Danilo Capasso
Odsjek za italijanistiku
Filološki Fakultet
Univerzitet u Banjoj Luci
[email protected]
Kako je „Prokleta
avlija“ prevedena na
italijanski jezik
7. Simpozijum
Graz, 27. 9. 2014
Sadržaj
1) Prevodi
2) Prevodioci
3) Imena
4) Toponimi
5) Turcizmi
6) Hungarzmi
7) Frazeologija
8) Zanimljivosti
1
Prevodi
• Jolanda Marchiori: IL CORTILE MALEDETTO
1962, Milano Bompiani
• Franjo Trogrančić: IL CORTILE MALEDETTO
in FRA PETAR E FRA MARCO, 1974,
nepoznata izdavačka kuća Roma
• Lionello Costantini: LA CORTE DEL DIAVOLO
1992, Adelphi Milano
2
Prevodioci
• Jolanda Marchiori: profesorica srpskohrvatskog jezika i književnosti na
Univerzitetu u Padovi.
• Franjo Trogrančić (1913 Vareš – Rim
1974) lektor u Firenci, Pizi i Napulju i
profesor hrvastko-srpskog jezika na
Univerzitetu La Sapienza u Rimu.
3
Prevodioci
• Lionello Costantini (Rim 1934-1994)
profesor jugoslovenskih književnosti na
Univerzitetu La Sapienza u Rimu.
4
Imena
• fra Petar
MA: fra’ Pietro
TR: fra Pietro
• fra Tadija
CO, MA, TR: Tadija
• Rastislav – Raspislav
5
Imena
• Zaimaga
CO: Zaim-aga
MA: Zaim
TR: Zaimagà
• Čivuti
CO: giudii
MA: ebrei
TR: Ebrei
6
Imena
• Misirka
CO, MA, TR: egiziana
• Latifaga Karađoz
CO: Latif-aga Karagöz
MA: Latifaga Karagjoz
TR: Latif-aga Karagjoz
7
Imena
• Tahirpaša
CO, MA: Tahir-pascià
TR: Tahir pascià
• Bajazit
CO: Baiazet
MA, TR: Bajazet
8
Imena
• Mehmed
CO, MA, TR: Maometto
• Kedikpaša
CO: Kedik-pascià
MA, TR: Kedik pascià
• Ajaspaša
CO: Ajas-pascià
MA, TR: Ajas pascià
9
Imena
• Murat
CO, MA: Murad
TR: Murat
• Jakub-beg
CO: Jakub-beg
MA, TR: Jakub beg
• Matija Korvin
CO, MA, TR: Mattia Corvino
10
Imena
• Džem
CO: Gem
MA, TR: Džem
• Džem Džemšid
CO: Gem Gemšid
MA, TR: Džem Džemšid
11
Imena
• Antonio Reriko
CO, TR: Rerico
MA: Reriko
• Ćamil – efendija
CO: Ćamil - efendi
MA: Ćamil efendi
TR: Ćamil-efendì
12
Imena
•
•
•
•
Karlo
CO, MA, TR: Carlo
Čezare
CO, MA, TR: Cesare
13
Toponimi
•
•
•
•
•
•
•
•
Carigrad
CO, MA, TR: Costantinopoli
Velika kreševska
CO: di Kruševo
Deposito
CO u fusnoti kaze da je na italijanskom
Trapezunt
CO, MA, TR: Trebisonda
14
Toponimi
• Adapazar
MA: Adapazari na turskom
• Solun
• CO, MA, TR: Salonicco
• Smirna
• CO, MA, TR: Smirne
• Rod
• CO, MA, TR: Rodi
15
Toponimi
• Brusa
CO, TR: Brussa
MA: Brusa
• Amasija
CO: Amasya
MA, TR: Amasia
TR: Conia
16
Toponimi
• Tulon
CO, MA, TR: Tolone
• Valencija
CO, MA, TR: Valencia
• Rim
CO, MA, TR: Roma
• Timarhana
CO, MA, TR: Timarhana
17
Toponimi
• Sulejmanija
CO, MA: Suleimania
• TR: Sulejmaniya
Tiflis
• CO, MA, TR: Tiflis
Akra
• CO, MA, TR: Acri
18
Toponimi
• Konija
CO: Konya
MA: Konia
19
Turcizmi
• Hanumice
CO, TR: signorinelle
MA: donnette
• Minderluk
CO, TR: divano
MA: sofà
• Budžak
CO, MA: meandri
TR: angoli
20
Turcizmi
• Mahala
CO, MA, TR: quartiere
• na Divanu
CO, MA: al Gran Consiglio
TR: al Consiglio del Vizir
• Asura
CO, MA: stuoia
TR: materasso
21
Turcizmi
• Čardak
CO, MA, TR: torre
• Ćiftica
CO, MA, TR: mercantucolo
• Turbe
CO: mausoleo
MA: la colonna del suo sepolcro
TR: tomba
22
Turcizmi
• Valija
CO, MA, TR: valì
• Vilajet
CO: provincia
MA, TR: vilaiato
• Kadija
CO, MA: cadì
TR: kadì
23
Turcizmi
• Zaptije
CO, TR: la polizia
MA: i guardiani
• Ulema
CO, MA, TR: ulema
24
Turcizmi
• Kauk
CO, MA, TR: turbante
• Adešu
CO: amico mio
MA, TR: compare, amico
• Turpija
CO, MA: lima
TR: lama
25
Turcizmi
• Radi sevapa
CO, TR: per fare un’opera buona
MA: • Ramazan
CO, MA, TR: Ramadan
• Munara
CO, MA: minareti
TR: muri
26
Turcizmi
• Dilberi
CO, TR: beniamini
MA: amanti
• Dina mi i amana
CO: perdio
MA: in fede mia
TR: ti giuro sulla fede turca
27
Turcizmi
• Kuluk
CO: gran faticata
MA: corvée
TR: sfacchinata
28
Hungarizmi
• Varošica
CO, MA: cittadella
TR: paesetto
• Varoš
CO, MA: città
TR: paese, cittadinanza
29
Rječce, veznici, uzvici, prilozi
•
•
•
•
•
•
Ama
Bolan
Vere ti
Dabogme
More
Budzašto
30
Uzrečice
• Brate - brajko
CO, MA: fratello
TR: amico mio
31
Frazeologija
• Sto konaka
CO, MA, TR: mille miglia
• Da te prebiju kao mačku
CO: ti faccio bastonare di santa ragione
MA: ti bastonino come un cane
TR: ti concino come un gatto
32
Frazeologija
• Pet para hljeba ne može stati u njega
CO: incapace quasi di reggersi in piedi
MA: cinque soldi di pane non potevano
trovar sufficiente spazio in lui
TR: incapace di mandar giù un buon
pezzo di pane
33
Frazeologija
• Odležaću ga na jednoj strani
CO: quanto alla galera me ne infischio
MA: lo stenderò secco
TR: la trascorrerò su un fianco solo
• Jadna mu dobrota
CO: bella bontà davvero
MA: che razza di bontà
TR: strana quella bontà
34
Frazeologija
• Ćorav ti hodio
CO: possa tu diventare orbo
MA: farebbero camminare un cieco
TR: camminassi orbo
35
Frazeologija
• Da tresnemo rđom o zemlju, majka mu
stara
CO: scrolliamoci di dosso questo magone,
benedetto te
MA: e che tutto il resto vada alla malora,
perdinci
TR: e che tutto vada in malora perdinci
36
Frazeologija
• Hrču kao zaklani
CO: ronfavano come ghiri
MA: russavano come ghiri
TR: russavano come se fossero sgozzati
• Jadi te ne znali
CO: che ti prenda un accidente
MA: non dovrai più soffrire
TR: cosa aspetti?
37
Zanimljivosti
• Rvanje
CO, MA, TR: gare
• Osobenjak
CO, TR: giovanotto
MA: giovane
• Sedam nosila
CO, MA: sette bare
TR: sette barelle
38
Zanimljivosti
• Kafanske drolje
CO, MA: baldracche da osteria
TR: puttane da bettole
39
Zanimljivosti
- Ama, nije to. Nije stvar u godinama, nego si
takav, maloletan, i maloletan ćeš biti i kad ti
bude pedeset. Razumeš? Ti si maloletan, i
malouman, malokrvan i malodušan, i uopšte si
sve što je – malo.
40
Zanimljivosti
- A ti si sve što je “mnogo” – kaže suvo i
neduhovito sitni čovek, dok se svi grohotom
smeju.
- Eto vidiš, ni to nisi pogodio. Ja sam sve što je
– previše, ako baš hoćeš da znaš, i zato i ne
valjam. Jest, ne valjam ni ja. Ali ti, tiii?
41
Zanimljivosti
CO: meno – più – extra
MA: poco – molto – troppo
TR: piccolo – grosso - troppo
42
Literatura
• Andrić, Ivo. PROKLETA AVLIJA. Sarajevo
1977.
• Marchiori, Jolanda. IL CORTILE MALEDETTO.
Milano 1962.
• Trogrančić, Franjo. IL CORTILE MALEDETTO
in FRA PETAR E FRA MARCO, Roma 1974.
• Costantini, Lionello. LA CORTE DEL DIAVOLO
Milano 1992.
43