2 CUSSEGL GROND GIEVGIA, ILS 24 D’AVRIGL 2014 Conferenza da presidents stagl parlament regiunal Debatta da detagl davart la legislaziun consecutiva tar la refurma dal territori en il cussegl grond DA MARTIN CABALZAR ■ En la debatta da detagl davart la legislaziun consecutiva tar la refurma dal territori ha il cussegl grond suandà per gronda part las propostas da la regenza e da la maioritad da la cumissiun predeliberanta. En l’avegnir na datti betg pli parlaments regiunals (u radunanzas da delegads), suprastanzas regiunalas e presidents regiunals tschernids dal pievel sco quai è actualmain il cas en Surselva. En l’avegnir duain conferenzas da presidents communals e giuntas da questas conferenzas direger e schliar ils pensums regiunals. Propostas per surdar dapli libertads a las regiuns da definir sezzas las structuras organisatoricas n’han betg pudì persvader il cussegl grond. Gia pli baud aveva quel numnadamain decidì da decretar a las regiuns da surengiu ina structura organisatorica unifitgada. Cun integrar obligatoricamain ils presidents communals en ils gremis regiunals han regenza e cussegl grond vulì rinforzar las vischnancas ed impedir che las regiuns sviluppian in’atgna dinamica, ha accentuà cussegliera guvernativa Barbara Janom Steiner en il cussegl grond. Incumbensas ed organisaziun futura da las regiuns Las regiuns duain servir a las vischnancas per ademplir a moda efficienta lur pensums. Ellas adempleschan era las incumbensas che vegnan surdadas ad ellas dal chantun. Per pudair ademplir questas incumbensas pon las regiuns incassar taxas e contribuziuns u retrair eventualas subvenziuns. L’adossament da pensums da las vischnancas a la regiun ha da succeder sin fundament da cunvegnas da prestaziun. Las regiuns èn era legitimadas da Regenza e maioritad da la cumissiun represchentada entras deputà Bruno Claus (pld Cuira) han gudagnà la lutga. schliar cuminaivlamain en senn da spazis funcziunals ils pensums adossads. Era pon singulas vischnancas da regiuns vischinas vegnir consultadas per schliar pensums surregiunals, ellas n’han dentant nagin dretg da vuschar. En l’avegnir vegn la regiun a sa cumponer dals suandants organs: la totalitad dals abitants da la regiun cun dretg da vuschar, la conferenza dals presidents communals, la giunta da la regiun e la cumissiun da gestiun. A la creaziun da giuntas regiunalas po vegnir renunzià sche las relaziuns giustifitgeschan quai. En regiuns senza giuntas regiunalas vegnan ils pensums ademplids da la conferenza da presidents u ch’els pon vegnir delegads al post da gestiun sch’i sa tracta d’ina pura fatschenta administrativa. Refusà las propostas da las regiuns Cun questa soluziun ha il parlament suandà la proposta da regenza e cumissiun e renvià las propostas dals repre- FOTO Y BÜRKLI schentants da las regiuns. Uschia è la proposta dal president regiunal da la Surselva Ernst Sax (pcd Rueun) da stritgar las giuntas regiunalas vegnida refusada cun 85:30 vuschs, ina proposta da cumpromiss da Luca Tenchio (pcd Cuira) cun 74:38 vuschs. Per conceder dapli libertads da las regiuns resp. als presidents Silvia Casutt (pcd Foppa), Cornelia Märchy (pcd Razén), Margrit Darms (pcd Foppa), Daniel Blumenthal (pcd Lumnezia), Ni- coletta Noi (independenta Roveredo) e Ludwig Caluori (pcd Belfort). Tant Margrit Darms sco Silvia Casutt crititgeschan ch’ils resuns sin la consultaziun da las regiuns e partidas sajan vegnids ignorads. Resguardond la heterogenitad da las regiuns na saja in’organisaziun unifitgada per l’entir chantun betg opportuna e pli efficienta. Cunvegnas da prestaziun cumplitgeschian l’organisaziun. La proposta da la regenza han sustegnì principalmain Bruno Claus (pld Cuira), Peter Peyer (ps Trin), Walter Grass (pbd Tusaun) ed Agnes Brandenburger (pps Tschintg Vitgs). Karl Heiz (pld Puschlav) avertescha da betg suflar sin in apparat administrativ sin donn e cust da las vischnancas. . Jon Domenic Parolini (pbd Suot Tasna) pledescha per la pussaivladad da cumplettar la giunta regiunala cun persunas dal rom cun cumpetenzas spezialas per differents secturs. Bruno Claus avertescha da betg stgaffir giuntas che funcziunan sco «umbrivas da la conferenza da presidents». Barbara Janom Steiner ha punctuà che las conferenzas da presidents hajan vinavant la pussaivladad d’engaschar experts u stgaffir cumissiuns sco gremis consultativs, dentant senza cumpetenza da decisiun. Il cussegl ha dà cun 73:34 la preferenza a la proposta da la regenza e da la maioritad da la cumissiun. Extender la basa da decisiun Refusada vegn era la proposta da Sascha Müller (ps Tavau) per extender la basa d’elecziun da las giuntas regiunalas era sin ulteriuras persunas, cuntanschind uschia ina basa pli vasta. Cunzunt per las domenas turissem, cultura, scolaziun ed economia saja quai necessari. La Regiun Surselva ei historia Il cussegl grond pren alla Regiun Surselva suprastonza e parlament ■ (anr/ac) La Regiun Surselva ei, en sia fuorma actuala, historia a partir digl emprem da schaner 2015. Surstaus ei igl actual president da quella regiun, Ernst Sax, buca dallas decisiuns dil cussegl grond. Per el resta il temps scarts per metter en pei las novas premissas entochen la fin digl onn. Ernst Sax (pcd Rueun) quenta cun in referendum viers la lescha dall’organisaziun dallas regiuns gest decidida dil cussegl grond. Quei sco el ha puntuau pervia dalla negligientscha dalla maioritad dil cussegl grond viers la voluntad exprimida dalla plipart dallas vischnauncas grischunas. Ina maioritad dallas vischnauncas ch’ei s’exprimida a favur da midadas e dapli autonomia regiunala. Che las midadas ella lescha discutada la mesjamna vargada el cussegl grond han buca cattau sustegn attribuescha il president dalla regiun alla tactica dalla regenza da suttametter la reorganisaziun regiunala parzialmein al cussegl grond. Menziunau en special ha Ernst Sax la votaziun consultativa en caussa entras il parlament grischun. Tenor siu avis in agir nunusitau che hagi buca simplificau la finamira d’instradar midadas vid la proposta dalla regenza. Las consequenzas per la Regiun Surselva dada neu dil verdict dil cussegl grond ein claras. L’organisaziun regiunala existenta en Surselva vegn sligiada e cun ella il parlament e la suprastonza. Omisdus gremis eligi dil suveran sursilvan. Enteifer igl onn current vegn quei suveran tuttina a stuer s’exprimer en caussa. El ha numnadamein d’approbar il niev statut dalla regiun che sebasa sin la lescha sancziunada dil cussegl grond. Grond spazi d’agir ha la regiun buc. En Ernst Sax, Margrit Darms e Silvia Casutt ein trumpai dalla decisiun dil cussegl grond. scadin cass, aschia Ernst Sax, decidan las vischnauncas sursilvanas il futur dalla regiun. Aviert ei momentan igl avegnir dil tgamun communabel dallas diversas instituziuns da scola suttamessas el decuors dils davos onns alla Regiun Surselva. Per Ernst Sax fuss ei dil tuttafatg cuntraproductiv da puspei zavrar quei tgamun communabel secumprovau. Il temps per introducir ina nova fuorma organisatorica per las vischnauncas dalla regiun Surselva valetescha Ernst Sax per ordvart stretgs. Certas ponderaziuns sto era il meinafatschenta dalla Regiun Surselva, Duri Blumenthal, far. El ei, sper sia funcziun sco meinafatschenta dalla Regiun Sur- selva, era president communal dalla vischnaunca Lumnezia. Sco president communal appartegn el, tenor la nova lescha, alla conferenza dils presidents communals. Ernst Sax ha menziunau che la nova organisaziun regiunala basegni vinavon in meinafatschenta e dalla conferenza dils presidents sappi era in suprastont dalla vischnaunca Lumnezia far part. Aschia che la cumbinaziun d’incumbensas da meinafatschenta dalla regiun e president communal stuessi restar pusseivla. Encunter ina smanatscha da referendum Empau trumpada dalla tenuta dil cussegl FOTOS LQ grond ei la deputada Margrit Darms (pcd Foppa). Ella ha valetau quella tenuta per empau stinada. «Ei vegn buca tedlau in sin l’auter.» Margrit Darms ha visau alla consultaziun fatga igl onn 2011 tier deputadas e deputai. Tenor sias indicaziuns eran ils commembers dil parlament grischun gia lu buca dad in meini davart l’organisaziun futura dallas regiuns. Da smanatschar cun in referendum tegn Margrit Darms denton nuot. Tonpli sche quei succeda sulet ord in cert frust. La deputada dil cumin dalla Foppa vul sclarir las consequenzas en tutta ruasseivladad cun ils pertuccai e decider a favur dad in referendum sulet sch’ei fa da basegns. La deputada Silvia Casutt (pcd Foppa) ha il cussegl grond gest privau da sia incumbensa da suprastonta dalla Regiun Surselva. Quei aspect valetescha l’anteriura presidenta communala da Falera per absolut negligibel. In pign success ella terrada sursilvana puncto organisaziun regiunala sa la deputada sursilvana tuttina nudar. Accepatu ha il cussegl grond sia instanza pertuccont in detagl dalla cumpetenza finanziala da futuras cunvegnas da prestaziun denter nova organisaziun regiunala e las vischnauncas. Deputadas e deputai sursilvans ha anflau pauca capientscha per lur propostas d’adattar la lescha per ina nova organisaziun regiunala.
Scarica
