ENGIADINA
GLINDESDI, ILS 4 D’OCTOBER 2010
In dumengia ha la populaziun fat festa: In occasiun da la Festa da racolta da la Val Müstair es gnü surdat il label da Parc da natüra regiunal d’importanza naziunala.
FOTOS: J. PFISTER ED I.I. ANDRY
9
Gabriella Binkert, la directura da l’Unesco Biosfera Val Müstair, ha moderà la saira da festa ed ha survgni per
sia lavur intant prestada gronds cumplimaints.
«Uossa esa perfet»
Surdatta dals labels dad Unesco Biosfera e da Parc da natüra
DA MARTINA FONTANA / ANR
■ L’ultima fin d’eivna es statta in Val
Müstair üna fin d’eivna da festa: La
Biosfera Val Müstair ha survgni il label sco reservat da l’Unesco. Ultra da
quai ha la Val artschvü il label sco
Parc da natüra regiunal d’importanza
naziunala. «Dal 2001 vaina cumanzà a
lavurar vi dal böt da dvantar ün reservat
da biosfera da l’Unesco», disch Gabriella Binkert, la directura da la Unesco
Biosfera Val Müstair. Cun tschera riantada manzun’la cha da quel temp as
vaiva amo l’impreschiun da pudair ragiundscher il böt sainza stuvair far
gronds sforzs. «Quell’impreschiun s’ha
però bainsvelt müdada. La lavur per gnir
al böt es nempe statta grondischma»,
decler’la schligerida davo avair pudü
festagiar insembel cun la populaziun,
collavuratuors, respunsabels dals gremis
federals, chantunals e cumünals la surdatta dals duos labels.
Ün’onurificaziun per
tuot la populaziun jaura
Chi s’haja stuvü lavurar bler ed intensiv
eir cun la populaziun, accentuescha la directura da la Biosfera Val Müstair. «Sainza l’incletta da nossa glieud nu vess
funcziunà nöglia», intun’la. Cha’l proget
haja pudü crescher e prosperir be cul sustegn e l’incletta da la populaziun indigena. Uossa ha il proget passantà la fasa
da pubertà e dvainta planet creschü: A
partir dals prüms da schner da l’on chi
vain cumainza il temp da la fasa da realisaziun concreta – o meglder dit ufficiala – per l’Unesco Biosfera Val Müstair.
«Nus vain fin uossa lavurà uschè sco scha
nus avessan fingià il label ed eu craj cha
precis quel agir ans haja manà al böt»,
disch’la. «Uossa esa però perfet!», intun’la agiundschond chi’s possa muossar
a tuot il muond da tegner in mans ils
früts da la racolta.
Superbgia fin sur ils
cunfins jauers oura
Pro la surdatta dal label dad Unesco Biosfera Val Müstair d’eira preschainta eir
blera prominenza politica dal chantun e
respunsabels da decasteris specials da la
Confederaziun. Georg Falett, grondcusglier ed ultim president in vigur da la
Corporaziun regiunala Val Müstair,
ha discurrü d’üna nozza tanter la spusa,
la Val Müstair ed il Parc Naziunal Svizzer: «Quista nozza nun es però capitada
davo il cuntschaint prüm sguard
d’amur», ha’l dit e precisà chi haja vuglü
ün pêr sguards per chi saja finalmaing
gnü a la nozza. Cun ün «eviva la spusa,
eviva il spus ed a la fin eviva il prodot final chi va a favur da tuot la populaziun»,
ha’l intunà seis plaschair. Il cusglier naziunal, Andrea Hämmerle e president dal
cussagl da l’Unesco Biosfera Val Müstair, ha discurrü cun superbgia ed ha
manià cha las premissas per ragiundscher
uossa tuot ils böts sajan bunischmas:
«Nus pudain esser optimists eir scha
tuot nu funcziuna amo dal tuot uschè sco
chi stess», ha’l declerà. Cha da quai chi
s’haja ragiunt fin quia as possa però esser
fich superbi. Eir dals bainquants oters
politikers e rapreschantants dad uffizis e
gremis chantunals e federals s’haja dudi
be pleds da lodavaglia. Impustüt ils rapreschantants dal prüm e fin quia unic
Unesco reservat da biosfera svizzer,
quel da l’Entlebuch, han fat grond curaschi als indigens: «Nos reservat nu dess
ingün plü nan», hana dit. Cha quel maina tants avantags cha perfin ils plü
gronds aderents dal proget sajan uossa
persvas da la chosa e possan svess eir profitar dals blers avantags ch’ün Unesco reservat da biosfera chaschuna.
In sonda han fat festa ils giasts invidats in occasiun da la surdatta dal label dad Unesco
Biosfera.
Il label da l’Unesco Biosfera Val Müstair-Parc Naziunel es gnü surdat dal vicedirectur dal Uffizi per l’ambiaint federal, da Willy Geiger (davous immez). Ils duos rapreschantants da l’Unesco Biosfera Entlebuch, Pius Kaufmann e Christian Ineichen (in pè, davous a
dretta ed a schnestra), han regalà a la seguonda Unesco Biosfera chi dà uossa in Svizra, a la Unesco Biosfera Val Müstair-Parc Naziunal, ün bankin. As reposar ün zich davo la gronda lavur prestada as reposan (da schnestra a dretta): Georg Falett, grondcusglier,
Gabriella Binkert, directura da l’Unesco Biosfera Val Müstair, ed il cusglier naziunal e president dal Cussagl da l’Unesco Biosfera Val
Müstair, Andrea Hämmerle.
Simposi cun Andreas Moser
(anr/mfo) Ün ulteriur punct culminant
da la fin d’eivna da festa in Val Müstair
es stat il simposium «Natur Arena» da e
cun Andreas Moser. In üna tenda da circus ha el referi e discuss cun giuvenils e
la populaziun. La dinamica da la natüra
suot il motto «Tuornar i’l avegnir» es
gnüda tutta suot la marella da 13 giuvenils da las Scoula media chantunala da
Cuoira, quella da Schiers e da l’Institut
Otalpin da Ftan chi han passantà in Val
Müstair ün’eivna da proget. Dürant
quell’eivna s’han els preparats per la «Natur Arena». Dumondas co: Che s’haja ragiunt fin uossa cun la Biosfera Val Müstair-Parc Naziunal?, Che s’haja fat dret
e che fos? Che as stoja amo amegldrar in
avegnir?, sun gnüdas respusas dals perits
in chosa. «Per nus esa üna grond’onur
cha’l cuntschaint biolog e moderatur da
l’emischiun ‘Arena’ da la Televisiun Svizra ha decis da gnir in Val Müstair a far
seis simposium special», ha dit la directura da l’Unesco Biosfera Val Müstair,
Gabriella Binkert. Chi nu s’inclegia da
sai cha la Val Müstair sco üna da las
pitschnas regiuns situadas a la periferia
dal pajais possa spordscher la culissa per
ün’emischiun uschè cuntschainta sco la
«Natur Arena».
Il simposi chi ha gnü lö in venderdi a Valchava es gnü fat suot il titel «Naturdynamik – zurück in die Zukunft» per l’emischiun
«Natur Arena» dad Andreas Moser da la Televisiun Svizra.
FOTO M. FALLET