La Quotidiana 2-11-2015, p. 12
„ CONVIVENZA
Sche K.I.T.T. surpiglia il cumond
musica preferida? Jau taidlel tuttina musica be cun ir
cun auto! Ussa stoss jau dumandar mes char da metter
tut noss tuns purtabels sin
ina clavetta USB. Tge lavurada! E tge fatsch jau, sche
la tecnica dat si il spiert in
di? Ina fora per la clav na
datti betg pli. Co avr jau
lura l’auto? Senza agid dal
support tecnic na va nagut
pli. E tge, sch’il navigatur
na funcziuna in di betg pli
ed jau sun en in lieu ester?
Chartas stradalas na datti
gea era betg pli!
DA FADRINA HOFMANN*
D
apli dacurt avain nus
in nov commember
da famiglia. El è nair, spert
e remartgabel. Na, i na sa
tracta betg dad in chaun u
dad in giat. I sa tracta dad
in auto. Atgnamain n’è el
betg propi noss auto, mo
per ils proxims onns viva el
tar nus. E quest vehichel è
in fenomen.
E
nconuschais anc
K.I.T.T., l’auto che
Michael Knight alias David
Hasselhoff aveva en ina seria dals onns 1980?
K.I.T.T. saveva discurrer,
era autonom e super intelligent. Noss Massimo è sco
K.I.T.T. Cura che jau hai
pudì prender encunter el
dal garaschist, ha quel duvrà prest ina mes’ura per explitgar a mai tut las funcziuns digitalas che questa
maschina ha. Natiralmain
n’hai jau chapì gnanc la
mesadad da questas decleraziuns e natiralmain sun
jau cumplettamain surdumandada cun noss auto
nov. Sin mia dumonda
malsegira: «N’avessas Vus
betg forsa anc in simpel
auto d’occasiun per mai?»,
han ils umens da la garascha be ris. Els n’han betg
encletg che jau manegiava
quai serius.
l’auto, el ma di cura che jau
duess fermar cun ir enavos
per vegnir or da mia garascha ed el ma fa attent, sche
jau emblid da stizzar la
glisch.
I
l patratg che jau hai pers
cun quest auto la controlla sur dad ina maschina
sa derasa en mes chau. «Vus
survegnis in auto cumplettamain segir, quai è l’essenzial», aveva ditg a mai il
garaschist. Ah lura: bainvegni en nossa famiglia,
char Massimo!
A
propos glisch: Massimo fa glisch la notg,
cura che jau m’avischin ad
el e smatg il nuf da la clav.
El stgauda il sez, sch’igl è
fraid. El pussibilitescha a
mai da telefonar en l’auto
senza stuair tegnair mezza il
telefonin. Ed el volva en ils
spievels da la vart, cura che
jau bandun il vehichel. Jau
sun perplexa da tanta intelligenza artifiziala. Midar
transmissiun na stoss jau
ussa era betg pli, quai fa
Massimo dentant era sez. E
quest stgerp n’è gnanc in
auto zunt char u spezial,
ozendi è quai para standard.
* Fadrina Hofmann è redactura regiunala tar la «Südostschweiz» ed automobilista.
Vocabulari
surpigliar – übernehmen
surdumandà – überfordert
encletg – vestanden
tge spavent – was für ein Schrecken
skerz – Scherz
tudestg elevà – gehobenes
Deutsch
avertir – warnen, mahnen
stgaudar – heizen
midar trans missiun – schalten, den
Gang wechseln
stgerp – hier: Vehikel
sfessa – Schlitz
clavetta USB – USB-Stick
fora per la clav – Schlüsselloch
tge spavent, cura
up è però ch’ils autos
J esses,
che Massimo ha discurrì T dad ozendi n’han betg
l’emprima giada cun mai!
pli ina sfessa per metter en
Nagin skerz, quest auto sa
discurrer e fa quai cun ina
vusch masculina sonora en
in tudestg elevà. Massimo
m’avertescha da betg emblidar mes telefonin en
FOTO A. BEELI
discs cumpacts. «Quai èn
tempi passati», ha declerà a
mai il garaschist. Aha. Tge
fatsch jau ussa cun tut las
istorgias d’uffants e cun
mes discs cumpacts cun
Unterstützt von der
Lia Rumantscha
Reservaziuns èn sin
nivel da l’onn passà
Tar bunamain tut las destinaziuns grondas en il Grischun che
RTR ha dumandà, èn las reservaziuns per il temp tranter Nadal e Bumaun sin il nivel
d’avant in onn. En l’Engiadina
Bassa quintan ins dentant tut en
tut cun in enviern pli schlet che
l’onn passà, quai era sa basond
sin la prognosa dal KOF, il post
da perscrutaziun da conjunctura
da l’ETH. En l’Engiadin’Ota ha
la clientella da tschep tenor l’organisaziun turistica cudeschà.
Ins percorschia dentant, ch’ils ulteriurs giasts sa decidan pli e pli
a curta vista. A Savognin èn las
reservaziuns in zic pli bassas che
l’onn passà. A Tavau n’han ins
anc nagina survista. Tar Surselva
Turissem, cun las destinaziuns
d’enviern da Sursaissa, Lumnezia
e Breil, han ins fin ussa in plus da
9%. Quai cumpiglia dentant mo
las reservaziuns d’abitaziuns e
hotels ch’èn vegnidas cudeschads
sur la plattafurma da l’organisaziun. Las cudeschaziuns dal nov
resort Pradas sper la staziun a val
a Breil, ch’avra las portas ils 26 da
december, n’èn betg resguardadas. En la regiun Flem/Laax/Falera vesi ora bain fin uss. Per exempel il Rocks Resort a la staziun a val a Laax è gia plain durant
ils dis da festa.
Doris Caviezel Hidber chala
„ (rtr) L’emprima cussegliera da
la citad da Cuira, Doris Caviezel
Hidber, na candidescha betg pli
l’onn che vegn. Doris Caviezel
Hidber di cler e net ch’ella lavura
gugent sco cussegliera da la citad
da Cuira. Però la lavur saja inten-
siva da temp. Perquai vul la cussegliera prender en mira ina nova
sfida che n’è betg pli uschè intensiva da temp, per pudair investir
dapli temp en la vita privata. Suenter otg onns sco cussegliera terminescha ella sia lavur per la citad
da Cuira. Il sez da la ps en il cussegl da la citad na saja malgrà
questa decisiun betg periclità.
Quai ha Caviezel Hidber ditg en
in’intervista envers RTR. Ella
maina il departament da furmaziun, cultura, sport e socialesser.
„ L’AURA
La butia dal vitg a Siat
resta averta
Emna cun bell’aura d’atun
Situaziun generala: Aria sitga ed
ordvart miaivla vegn menada vers
las Alps.
Oz: En l’entir chantun fai bell’aura sur il cunfin da nebla che tanscha fin 900 meters. Igl è fitg miaivel. La temperatura maximala
12°
è tranter 13 e 16 grads, en las
7°
valladas da favugn fin 20
Mustér
grads.
Prognosa: Il mardi èsi
sur la nebla bel e fin 20
grads chaud. La mesemna èsi
malgra singuls nivels detg sulegliv e fin 16 grads. La gievgia fai
aura sulegliva sur il cunfin da nebla che sa chatta tar 700 meters,
fin 16 grads. Il venderdi èsi pil pli
sulegliv e fin 16 grads. En la Bassa nebla.
20°
9°
Landquart
16°
4°
Glion
10°
3°
15°
2°
19°
7°
17°
9°
14°
7°
13°
5°
Cuira
Scuol
Zernez
Tusaun
14°
3°
Mesocco
13°
2°
Tavau
Arosa
Spligia
Sta. Maria
14°
0°
11°
4°
San Murezzan
Il lieus turistics han registrà fin ussa pressapauc tantas reservaziuns sco
FOTO N. SIMMEN
avant in onn.
15°
4°
Poschiavo
La cooperativa «stizun da vitg
Siat» maina vinavant la butia
en atgna reschia. L’onn 2003
ha il Volg decidì da serrar la butia a Siat, perquai ch’ella na rendeva betg. Sin quai han convischins e possessurs da secundas
abitaziuns fundà la cooperativa
«stizun da vitg Siat», cun la finamira da mantegnair la butia. Els
han cumprà la butia ed affittà ella ad ina persuna privata, che ha
manà la butia sin agen quint. La
stad vargada ha quella persuna
dentant desditg il contract sin fin
november 2015. Cunquai che la
cooperativa n’ha betg chattà ina
successura ni in successur, ha ella decidì da sezza manar la butia.
Per quai ha ella mess en duas persunas a temp parzial, che mainan
la butia sco emploiads da la cooperativa. En maximal trais onns
sto la butia almain pudair cuvrir
ils custs. Sche quai na grategia
betg, vegni la cooperativa a serrar
definitivamain la butia. Quai ha
detg Emil Efinger, il president da
la cooperativa. Per promover la
butia èn planisadas acziuns spezialas ed era cooperaziuns cun
purs da la regiun.