DOI PUNT E MES
Beppe Lachello vist
da Soria ël Fujn
Cafè Roma già Talmone
imprenditor (an particolar Giovanni
Giolitti a intrava soens con an testa sò
capel a ala larga) dventand na fusin-a
nn neuv e veuja neuva ’d
d’idèje, dë spìrit anvisch, bin dispòst a
dëscheurve d’àutri locaj ch’a
la letura parèj coma a la polìtica, ma
conto la stòria ’d Turin tacà a na
’dcò pòst për d’ancontr sossiaj o, miratassëtta ’d cafè. I j’ero lassasse an
co, galant. Për costi motiv a l’ha
Cors Tòjo Emanuel II e, vist che për
mantnù ’nt ël temp soa atmosfera
gòdse la sità a venta caminé pian varsoagnà e da sgnor.
dandse dantorn e ’dcò con ël nas an
Dòp d’un bel fàit d’ani ch’a l’han vist
aria, i rivoma mach fin-a dë ’dnans a la
sarà
col local për colpa d’arnose
stassion ëd Pòrta Neuva. Costa a l’é la
question giudissiarie, ai 27 d’Ótober
stassion feroviaria pì ’mportanta dla
dël 2000 a son torna duvertasse le
sità e a deuv sò aspet ai travaj anandià
La vetrin-a (da:www.foodloversodyssey.typepad.com)
pòrte dël Cafè Roma già Talmone ch’a
’nt ël 1861 (pen-a fàita l’Unità d’Italia)
l’é donca torna presentasse ai client
sota la diression d’Alessandro
afessionà con soa vesta original. An efet, për conseguensa
Mazzucchetti con l’agiut ëd Carlo Ceppi për le classi feroviadij vincoj butà da Sovrintendensa ai Bin Colturaj, ch’a l’ha nen
rie, la «sala real» e ’l cafè-ristorant. Destin dròlo col ëd Pòrta
lassà ch’as cambièissa la destinassion dij locaj e a l’ha definì
Neuva che a l’era stàita duvertà al pùblich ant ël 1864 (bele
j’aredament coma: «d’anteresse artìstich e stòrich», ant j’amse ij travaj a sarìo rivà fin-a al 1868), ma sensa gnun-a inaubient ciàir e càud, le moderne tecnologìe as treuvo bin ansegurassion ufissial da già che da tròp pòch la capital dël règn
ma con coj component d’antan ch’a l’han vist passé la stòria
a l’era stàita tramuà a Firense con granda gòj dij turinèis. Për
sota a le tassëtte dij cafè. An particolar a l’é restaje ’l bancon
avèj la soa bela sirimònia, con tant d’autorità e ’d cacam, a
ëd la pastisserìa e dij tramesin, la cassia con la data dël 1912
sarìa dovusse speté fin-a al 4 Fërvé dl’ann passà.
e ’l bancon dël bar ch’a l’é dël 1936, tut archincà con ëd decoDë ’dnans a la stassion a-i é ’l bel giardin dedicà a Ernesto
rassion an madreperla. Ij taulin riond an nosera e véder opaBalbo Bertone di Sambuy (Viena 1837 – Turin 1909) che,
lin a son compagnà da le cadreghe firmà da Paolo Dominioni,
dzorpì d’esse stàit senator dël règn d’Italia ’nt la XV legislatumentre che l’ambient a l’é ’nluminà da le lampade an cristal
ra a l’avìa ’dcò fàit ël Sìndich ëd Turin fra ’l 1883 e ’l 1886. La
pendùe dissegnà da Philip Stark, ël tut ant un mariagi soasì
Piassa a n’arcòrda ’l Rè Carlo Felice e a l’era stàita progetà
fra antich e modern.
da Lorenzo Lombardi e Giuseppe Frizzi ’nt ël 1823 mentre
Nen tròp lògn, pròpi dë ’dnans a la statua dël De Amicis, ache ’l giardin a l’é euvra ’d Barillet Dechamp, col ch’a l’avìa
i
é
n’àutr local che a podrìa fé confonde con ij nòm: as trata
’dcò cudì ’l Valentin. Ij travaj a s’anandiavo ’nt ël 1851 e a finìo
dël Neuv Cafè Talmone ch’a ven a trovesse ant ël tòch ëd
’nt ël 1855, l’ann ant ël qual a rivava a Turin l’eva potàbil
A
12
La fontan-a ’nt ël giardin Sambuy
La statua dedicà a Edmondo De Amicis
antubà e lì, an mes a j’erbo e a le màndole, a sbrinciava la
fontan-a fin-a a 20 méter d’autëssa. Tut sòn për dé ’l bin ëvnù
al viagiator ch’a surtìa da la stassion. Ancheuj, da na banda
dël giardin, a-i é ancora la statua d’Edmondo De Amicis. Tuta
la piassa a l’é archincà dai pòrti e visiteje vardand le giojere
a straca assè, alora përchè nen setesse a surbì n’aperitiv ant
un dij locaj pì avosà? Qual iv ciamreve: ël Cafè Roma già
Talmone. Paròla màgica costa-sì ch’a fà sùbit torné a la
memòria gust ëd cicolata e na frisa d’ameror ant ij tifos dël
Tòr che con costa reclam a j’ero tombà al pian da sota dël fotbal nassional.
Cost local a l’era stàit duvertà ’nt ël 1883 da Michele
Talmone, un dij prim an Piemont a butesse a travajé la cicolata për ël piasì dij turinèis ch’a ’mprendìo a apressié lòn ch’a
surtìa da lë stabiliment ëd borgh San Donà. Ël prim negòssi
a l’era an Contrà Lagrange peui, ant ël 1912, a vnisìa trasferì
an Contrà Roma sël canton con Contrà Cavour. A l’inissi
dj’ani ’30 a tornava cambié sede për rivé, ant ël 1936, ai pòrti
’d Piassa Carlo Felice al nùmer 36 andoa ch’a l’é ancora
ancheuj, bele se a cambiava nòm an Cafè Roma già
Talmone.
Soe sale a son semper stàite leu ’d frequentassion da part
ëd përsonagi dla coltura, ëd la polìtica, da statista e da grand
pòrti ch’a va da Piassa Paleocapa a Cors Vitòrio. Cost-sì a l’é
’l local con la reclam dij doi vejòto ch’a bèivo na tassa ’d cicolata càuda. Binandse a la veja marca a l’é ’dcò cost un dij bar
ëstòrich ëd la sità. Arnovà ant la mej manera ch’as podèissa
a l’é ’n pont d’arferiment për chi ch’a travaja ’nt j’anviron o për
chi, pen-a surtì da la stassion a l’abia veuja ’d cheicòs ëd bon
da consumé ’nt n’ambient bin guernà e con elegansa.
Adess ch’i soma fasse la nòstra bon-a consumassion i
podoma torna campesse ’nt la confusion dël tràfich ch’a caraterisa Pòrta Neuva e seguité la nòstra spassëggiada ficand ël
nas da sì e da là. Andoa ch’is fërmeroma la vira ch’a ven?