421.000
Lescha davart las scolas popularas dal chantun
Grischun (lescha da scola)
acceptada dal pievel ils 29 da november 2000 1)
I.
Disposiziuns generalas
Art. 1
La scola populara sustegna ils geniturs en l'educaziun da lur uffants.
Resguardond las atgnadads da lingua e cultura da la communitad ch'èn sa
sviluppadas en il decurs da l'istorgia sa stenta la scola d'educar ils uffants
ad umans sans da corp, d'olma e da spiert. Ella promova ensemen cun ils
geniturs ils uffants cun l'intent da sviluppar lur forza da giuditgar, lur
abilitad creativa e lur enconuschientschas, sveglia lur chapientscha per ils
conumans e per l'ambient e furma els tenor princips cristians a members
da la cuminanza independents e conscients da lur responsabladad.
Art. 2
Las instituziuns ch'èn responsablas per las scolas popularas publicas èn las
vischnancas, las corporaziuns da vischnancas u ils circuls.
Art. 3
1
Sper la scola populara publica exista la scola privata sco scola
survegliada dal stadi.
2
Per las scolas privatas valan, cun excepziun da las disposiziuns davart las
persunas d'instrucziun sco er davart las obligaziuns da las vischnancas e
davart la finanziaziun, las disposiziuns da questa lescha confurm a lur
senn. La disposiziun davart las premissas d'elegibladad da las persunas
d'instrucziun vegn applitgada.
Art. 4
1
La scola populara cumpiglia ils suandants tips da scola:
1. la scola primara;
2. las classas pitschnas;
3. la scola reala;
4. la scola secundara.
2
Ins sto tschertgar la collavuraziun tranter ils singuls tips da scola, fin a la
furmaziun da classas da nivel sin il stgalim superiur da la scola populara.
1)
Finamiras da
furmaziun
Scolas publicas
Scolas privatas
Tips da scola
M dals 14 da december 1999, 413; PCG 1999/2000, 939
1-1-2011
1
421.000
Lescha da scola
La regenza relascha in'ordinaziun per manar e per organisar il stgalim
superiur da la scola populara 1).
3
Instrucziun
gratuita
Experiments da
scola
Instrucziun da
religiun
Linguas estras 2)
Art. 5
L'instrucziun en la scola populara è gratuita.
Art. 6
En enclegientscha cun il cussegl da scola po la regenza permetter
experiments da scola limitads e pajar contribuziuns per tals experiments.
Art. 7
1
Las baselgias chantunalas da dretg public renconuschidas dattan ad agen
quint l'instrucziun da religiun a las scolaras ed als scolars da lur cretta en
la scola populara. Las localitads da scola stattan gratuitamain a
disposiziun ad ellas per quest intent.
2
L'instrucziun da religiun è in rom d'instrucziun obligatoric da la scola.
Resalvada resta ina decleraziun da renunzia en scrit tras las persunas cun
la pussanza dals geniturs, e quai sa referind a la libertad da cretta e da
conscienza.
Art. 8
En las scolas primaras ed en las classas pitschnas sto vegnir purschida
almain ina lingua chantunala sco segunda lingua, e quai sco rom
obligatoric.
2 3)
L'emprima lingua estra en scolas primaras rumantschas e talianas ed
en classas pitschnas rumantschas e talianas è il tudestg. L'emprima lingua
estra en scolas primaras tudestgas ed en classas pitschnas tudestgas è il
talian. L'emprima lingua estra en scolas primaras tudestgas ed en classas
pitschnas tudestgas cun ina instrucziun rumantscha è il rumantsch,
premess che quel na vegnia betg remplazzà dal talian sin basa d'in conclus
da l'instituziun ch'è responsabla per la scola.
3 4)
Tras in conclus da l'instituziun ch'è responsabla per la scola po vegnir
instruì rumantsch empè da talian en scolas primaras tudestgas ed en
1
1)
2)
3)
4)
2
DG 421.015
versiun tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; 8; M dals 27 da november 2007, 525;
PCG dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 13 d'avrigl 2010 per
il 1 d'avust 2010
versiun tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; 8; M dals 27 da november 2007, 525;
PCG dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 13 d'avrigl 2010 per
il 1 d'avust 2010
versiun tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; 8; M dals 27 da november 2007, 525;
PCG dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 13 d'avrigl 2010 per
il 1 d'avust 2010
1-1-2011
421.000
Lescha da scola
classas pitschnas tudestgas. Las
scola han er la pussaivladad da
d'elecziun obligatorics. En quest
l'emprim en las emprimas duas
obligatoric.
instituziuns ch'èn responsablas per la
porscher rumantsch e talian sco roms
connex po il rumantsch vegnir instruì
classas da la scola primara sco rom
Art. 9
1
Il servetsch medicinal e dentistic da scola vegn realisà en tut las scolas
suttamessas a questa lescha tenor las prescripziuns da la confederaziun e
dal chantun. Visitas da controlla èn obligatoricas.
2
Las instituziuns ch'èn responsablas per la scola elegian la media u il
medi da scola e la dentista u il dentist da scola.
3
La realisaziun da questas mesiras, spezialmain las obligaziuns, la
surveglianza e l'indemnisaziun da las medias e dals medis da scola sco er
da las dentistas e dals dentists da scola regla la regenza en in'ordinaziun
speziala 1).
Art. 10
Il chantun maina in servetsch psicologic da scola e promova la
cussegliaziun psicologica da scola.
2
Ils detagls regla il cussegl grond en in'ordinaziun speziala 2).
1
II.
2)
3)
Servetsch
psicologic da
scola
Obligaziun d'ir a scola
Art. 11
1
La vegliadetgna per ir a scola vegn fixada dal cussegl grond.
2
Il cussegl da scola po permetter ad uffants d'ir anticipadamain a scola u
suspender l'obligaziun d'ir a scola.
3 3)
Las persunas cun la pussanza dals geniturs èn obligadas da trametter ils
uffants regularmain a scola. Davart motivs da stgisa decida il cussegl da
scola.
4
Las vischnancas pon decider che las persunas cun la pussanza dals
geniturs dastgan fixar libramain 3 dis da scola sco dis da congedi.
5
L'uffizi po conceder congedi da frequentar la scola per pli che 15 dis da
scola, ordinond las mesiras necessarias.
1)
Servetsch
medicinal da
scola, tgira da
dents en scola
Cumenzament da
scola, frequentaziun da la scola
DG 421.800, DG 421.850
OCG davart il servetsch psicologic da scola en il chantun Grischun, DG
421.050
versiun tenor l'art. 19bis cifra 1 da la lescha davart las scolas medias, DG
425.000; entrà en vigur il 1. da settember 2008
1-1-2011
3
421.000
Durada
Relaschada
anticipada
Exclusiun
Temp da scola
annual e per
emna
Lieu da scola
4
Lescha da scola
Art. 12
1
L'obligaziun d'ir a scola dura 9 onns per la scola populara. La relaschada
vegn fatga la fin dal 9avel onn da scola.
2
A scolaras ed a scolars che han accumplì ils 9 onns obligatorics da scola
en consequenza da la repetiziun d'ina classa u da la midada dal tip da
scola, po sin dumonda vegnir dà la pussaivladad da frequentar in 10avel
onn da scola. Sch'ellas e sch'els mussan memia pauc spiert da lavur
malgrà l'admoniziun e l'orientaziun dals geniturs u sch'ellas e sch'els
s'opponan a l'urden da scola, po il cussegl da scola excluder ellas ed els da
la scola. Scolaras e scolars dal 10avel onn da scola facultativ vegnan
tractads egualmain sco quellas e sco quels ch'èn obligads d'ir a scola.
Art. 13
1
Tgi che mida en in'autra scola u cumenza in emprendissadi u in
emprendissadi scursanì cun scola professiunala, po vegnir relaschà da la
scola cun la permissiun dal cussegl da scola avant la finiziun da l'ultim
onn da scola.
2
Il cussegl da scola po permetter ulteriuras excepziuns.
Art. 14
Scolaras e scolars che engrevgeschan permanentamain l'instrucziun u il
clima d'instrucziun, malgrà l'admoniziun e malgrà l'orientaziun da las
persunas cun la pussanza dals geniturs, pon vegnir exclus da l'instrucziun
cun ina decisiun dal cussegl da scola a basa d'in rapport en scrit da
l'inspecturat da scola cumpetent e dal servetsch psicologic da scola e cun
annunzia a l'autoritad tutelara.
Art. 15
1
Il temp da scola annual per la scola populara importa 38 emnas
effectivas da scola.
2
Il temp da scola per emna sto vegnir fixà tras in conclus communal. Quel
s'extenda almain sin 5 dis da glindesdi fin venderdi. Latiers ston vegnir
observads il plan d'instrucziun e l'urari.
Art. 16
Mintga uffant ha da frequentar la scola da quella vischnanca, en la quala
el ha dimora permanenta cun consentiment da la represchentanza legala.
2
Sin dumonda po in uffant vegnir recepì en la scola d'ina autra
vischnanca. Las vischnancas participadas sa cunvegnan davart
in'eventuala taxa da scola che la vischnanca da domicil da l'uffant paja per
regla. En cas da dispita decida il departament davart l'assegnaziun e davart
la taxa da scola.
1
1-1-2011
Lescha da scola
Art. 17
1
In uffant che survegn regularmain instrucziun privata u che frequenta ina
scola privata è dispensà da frequentar la scola publica.
2
Sche l'instrucziun privata na correspunda betg a las pretensiuns legalas e
dal plan d'instrucziun, po il departament disponer la midada en la scola
publica da las scolaras e dals scolars cun instrucziun privata. Il
departament po disponer da serrar scolas privatas che n'observan betg las
disposiziuns legalas.
Art. 18
1
Las vischnancas pussibiliteschan ad uffants da lingua estra da frequentar
la scola publica cun als promover spezialmain en la lingua d'instrucziun.
La contribuziun chantunala importa 20 fin 50 pertschient da las expensas
renconuschidas. La regenza fixescha las contribuziuns a basa dal credit
concedì dal cussegl grond. Ils detagls regla la regenza en in'ordinaziun 1).
2
Il chantun po surpigliar ils custs da scolaziun d'uffants recepids
transitoricamain e d'uffants da viagiants. Ils detagls regla la regenza en il
cas singul.
3
Durant l'admissiun provisorica d'uffants po la regenza far prescripziuns
davart la scolaziun che divergeschan da las disposiziuns da la lescha da
scola davart l'organisaziun da l'instrucziun, davart ils tips da scola e davart
las persunas d'instrucziun.
III.
Art. 20
1
Il cussegl grond fixescha en l'ordinaziun executiva 2) ils roms
obligatorics, ils roms d'elecziun obligatorics ed ils roms facultativs.
2
La regenza fixescha en ils plans d'instrucziun 3) las finamiras, ils
mussavias, ils secturs da materia e d'emprender, il dumber da las lecziuns
obligatoricas per emna sco er il dumber maximal da lecziuns per emna.
2)
3)
Instrucziun
privata, scolas
privatas
Promoziun
speziala
Organisaziun da l'instrucziun
Art. 19
L'onn da scola cumenza suenter las vacanzas da stad, il pli baud la
mesadad d'avust. Ils termins per l'onn da scola e per las vacanzas fixescha
il cussegl da scola. El sa stenta per ina coordinaziun entaifer la regiun.
1)
421.000
Cumenzament da
l'onn da scola,
vacanzas
Roms d'instrucziun, plans
d'instrucziun
DG 421.900
DG 421.010
betg cuntegnì en il DG
1-1-2011
5
421.000
Perfecziunament
per ils novs roms
d'instrucziun
Meds
d'instrucziun
Attestat,
promoziun
Lescha da scola
Art. 21
1
En connex cun l'introducziun dals novs roms d'instrucziun èn las
persunas d'instrucziun obligadas da frequentar curs da perfecziunament
ordinads dal departament, ils quals crodan per regla almain per la
mesadad en il temp liber d'instrucziun.
2
Sch'il temp da perfecziunament che croda en il temp da scola dura pli
ch'ina emna, han las instituziuns responsablas d'engaschar sche pussaivel
substituziuns per las persunas d'instrucziun che sa chattan en il
perfecziunament.
3
En quest cas han las vischnancas da surpigliar l'indemnisaziun ed ils
custs che resultan da l'alloschi e da l'alimentaziun ordaifer sco er ils custs
da viadi da las persunas d'instrucziun che han da far il perfecziunament, e
quai tenor ina tariffa maximala che vegn fixada dal departament.
4
Il chantun surpiglia ils custs dals curs da perfecziunament da las
persunas d'instrucziun ed ils custs per l'acquisiziun dals meds
d'instrucziun. A l'indemnisaziun da la persuna d'instrucziun che ha da far
il perfecziunament paja el contribuziuns tenor l'artitgel 54 alinea 1 cifra 3
e surpiglia ils custs imputabels per la substituziun tenor l'ordinaziun
davart la salarisaziun da las persunas d'instrucziun 1). La durada da la
substituziun vegn fixada dal departament.
Art. 22
Il chantun po edir agens meds d'instrucziun e surpigliar auters meds
d'instrucziun. Suenter avair consultà la cumissiun per meds d'instrucziun
inditgescha la regenza ils meds d'instrucziun obligatorics e permess per
las scolas publicas 2).
Art. 23
1
Las persunas cun la pussanza dals geniturs vegnan infurmadas davart la
cumpetenza en la materia e davart il cumportament d'emprender, da
lavurar e social da las scolaras e dals scolars almain a la fin da l'onn da
scola tras in attestat ed – en cas ch'ina promoziun è periclitada u en cas
ch'èn avant maun motivs spezials – a temp durant l'onn da scola tras in
rapport en scrit.
2 3)
Scolaras e scolars che han cuntanschì la finamira d'instrucziun d'ina
classa avanzan en la proxima classa (promoziun). Davart la promoziun u
1)
2)
3)
6
DG 421.080
tras l'art. 7 da l'ordinaziun davart la delegaziun da cumpetenzas da la regenza
als departaments ed als posts da servetsch (DG 170.340) vegn la cumpetenza da
designar ils meds d'instrucziun delegada al departament; entrà en vigur il 1. da
schaner 2009
versiun tenor l'art. 19bis cifra 1 da la lescha davart las scolas medias, DG
425.000; entrà en vigur il 1. da settember 2008
1-1-2011
Lescha da scola
421.000
davart la nunpromoziun decidan las persunas d'instrucziun cumpetentas a
basa da la cumpetenza sco er a basa dal cumportament d'emprender e da
lavurar e dal cumportament social da la scolara u dal scolar. Recurs cunter
talas disposiziuns che vegnan inoltradas entaifer 10 dis dapi la communicaziun en scrit tar l'inspecturat da scola cumpetent giuditgescha quel
suenter avair tadlà il cussegl da scola. Cunter sia decisiun poi vegnir fatg
recurs tar il departament entaifer 10 dis.
3
La regenza relascha in'ordinaziun da promoziun 1).
Art. 24
Durant l'onn da scola ha lieu in di da visita public che duai surtut dar als
geniturs invista a la lavur en scola. Il cussegl da scola po ordinar ultra da
quai autras occurrenzas che promovan il contact tranter geniturs e scola.
Di da visita
Art. 25
Las instituziuns responsablas fundeschan atgnas bibliotecas per scolaras e
per scolars u guardan che quellas e che quels possian retrair cudeschs
adattads da bibliotecas.
Biblioteca
IV.
Tips da scola
Art. 26
1
La scola primara intermediescha ils elements fundamentals da la
furmaziun. Sco scola fundamentala stgaffescha ella las premissas per
pudair frequentar las scolas che suondan.
2
En classas pitschnas vegnan scolads e promovids quellas scolaras e quels
scolars che na correspundan betg a las pretensiuns da la scola primara,
reala u secundara, che n'adempleschan però betg las premissas per
frequentar ina scola speziala en il senn da la lescha d'impedids. Per
promover las scolaras ed ils scolars cun difficultads en scola u cun talents
extraordinaris vegnan prendidas mesiras adattadas en scola primara, reala
e secundara.
3
La scola reala approfundescha ed amplifitgescha la scolaziun
fundamentala intermediada da las scolas precedentas. Ella promova sper
las abilitads spiertalas er ils talents pratics da las scolaras e dals scolars e
prepara ellas ed els per ina scolaziun cun emprendissadi.
4
La scola secundara approfundescha ed amplifitgescha la scolaziun
fundamentala intermediada da las scolas precedentas. Ella intermediescha
ina vasta furmaziun generala e prepara per la furmaziun professiunala sco
er per scolas cuntinuantas.
1)
Finamiras
DG 421.180
1-1-2011
7
421.000
Organisaziun
Dumbers
maximals e
minimals
1. princip
8
Lescha da scola
Art. 27
1
La scola primara cumpiglia sis classa successivas. Ella po vegnir manada
en partiziuns cun ina u cun pliras classas. Sco scolas cumplessivas valan
scolas cun sis classas.
2
La classa pitschna s'extenda sur tut ils stgalims da vegliadetgna da la
scola populara. Ella po vegnir manada en partiziuns cun ina u cun pliras
classas sco er en furma integrativa.
3
L'organisaziun da las classas pitschnas sco er l'assegnaziun, la midada u
la reintegraziun da las scolaras e dals scolars vegnan regladas da la
regenza en in'ordinaziun speziala.
4
La scola reala e la scola secundara cumpiglian mintgamai trais classas.
Art. 28
Ina partiziun da scola primara na dastga per regla betg dumbrar dapli
che:
28 scolaras e scolars tar ina partiziun d'ina classa;
24 scolaras e scolars tar ina partiziun da duas u da trais classas;
20 scolaras e scolars tar ina partiziun da quatter u da tschintg
classas;
16 scolaras e scolars tar ina scola cumplessiva.
2
Ina partiziun da la classa pitschna na dastga per regla betg dumbrar dapli
che:
12 scolaras e scolars tar ina partiziun d'ina classa;
10 scolaras e scolars tar ina partiziun da pliras classas.
3
Ina partiziun da scola reala e da scola secundara na dastga per regla betg
dumbrar dapli che:
24 scolaras e scolars tar ina partiziun d'ina u da duas classas;
20 scolaras e scolars tar ina partiziun da scola secundara
respectivamain
16 tar ina partiziun da scola reala da trais classas.
4
Ina partiziun da lavurs a maun e d'economia da chasa na dastga per regla
betg dumbrar dapli che:
16 scolaras e scolars tar ina partiziun d'ina classa e
12 scolaras e scolars tar ina partiziun da pliras classas en scolas
primaras, realas e secundaras;
12 scolaras e scolars tar ina partiziun d'ina classa respectivamain
10 tar ina partiziun da pliras classas en classas pitschnas.
5
Scolas primaras e classas pitschnas na dastgan per regla betg dumbrar
main che 5, scolas realas betg main che 7, scolas secundaras betg main
che 10 e partiziuns da lavurs a maun e d'economia da chasa betg main che
5 scolaras e scolars.
1
1-1-2011
Lescha da scola
Art. 29
La regenza po conceder ina permissiun excepziunala limitada, premess
ch'il dumber minimal na vegn betg cuntanschì temporarmain e premess
ch'i na sa betg vegnir pretendì da las scolaras e dals scolars da frequentar
in'autra scola. La permissiun per surpassar temporarmain il dumber
maximal vegn concedida dal departament 1).
Art. 30
Admissiun e midada en la scola secundara u en la scola reala (stgalim
superiur da la scola populara) vegnan fatgas resguardond l'adattaziun da
las scolaras e dals scolars. La regenza regla en in'ordinaziun la procedura
d'admissiun 2).
2 3)
Giudicaments negativs d'admissiun sin basa d'ina protesta da la
cumissiun d'assegnaziun sco er decisiuns d'assegnaziun da las persunas
d'instrucziun da la scola secundara pon vegnir contestads entaifer 10 dis
tar l'inspecturat da scola cumpetent.
3 4)
Cunter decisiuns da l'inspecturat da scola che concernan la procedura
d'admissiun poi vegnir fatg recurs entaifer 10 dis tar il departament.
Art. 31
Per mantegnair la cultura dal Grischun talian e sco preparaziun per la
scola media po la regenza renconuscher mintgamai ina scola secundara en
ils circuls da la Bergiaglia, da Brusio, da la Calanca, da Mesauc, da
Puschlav e da Roveredo sco scola secundara da vallada.
2
La regenza po er renconuscher en autras valladas mintgamai ina scola
secundara sco scola secundara da vallada, sch'il basegn per ina tala è
cumprovà. In tal basegn è spezialmain dà alura, sch'igl èn avant maun
scolaras e scolars avunda e sch'i n'exista nagina pussaivladad per
frequentar davent da lur lieu da domicil ina scola media che correspunda a
lur via da scolaziun.
3
Scolas secundaras da vallada pon vegnir extendidas sin quatter classas.
4
Las scolas secundaras da vallada vegnan sustegnidas cun contribuziuns
spezialas. Ils detagls regla il cussegl grond en in'ordinaziun speziala.
1
1)
2)
3)
4)
421.000
2. excepziuns
Admissiun en la
scola secundara e
reala
Scolas secundaras
da vallada
tras l'art. 8 da l'ordinaziun davart la delegaziun da cumpetenzas da la regenza
als departaments ed als posts da servetsch (DG 170.340) vegn la cumpetenza da
conceder ina permissiun excepziunala limitada delegada a l'uffizi; entrà en vigur
il 1. da schaner 2009
DG 421.200
integraziun tenor l'agiunta da la lescha davart la giurisdicziun administrativa
(LGA); CUL 2006, FUC 3315; entrà en vigur il 1. da schaner 2007
versiun tenor l'art. 19bis cifra 1 da la lescha davart las scolas medias, DG
425.000; entrà en vigur il 1. da settember 2008
1-1-2011
9
421.000
Lescha da scola
V.
Cundiziuns
d'engaschament
Retratga da la
permissiun
d'instruir
Relaziun
d'engaschament
Art. 32 1)
1
Sco persuna d'instrucziun da la scola primara po vegnir engaschà tgi che
posseda la patenta grischuna da magistra u da magister, in diplom
renconuschì en Svizra u ina permissiun da dar scola concedida da l'uffizi.
2
Sco persuna d'instrucziun da classas pitschnas, da la scola reala, da la
scola secundara e sco persuna d'instrucziun spezialisada po vegnir
engaschà tgi che posseda in diplom renconuschì en Svizra u da la regenza
ubain ina permissiun da dar scola concedida da l'uffizi.
3
... 2)
Art. 33
3)Il departament po retrair la permissiun d'instruir e remartgar la retratga
en il diplom d'instrucziun, sche la qualificaziun per instruir manca. Sche
las relaziuns sa midan essenzialmain, po il departament revocar la retratga
ed emetter per la persuna pertutgada in diplom d'instrucziun senza
remartga.
2 4)
Il departament po communitgar la retratga e la reconcessiun da la
permissiun d'instruir a las autoritads ch'engaschan persunas d'instrucziun
entaifer il chantun ed annunziar quai al post ch'è incumbensà da manar ina
glista naziunala davart persunas d'instrucziun senza permissiun d'instruir.
3
… 5)
1
Art. 34
1
Las persunas d'instrucziun èn emploiadas da las instituziuns ch'èn
responsablas per la scola.
2
L'engaschament sa drizza tenor las disposiziuns da questas instituziuns.
Subsidiarmain vegnan applitgadas las disposiziuns da dretg dal persunal
dal chantun confurm al senn.
1)
2)
3)
4)
5)
10
Las persunas d'instrucziun da las scolas publicas
versiun tenor l'art. 26 da la lescha davart la scola auta da pedagogia; DG
427.200; entrà en vigur il 1. da schaner 2006
abolì tenor CCG dals 21 d'october 2004; M dals 22 da zercladur 2004, 935;
PCG 2004/2005, 643; mess en vigur cun CR dal 1. da mars 2005 per il
cumenzament da l'onn da scola 2005/2006
versiun tenor l'art. 1 da la lescha davart l'adattaziun da relaschs a la cunvegna
interchantunala davart la renconuschientscha da certificats da scolaziun dals 25
d'avrigl 2006; CUL 2006, FUC 2006_1797; entrà en vigur il 1. da schaner 2007
integraziun tenor l'art. 1 da la lescha davart l'adattaziun da relaschs a la cunvegna interchantunala davart la renconuschientscha da certificats da scolaziun
dals 25 d'avrigl 2006; CUL 2006, FUC 2006_1797; entrà en vigur il 1. da
schaner 2007
abolì tenor l'agiunta da la lescha davart la giurisdicziun administrativa (LGA);
CUL 2006, FUC 3315; entrà en vigur il 1. da schaner 2007
1-1-2011
Lescha da scola
421.000
Cun resalva d'ina regulaziun divergenta ha la schliaziun ordinaria da la
relaziun d'engaschament da vegnir fatga per la fin da l'onn da scola. Ella
sto vegnir communitgada en scrit a la persuna d'instrucziun
respectivamain a l'instituziun responsabla fin la fin da favrer.
3
Art. 35
1 1)
Il cussegl grond fixescha en l'ordinaziun davart la salarisaziun da las
persunas d'instrucziun da la scola populara e da las persunas d'instrucziun
da la scolina en il chantun Grischun (OSP) la salarisaziun minimala per
las persunas d'instrucziun da la scola populara. La salarisaziun minimala
per onn senza il 13avel salari mensil sto vegnir fixada per las singulas
categorias da persunas d'instrucziun en il rom da 62 000 francs fin
116 000 francs. Questas tariffas correspundan al stadi da l'index naziunal
dals pretschs da consum da 102,4 puncts (index da basa dal december
2005).
2
Per la prevenziun professiunala da las persunas d'instrucziun vala la
legislaziun chantunala davart la cassa da pensiun.
Art. 36
1
Per ina persuna d'instrucziun ch'interrumpa l'instrucziun pli che in'emna
ha il cussegl da scola d'engaschar ina substituziun professiunala ch'è
adattada.
2
L'indemnisaziun da la persuna d'instrucziun e da la substituziun è
chaussa da l'instituziun responsabla. Il chantun po prestar contribuziuns en
l'autezza da 20 fin 55 pertschient dals custs imputabels per substituziuns
en connex cun il perfecziunament e cun la scolaziun supplementara
professiunala a las persunas d'instrucziun substituidas ed a las
substituziuns per ina durada maximala fixada d'el.
3
Ils detagls regla il cussegl grond en l'ordinaziun davart la salarisaziun da
las persunas d'instrucziun 2).
Art. 37
1
Il cussegl grond po fixar il dumber da las lecziuns, da lur durada e da la
divergenza maximala dal pensum obligatoric ch'è pussaivel en cas
spezials senza che la contribuziun chantunala vegnia scursanida.
2
La persuna d'instrucziun ha d'ademplir conscienziusamain las
obligaziuns da ses uffizi, d'instruir tenor il plan d'instrucziun, da liquidar
1)
2)
Salarisaziun,
cassa da pensiun
Substituziun
Dumber da
lecziuns,
obligaziuns ed
incumbensas
versiun tenor CCG dals 9 da december 2008; M dal 1. d'october 2008, preventiv
2009, A96; PCG 2008/2009, 400; mess en vigur cun CR dals 20 d'avrigl 2009
per il cumenzament da l'onn da scola 2009/2010
ussa ordinaziun davart la salarisaziun da las persunas d'instrucziun da la scola
populara e da las persunas d'instrucziun da la scolina en il chantun Grischun,
DG 421.080
1-1-2011
11
421.000
Lescha da scola
levs cas disciplinars, da suandar las directivas da l'instanza cumpetenta da
las instituziuns responsablas e da promover la prosperitad da la scola.
3
Sper il pensum obligatoric ordinari pon las persunas d'instrucziun vegnir
obligadas spezialmain:
a) da frequentar curs da perfecziunament declerads obligatorics;
b) da surpigliar incumbensas supplementaras che l'incumbensa
d'educaziun e da furmaziun sco er il manaschi da scola pretendan, e
quai tenor las directivas dal cussegl da scola;
c) da dar fin a maximalmain 4 lecziuns supplementaras per emna cunter
ina indemnisaziun speziala;
d) d'exequir funcziuns spezialas da scola ed incumbensas spezialas en
scolas cun direcziun;
e) da cooperar per occurrenzas da scola.
Perfecziunament,
scolaziun
supplementara
Art. 38 1)
Il chantun po promover il perfecziunament e la scolaziun supplementara
da las persunas d'instrucziun, numnadamain cun organisar curs e cun dar
contribuziuns.
VI.
Autoritads ed
organs da
surveglianza
Cussegl da scola
a) organisaziun
b) obligaziuns e
cumpetenzas
Art. 39
La surveglianza sur ils affars da scola vegn exequida:
1. dals cussegls da scola;
2. dals inspecturats;
3. … 2)
4. dal departament;
5. da la regenza.
Art. 40
Mintga instituziun ch'è responsabla per ina scola elegia tenor sias
prescripziuns in cussegl da scola che consista d'almain trais commembras
e commembers.
Art. 41
1
La direcziun e la surveglianza da la scola èn chaussa dal cussegl da
scola. El visita la scola pliras giadas durant l'onn da scola e sustegna las
1)
2)
12
Autoritads, organs da surveglianza e cumissiuns
versiun tenor il conclus dal pievel dals 30 da november 2003; entrà en vigur il
1. da schaner 2004
abolì tenor CCG dals 21 d'october 2004; M dals 22 da zercladur 2004, 935;
PCG 2004/2005, 643; mess en vigur cun CR dal 1. da mars 2005 per il 1. da
mars 2005
1-1-2011
Lescha da scola
421.000
persunas d'instrucziun en l'execuziun da lur professiun. El promova la
collavuraziun cun ils geniturs e sa stenta ensemen cun els da cuntanscher
l'incumbensa d'educaziun e da furmaziun da la scola. El procura che
l'urden disciplinar e l'urari vegnan observads, approvescha l'urari sin
proposta da las persunas d'instrucziun e liquidescha grevs cas disciplinars.
2
Il cussegl da scola è autorisà da conceder a scolaras ed a scolars congedi
da fin totalmain 15 dis da scola per onn.
3
Las vischnancas pon surdar ad organs spezials da scola singulas
cumpetenzas ed obligaziuns attribuidas en questa lescha al cussegl da
scola.
Art. 42
1
Las inspecturas ed ils inspecturs da scola surveglian e promovan tut las
spartas da la scola populara.
2
Las inspecturas ed ils inspecturs da scola èn emploiads chantunals.
3
La regenza fixescha il dumber dals districts d'inspecturat e regla ils
detagls en in'ordinaziun 1).
Art. 43
Il departament dispona e decida en il rom da sias cumpetenzas tenor
questa lescha e procura per l'execuziun da la lescha.
Art.
Art. 46
La regenza surveglia tut ils fatgs d'educaziun e da scola.
2)
3)
4)
Departament
44 2)
Art. 45
1 3)
Cunter disposiziuns e decisiuns dal cussegl da scola en fatgs da scola
pon las persunas directamain pertutgadas recurrer entaifer 30 dis dapi la
communicaziun tar il departament, premess che la lescha na fixescha betg
insatge auter.
2
... 4)
1)
Inspecturats
Via giudiziala
Regenza
OR davart la surveglianza da scola en il chantun Grischun, DG 421.400
abolì tenor CCG dals 21 d'october 2004; M dals 22 da zercladur 2004, 935;
PCG 2004/2005, 643; mess en vigur cun CR dal 1. da mars 2005 per il 1. da
mars 2005
versiun tenor l'agiunta da la lescha davart la giurisdicziun administrativa
(LGA); CUL 2006, FUC 3315; entrà en vigur il 1. da schaner 2007
abolì tenor l'agiunta da la lescha davart la giurisdicziun administrativa (LGA);
CUL 2006, FUC 3315; entrà en vigur il 1. da schaner 2007
1-1-2011
13
421.000
Cumissiun da
cussegliaziun
Lescha da scola
Art. 47
La regenza po numnar cumissiuns che cusseglian professiunalmain il
departament. Ils detagls po reglar la regenza 1).
VII.
Frequentaziun da
la scola, transport
Infrastructura,
meds d'instrucziun
Urden disciplinar,
urden da scola
Art. 48
1
La vischnanca da domicil pussibilitescha a mintga uffant da frequentar la
scola populara.
2
Sche las relaziuns pretendan quai, èn las vischnancas respectivamain las
instituziuns responsablas obligadas – a lur custs – d'organisar il transport
da las scolaras e dals scolars.
3
Vischnancas che na mainan nagina scola primara, reala u secundara sco
er naginas classas pitschnas e che na fan betg part d'ina instituziun ch'è
responsabla per la scola, segireschan tras contract cun in'autra instituziun
ch'è responsabla per la scola, che lur scolaras e scolars possian frequentar
quests tips da scola. Quella instituziun responsabla è obligada d'acceptar
las scolaras ed ils scolars per laschar frequentar lur scola, premess che las
localitads e che las persunas d'instrucziun ch'èn avant maun permettan
quai. La vischnanca da domicil surpiglia la taxa da scola ed ils custs da
transport, premess che l'instituziun ch'è responsabla per la scola na
fixescha nagin'autra regulaziun senza participaziun als custs da las
scolaras e dals scolars. En cas da dispita decida il departament davart
l'assegnaziun e davart la taxa da scola. Resalvada resta la pussaivladad
d'ina disposiziun da participaziun a basa da la lescha da vischnancas 2).
Art. 49
L'instituziun ch'è responsabla per la scola metta a disposiziun a ses custs
ils locals ed ils indrizs ch'èn necessaris per realisar l'instrucziun confurma
als plans d'instrucziun sco er ils meds d'instrucziun generals e specifics
per mintga tip da scola. Ella prenda las ulteriuras mesiras ch'èn
necessarias per il manaschi.
Art. 50
L'instituziun ch'è responsabla per la scola relascha in urden disciplinar ed
in urden da scola. L'urden da scola sto vegnir approvà dal departament.
1)
2)
14
Obligaziuns da las vischnancas e finanziaziun
tras l'art. 9 da l'ordinaziun davart la delegaziun da cumpetenzas da la regenza
als departaments ed als posts da servetsch (DG 170.340) vegn la cumpetenza da
numnar cumissiuns da cussegliaziun delegada al departament; entrà en vigur il
1. da schaner 2009
DG 175.050
1-1-2011
Lescha da scola
Art. 51
1
La vischnanca ha da far sin agens custs las suandantas assicuranzas:
1. assicuranza per las scolaras e per ils scolars cunter accidents en scola,
durant occurrenzas da scola e sin via da scola;
2. assicuranza da responsabladad per persunas d'instrucziun sco er per
scolaras e per scolars en il manaschi da scola.
2
La regenza fixescha las prestaziuns minimalas d'assicuranza.
Art. 52
Negligescha ina vischnanca sias obligaziuns envers la scola e sche
l'admoniziun n'ha nagin success, fa la regenza exequir quai che manca a
custs da la vischnanca.
Art. 53
1
Il chantun dat contribuziuns per scolas publicas per la construcziun nova,
per la midada totala u per l'engrondiment da chasas da scola, per
stabiliments da gimnastica sco er per la cumpra da mobigliar da scola e da
meds d'instrucziun generals che vegnan cumprads en connex cun edifizis
e quai en l'autezza da 10 fin 40 pertschient dals custs imputabels.
2 1)
En cas motivads po er vegnir pajada ina contribuziun chantunala als
custs da locaziun per localitads da scola e per implants da sport, sche la
locaziun chaschuna bler pli paucs custs ch'ina construcziun nova u in
engrondiment respectivamain ina midada da construcziun. Decisiva è la
tariffa da subvenziun per edifizis.
3 2)
Las contribuziuns vegnan mo concedidas per edifizis exequids en
urden. Custs exagerads, custs per projects da construcziun che surpassan
ils basegns necessaris da la scola sco er custs per localitads che na tutgan
betg tar la scola na vegnan betg resguardads per la subvenziun.
4 3)
Il cussegl grond po interrumper – entaifer in spazi da temp da 10 onns
e per maximalmain 5 onns en successiun – il pajament da novas
contribuziuns chantunalas a projects d'edifizis da scola e d'implants da
sport.
5 4)
La regenza fixescha la contribuziun en il cas singul, tegnend quint da
la forza finanziala da la vischnanca.
1)
2)
3)
4)
421.000
Assicuranzas
Consequenza da
negligientscha
Prestaziuns dal
chantun
a) contribuziuns
da construcziun
integraziun tenor il conclus dal pievel dals 30 da november 2003; entrà en vigur
il 1. da schaner 2004
nova numeraziun tenor il conclus dal pievel dals 30 da november 2003; entrà en
vigur il 1. da schaner 2004
integraziun tenor il conclus dal pievel dals 30 da november 2003; entrà en vigur
il 1. da schaner 2004
nova numeraziun tenor il conclus dal pievel dals 30 da november 2003; entrà en
vigur il 1. da schaner 2004
1-1-2011
15
421.000
Lescha da scola
6
b) autras
contribuziuns
1)Ils
Art. 54
Il chantun dat contribuziuns a las scolas publicas per:
1. acziuns spezialas per la profilaxa ch'il chantun intimescha ordaifer il
servetsch ordinari medicinal e dentistic da scola; la regenza relascha
disposiziuns detagliadas;
2. la cussegliaziun psicologica da scola;
3. 3)per scolas primaras, realas e secundaras sco er per classas pitschnas
da 20 fin 55 pertschient da las summas pauschalas fixadas dal cussegl
grond en la OSP. Las summas pauschalas ston vegnir fixadas en il
rom da 79 000 francs fin 123 000 francs. Questas tariffas correspundan al stadi da l'index naziunal dals pretschs da consum da 102,4
puncts (index da basa dal december 2005);
4. la reducziun dals pretschs dals meds d'instrucziun;
5. la substituziun da persunas d'instrucziun;
6. la scolaziun da persunas d'instrucziun da scola primara, da classas
pitschnas, da scola reala e secundara e da las persunas d'instrucziun
da lavurs a maun e d'economia da chasa;
7. ... 4)
8. las scolas secundaras da vallada;
9. ils custs da transport imputabels per scolaras e per scolars;
10. 5)instituziuns ch'èn responsablas per la scola, che han ina direcziun
da scola, e quai sin la basa da la summa pauschala ch'il cussegl grond
ha fixà en la OSP per la scola reala e per la scola secundara. En quest
connex vegn subvenziunà in pensum cumplain d'ina persuna che dirigia ina scola, sche quella scola ha 25 partiziuns cun dretg da subvenziun. Il pajament da contribuziuns è collià cun l'adempliment da premissas minimalas areguard l'engaschament, areguard la scolaziun ed
areguard las obligaziuns da las persunas che dirigian las scolas. Quellas premissas minimalas vegnan fixadas da la regenza.
1
1)
2)
3)
4)
5)
16
detagls regla la regenza en in'ordinaziun speziala 2).
nova numeraziun tenor il conclus dal pievel dals 30 da november 2003; entrà en
vigur il 1. da schaner 2004
DG 421.300
versiun tenor CCG dals 9 da december 2008; M dal 1. d'october 2008, preventiv
2009, A96; PCG 2008/2009, 400; mess en vigur cun CR dals 20 d'avrigl 2009
per il cumenzament da l'onn da scola 2009/2010
abolì tenor il conclus dal pievel dals 30 da november 2003; entrà en vigur il
1. da schaner 2004
integraziun tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; M dals 27 da november 2007,
525; PCG dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 9 da favrer
2009 per il 1. da mars 2009
1-1-2011
Lescha da scola
421.000
... 1)
2)L'autezza da las contribuziuns tenor l'alinea 1 vegn fixada dal cussegl
grond en l'ordinaziun executiva 3) u en ordinaziuns spezialas.
4
Las contribuziuns tenor l'alinea 1 cifras 1 e 2 vegnan pajadas er a scolas
privatas che han ina basa d'utilitad publica.
5 4)
Il chantun po promover la scolaziun e la furmaziun supplementara da
directuras e da directurs da scola, e quai en spezial cun organisar curs e
cun pajar contribuziuns unicas fin a maximalmain 5 000 francs per directura u per directur da scola.
2
3
Art. 54a 5)
Las disposiziuns davart il pajament da contribuziuns per direcziuns da
scola valan er per las direcziuns da scolinas. Partiziuns da scolina valan
sco partiziuns che han in dretg da survegnir subvenziuns.
c) contribuziuns
or da l'extensiun
dal champ d'applicaziun
VIII. Disposiziuns penalas
Art. 55
Sche la persuna cun la pussanza dals geniturs na trametta senza motiv da
stgisa l'uffant betg regularmain a scola u piglia quest ord scola senza ina
permissiun da congedi dal cussegl da scola, vegn ella chastiada da
l'autoritad communala cumpetenta cun ina multa da 50 fin 1 000 francs.
Art. 56
Cun multa da 100 fin 5 000 francs vegn chastià dal departament:
1. tgi che surpassa sco persuna cun la pussanza dals geniturs las
disposiziuns davart l'obligaziun d'ir a scola e da la durada da scola;
2. tgi che tralascha en questa funcziun e senza motiv da stgisa da
trametter regularmain a scola l'uffant obligà d'ir a scola, malgrà
puniziun tenor l'artitgel 55 da questa lescha;
1)
2)
3)
4)
5)
Cumpetenza da la
vischnanca
Cumpetenza dal
departament
abolì tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; M dals 27 da november 2007, 525; PCG
dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 9 da favrer 2009 per il
1. da mars 2009
versiun tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; M dals 27 da november 2007, 525;
PCG dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 9 da favrer 2009 per
il 1. da mars 2009
DG 421.010
integraziun tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; M dals 27 da november 2007,
525; PCG dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 9 da favrer
2009 per il 1. da mars 2009
integraziun tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; M dals 27 da november 2007,
525; PCG dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 9 da favrer
2009 per il 1. da mars 2009
1-1-2011
17
421.000
Lescha da scola
3.
tgi che piglia en questa funcziun l'uffant ord scola per dapli che 15
dis da scola senza permissiun da congedi da l'uffizi;
tgi che s'oppona en quella funcziun a decisiuns dal cussegl da scola
envers scolaras ed envers scolars;
tgi che tralascha malgrà l'intimaziun da preschentar al departament ils
attestats da la persuna d'instrucziun che dat instrucziun privata u che
instruescha en ina scola privata u tgi che n'annunzia sapientivamain
betg l'avertura d'ina scola privata.
4.
5.
IX.
Execuziun
Coordinaziun da
scola, concordat
Aboliziun dal
dretg vertent
Midada dal dretg
vertent
Art. 57
Il cussegl grond relascha in'ordinaziun executiva 1) e regla spezialmain:
1. la vegliadetgna per cumenzar la scola;
2. la frequentaziun da la scola, las premissas e la procedura per ir
anticipadamain a scola e per suspender l'obligaziun d'ir a scola;
3. ils roms d'instrucziun;
4. il sursiglir ina classa;
5. la relaschada anticipada da l'obligaziun d'ir a scola;
6. 2) il cumenzament da l'instrucziun da linguas estras;
7. l'instrucziun privata e las scolas privatas.
Art. 58
La regenza vegn autorisada da concluder la participaziun dal chantun
Grischun al concordat davart la coordinaziun da la scola.
Art. 59
La lescha da scola dals 19 da november 1961 3) vegn abolida.
Art. 59a 4)
La lescha davart las scolas medias en il chantun Grischun (lescha davart
las scolas medias) dals 7 d'october 1962 vegn midada sco suonda:
1)
2)
3)
4)
18
Disposiziuns finalas
DG 421.010
versiun tenor CCG dals 22 d'avrigl 2008; 8; M dals 27 da november 2007, 525;
PCG dals 22 d'avrigl 2008, 625; mess en vigur cun CR dals 13 d'avrigl 2010 per
il 1 d'avust 2010
vDG 1962, 17 e midadas vDG 1966, 137, 1967, 353, 1970, 182 e 278, 1973,
342 e 370 sco er midadas tenor la survista alfabetica tar la CUL 1976 – 2000
integraziun tenor CCG dals 21 d'october 2004; M dals 22 da zercladur 2004,
935; PCG 2004/2005, 643; mess en vigur cun CR dal 1. da mars 2005 per il 1.
da mars 2005
1-1-2011
Lescha da scola
421.000
Art. 2 al. 1 cifra 1
1. da la cumissiun da surveglianza dals fatgs da scola media,
Art. 9
abolì
Art. 60
La lescha vegn messa en vigur 1) da la regenza suenter ch'ella è vegnida
acceptada dal pievel.
1)
Entrada en vigur
messa en vigur cun CR dals 20 da favrer 2001 per il 1. d'avust 2001
1-1-2011
19