo sui tutandi repudiare nemo potest ex exiguo vitae suive ipsius amore, verum ob
heroicum dumtaxat amorem, qui eundem sui amorem ampliat
ac transformat secundum evangelicarum beatitudinum adiectionem (cfr Mt 5, 38-48) in extremo sese offerendi proposito cuius
summum est ipse Dominus Iesus exemplar.
Aliunde vero « legitima defensio potest esse non solum ius,
sed grave officium ei, qui vitam aliorum, familiae et communitatis civilis bonum commune praestare debet ». Infeliciter autem
evenit ut cum prohiberi necesse est adgredientem ne noceat nonnumquam sit ei inferenda mors. Eo in casu mortis exitus adsignandus est eidem ipsi reo, qui sua vi se obiecerit morti, etiamsi
non sit moraliter culpabilis ob impeditum rationis usum.
43
44
45
56. Hoc in rerum prospectu de poena capitali oritur quaestio,
super qua simul in Ecclesia simul in civili societate invalescit eorum opinatio qui circumscribi valde eius usum velint quin etiam
funditus tolli. Ponderanda quaestio est ad talis iustitiae poenalis
regulam, quae dignitati hominis magis usque respondeat ideo43
Cfr Catholicae Ecclesiae Catechismus, nn. 2 2 6 3 - 2 2 6 9 ; cfr etiam Catechismus Concilii
Tridentini I I I , 3 2 7 - 3 3 2
44
Catholicae Ecclesiae Catechismus, n.
4 5
Cfr S . T H O M A S A Q U I N A S , Summa Theologiae, I I - I I , q. 6 4 , a. 7 ; S . A L P H O N S U S M A R I A
2265.
D E ' LIGUORI, Theologia Moralis, 1. I I I , tr. 4, c. 1, dub. 3.
Acta Apostolicae Sedis - Commentarium Officiale
464
que, tandem, Dei consilio de homine ac societate. Re quidem
vera, quam societas infligit « poena eo imprimis spectat, ut inordinato culpa illato occurratur ». Ultricem publica auctoritas se
gerere debet violatorum tum in singulis tum in societate iurium
per iniunctam reo congruam culpae expiationem, ut repetere ei
liceat suae libertatis usum. Id ita consequitur quoque auctoritas ut publicus ordo singulorumque muniatur tutela, dum incitamentum reis subditur adiumentumque ut corrigant sese ac
redimant.
Patet tamen omnia ut haec impetrentur proposita, modum et
genus poenae diligenter omnino aestimanda esse decernendaque
neque ad exstinguendum extremo consilio reum descendere licere nisi absoluta instante necessitate, cum videlicet aliter prorsus
non potest defendi societas. Atqui hodie, propter convenientiorem institutionis poenalis temperationem, admodum raro huius
modi intercidunt casus, si qui omnino iam reapse accidunt.
Quidquid id est, valet etiamnum in novo Catholicae Ecclesiae
Catechismo significatum principium, ex quo: « Si instrumenta incruenta sufficiunt ad vitas humanas defendendas ab aggressore
et ad ordinem publicum tuendum simulque personarum securitatem, auctoritas his utatur instrumentis, utpote quae melius
respondeant concretis boni communis condicionibus et sint dignitati personae humanae magis consentanea ».
46
47
48
57. Si vero tanta danda est opera vitae omni reverendae,
etiam cuiusque sontis et iniuste adgredientis, virtutem prae se
fert absolutam mandatum: « non occides », quotiens ad innocentem hominem refertur. Quod magis etiam valet, si de imbecillo et
indefenso homine est sermo, cui postrema reponitur defensio
contra alienum arbitratum ac dominatum in sola vi infinita
praecepti Dei.
Etenim humanae innocentis vitae plena inviolabilitas moralem continet veritatem luculenter in sacris Litteris traditam, repetitam constanter in Ecclesiae Traditione atque eius Magisterio
unanimiter propositam. Quae nempe consensio manifestus est
46
47
48
Catholicae Ecclesiae Catechismus, n. 2266.
Cfr ibid.
N . 2267.
Acta Ioannis Pauli Pp
II
465
fructus illius « supernaturalis sensus fidei » qui, a Spiritu Sancto
excitatus ac sustentatus, Dei Pop
Scarica

acta apostolicae sedis commentarium officiale